Biblia Tysiąclecia

1 List św. Jana

Prolog

1 [To wam oznajmiamy]¹, co było od początku,
cośmy usłyszeli o Słowie¹ życia,
co ujrzeliśmy własnymi oczami,
na co patrzyliśmy
i czego dotykały nasze ręce -
2 bo życie objawiło się.
Myśmy je widzieli,
o nim świadczymy
i głosimy wam życie wieczne,
które było w Ojcu,
a nam zostało objawione -
3 oznajmiamy wam,
cośmy ujrzeli i usłyszeli,
abyście i wy mieli współuczestnictwo² z nami.
A mieć z nami współuczestnictwo znaczy:
mieć je z Ojcem i Jego Synem Jezusem Chrystusem.
4 Piszemy to w tym celu,
aby nasza radość była pełna³.

Bóg jest światłością i my mamy żyć w światłości

5 Nowina, którą usłyszeliśmy od Niego
i którą wam głosimy, jest taka:
Bóg jest światłością⁴,
a nie ma w Nim żadnej ciemności.
6 Jeżeli mówimy, że mamy z Nim współuczestnictwo,
a chodzimy w ciemności, kłamiemy
i nie postępujemy zgodnie z prawdą.
7 Jeżeli zaś chodzimy w światłości,
tak jak On sam trwa w światłości,
wtedy mamy jedni z drugimi współuczestnictwo,
a krew Jezusa, Syna Jego,
oczyszcza nas z wszelkiego grzechu.

Należy zerwać z grzechem

8 Jeśli mówimy, że nie mamy grzechu,
to samych siebie oszukujemy
i nie ma w nas prawdy.
9 Jeżeli wyznajemy nasze grzechy,
[Bóg] jako wierny i sprawiedliwy
odpuści je nam
i oczyści nas z wszelkiej nieprawości.
10 Jeśli mówimy, że nie zgrzeszyliśmy,
czynimy Go kłamcą
i nie ma w nas Jego nauki⁵.

Wstęp

1 J 1, 1 - "Oznajmiamy" itd. - słowa w nawiasie zapożyczone z wiersza 3 dla jaśniejszego zrozumienia myśli Autora; "o Słowie" - tj. Synu Bożym; por. J 1,1-14.

1 J 1, 3 - Por. J 17,21; 2 Kor 13,13; Kol 1,12nn.

1 J 1, 4 - Por. J 15,11; 2 J 1,12.

1 J 1, 5 - "Światłość" u św. Jana to symbol prawdy religijnej i dobra moralnego, a "ciemność" - symbol błędu i zła.

1 J 1, 10 - Dosł.: "słowa".

1 Dzieci moje, piszę wam to dlatego,
żebyście nie grzeszyli.
Jeśliby nawet kto zgrzeszył,
mamy Rzecznika wobec Ojca -
Jezusa Chrystusa sprawiedliwego.
2 On bowiem jest ofiarą przebłagalną
za nasze grzechy,
i nie tylko nasze,
lecz również za grzechy całego świata.

Należy zachować przykazania

3 Po tym zaś poznajemy, że Go znamy,
jeżeli zachowujemy Jego przykazania.
4 Kto mówi: "Znam Go",
a nie zachowuje Jego przykazań,
ten jest kłamcą
i nie ma w nim prawdy.
5 Kto zaś zachowuje Jego naukę,
w tym naprawdę miłość Boża jest doskonała.
6 Po tym właśnie poznajemy, że jesteśmy w Nim.
Kto twierdzi, że w Nim trwa,
powinien również sam postępować tak, jak On postępował.
7 Umiłowani,
nie piszę do was o nowym przykazaniu,
ale o przykazaniu istniejącym od dawna,
które mieliście od samego początku;
tym dawnym przykazaniem jest nauka, którąście słyszeli.
8 A jednak piszę wam o nowym¹ przykazaniu,
które prawdziwe jest w Nim i w nas,
ponieważ ciemności ustępują,
a świeci już prawdziwa światłość.
9 Kto twierdzi, że żyje w światłości,
a nienawidzi brata swego,
dotąd jeszcze jest w ciemności.
10 Kto miłuje swego brata,
ten trwa w światłości
i nie może się potknąć.
11 Kto zaś swojego brata nienawidzi,
żyje w ciemności
i działa w ciemności,
i nie wie, dokąd dąży,
ponieważ ciemności dotknęły ślepotą jego oczy.

