Święte Triduum Paschalne Męki i Zmartwychwstania Pańskiego

Wielki Czwartek Wieczerzy Pańskiej

Msza Wieczerzy Pańskiej

Obrzędy wstępne i liturgia Słowa

Zgodnie z najdawniejszą tradycją Kościoła w Wielki Czwartek nie wolno odprawiać Mszy świętych bez udziału ludu. W godzinach wieczornych, w najbardziej odpowiedniej porze, odprawia się Mszę Wieczerzy Pańskiej z pełnym uczestnictwem całej miejscowej wspólnoty. Kapłani, którzy koncelebrowali Mszę z poświęceniem Krzyżma albo odprawiali już dzisiaj Mszę ze względu na pożytek wiernych (w sytuacjach wyjątkowych), mogą powtórnie koncelebrować Mszę wieczorną. Jeśli domaga się tego potrzeba duszpasterska, miejscowy ordynariusz może zezwolić na odprawienie w porze wieczornej drugiej Mszy św. w kościołach i kaplicach publicznych lub półpublicznych; w razie konieczności może zezwolić na odprawienie Mszy w godzinach porannych, lecz tylko dla tych wiernych, którzy w żaden sposób nie mogą wziąć udziału w głównej Mszy wieczornej. Komunii świętej można dziś udzielać wiernym jedynie podczas Mszy św., natomiast chorym wolno ją zanieść o każdej porze dnia. Należy im przypomnieć ustanowienie Najświętszego Sakramentu i zachęcić do duchowej łączności z wieczorną Mszą św. Tabernakulum ma być puste. Do Komunii świętej duchowieństwa i wiernych na dziś i na jutro należy podczas tej Mszy świętej konsekrować odpowiednią ilość chleba. Konsekruje się dziś także hostię przeznaczoną do wystawienia w Grobie Pańskim.

ANTYFONA NA WEJŚCIE por. Ga 6, 14

Chlubimy się krzyżem naszego Pana, Jezusa Chrystusa. * W Nim jest nasze zbawienie, życie i zmartwychwstanie, * przez niego jesteśmy zbawieni i oswobodzeni.

Śpiewa się hymn Chwała na wysokości Bogu, w czasie którego uderza się we wszystkie dzwony i dzwonki w kościele. Po zakończeniu hymnu milkną one aż do Wigilii Paschalnej.

KOLEKTA

Wszechmogący, wieczny Boże, obchodzimy pamiątkę najświętszej Wieczerzy, † podczas której Twój Jednorodzony Syn, mając się wydać na śmierć, pozostawił Kościołowi nową wiekuistą Ofiarę i Ucztę swojej miłości; * spraw, abyśmy z tak wielkiego misterium czerpali pełnię miłości i życia. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, † który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, * Bóg, przez wszystkie wieki wieków.

PIERWSZE CZYTANIE Wj 12, 1-8. 11-14
Przepisy o wieczerzy paschalnej

Czytanie z Księgi Wyjścia
Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: «Miesiąc ten będzie dla was początkiem miesięcy, będzie pierwszym miesiącem roku! Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela tak:
„Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jego domu, aby była odpowiednia liczba osób. Liczyć je zaś będziecie dla spożycia baranka według tego, co każdy może spożyć. Baranek będzie bez skazy, samiec, jednoroczny; wziąć możecie jagnię albo koźlę. Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baranka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, i chleby przaśne będą spożywali z gorzkimi ziołami.
Tak zaś spożywać go będziecie: biodra wasze będą przepasane, sandały na waszych nogach i laska w waszym ręku. Spożywać będziecie pośpiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana.
Tej nocy przejdę przez Egipt, zabiję wszystko pierworodne w ziemi egipskiej, od człowieka aż po bydło, i odbędę sąd nad wszystkimi bogami Egiptu – Ja, Pan. Krew posłuży wam do oznaczenia domów, w których będziecie przebywać. Gdy ujrzę krew, przejdę obok i nie będzie pośród was plagi niszczycielskiej, gdy będę karał ziemię egipską.
Dzień ten będzie dla was dniem pamiętnym i obchodzić go będziecie jako święto dla uczczenia Pana. Po wszystkie pokolenia – na zawsze w tym dniu będziecie obchodzić święto”».
Oto słowo Boże.

