Wydawnictwo Pallottinum Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu
 
List św. Jakuba
 
Adres
1
Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, śle pozdrowienie dwunastu pokoleniom w rozproszeniu1.
Jak się zachować wobec doświadczeń i pokus?
Za pełną radość poczytujcie to sobie, bracia moi, ilekroć spadają na was różne doświadczenia2. Wiedzcie, że to, co wystawia waszą wiarę na próbę, rodzi wytrwałość. Wytrwałość zaś winna być dziełem doskonałym, abyście byli doskonali, nienaganni, w niczym nie wykazując braków.
Jeśli zaś komuś z was brakuje mądrości, niech prosi o nią Boga, który daje wszystkim chętnie i nie wymawiając; a na pewno ją otrzyma3. Niech zaś prosi z wiarą, a nie wątpi o niczym! Kto bowiem żywi wątpliwości, podobny jest do fali morskiej wzbudzonej wiatrem i miotanej to tu, to tam. Człowiek ten niech nie myśli, że otrzyma cokolwiek od Pana, bo jest mężem chwiejnym4, niestałym we wszystkich swych drogach. Niech się zaś ubogi brat chlubi z wyniesienia swego, 10 bogaty natomiast ze swego poniżenia, bo przeminie niby kwiat polny5. 11 Wzeszło bowiem palące słońce i wysuszyło łąkę, kwiat jej opadł, a piękny jej wygląd zginął. Tak też bogaty przeminie w swoich poczynaniach.
12 Błogosławiony mąż, który wytrwa w pokusie, gdy bowiem zostanie poddany próbie, otrzyma wieniec życia6, obiecany przez Pana tym, którzy Go miłują. 13 Kto doznaje pokusy, niech nie mówi, że Bóg go kusi. Bóg bowiem ani nie podlega pokusie ku złemu, ani też nikogo nie kusi. 14 To własna pożądliwość wystawia każdego na pokusę i nęci. 15 Następnie pożądliwość, gdy pocznie, rodzi grzech, a skoro grzech dojrzeje, przynosi śmierć. 16 Nie dajcie się zwodzić, bracia moi umiłowani!
17 Każde dobro, jakie otrzymujemy, i wszelki dar doskonały zstępują z góry, od Ojca świateł7, u którego nie ma przemiany ani cienia zmienności7. 18 Ze swej woli zrodził nas przez słowo prawdy, byśmy byli jakby pierwocinami Jego stworzeń8.
Jak zamieniać słowo prawdy w czyn?
19 Wiedzcie, bracia moi umiłowani: każdy człowiek winien być chętny do słuchania, nieskory do mówienia, nieskory do gniewu9. 20 Gniew bowiem męża nie wykonuje sprawiedliwości Bożej10. 21 Odrzućcie przeto wszystko, co nieczyste, oraz cały bezmiar zła, a przyjmijcie w duchu łagodności zaszczepione w was słowo, które ma moc zbawić dusze wasze. 22 Wprowadzajcie zaś słowo w czyn, a nie bądźcie tylko słuchaczami oszukującymi samych siebie. 23 Jeżeli bowiem ktoś przysłuchuje się tylko słowu, a nie wypełnia go, podobny jest do człowieka oglądającego w lustrze swe naturalne odbicie. 24 Bo przyjrzał się sobie, odszedł i zaraz zapomniał, jakim był. 25 Kto zaś pilnie rozważa doskonałe Prawo, Prawo wolności11, i wytrwa w nim, ten nie jest słuchaczem skłonnym do zapominania, ale wykonawcą dzieła; wypełniając je, otrzyma błogosławieństwo.
26 Jeżeli ktoś uważa się za człowieka religijnego, lecz łudząc serce swoje nie powściąga swego języka, to pobożność jego pozbawiona jest podstaw. 27 Religijność czysta i bez skazy wobec Boga i Ojca wyraża się w opiece nad sierotami i wdowami w ich utrapieniach i w zachowaniu siebie samego nieskalanym od wpływów świata12.
 
Wstęp
 

Jk 1, 1 - Tj. rozproszonym wśród niechrześcijan, niekoniecznie wśród pogan. "Dwanaście pokoleń" oznacza tu Nowego Izraela, chrześcijan (por. Ga 6,16).

Jk 1, 2 - Por. Mt 5,10; Rz 5,3.

Jk 1, 5 - Por. Mt 7,7n.

Jk 1, 8 - Dosł.: "dwoistego serca".

Jk 1, 10 - Iz 40,6nn.