Należy wystrzegać się świata

12 Piszę do was, dzieci,
że dostępujecie odpuszczenia grzechów ze względu na Jego imię.
13 Piszę do was, ojcowie,
że poznaliście Tego, który jest od początku.
Piszę do was, młodzi,
że zwyciężyliście Złego².
14 Napisałem do was, dzieci,
że znacie Ojca,
napisałem do was, ojcowie,
że poznaliście Tego, który jest od początku,
napisałem do was, młodzi,
że jesteście mocni
i że nauka Boża trwa w was,
i zwyciężyliście Złego.
15 Nie miłujcie świata³
ani tego, co jest na świecie!
Jeśli kto miłuje świat,
nie ma w nim miłości Ojca.
16 Wszystko bowiem, co jest na świecie, a więc:
pożądliwość ciała, pożądliwość oczu i pycha tego życia⁴
nie pochodzi od Ojca, lecz od świata.
17 Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość;
kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten trwa na wieki.

Należy wystrzegać się nauczycieli fałszu

18 Dzieci, jest już ostatnia godzina,
i tak, jak słyszeliście, Antychryst⁵ nadchodzi,
bo oto teraz właśnie pojawiło się wielu Antychrystów;
stąd poznajemy, że już jest ostatnia godzina.
19 Wyszli oni z nas, lecz nie byli z nas;
bo gdyby byli naszego ducha, pozostaliby z nami;
a to stało się po to, aby wyszło na jaw,
że nie wszyscy są naszego ducha.
20 Wy natomiast macie namaszczenie od Świętego⁶
i wszyscy jesteście napełnieni wiedzą.
21 Ja wam nie pisałem,
jakobyście nie znali prawdy,
lecz że ją znacie
i że żadna fałszywa nauka z prawdy nie pochodzi.
22 Któż zaś jest kłamcą, jeśli nie ten,
kto zaprzecza, że Jezus jest Mesjaszem?
Ten właśnie jest Antychrystem,
który nie uznaje Ojca i Syna.
23 Każdy, kto nie uznaje Syna⁷,
nie ma też i Ojca,
kto zaś uznaje Syna, ten ma i Ojca.
24 Wy zaś zachowujecie w sobie to,
co słyszeliście od początku⁸.
Jeżeli będzie trwało w was to,
co słyszeliście od początku,
to i wy będziecie trwać w Synu i w Ojcu.
25 A obietnicą tą, daną przez Niego samego, jest życie wieczne.
26 To wszystko napisałem wam o tych, którzy wprowadzają was w błąd.
27 Co do was, to namaszczenie,
które otrzymaliście od Niego, trwa w was
i nie potrzebujecie pouczenia od nikogo,
ponieważ Jego namaszczenie⁹ poucza was o wszystkim.
Ono jest prawdziwe i nie jest kłamstwem.
Toteż trwajcie w nim tak,
jak was nauczył.
28 Teraz właśnie trwajcie w Nim, dzieci,
abyśmy, gdy się zjawi, mieli w Nim ufność
i w dniu Jego przyjścia nie doznali wstydu.

Mamy żyć jako dzieci Boże

29 Jeżeli wiecie, że jest sprawiedliwy,
to uznajcie również,
że każdy, kto postępuje sprawiedliwie, pochodzi od Niego.

1 J 2, 8 - Przykazanie miłości znane w ST stało się nowe, tj. doskonałe, dzięki Chrystusowi, który pouczył nas przykładem, jak mamy je zachowywać (por. J 13,34). "Przykazanie nowe", bo nie znane ani Żydom, ani poganom w jego chrześcijańskim zastosowaniu. Ta nowa, doskonała miłość stała się rzeczywistą dopiero w miłosnym czynie Boga - w posłannictwie Chrystusowym i w społeczności Kościoła. Jest owocem i kontynuacją tamtej, znanej z ST.