PSALM RESPONSORYJNY Ps 116B (115), 12-13. 15 i 16bc. 17-18

Refren: Kielich Przymierza to Krew Zbawiciela.

Czym się Panu odpłacę *
za wszystko, co mi wyświadczył?
Podniosę kielich zbawienia *
i wezwę imienia Pana. R.

Cenna jest w oczach Pana *
śmierć Jego wyznawców.
Jestem Twym sługą, synem Twojej służebnicy, *
Ty rozerwałeś moje kajdany. R.

Tobie złożę ofiarę pochwalną *
i wezwę imienia Pana.
Wypełnię me śluby dla Pana *
przed całym Jego ludem. R.

DRUGIE CZYTANIE 1 Kor 11, 23-26
Ilekroć spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie

Czytanie z Pierwszego Listu Świętego Pawła Apostoła do Koryntian
Bracia:
Ja otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy, połamał i rzekł: «To jest Ciało moje za was wydane. Czyńcie to na moją pamiątkę!» Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: «Kielich ten jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę!»
Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie kielich, śmierć Pana głosicie, aż przyjdzie.
Oto słowo Boże.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ

Aklamacja: Chwała Tobie, Słowo Boże.

Daję wam przykazanie nowe, abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem. A.

EWANGELIA J 13, 1-15
Do końca ich umiłował

✠ Słowa Ewangelii według Świętego Jana
Było to przed Świętem Paschy. Jezus, wiedząc, że nadeszła godzina Jego, by przeszedł z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca ich umiłował.
W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty, syna Szymona, aby Go wydał, Jezus, wiedząc, że Ojciec oddał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło, nim się przepasał. Potem nalał wody do misy. I zaczął obmywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany.
Podszedł więc do Szymona Piotra, a on rzekł do Niego: «Panie, Ty chcesz mi umyć nogi?» Jezus mu odpowiedział: «Tego, co Ja czynię, ty teraz nie rozumiesz, ale poznasz to później». Rzekł do Niego Piotr: «Nie, nigdy mi nie będziesz nóg umywał».
Odpowiedział mu Jezus: «Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną». Rzekł do Niego Szymon Piotr: «Panie, nie tylko nogi moje, ale i ręce, i głowę!»
Powiedział do niego Jezus: «Wykąpany potrzebuje tylko nogi sobie umyć, bo cały jest czysty. I wy jesteście czyści, ale nie wszyscy». Wiedział bowiem, kto Go wyda, dlatego powiedział: «Nie wszyscy jesteście czyści».
A kiedy im umył nogi, przywdział szaty i znów zajął miejsce przy stole, rzekł do nich: «Czy rozumiecie, co wam uczyniłem? Wy Mnie nazywacie „Nauczycielem” i „Panem”, i dobrze mówicie, bo nim jestem. Jeżeli więc Ja, Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wy powinniście sobie nawzajem umywać nogi. Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem».
Oto słowo Pańskie.

Po Ewangelii powinna nastąpić homilia. Należy wyjaśnić w niej główne tajemnice, które wspomina się w tej Mszy świętej, a mianowicie: ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa oraz Chrystusowe przykazanie braterskiej miłości. Po homilii, tam, gdzie względy duszpasterskie za tym przemawiają, odbywa się obrzęd umywania nóg.

