Biblia Tysiąclecia

1 List do Tymoteusza

Adres

1 Paweł, apostoł Chrystusa Jezusa według nakazu Boga naszego, Zbawiciela, i Chrystusa Jezusa, naszej nadziei - 2 do Tymoteusza, swego prawowitego dziecka w wierze¹. Łaska, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca i Chrystusa Jezusa, naszego Pana!

Troska o czystość nauki

3 Jak prosiłem cię, byś pozostał w Efezie, kiedy wybierałem się do Macedonii, [tak proszę teraz], abyś nakazał niektórym zaprzestać głoszenia niewłaściwej nauki, 4 a także zajmowania się baśniami i genealogiami bez końca. Służą one raczej dalszym dociekaniom niż planowi Bożemu zgodnie z wiarą². 5 Celem zaś nakazu jest miłość³, płynąca z czystego serca, dobrego sumienia i wiary nieobłudnej. 6 Zboczywszy od nich, niektórzy zwrócili się ku czczej gadaninie. 7 Chcieli uchodzić za uczonych w Prawie nie rozumiejąc ani tego, co mówią, ani tego, co stanowczo twierdzą. 8 Wiemy zaś, że Prawo jest dobre, jeśli je ktoś prawnie stosuje, 9 rozumiejąc, że Prawo nie dla sprawiedliwego jest przeznaczone⁴, ale dla postępujących bezprawnie i dla niesfornych, bezbożnych i grzeszników, dla niegodziwych i światowców, dla ojcobójców i matkobójców, dla zabójców, 10 dla rozpustników, dla mężczyzn współżyjących z sobą, dla handlarzy niewolnikami, kłamców, krzywoprzysięzców i [dla popełniających] cokolwiek innego, co jest sprzeczne ze zdrową nauką, 11 w duchu Ewangelii chwały błogosławionego Boga, którą mi zwierzono.

Dziękczynienie za łaskę nawrócenia

12 Dzięki składam Temu, który mię przyoblekł mocą, Chrystusowi Jezusowi, naszemu Panu, że uznał mnie za godnego wiary, skoro przeznaczył do posługi mnie, 13 ongiś bluźniercę, prześladowcę i oszczercę. Dostąpiłem jednak miłosierdzia, ponieważ działałem z nieświadomością, w niewierze. 14 A nad miarę obfitą okazała się łaska naszego Pana wraz z wiarą i miłością, która jest w Chrystusie Jezusie! 15 Nauka to zasługująca na wiarę i godna całkowitego uznania⁵, że Chrystus Jezus przyszedł na świat zbawić grzeszników, spośród których ja jestem pierwszy. 16 Lecz dostąpiłem miłosierdzia po to, by we mnie pierwszym Jezus Chrystus pokazał całą wielkoduszność jako przykład dla tych, którzy w Niego wierzyć będą dla życia wiecznego. 17 A Królowi wieków nieśmiertelnemu, niewidzialnemu, Bogu samemu - cześć i chwała na wieki wieków! Amen.

Ponowienie nakazu

18 Ten właśnie nakaz poruczam ci, Tymoteuszu, dziecko [moje], po myśli proroctw, które uprzednio⁶ wskazywały na ciebie: byś wsparty nimi toczył dobrą walkę, 19 mając wiarę i dobre sumienie. Niektórzy odrzuciwszy je ulegli rozbiciu we wierze; 20 do nich należy Hymenajos⁷ i Aleksander⁷, których przekazałem szatanowi⁷, ażeby się oduczyli bluźnić.

Wstęp

1 Tm 1, 2 - Zob. Wstęp.

1 Tm 1, 4 - Wlg: "budowaniu Bożemu, które jest we wierze". Bliżej nieokreślone "baśnie i genealogie" mogły być pochodzenia rabinistycznego (Tt 1,14) bądź gnostyckiego.

1 Tm 1, 5 - Przede wszystkim bratnia (por. Rz 12,10).

1 Tm 1, 9 - Prawo ST miało na celu głównie zapobieżenie złu. Następuje znów katalog występków (por. Rz 1,27-31; Rz 13,13; 1 Kor 5,10n; 1 Kor 6,9n; 2 Kor 12,20; Ga 5,19nn; 2 Tm 3,2-5).