1 J 2, 13 - Tzn. szatana.

1 J 2, 15 - "Świat" w Piśmie św. oznacza często siły przeciwstawiające się zbawieniu (por. J 8,23; J 15,18n; J 17,9; 1 Kor 2,12; 1 Kor 3,19; Jk 4,4; Jk 4,4).

1 J 2, 16 - W tych trzech pożądliwościach skupia się wszelkie zło w świecie i w człowieku (por. Dn 13,56; Rz 6,12; Ga 5,24; Kol 3,5; Jk 1,14n; Jk 4,1nn.16; 2 P 2,10).

1 J 2, 18 - Św. Jan tym terminem określa głosicieli błędnych nauk i odstępców (por. 1 Tm 4,1; 2 Tm 3,1-5; 2 J 1,7).

1 J 2, 20 - Udzielone w czasie chrztu i bierzmowania przez "Świętego", tj. Boga Ojca, Syna Bożego lub Ducha Świętego. Inni tłum.: "olej namaszczenia", rozumiejąc to o darze wiary lub słowie Bożym.

1 J 2, 23 - Prawdopodobnie aluzja do Kerynta, heretyka, uważającego Chrystusa za zwykłego człowieka (por. Wstęp oraz 2 J 1,7).

1 J 2, 24 - Tj. katechezy Apostołów o Jezusie Chrystusie.

1 J 2, 27 - Mowa o darach duchowych jako skutkach chrztu i bierzmowania. Por. J 6,45; J 16,13.

1 Popatrzcie, jaką miłością obdarzył nas Ojciec:
zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi¹:
i rzeczywiście nimi jesteśmy.
Świat zaś dlatego nas nie zna,
że nie poznał Jego.
2 Umiłowani, obecnie jesteśmy dziećmi Bożymi,
ale jeszcze się nie ujawniło,
czym będziemy.
Wiemy, że gdy się objawi,
będziemy do Niego podobni,
bo ujrzymy Go takim, jakim jest.
3 Każdy zaś, kto pokłada w Nim tę nadzieję,
uświęca się podobnie jak On jest święty.

Musimy unikać grzechów

4 Każdy, kto grzeszy, dopuszcza się bezprawia²,
ponieważ grzech jest bezprawiem.
5 Wiecie, że On się objawił po to,
aby zgładzić grzechy,
w Nim zaś nie ma grzechu.
6 Każdy, kto trwa w Nim, nie grzeszy³,
żaden zaś z tych, którzy grzeszą,
nie widział Go ani Go nie poznał.
7 Dzieci, nie dajcie się zwodzić nikomu;
kto postępuje sprawiedliwie,
jest sprawiedliwy,
tak jak On jest sprawiedliwy.
8 Kto grzeszy, jest dzieckiem diabła,
ponieważ diabeł trwa w grzechu od początku.
Syn Boży objawił się po to,
aby zniszczyć dzieła diabła.
9 Każdy, kto narodził się z Boga,
nie grzeszy,
gdyż trwa w nim nasienie Boże⁴;
taki nie może grzeszyć, bo się narodził z Boga.

Musimy zachować przykazania, zwłaszcza przykazanie wzajemnej miłości

10 Dzięki temu można rozpoznać
dzieci Boga i dzieci diabła⁵:
każdy, kto postępuje niesprawiedliwie, nie jest z Boga,
jak i ten, kto nie miłuje swego brata.
11 Taka bowiem jest wola Boża,
którą objawiono nam od początku,
abyśmy się wzajemnie miłowali.
12 Nie tak, jak Kain, który pochodził od Złego⁶
i zabił swego brata.
A dlaczego go zabił?
Ponieważ czyny jego były złe,
brata zaś sprawiedliwe.
13 Nie dziwcie się, bracia,
jeśli świat was nienawidzi.
14 My wiemy, że przeszliśmy ze śmierci do życia,
bo miłujemy braci,
kto zaś nie miłuje, trwa w śmierci.
15 Każdy, kto nienawidzi swego brata, jest zabójcą,
a wiecie, że żaden zabójca nie nosi w sobie życia wiecznego.
16 Po tym poznaliśmy miłość,
że On oddał za nas życie swoje.
My także winniśmy oddać życie za braci⁷.
17 Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata
i widział, że brat jego cierpi niedostatek,
a zamknął przed nim swe serce,
jak może trwać w nim miłość Boga?
18 Dzieci,
nie miłujmy słowem i językiem,
ale czynem i prawdą!⁸
19 Po tym poznamy,
że jesteśmy z prawdy⁹,
i uspokoimy przed Nim nasze serce.
20 A jeśli nasze serce oskarża nas,
to Bóg jest większy od naszego serca
i zna wszystko¹⁰.
21 Umiłowani, jeśli serce nas nie oskarża,
mamy ufność wobec Boga,
22 i o co prosić będziemy,
otrzymamy od Niego,
ponieważ zachowujemy Jego przykazania
i czynimy to, co się Jemu podoba.
23 Przykazanie zaś Jego jest takie,
abyśmy wierzyli w imię Jego Syna, Jezusa Chrystusa,
i miłowali się wzajemnie tak,
jak nam nakazał.
24 Kto wypełnia Jego przykazania,
trwa w Bogu, a Bóg w nim;
a to, że trwa On w nas,
poznajemy po Duchu, którego nam dał¹¹.