UMYWANIE NÓG

Ministranci prowadzą wybranych dwanaście osób do ław przygotowanych w odpowiednim miejscu. Kapłan, jeśli trzeba, zdejmuje ornat i podchodzi do każdej z osób, polewa wodą jej stopy i wyciera je z pomocą ministrantów. W tym czasie śpiewa się antyfony lub inne odpowiednie pieśni:

ANTYFONA PIERWSZA por. J 13, 4. 5. 15

Gdy Pan wstał od wieczerzy, nalał wody do miednicy i zaczął umywać uczniom nogi; taki przykład im zostawił.

ANTYFONA DRUGA J 13, 6. 7. 8

W. Panie, Ty chcesz mi umyć nogi? Jezus mu odpowiedział: Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną.
K. Jezus podszedł do Szymona Piotra, a on rzekł do Niego:
W. Panie, Ty chcesz mi umyć nogi? Jezus mu odpowiedział: Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną.
K. Tego, co Ja czynię, ty teraz nie rozumiesz, ale później będziesz to wiedział.
W. Panie, Ty chcesz mi umyć nogi? Jezus mu odpowiedział: Jeśli cię nie umyję, nie będziesz miał udziału ze Mną.

ANTYFONA TRZECIA por. J 13, 14

Jeżeli Ja, wasz Pan i Nauczyciel, umyłem wam nogi, to i wyście powinni sobie nawzajem umywać nogi.

ANTYFONA CZWARTA J 13, 35

Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali.

ANTYFONA PIĄTA J 13, 34

Daję wam przykazanie nowe, abyście się wzajemnie miłowali tak, jak Ja was umiłowałem.

ANTYFONA SZÓSTA 1 Kor 13, 13

K. Niechaj trwają w was wiara, nadzieja i miłość.
W. Z nich największa jest miłość.
K. Teraz trwają wiara, nadzieja i miłość.
W. Z nich największa jest miłość.

Bezpośrednio po umyciu nóg lub - jeśli się ono nie odbywa - po homilii następuje modlitwa powszechna. Nie odmawia się wyznania wiary. Rozpoczyna się Liturgia Eucharystyczna.

LITURGIA EUCHARYSTYCZNA

Na początku Liturgii Eucharystycznej może się odbyć procesja wiernych z darami przeznaczonymi dla ubogich. W tym czasie śpiewa się niżej podaną lub inną odpowiednią pieśń:

ANTYFONA

Antyfona: Gdzie miłość prawdziwa i dobroć, tam znajdziesz Boga żywego.

Zgromadziła nas tu razem miłość Chrystusa, *
weselmy się w Nim i radujmy.
Z pokorą szczerą kochajmy Boga *
i czystym sercem miłujmy się nawzajem. A.

Skoro się wszyscy tu gromadzimy, *
strzeżmy się tego, co nas rozdziela.
Niech ustaną wszystkie gniewy i spory, *
a pośrodku nas niech będzie Chrystus. A.

Obyśmy oglądali Twoje oblicze, Chryste Boże, *
razem ze świętymi w chwale Twego królestwa.
To będzie naszą radością czystą i bez granic *
przez nieskończone wieki wieków. Amen. A.

MODLITWA NAD DARAMI

Panie, nasz Boże, daj nam godnie uczestniczyć w świętych obrzędach, † ilekroć bowiem sprawujemy pamiątkę Ofiary Chrystusa, * spełnia się dzieło naszego odkupienia. Przez Chrystusa, Pana naszego.

PREFACJA 46. Ofiara i uczta eucharystyczna

Zaprawdę, godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, * abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, * Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże, * przez naszego Pana Jezusa Chrystusa. On sam jako prawdziwy i wieczny Kapłan, * ustanawiając obrzęd wiekuistej Ofiary, * pierwszy się Tobie oddał w zbawczej Ofierze * i nam polecił ją składać na swoją pamiątkę. * Jego Ciało za nas wydane umacnia nas, gdy je spożywamy, * a Krew za nas wylana obmywa nas, gdy ją pijemy. Dlatego zjednoczeni z chórami Aniołów * wysławiamy Ciebie, * z radością wołając.