1 Tm 1, 15 - Formuła listów pasterskich (1 Tm 3,1; 1 Tm 4,9; 2 Tm 2,11; Tt 3,8) akcentująca doniosłą dla zbawienia prawdę.

1 Tm 1, 18 - Aluzja do proroctw głoszonych przez charyzmatyków przy powołaniu Tymoteusza.

1 Tm 1, 20 - "Hymenajos" wspomniany jest także w 2 Tm 2,17; "Aleksander" - może identyczny ze wspomnianym w 2 Tm 4,14; "których przekazałem szatanowi": rodzaj ekskomuniki (zob. 1 Kor 5,5).

Zalecenie wspólnych modłów za wszystkich

1 Zalecam więc przede wszystkim, by prośby, modlitwy, wspólne błagania, dziękczynienia odprawiane były za wszystkich ludzi: 2 za królów i za wszystkich sprawujących władze, abyśmy mogli prowadzić życie ciche i spokojne z całą pobożnością i godnością. 3 Jest to bowiem rzecz dobra i miła w oczach Zbawiciela naszego, Boga, 4 który pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni i doszli do poznania prawdy¹.
5 Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek², Chrystus Jezus, 6 który wydał siebie samego na okup za wszystkich jako świadectwo we właściwym czasie³. 7 Ze względu na nie ja zostałem ustanowiony głosicielem i apostołem - mówię prawdę, nie kłamię - nauczycielem pogan we wierze i prawdzie.

Zachowanie się mężczyzn i kobiet podczas modlitwy

8 Chcę więc, by mężczyźni modlili się na każdym miejscu, podnosząc ręce czyste, bez gniewu i sporu. 9 Podobnie kobiety - w skromnie zdobnym odzieniu, niech się przyozdabiają ze wstydliwością i umiarem, nie przesadnie zaplatanymi włosami albo złotem czy perłami, albo kosztownym strojem, 10 lecz przez dobre uczynki, co przystoi kobietom, które się przyznają do pobożności.
11 Kobieta niechaj się uczy w cichości z całym poddaniem się. 12 Nauczać zaś kobiecie nie pozwalam⁴ ani też przewodzić nad mężem lecz [chcę, by] trwała w cichości. 13 Albowiem Adam został pierwszy ukształtowany, potem - Ewa. 14 I nie Adam został zwiedziony, lecz zwiedziona kobieta popadła w przestępstwo. 15 Zbawiona zaś zostanie przez rodzenie dzieci; [będą zbawione wszystkie], jeśli wytrwają⁵ w wierze i miłości, i uświęceniu - z umiarem.

1 Tm 2, 4 - Określenie objawienia Bożego. Por. J 14,6; J 17,17; 2 Kor 4,2-6.

1 Tm 2, 5 - Podkreślenie prawdziwości człowieczeństwa Chrystusa, który jest pośrednikiem między ludźmi a Bogiem. Stwierdzenie zaś Bóstwa przez św. Pawła - zob. 1 Kor 8,6; Ef 1,20nn; Flp 2,6-11; Kol 1,15nn; por. Hbr 1,2-13.

1 Tm 2, 6 - Por. Ga 4,4n; Ef 1,10; Ef 5,2; Tt 2,14.

1 Tm 2, 12 - Zob. przypis do 1 Kor 14,34n.

1 Tm 2, 15 - Liczba mnoga w tekście gr. jest odpowiedzią na domyślne pytanie, co będzie ze zbawieniem kobiet, które nie rodzą.