1 J 3, 1 - Por. J 1,12n; J 11,52; Rz 8,14-17; Ga 3,26; Ef 5,1.

1 J 3, 4 - Chrześcijanie pochodzenia żydowskiego podkreślali wyższość prawa Mojżeszowego nad prawem Jezusa, głosząc, że grzech, który nie przekracza prawa ST, nie jest bezprawiem, lecz zwykłym uchybieniem. Św. Jan uczy, że każdy grzech jest bezprawiem, bo sprzeciwia się wiecznemu prawu - woli Bożej. Inni przez "bezprawie" rozumieją brak wiary.

1 J 3, 6 - Tzn. posiada możność niegrzeszenia (por. 1 J 1,8).

1 J 3, 9 - Tj. łaska uświęcająca (por. 1 J 3,6).

1 J 3, 10 - Ludzie, którzy pozwolili się sprowadzić z prawej drogi (por. 1 J 3,19; J 8,41.44).

1 J 3, 12 - Zob. 1 J 2,13. Por. Rdz 4,8.

1 J 3, 16 - Przekł. staroż. dod.: "Boga". Por. J 10,11; J 15,13; Ef 5,2.

1 J 3, 18 - Por. Jk 1,22; Jk 2,14-19.

1 J 3, 19 - "Prawda" w ST (w przeciwstawieniu do niesprawiedliwości, zła) oznaczała zgodność życia z wolą Bożą. To znaczenie przejmuje tu św. Jan (1 J 2,21n; 2 J 0,4).

1 J 3, 20 - Mowa o gotowości ze strony Boga przebaczenia każdego grzechu, gdy tylko żałujemy.

1 J 3, 24 - Aluzja do charyzmatów (por. Dz 2,4; Dz 10,44nn; 1 Kor 12,1-11; Ga 3,2-5).

Musimy strzec się Antychrystów i świata

1 Umiłowani,
nie dowierzajcie każdemu duchowi,
ale badajcie duchy, czy są z Boga¹,
gdyż wielu fałszywych proroków
pojawiło się na świecie.
2 Po tym poznajecie Ducha Bożego:
każdy duch,
który uznaje,
że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, jest z Boga.
3 Każdy zaś duch,
który nie uznaje Jezusa, nie jest z Boga;
i to jest duch Antychrysta,
który - jak słyszeliście - nadchodzi
i już teraz przebywa na świecie.
4 Wy, dzieci,
jesteście z Boga i zwyciężyliście ich,
ponieważ większy jest Ten, który w was jest,
od tego, który jest w świecie.
5 Oni są ze świata,
dlatego mówią tak, jak [mówi] świat,
a świat ich słucha.
6 My jesteśmy z Boga.
Ten, który zna Boga, słucha nas².
Kto nie jest z Boga, nas nie słucha.
W ten sposób poznajemy
ducha prawdy i ducha fałszu².