Jk 1, 12 - Por. 1 Kor 9,25; 2 Tm 4,8; Ap 2,10.

Jk 1, 17 - "Ojca świateł" = od Boga, Stwórcy gwiazd (Rdz 1,14-18; Ps 136[135],7). W przeciwieństwie do gwiazd Bóg nie podlega żadnym zmianom; "zmienności" - ruchów planet.

Jk 1, 18 - Czyli darem złożonym z pierwszych owoców. Rz 16,5; 1 Kor 16,15 określają również w ten sposób chrześcijan.

Jk 1, 19 - Por. Syr 5,11; Koh 7,9.

Jk 1, 20 - Sens może być dwojaki: 1. Gniew ludzki nie jest narzędziem sprawiedliwości Bożej lub 2. Gniew nie wykonuje tego, co Bóg uznaje za sprawiedliwe.

Jk 1, 25 - Wyrażenie "Prawo wolności" nie nawiązuje do sprawy aktualności Prawa Mojżeszowego (jak później u św. Pawła), ale określa Ewangelię jako normę wolnego działania nowego człowieka w Chrystusie. Takie Prawo zapowiadał Jeremiasz w Jr 31,33.

Jk 1, 27 - Por. Rz 12,2; Ef 2,2.

Wiara nie ma względu na osoby
2
Bracia moi, niech wiara wasza w Pana naszego Jezusa Chrystusa uwielbionego nie ma względu na osoby. Bo gdyby przyszedł na wasze zgromadzenie1 człowiek przystrojony w złote pierścienie i bogatą szatę i przybył także człowiek ubogi w zabrudzonej szacie, a wy spojrzycie na bogato odzianego i powiecie: «Usiądź na zaszczytnym miejscu!», do ubogiego zaś powiecie: «Stań sobie tam albo usiądź u podnóżka mojego!», to czy nie czynicie różnic między sobą i nie stajecie się sędziami przewrotnymi?
Posłuchajcie, bracia moi umiłowani! Czy Bóg nie wybrał ubogich tego świata na bogatych w wierze oraz na dziedziców królestwa przyobiecanego tym, którzy Go miłują?2 Wy zaś odmówiliście ubogiemu poszanowania. Czy to nie bogaci uciskają was bezwzględnie i nie oni ciągną was do sądów? Czy nie oni bluźnią zaszczytnemu Imieniu, które wypowiedziano nad wami?3 Jeśli przeto zgodnie z Pismem wypełniacie królewskie Prawo: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego4, dobrze czynicie. Jeżeli zaś kierujecie się względem na osobę, popełniacie grzech, i Prawo potępi was jako przestępców.
Prawo wolności
10 Choćby ktoś przestrzegał całego Prawa, a przestąpiłby jedno tylko przykazanie, ponosi winę za wszystkie. 11 Ten bowiem, który powiedział: Nie cudzołóż!, powiedział także: Nie zabijaj!5 Jeżeli więc nie popełniasz cudzołóstwa, jednak dopuszczasz się zabójstwa, jesteś przestępcą wobec Prawa. 12 Mówcie i czyńcie tak, jak ludzie, którzy będą sądzeni na podstawie Prawa wolności6. 13 Będzie to bowiem sąd nieubłagany dla tego, który nie czynił miłosierdzia: miłosierdzie odnosi triumf nad sądem7.
Wiara bez uczynków jest martwa
14 Jaki z tego pożytek, bracia moi, skoro ktoś będzie utrzymywał, że wierzy, a nie będzie spełniał uczynków? Czy [sama] wiara zdoła go zbawić?8 15 Jeśli na przykład brat lub siostra nie mają odzienia lub brak im codziennego chleba, 16 a ktoś z was powie im: «Idźcie w pokoju, ogrzejcie się i najedzcie do syta!» - a nie dacie im tego, czego koniecznie potrzebują dla ciała - to na co się to przyda? 17 Tak też i wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie. 18 Ale może ktoś powiedzieć: Ty masz wiarę, a ja spełniam uczynki. Pokaż mi wiarę swoją bez uczynków, to ja ci pokażę wiarę ze swoich uczynków. 19 Wierzysz, że jest jeden Bóg? Słusznie czynisz - lecz także i złe duchy wierzą i drżą9.
20 Chcesz zaś zrozumieć, nierozumny człowieku, że wiara bez uczynków jest bezowocna? 21 Czy Abraham, ojciec nasz, nie z powodu uczynków został usprawiedliwiony, kiedy złożył syna Izaaka na ołtarzu ofiarnym?10 22 Widzisz, że wiara współdziałała z jego uczynkami i przez uczynki stała się doskonała. 23 I tak wypełniło się Pismo, które mówi: Uwierzył przeto Abraham Bogu i poczytano mu to za sprawiedliwość11, i został nazwany przyjacielem Boga. 24 Widzicie, że człowiek dostępuje usprawiedliwienia na podstawie uczynków, a nie samej tylko wiary12. 25 Podobnie też nierządnica Rachab, która przyjęła wysłanników i inną drogą odprawiła ich13, czy nie dostąpiła usprawiedliwienia za swoje uczynki? 26 Tak jak ciało bez ducha jest martwe, tak też jest martwa wiara bez uczynków.