Przymioty duchownych

1 Nauka ta zasługuje na wiarę. Jeśli ktoś dąży do biskupstwa¹, pożąda dobrego zadania. 2 Biskup więc powinien być nienaganny, mąż jednej żony², trzeźwy, rozsądny, przyzwoity, gościnny, sposobny do nauczania, 3 nie przebierający miary w piciu wina, nieskłonny do bicia, ale opanowany, niekłótliwy, niechciwy na grosz, 4 dobrze rządzący własnym domem, trzymający dzieci w uległości, z całą godnością. 5 Jeśli ktoś bowiem nie umie stanąć na czele własnego domu, jakżeż będzie się troszczył o Kościół Boży? 6 Nie [może być] świeżo ochrzczony, ażeby wbiwszy się w pychę nie wpadł w diabelskie potępienie. 7 Powinien też mieć dobre świadectwo ze strony tych, którzy są z zewnątrz³, żeby się nie naraził na wzgardę i sidła diabelskie.
8 Diakonami tak samo winni być ludzie godni⁴, w mowie nieobłudni, nie nadużywający wina, niechciwi brudnego zysku, 9 [lecz] utrzymujący tajemnicę wiary w czystym sumieniu. 10 I oni niech będą najpierw poddawani próbie, i dopiero wtedy niech spełniają posługę, jeśli są bez zarzutu. 11 Kobiety⁵ również - czyste, nieskłonne do oczerniania, trzeźwe, wierne we wszystkim. 12 Diakoni niech będą mężami jednej żony⁶, rządzący dobrze dziećmi i własnymi domami. 13 Ci bowiem, skoro dobrze spełnili czynności diakońskie, zdobywają sobie zaszczytny stopień⁷ i ufną śmiałość w wierze, która jest w Chrystusie Jezusie.

Uzasadnienie nakazów - tajemnica Kościoła i Chrystusa

14 Piszę ci to wszystko spodziewając się przybyć do ciebie możliwie szybko. 15 Gdybym zaś się opóźniał, [piszę], byś wiedział, jak należy postępować w domu Bożym, który jest Kościołem Boga żywego, filarem i podporą prawdy⁸. 16 ⁹ A bez wątpienia wielka jest tajemnica pobożności.
Ten, który objawił się w ciele,
usprawiedliwiony został w Duchu,
ukazał się aniołom,
ogłoszony został poganom,
znalazł wiarę w świecie,
wzięty został w chwale.

1 Tm 3, 1 - Biskupstwo (episkope) obejmuje tutaj zapewne i kapłaństwo. Sens: kto dąży do funkcji duszpasterskich, niech wie, że to wzniosły urząd i obowiązek zarazem (por. Tt 1,7nn).

1 Tm 3, 2 - Tzn. "raz żonaty" lub "uczciwie żyjący z jedną żoną". Kościół zachodni podniósł później wymagany stopień wstrzemięźliwości wprowadzając celibat.

1 Tm 3, 7 - Tj. niechrześcijan.

1 Tm 3, 8 - Wlg: "czyści".

1 Tm 3, 11 - Idzie tu nie tyle o żony diakonów, ile o tzw. diakonisy (por. Rz 16,1n) - charyzmatyczki oddane służbie Kościoła.

1 Tm 3, 12 - Zob. 1 Tm 3,2.

1 Tm 3, 13 - Zapewne ten z 1 Tm 3,1.

1 Tm 3, 15 - Jest nią Kościół przez swój przywilej nieomylności.

1 Tm 3, 16 - Jest to starochrześcijański hymn o intronizacji Chrystusa. "Tajemnicą pobożności" jest Chrystus, stąd zaimek "który" przed następnymi zdaniami (Wlg: "która"). "W ciele" - w ludzkiej naturze, zob. J 1,14; 1 J 1,2; "usprawiedliwiony... w Duchu": sprawiedliwość Chrystusa, czyli świętość, została potwierdzona i udowodniona Jego życiem i czynami dokonanymi w mocy Ducha Świętego, a także zmartwychwstaniem (Rz 1,4); "ukazał się aniołom" - przy wstąpieniu do nieba.