Bóg jest źródłem prawdziwej miłości, wiary i życia

7 Umiłowani, miłujmy się wzajemnie,
ponieważ miłość jest z Boga,
a każdy, kto miłuje,
narodził się z Boga i zna Boga.
8 Kto nie miłuje, nie zna Boga,
bo Bóg jest miłością.
9 W tym objawiła się miłość Boga ku nam,
że zesłał Syna swego Jednorodzonego na świat³,
abyśmy życie mieli dzięki Niemu.
10 W tym przejawia się miłość,
że nie my umiłowaliśmy Boga,
ale że On sam nas umiłował
i posłał Syna swojego jako ofiarę przebłagalną za nasze grzechy⁴.
11 Umiłowani, jeśli Bóg tak nas umiłował,
to i my winniśmy się wzajemnie miłować.
12 Nikt nigdy Boga nie oglądał.
Jeżeli miłujemy się wzajemnie,
Bóg trwa w nas
i miłość ku Niemu jest w nas doskonała.
13 Poznajemy, że my trwamy w Nim,
a On w nas,
bo udzielił nam ze swego Ducha⁵.
14 My także widzieliśmy i świadczymy,
że Ojciec zesłał Syna jako Zbawiciela świata.
15 Jeśli kto wyznaje,
że Jezus jest Synem Bożym,
to Bóg trwa w nim, a on w Bogu.
16 Myśmy poznali i uwierzyli miłości,
jaką Bóg ma ku nam.
Bóg jest miłością:
kto trwa w miłości, trwa w Bogu,
a Bóg trwa w nim.
17 Przez to miłość osiąga w nas kres doskonałości,
że mamy pełną ufność na dzień sądu,
ponieważ tak, jak On jest [w niebie],
i my jesteśmy na tym świecie.
18 W miłości nie ma lęku,
lecz doskonała miłość usuwa lęk,
ponieważ lęk kojarzy się z karą.
Ten zaś, kto się lęka,
nie wydoskonalił się w miłości⁶.
O źródle miłości
19 My miłujemy [Boga],
ponieważ Bóg sam pierwszy nas umiłował.
20 Jeśliby ktoś mówił: «Miłuję Boga», a brata swego nienawidził, jest kłamcą,
albowiem kto nie miłuje brata swego, którego widzi,
nie może miłować Boga, którego nie widzi.
21 Takie zaś mamy od Niego przykazanie,
aby ten, kto miłuje Boga,
miłował też i brata swego.

1 J 4, 1 - Tzn. czy są to prawdziwe charyzmaty (por. 2 Kor 11,14; 2 Kor 13,5; 1 Tes 5,21).

1 J 4, 6 - "Nas": tzn. Apostołów - prawdziwych głosicieli Jezusa w przeciwieństwie do fałszywych; "duch prawdy", "duch fałszu" - określenia spotykane także w literaturze z Qumran.

1 J 4, 9 - Bóg uprzedził nas swą miłością. On też jest źródłem miłości bliźniego (por. J 3,16).

1 J 4, 10 - Por. 1 J 2,2; Rz 5,8; Ef 2,4n; Ef 4,32; 1 Tm 2,6.

1 J 4, 13 - Por. 1 J 3,24.

1 J 4, 18 - Miłość synowska i bojaźń niewolnicza wykluczają się nawzajem; bojaźń zaś synowska, która się lęka, że niedostatecznie miłuje jest też stopniem miłości.

1 Każdy, kto wierzy, że Jezus jest Mesjaszem,
z Boga się narodził,
i każdy miłujący Tego, który dał życie,
miłuje również tego,
który życie od Niego otrzymał.
2 Po tym poznajemy, że miłujemy dzieci Boże,
gdy miłujemy Boga i wypełniamy Jego przykazania¹,
3 albowiem miłość względem Boga
polega na spełnianiu Jego przykazań,
a przykazania Jego nie są ciężkie.