KANON RZYMSKI

Jeśli używa się Kanonu rzymskiego (I Modlitwy Eucharystycznej), odmawia się następujące modlitwy własne:

Zjednoczeni z całym Kościołem, * uroczyście obchodzimy święty dzień, w którym nasz Pan Jezus Chrystus został za nas wydany, * i ze czcią wspominamy * najpierw pełną chwały Maryję, zawsze Dziewicę, * Matkę Boga i naszego Pana Jezusa Chrystusa, * a także świętego Józefa, * Oblubieńca Najświętszej Dziewicy, * oraz Twoich świętych Apostołów i Męczenników: * Piotra i Pawła, Andrzeja, * (Jakuba, Jana, Tomasza, * Jakuba, Filipa, Bartłomieja, * Mateusza, Szymona i Tadeusza, * Linusa, Kleta, Klemensa, Sykstusa, * Korneliusza, Cypriana, Wawrzyńca, Chryzogona, * Jana i Pawła, Kosmę i Damiana) * i wszystkich Twoich Świętych. * Przez ich zasługi i modlitwy * otaczaj nas we wszystkim swoją przemożną opieką. (Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.)

Z rozłożonymi rękami kapłan mówi:

Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę * od nas, sług Twoich, * i całego ludu Twego. * Składamy ją Tobie na pamiątkę dnia, * w którym nasz Pan, Jezus Chrystus, * powierzył swoim uczniom odprawianie sakramentalnej Ofiary Ciała i Krwi swojej. * Napełnij nasze życie swoim pokojem, * zachowaj nas od wiecznego potępienia * i dołącz do grona swoich wybranych.

Kapłan składa ręce.

Przez Chrystusa, Pana naszego. W. Amen.

Trzymając ręce wyciągnięte nad darami mówi:

Prosimy Cię, Boże, * uświęć tę Ofiarę pełnią swojego błogosławieństwa, * mocą Twojego Ducha uczyń ją doskonałą i miłą sobie, * aby się stała dla nas Ciałem i Krwią * Twojego umiłowanego Syna, * naszego Pana Jezusa Chrystusa.

Składa ręce. W formułach, które teraz następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie.

On to w dzień przed męką * za zbawienie nasze i całego świata, to jest dzisiaj,

Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi:

wziął chleb w swoje święte i czcigodne ręce,

podnosi oczy,

podniósł oczy ku niebu, * do Ciebie, Boga, Ojca swojego wszechmogącego, * i dzięki Tobie składając błogosławił, * łamał * i rozdawał swoim uczniom mówiąc:

lekko się pochyla i mówi:

Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy:
to jest bowiem Ciało moje,
które za was będzie wydane.

Ukazuje ludowi konsekrowaną Hostię, składa ją na patenie i przyklęka. Następnie mówi:

Podobnie po wieczerzy

bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi:

wziął ten przesławny kielich * w swoje święte i czcigodne ręce, * ponownie dzięki Tobie składając, błogosławił * i podał swoim uczniom mówiąc:

lekko się pochyla i mówi:

Bierzcie i pijcie z niego wszyscy:
to jest bowiem kielich Krwi mojej
nowego i wiecznego Przymierza,
która za was i za wielu będzie wylana
na odpuszczenie grzechów.
To czyńcie na moją pamiątkę.

Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka. Ciąg dalszy jak w Kanonie rzymskim.

II MODLITWA EUCHARYSTYCZNA

Wspomnienie tajemnicy dnia:

Zaprawdę, święty jesteś, Boże, * Źródło wszelkiej świętości. * Dlatego stajemy przed Tobą * i zjednoczeni z całym Kościołem * uroczyście obchodzimy święty dzień, * w którym nasz Pan, Jezus Chrystus, został za nas wydany. * Przez Niego prosimy Ciebie, wszechmogący Boże.

Ciąg dalszy jak w II Modlitwie Eucharystycznej. W formułach Przeistoczenia słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie.