Przestroga przed błędnymi naukami

1 Duch zaś otwarcie mówi¹, że w czasach ostatnich niektórzy odpadną od wiary, skłaniając się ku duchom zwodniczym i ku naukom demonów. 2 [Stanie się to] przez takich, którzy obłudnie kłamią, mają własne sumienie napiętnowane². 3 Zabraniają oni wchodzić w związki małżeńskie, [nakazują] powstrzymywać się od pokarmów, które Bóg stworzył, aby je przyjmowali z dziękczynieniem wierzący i ci, którzy poznali prawdę. 4 Ponieważ wszystko, co Bóg stworzył, jest dobre, i niczego, co jest spożywane z dziękczynieniem, nie należy odrzucać. 5 Staje się bowiem poświęcone przez słowo Boże i przez modlitwę. 6 Przedkładając to braciom, będziesz dobrym sługą Chrystusa Jezusa, karmionym słowami wiary i dobrej nauki, za którą poszedłeś. 7 Odrzucaj natomiast światowe i babskie baśnie! Sam zaś ćwicz się w pobożności! 8 Bo ćwiczenie cielesne nie na wiele się przyda; pobożność zaś przydatna jest do wszystkiego, mając zapewnienie życia obecnego i tego, które ma nadejść. 9 Nauka to zasługująca na wiarę i godna całkowitego uznania. 10 Właśnie o to trudzimy się i walczymy³, ponieważ złożyliśmy nadzieję w Bogu żywym, który jest Zbawcą wszystkich ludzi, zwłaszcza wierzących. 11 To nakazuj i tego nauczaj!

Jak zachować powagę pasterską?

12 Niechaj nikt nie lekceważy twego młodego wieku, lecz wzorem bądź dla wiernych w mowie, w obejściu, w miłości, w wierze, w czystości! 13 Do czasu, aż przyjdę, przykładaj się do czytania, zachęcania, nauki. 14 Nie zaniedbuj w sobie charyzmatu, który został ci dany za sprawą proroctwa i przez włożenie rąk kolegium prezbiterów⁴. 15 W tych rzeczach się ćwicz, cały im się oddaj, aby twój postęp widoczny był dla wszystkich. 16 Uważaj na siebie i na naukę, trwaj w nich! To bowiem czyniąc i siebie samego zbawisz, i tych, którzy cię słuchają.

1 Tm 4, 1 - Przez obdarzonych charyzmatami.

1 Tm 4, 2 - Aluzja do piętna wypalanego złoczyńcom na czole. Tu: źli nauczyciele mają jakby piętno na sumieniu. Por. Kol 2,16nn.21nn. Błędy są gnostyckie i żydowskie.

1 Tm 4, 10 - Wlg: "złorzeczą nam".

1 Tm 4, 14 - Mowa o charyzmacie kapłaństwa. Apostoł nawiązuje do chwili święceń, które poprzedziło proroctwo (1 Tm 1,18). Brali w nich udział prezbiterzy, tzn. zapewne kapłani.

Zalecenie ogólne

1 Starszego wiekiem nie strofuj, lecz nakłaniaj prośbą jak ojca, młodszych - jak braci, 2 starsze kobiety - jak matki; młodsze - jak siostry, z całą czystością!

Sprawa wdów¹

3 Miej we czci te wdowy, które są rzeczywiście wdowami. 4 Jeśli jakaś wdowa ma dzieci albo wnuki, niechże się one uczą najpierw pieczołowitości względem własnej rodziny i odpłacania się rodzicom wdzięcznością! Jest to bowiem rzeczą miłą w oczach Bożych. 5 Ta zaś, która rzeczywiście jest wdową, jako osamotniona złożyła nadzieję w Bogu i trwa w zanoszeniu próśb i modlitw we dnie i w nocy. 6 Lecz ta, która żyje rozpustnie, [za życia] umarła. 7 I to nakazuj, ażeby były nienaganne. 8 A jeśli kto nie dba o swoich, a zwłaszcza o domowników, wyparł się wiary i gorszy jest od niewierzącego. 9 Do spisu należy wciągać taką wdowę, która ma co najmniej lat sześćdziesiąt, była żoną jednego męża, 10 ma za sobą świadectwo o [takich] dobrych czynach: że dzieci wychowała, że była gościnna, że obmyła nogi świętych², że zasmuconym przyszła z pomocą, że pilnie brała udział we wszelkim dobrym dziele. 11 Młodszych zaś wdów nie dopuszczaj [do służby Kościołowi]! Odkąd bowiem znęciła je rozkosz przeciwna Chrystusowi, chcą wychodzić za mąż. 12 Obciąża je wyrok potępienia, ponieważ złamały pierwsze zobowiązanie. 13 Zarazem uczą się też bezczynności krążąc po domach. I nie tylko są bezczynne, lecz i rozgadane, wścibskie, rozprawiające o rzeczach niepotrzebnych. 14 Chcę zatem żeby młodsze wychodziły za mąż, rodziły dzieci, były gospodyniami domu, żeby stronie przeciwnej³ nie dawały sposobności do rzucania potwarzy. 15 Już bowiem, niektóre zeszły z drogi prawej [idąc] za szatanem. 16 Jeśli któraś wierząca ma [u siebie] wdowy, niechże im przychodzi z pomocą, a niech nie obciąża Kościoła, by mógł przyjść z pomocą tym, które rzeczywiście są wdowami.