Jk 2, 2 - Liturgiczne.

Jk 2, 5 - Por. Mt 5,3; Łk 6,20.

Jk 2, 7 - Imię Jezus, wymawiane nad każdym przy chrzcie św. (Dz 2,38).

Jk 2, 8 - Kpł 19,18; por. Mt 5,43; Mt 22,39.

Jk 2, 11 - Wj 20,13n.

Jk 2, 12 - Zob. przypis do Jk 1,25.

Jk 2, 13 - Por. Mt 5,7.

Jk 2, 14 - Nie chodzi tu o rozstrzygnięcie zagadnienia konieczności dobrych uczynków do usprawiedliwienia, lecz o podkreślenie dynamizmu wiary w życiu praktycznym. W tym sensie nauka Listu św. Jakuba i listów św. Pawła (o usprawiedliwieniu z wiary) uzupełniają się wzajemnie. Por. Jk 2,22.

Jk 2, 19 - Przykład wiary martwej, która rodzi tylko lęk u demonów.

Jk 2, 21 - Rdz 22,9; Hbr 11,17.

Jk 2, 23 - Rdz 15,6. Św. Paweł (Rz 4,3) podkreśla w tym samym tekście wielkość wiary Abrahama.

Jk 2, 24 - Uzupełnienie twierdzenia z Rz 3,28; Ga 2,16.

Jk 2, 25 - Por. Joz 2,1.15; Joz 6,17.25; Hbr 11,31.

Grzechy języka
3
Niech zbyt wielu z was nie uchodzi za nauczycieli1, moi bracia, bo wiecie, iż tym bardziej surowy czeka nas sąd. Wszyscy bowiem często upadamy. Jeśli kto nie grzeszy mową, jest mężem doskonałym, zdolnym utrzymać w ryzach także całe ciało. Jeżeli przeto zakładamy koniom wędzidła do pysków, by nam były posłuszne, to kierujemy całym ich ciałem. Oto nawet okrętom, choć tak są potężne i tak silnymi wichrami miotane, niepozorny ster nadaje taki kierunek, jak odpowiada woli sternika. Tak samo język, mimo że jest małym członkiem, ma powód do wielkich przechwałek. Oto mały ogień, a jak wielki las podpala. Tak i język jest ogniem, sferą2 nieprawości. Język jest wśród wszystkich naszych członków tym, co bezcześci całe ciało i sam trawiony ogniem piekielnym rozpala krąg życia2. Wszystkie bowiem gatunki zwierząt i ptaków, gadów i stworzeń morskich można ujarzmić i rzeczywiście ujarzmiła je natura ludzka. Języka natomiast nikt z ludzi nie potrafi okiełznać, to zło niestateczne, pełne zabójczego jadu. Przy jego pomocy wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże3. 10 Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie może, bracia moi! 11 Czyż z tej samej szczeliny źródła wytryska woda słodka i gorzka? 12 Czy może, bracia moi, drzewo figowe rodzić oliwki albo winna latorośl figi?4 Także słone źródło nie może wydać słodkiej wody.
Prawdziwa mądrość
13 Kto spośród was jest mądry i rozsądny? Niech wykaże się w swoim nienagannym postępowaniu uczynkami dokonanymi z łagodnością właściwą mądrości! 14 Natomiast jeżeli żywicie w sercach waszych gorzką zazdrość i skłonność do kłótni, to nie przechwalajcie się i nie sprzeciwiajcie się kłamstwem prawdzie! 15 Nie na tym polega zstępująca z góry mądrość, ale mądrość ziemska, zmysłowa i szatańska5. 16 Gdzie bowiem zazdrość i żądza sporu, tam też bezład i wszelki występek. 17 Mądrość zaś [zstępująca] z góry jest przede wszystkim czysta, dalej, skłonna do zgody, ustępliwa, posłuszna, pełna miłosierdzia i dobrych owoców, wolna od względów ludzkich i obłudy6. 18 Owoc zaś sprawiedliwości sieją w pokoju ci, którzy zaprowadzają pokój7.