III MODLITWA EUCHARYSTYCZNA

Wspomnienie tajemnicy dnia:

Zaprawdę, święty jesteś, Boże, * i słusznie Cię sławi wszelkie stworzenie, * bo przez Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, naszego Pana, * mocą Ducha Świętego ożywiasz i uświęcasz wszystko * oraz nieustannie gromadzisz lud swój, * aby na całej ziemi * składał Tobie ofiarę czystą. * Dlatego stajemy przed Tobą * i zjednoczeni z całym Kościołem * uroczyście obchodzimy święty dzień, * w którym nasz Pan Jezus Chrystus został za nas wydany. * Pokornie błagamy Cię, Boże.

Ciąg dalszy jak w III Modlitwie Eucharystycznej. W formułach Przeistoczenia słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie.

ANTYFONA NA KOMUNIĘ 1 Kor 11, 24. 25

To jest Ciało moje za was wydane; * ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. * Czyńcie to, ile razy spożywać będziecie, * na moją pamiątkę.

Po Komunii zostawia się na ołtarzu puszkę z komunikantami, które będzie się rozdzielać w dniu jutrzejszym w czasie liturgii Męki Pańskiej. Mszę kończy się modlitwą po Komunii:

MODLITWA PO KOMUNII

Wszechmogący Boże, spraw, abyśmy posileni na doczesnej uczcie Twojego Syna, * zasłużyli na pełne uczestnictwo w uczcie niebieskiej. Przez Chrystusa, Pana naszego.

Po modlitwie po Komunii następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu.

PRZENIESIENIE NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU

Po modlitwie po Komunii kapłan, stojąc przed ołtarzem, nakłada kadzidło do kadzielnicy, klęka i okadza Najświętszy Sakrament potrójnym rzutem. Następnie otrzymuje welon, bierze puszkę i okrywa ją welonem. Najświętszy Sakrament przenosi się w procesji na miejsce przechowania przygotowane w odpowiednio ozdobionej kaplicy. Na czele procesji niesie się krzyż, a przy Najświętszym Sakramencie świece i kadzielnicę. W tym czasie śpiewa się poniższy hymn lub inną pieśń eucharystyczną:

HYMN

Sław, języku, tajemnicę
Ciała i najdroższej Krwi,
Którą jako łask krynicę
Wylał w czasie ziemskich dni
Ten, co Matkę miał Dziewicę,
Król narodów, godzien czci.

Z Panny czystej narodzony,
Posłan zbawić ludzki ród,
Gdy po świecie, na wsze strony,
Ziarno słowa rzucił w lud,
Wtedy cudem niezgłębionym
Zamknął swej pielgrzymki trud.

W noc ostatnią przy wieczerzy
Z tymi, których braćmi zwał,
Pełniąc wszystko, jak należy,
Czego przepis prawny chciał,
Sam Dwunastu się powierzył
I za pokarm z rąk swych dał.

Słowem więc, Wcielone Słowo,
Chleb zamienia w Ciało swe,
Wino Krwią jest Chrystusową,
Darmo wzrok to widzieć chce.
Tylko wiara Bożą mową
Pewność o tym w serca śle.

Gdy procesja przyjdzie na miejsce przechowania, kapłan stawia puszkę, nakłada kadzidło i klęcząc okadza Najświętszy Sakrament. Śpiewa się wtedy Przed tak wielkim Sakramentem. Po chwili adoracji w ciszy kapłan i posługujący przyklękają i powracają do zakrystii. Następnie obnaża się ołtarz i, jeśli to możliwe, wynosi się krzyże z kościoła. Krzyże, które pozostały w kościele, wypada zasłonić. Kto uczestniczy we Mszy Wieczerzy Pańskiej, nie odmawia Nieszporów. Należy zachęcić wiernych, aby przez pewien czas, zależnie od warunków miejscowych, adorowali Najświętszy Sakrament w kaplicy przechowania. Adoracja po północy nie może mieć jednak uroczystego charakteru.