O źródle wiary i życia

4 Wszystko bowiem, co z Boga zrodzone, zwycięża świat;
tym właśnie zwycięstwem,
które zwyciężyło świat, jest nasza wiara.
5 A kto zwycięża świat,
jeśli nie ten, kto wierzy,
że Jezus jest Synem Bożym?
6 ² Jezus Chrystus jest tym,
który przyszedł przez wodę i krew, i Ducha,
nie tylko w wodzie,
lecz w wodzie i we krwi.
Duch daje świadectwo,
bo jest prawdą.
7 Trzej bowiem dają świadectwo³:
8 Duch, woda i krew, a ci trzej w jedno się łączą.
9 Jeśli przyjmujemy świadectwo ludzi - to świadectwo Boże więcej znaczy,
ponieważ jest to świadectwo Boga,
które dał o swoim Synu.
10 Kto wierzy w Syna Bożego,
ten ma w sobie świadectwo Boga,
kto nie wierzy Bogu, uczynił Go kłamcą,
bo nie uwierzył świadectwu,
jakie Bóg dał o swoim Synu.
11 A świadectwo jest takie:
że Bóg dał nam życie wieczne,
a to życie jest w Jego Synu.
12 Ten, kto ma Syna, ma życie,
a kto nie ma Syna Bożego,
nie ma też i życia.
13 O tym napisałem do was,
którzy wierzycie w imię Syna Bożego,
abyście wiedzieli,
że macie życie wieczne⁴.

Epilog: Wartość i skuteczność modlitw a grzesznicy

14 Ufność, którą w Nim pokładamy,
polega na przekonaniu,
że wysłuchuje On
wszystkich naszych próśb zgodnych z Jego wolą.
15 A jeśli wiemy, że wysłuchuje wszystkich naszych próśb,
pewni jesteśmy również posiadania tego, o cośmy Go prosili.
16 Jeśli ktoś spostrzeże,
że brat popełnia grzech,
który nie sprowadza śmierci,
niech się modli, a przywróci mu życie;
mam na myśli tych,
których grzech nie sprowadza śmierci.
Istnieje taki grzech,
który sprowadza śmierć.
W takim wypadku nie polecam, aby się modlono⁵.
17 Każde bezprawie jest grzechem,
są jednak grzechy,
które nie sprowadzają śmierci.
18 Wiemy, że każdy, kto się narodził z Boga, nie grzeszy,
lecz Narodzony z Boga strzeże go,
a Zły go nie dotyka⁶.
19 Wiemy, że jesteśmy z Boga,
cały zaś świat⁷ leży w mocy Złego.
20 Wiemy także, że Syn Boży przyszedł i obdarzył nas zdolnością rozumu,
abyśmy poznawali Prawdziwego.
Jesteśmy w prawdziwym Bogu,
w Synu Jego, Jezusie Chrystusie.
On zaś jest prawdziwym Bogiem
i Życiem wiecznym.
21 Dzieci,
strzeżcie się fałszywych bogów!

1 J 5, 2 - Miłość Boga i zachowywanie Jego przykazań są objawami miłości bliźniego, i odwrotnie: czynna miłość bliźniego jest dowodem miłości do Boga.

1 J 5, 6 - Woda i krew nie stwierdzają same przez się, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Boga, lecz dopiero dzięki świadectwu Ducha Świętego. Przez chrzest wodą w Jordanie Bóg wskazał, że Jezus jest obiecanym, prawdziwym Mesjaszem. Nowe życie nadprzyrodzone otrzymaliśmy przez śmierć Jego na krzyżu ("przez krew"). Woda i krew wypłynęły z przebitego boku Jezusa na krzyżu, co jest świadectwem prawdziwej, a nie pozornej Jego śmierci (J 19,34). Wiersz ten polemizuje z Keryntem (zob. Wstęp).

1 J 5, 7 - Wiersz 7 jest uzupełniony w Wlg: "W niebie Ojciec, Słowo i Duch Święty, a Ci Trzej są jednością. I trzej są, którzy dają świadectwo na ziemi". Słów tych (tzw. Comma Johanneum) brak w najstarszych rkp gr. i w najstarszych przekładach. Nie spotykamy ich również w ważniejszych kodeksach Wlg. Prawdopodobnie stanowiły one marginesową glosę, później w niektórych kodeksach włączoną do tekstu.

1 J 5, 13 - Por. J 20,31.

1 J 5, 16 - "Grzech, który sprowadza śmierć" - to zapewne grzech przeciwko Duchowi Świętemu (Mt 12,32), przeciwko prawdzie, głoszonej przez Apostołów. Św. Jan nie zabrania modlić się za odstępców, ale i nie zaleca.

1 J 5, 18 - Szatan nie ma nad nim władzy.

1 J 5, 19 - "Świat" - bez Boga (zob. przypis do 1 J 2,15).