Jk 3, 2 - Por. Jk 1,19.

Jk 3, 6 - "Sferą" - dosł.: "Światem", zwrot różnie tłum.; "ogniem piekielnym" - por. J 8,44; 2 Tes 2,9.11; Ap 16,13; Ap 20,10; Ap 22,15; "krąg życia" - określenie filozoficzne opisujące cykl zmian i przemian w życiu ludzkim. W mowie potocznej jak tutaj ma znaczenie ogólniejsze: życie.

Jk 3, 9 - Por. Rdz 1,27.

Jk 3, 12 - Mt 7,16nn; Łk 6,43n.

Jk 3, 15 - Por. 1 Kor 2,14.

Jk 3, 17 - Por Mdr 7,22nn.

Jk 3, 18 - Por. Iz 32,17. Inni tłum. "zasiewa się dla tych, którzy pomnażają pokój".

Chciwość i pycha
4
Skąd się biorą wojny i skąd kłótnie między wami? Nie skądinąd, tylko z waszych żądz, które walczą w członkach waszych1. Pożądacie, a nie macie, żywicie morderczą zazdrość2, a nie możecie osiągnąć. Prowadzicie walki i kłótnie, a nic nie posiadacie, gdyż się nie modlicie. Modlicie się, a nie otrzymujecie, bo się źle modlicie, starając się jedynie o zaspokojenie swych żądz. Cudzołożnicy3, czy nie wiecie, że przyjaźń ze światem jest nieprzyjaźnią z Bogiem? Jeżeli więc ktoś zamierzałby być przyjacielem świata, staje się nieprzyjacielem Boga. A może utrzymujecie, że na próżno Pismo mówi: «Zazdrośnie pożąda On ducha, którego w nas utwierdził»?4 Daje zaś tym większą łaskę: Dlatego mówi: Bóg sprzeciwia się pysznym, pokornym zaś daje łaskę5. Bądźcie więc poddani Bogu, przeciwstawiajcie się natomiast diabłu6, a ucieknie od was. Przystąpcie bliżej do Boga, to i On zbliży się do was. Oczyśćcie ręce7, grzesznicy, uświęćcie serca, ludzie chwiejni7! Uznajcie waszą nędzę, smućcie się i płaczcie!8 Śmiech wasz niech się obróci w smutek, a radość w przygnębienie! 10 Uniżcie się przed Panem, a wywyższy was9.
Grzechy przeciw miłości bliźniego
11 Bracia, nie oczerniajcie jeden drugiego! Kto oczernia brata swego lub sądzi go, uwłacza Prawu10 i osądza Prawo. Skoro zaś sądzisz Prawo, jesteś nie wykonawcą Prawa, lecz sędzią. 12 Jeden jest Prawodawca i Sędzia, w którego mocy jest zbawić lub potępić. A ty kimże jesteś, byś sądził bliźniego?
Zawodność planów ludzkich
13 Teraz wy, którzy mówicie: «Dziś albo jutro udamy się do tego oto miasta i spędzimy tam rok, będziemy uprawiać handel i osiągniemy zyski», 14 wy, którzy nie wiecie nawet, co jutro będzie11. Bo czymże jest życie wasze? Parą jesteście, co się ukazuje na krótko, a potem znika. 15 Zamiast tego powinniście mówić: «Jeżeli Pan zechce, i będziemy żyli, zrobimy to lub owo». 16 Teraz zaś chełpicie się w swej wyniosłości. Każda taka chełpliwość jest przewrotna. 17 Kto zaś umie dobrze czynić, a nie czyni, grzeszy.

Jk 4, 1 - Por. Rz 7,23; Kol 3,5.

Jk 4, 2 - Zazdrość połączona z żądzą coraz większego posiadania.

Jk 4, 4 - Przyjaźń ze światem przedstawia Autor jako cudzołóstwo wobec Boga.

Jk 4, 5 - Przypuszczalnie aluzja do Wj 20,5. Sens: Bóg strzeże w człowieku daru łaski.

Jk 4, 6 - Prz 3,34(LXX).

Jk 4, 7 - por. 1 P 5,9.

Jk 4, 8 - "Oczyśćcie ręce"- aluzja do starotestamentowych obmyć rytualnych; "chwiejni" - zob. przypis do Jk 1,8.

Jk 4, 9 - Por. Łk 6,25.