Prezbiterzy

17 Prezbiterzy⁴, którzy dobrze przewodniczą, niech będą uważani za godnych podwójnej czci, najbardziej ci, którzy trudzą się głoszeniem słowa i nauczaniem. 18 Mówi bowiem Pismo:
Nie zawiążesz pyska wołowi młócącemu⁵ oraz:
Godzien jest robotnik zapłaty swojej⁵.
19 Przeciwko prezbiterowi nie przyjmuj oskarżenia, chyba że na podstawie dwu albo trzech świadków. 20 Trwających w grzechu upominaj w obecności wszystkich⁶, żeby także i pozostali przejmowali się lękiem.

Różne zalecenia

21 Zaklinam cię wobec Boga i Chrystusa Jezusa, i wybranych aniołów, abyś tego przestrzegał bez uprzedzeń, nie powodując się w niczym stronniczością. 22 Na nikogo rąk pospiesznie nie wkładaj⁷ ani nie bierz udziału w grzechach cudzych. 23 Siebie samego zachowaj czystym! Samej wody już nie pij, używaj natomiast po trosze wina ze względu na żołądek i częste twe słabości! 24 Grzechy niektórych ludzi są wiadome wszystkim, wyprzedzając wydanie wyroku, za niektórymi zaś idą w ślad⁸. 25 Podobnie też wiadome są czyny dobre; a i te, które inaczej się przedstawiają, nie mogą pozostać w ukryciu.

1 Tm 5, 3 - -16 Kościół pierwotny otaczał wdowy szczególną opieką. Mowa tu o trzech ich rodzajach: 1. mających rodziny, 2. pozbawionych opieki, 3. spełniających funkcje w gminie chrześcijańskiej
.

1 Tm 5, 10 - Obraz pokornej służby wiernym (por. J 13,1-17).

1 Tm 5, 14 - Tj. niechrześcijanom lub szatanowi (por. 1 Tm 5,15; 1 P 5,8).

1 Tm 5, 17 - Biskupi lub kapłani pomagający Tymoteuszowi w zarządzaniu Kościołem.

1 Tm 5, 18 - "Młócącemu" - Pwt 25,4; 1 Kor 9,9; "zapłaty swojej" - Mt 10,10; Łk 10,7. Sens: zob. 1 Kor 9,13n.

1 Tm 5, 20 - Tzn. wobec kolegium prezbiterów.

1 Tm 5, 22 - Mowa tu bądź o rozgrzeszaniu, bądź o udzielaniu święceń kapłańskich.

1 Tm 5, 24 - Tzn. wyjdą kiedyś na jaw.

Niewolnicy i panowie

1 Wszyscy, którzy są pod jarzmem jako niewolnicy, niech własnych panów uznają za godnych wszelkiej czci, ażeby nie bluźniono imieniu Boga i [naszej] nauce. 2 Ci zaś, którzy mają wierzących panów, niechaj ich nie lekceważą z tego powodu, że są braćmi, ale niech im lepiej służą, dlatego że są oni wierzącymi i umiłowanymi jako uczestnicy dobrodziejstwa¹. Tych rzeczy nauczaj i do nich zachęcaj!

Wady błędnowierców

3 Jeśli ktoś naucza inaczej i nie trzyma się zdrowych słów Pana naszego Jezusa Chrystusa oraz nauki zgodnej z pobożnością, 4 jest nadęty, niczego nie pojmuje, lecz choruje na dociekania i słowne utarczki. Z nich rodzą się: zawiść, sprzeczka, bluźnierstwa, złośliwe podejrzenia, 5 ciągłe spory ludzi o wypaczonym umyśle i którym brak prawdy - ludzi, którzy uważają, że pobożność jest źródłem zysku. 6 Wielkim zaś zyskiem jest pobożność wraz z poprzestawaniem na tym, co wystarczy. 7 Nic bowiem nie przynieśliśmy na ten świat; nic też nie możemy [z niego] wynieść. 8 Mając natomiast żywność i odzienie, i dach nad głową, bądźmy z tego zadowoleni! 9 A ci, którzy chcą się bogacić, wpadają w pokusę i w zasadzkę² oraz w liczne nierozumne i szkodliwe pożądania. One to pogrążają ludzi w zgubę i zatracenie. 10 Albowiem korzeniem wszelkiego zła jest chciwość pieniędzy. Za nimi to uganiając się, niektórzy zabłąkali się z dala od wiary i siebie samych przeszyli wielu boleściami.

Zachęta do wiernej służby

11 Ty natomiast, o człowiecze Boży, uciekaj od tego rodzaju rzeczy, a podążaj za sprawiedliwością, pobożnością, wiarą, miłością, wytrwałością, łagodnością! 12 Walcz w dobrych zawodach o wiarę, zdobądź życie wieczne: do niego zostałeś powołany i [o nim] złożyłeś dobre wyznanie wobec wielu świadków. 13 Nakazuję w obliczu Boga, który ożywia wszystko, i Chrystusa Jezusa - Tego, który złożył³ dobre wyznanie za Poncjusza Piłata - 14 ażebyś zachował przykazanie⁴ nieskalane, bez zarzutu aż do objawienia się⁴ naszego Pana, Jezusa Chrystusa.
15 Ukaże je, we właściwym czasie, błogosławiony i jedyny Władca,
Król królujących i Pan panujących,
16 jedyny, mający nieśmiertelność, który zamieszkuje światłość niedostępną,
którego żaden z ludzi nie widział ani nie może zobaczyć:
Jemu cześć i moc wiekuista! Amen.

O właściwym użyciu bogactwa

17 Bogatym na tym świecie nakazuj, by nie byli wyniośli, nie pokładali nadziei w niepewności bogactwa, lecz w Bogu, który nam wszystkiego obficie udziela do używania, 18 niech czynią dobrze, bogacą się w dobre czyny, niech będą hojni, uspołecznieni, 19 odkładając do skarbca dla siebie samych dobrą podstawę na przyszłość, aby osiągnęli prawdziwe życie.

Zakończenie

20 O, Tymoteuszu, strzeż depozytu [wiary] unikając światowej czczej gadaniny i przeciwstawnych twierdzeń rzekomej wiedzy⁵, 21 jaką obiecując niektórzy odpadli od wiary.
Łaska z wami!

1 Tm 6, 2 - Możliwy jest potrójny sens: 1. którzy wspólnie uczestniczą w dobrodziejstwie wiary; 2. którzy troszczą się o świadczenie dobrodziejstw; 3. którzy posługę ze strony swych wierzących sług - niewolników - przyjmują jako dobrodziejstwo.

1 Tm 6, 9 - Wlg uwyraźnia: "diabła".

1 Tm 6, 13 - Dosł.: "zaświadczył".

1 Tm 6, 14 - "Przykazanie" - tutaj całą religię chrześcijańską; "objawienia się" - tutaj w drugim przyjściu (paruzji).

1 Tm 6, 20 - Fałszywe, rzekomo wyższe poznanie i mądrość (gnoza).