Jk 4, 10 - Por. Mt 23,12.

Jk 4, 11 - Prawo w sensie chrześcijańskim, a nie ST. Zob. przypis do Jk 1,25.

Jk 4, 14 - Por. Prz 27,1.

Biada bogaczom!
5
A teraz wy, bogacze, zapłaczcie wśród narzekań na utrapienia, jakie was czekają1. Bogactwo wasze zbutwiało, szaty wasze stały się żerem dla moli, złoto wasze i srebro zardzewiało, a rdza ich będzie świadectwem przeciw wam i toczyć będzie ciała wasze niby ogień. Zebraliście w dniach ostatecznych skarby. Oto woła zapłata robotników, żniwiarzy pól waszych, którą zatrzymaliście2, a krzyk ich2 doszedł do uszu Pana Zastępów. Żyliście beztrosko na ziemi i wśród dostatków tuczyliście serca wasze w dniu rzezi3. Potępiliście i zabili sprawiedliwego: nie stawia wam oporu.
Różne zachęty i przestrogi
Trwajcie więc cierpliwie, bracia, aż do przyjścia Pana. Oto rolnik czeka wytrwale na cenny plon ziemi, dopóki nie spadnie deszcz wczesny i późny4. Tak i wy bądźcie cierpliwi i umacniajcie serca wasze, bo przyjście Pana jest już bliskie. Nie uskarżajcie się, bracia, jeden na drugiego, byście nie popadli pod sąd. Oto sędzia stoi przed drzwiami. 10 Za przykład wytrwałości i cierpliwości weźcie, bracia, proroków, którzy przemawiali w imię Pańskie. 11 Oto wychwalamy tych, co wytrwali5. Słyszeliście o wytrwałości Hioba i widzieliście końcową nagrodę za nią od Pana5; bo Pan pełen jest litości i miłosierdzia5.
12 Przede wszystkim, bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani w żaden inny sposób: wasze «tak» niech będzie «tak», a «nie» niech będzie «nie»6, abyście nie popadli pod sąd.
13 Spotkało kogoś z was nieszczęście? Niech się modli! Jest ktoś radośnie usposobiony? Niech śpiewa hymny! 14 Choruje ktoś wśród was? Niech sprowadzi kapłanów Kościoła, by się modlili nad nim i namaścili go olejem w imię Pana7. 15 A modlitwa pełna wiary będzie dla chorego ratunkiem i Pan go podźwignie, a jeśliby popełnił grzechy, będą mu odpuszczone.
16 Wyznawajcie zatem sobie nawzajem grzechy, módlcie się jeden za drugiego, byście odzyskali zdrowie. Wielką moc posiada wytrwała modlitwa sprawiedliwego. 17 Eliasz był człowiekiem podobnym do nas i modlił się usilnie, by deszcz nie padał, i nie padał deszcz na ziemię przez trzy lata i sześć miesięcy. 18 I znów błagał, i niebiosa spuściły deszcz, a ziemia wydała swój plon8.
19 Bracia moi, jeśliby ktokolwiek z was zszedł z drogi prawdy, a drugi go nawrócił, 20 niech wie, że kto nawrócił grzesznika z jego błędnej drogi, wybawi duszę jego od śmierci i zakryje liczne grzechy9.

Jk 5, 1 - Por. Iz 10,1-4; Łk 6,24.

Jk 5, 4 - Prawo Mojżeszowe surowo zabraniało zatrzymywania zapłaty robotnikom: Kpł 19,13; Pwt 24,15; Syr 34,21n; "ich" - gr. powtarza "żniwiarzy".

Jk 5, 5 - Bogacze nie zwracali uwagi na to, że dzień sądu już nastał.

Jk 5, 7 - Deszcz jesienny i wiosenny, szczególnie pożądany przez rolników.

Jk 5, 11 - "Wytrwali" - por. Dn 12,12; "od Pana" - por. Hi 42,10-17; "miłosierdzia" - Ps 103[102],8; Ps 111[110],4.

Jk 5, 12 - Por. Mt 5,34-37.

Jk 5, 14 - Por. Mk 6,13. Obrzęd sakramentalny namaszczenia chorych. Udzielają go "prezbiterzy".

Jk 5, 18 - Por. 1 Krl 17,1; 1 Krl 18,1.41-45.

Jk 5, 20 - Przenośnia na określenie odpuszczenia grzechów (por. Ps 32[31],1). Prawdopodobnie chodzi o winy grzesznika (kontekst), chociaż można by tekst rozumieć także o odpuszczeniu win nawracającego.