Biblia Tysiąclecia

Księga Psalmów

Księga Pierwsza

Psalm 1¹

Dwie drogi życia

1 Szczęśliwy mąż,
który nie idzie za radą występnych,
nie wchodzi na drogę grzeszników
i nie siada w kole szyderców¹,
2 lecz ma upodobanie w Prawie Pana,
nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.
3 Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą,
które wydaje owoc w swoim czasie,
a liście jego nie więdną:
co uczyni, pomyślnie wypada.

4 Nie tak występni, nie tak:
są oni jak plewa, którą wiatr rozmiata.
5 Toteż występni nie ostoją się na sądzie
ani grzesznicy - w zgromadzeniu sprawiedliwych²,
6 bo Pan uznaje drogę sprawiedliwych,
a droga występnych zaginie.

Wstęp

Prolog

Przypisy

Ps 1, 1 - Ps 1 Psalm pochodzi z kół mądrościowych z późniejszego okresu. Prawo Boże jest właściwym drogowskazem życia.

Ps 1, 1 - "Szyderców" - tych, co lekceważą Prawo Pana; są oni synonimem grzeszników.

Ps 1, 5 - W sądzie Pana nad występnymi, rozumianym wraz z późnym judaizmem eschatologicznie, wezmą także udział sprawiedliwi (por. Dn 7,22; Mdr 3,8; 1 Kor 6,3).

Psalm 2¹

Mesjasz Królem

1 Dlaczego narody się buntują,
czemu ludy knują daremne zamysły?
2 Królowie ziemi powstają
i władcy spiskują wraz z nimi
przeciw Panu i przeciw Jego Pamazańcowi¹:
3 «Stargajmy Ich więzy
i odrzućmy od siebie Ich pęta!»

4 Śmieje się Ten, który mieszka w niebie,
Pan się z nich naigrawa²,
5 a wtedy mówi do nich w swoim gniewie
i w swej zapalczywości ich trwoży:
6 «Przecież Ja ustanowiłem sobie króla
na Syjonie, świętej górze mojej».

7 Ogłoszę postanowienie Pana:
Powiedział do mnie:
«Tyś Synem moim,
Ja Ciebie dziś zrodziłem³.
8 Żądaj ode Mnie, a dam Ci narody w dziedzictwo
i w posiadanie Twoje krańce ziemi.
9 Żelazną rózgą będziesz nimi rządzić
i jak naczynie garncarza ich pokruszysz»⁴.

10 A teraz, królowie, zrozumcie,
nauczcie się, sędziowie ziemi!
11 Służcie Panu z bojaźnią
12 i Jego nogi ze drżeniem całujcie⁵,
bo zapłonie gniewem i poginiecie w drodze,
gdyż gniew Jego prędko wybucha.
Szczęśliwi wszyscy, co w Nim szukają ucieczki.

Ps 2, 1 - Ps 2 Psalm intronizacyjny, wg niektórych autorów przeredagowany po niewoli babilońskiej. Bunty narodów sąsiednich w okresie panowania Dawida służą za temat refleksji nad sprzysiężeniem przeciw królowi izraelskiemu i samemu Panu.

Ps 2, 2 - Pomazańcem jest każdy potomek na tronie Dawida (por. 2 Sm 7,12nn), godnie sprawujący władzę, a zwłaszcza "syn Dawida", Mesjasz.

Ps 2, 4 - "Śmieje się" i "naigrawa" są antropomorficznymi zwrotami, wskazującymi na dysproporcję między potęgą Bożą a niemocą buntowników. Bóg bierze żywy udział w rządach świata, działa niezawodnie, choć nie zawsze natychmiast.

Ps 2, 7 - Stwierdzenie synostwa Boga jest punktem kulminacyjnym intronizacji (por. Ps 89[88],27-28; 2 Sm 7,13-14; 1 Krn 28,6). NT wskazuje na ściśle mesjański sens tego wiersza - odnosząc go do słów Bożych przy zstąpieniu Ducha Świętego pod postacią gołębicy na Chrystusa (Mk 1,11 par.), do zmartwychwstania (Dz 13,33) i do wywyższenia po prawicy Ojca (Hbr 1,3-5).

Ps 2, 9 - Rozprawa eschatologiczna Mesjasza z wrogami. "Rózga" jest symbolem władzy (Lb 24,17) podobnie jak berło; pierwotnie była narzędziem walki i obrony.

Ps 2, 12 - Tekst skażony, różnie popr. Antropomorficznie przedstawiony wyraz najwyższej czci, oddawanej w orientalnym stylu dworskim. Inni tłum.: "z radością Mu śpiewajcie i ze drżeniem składajcie Mu hołdy".

Psalm 3¹

Modlitwa prześladowanego

1 Psalm Dawida, gdy uciekał przed swoim synem Absalomem.
2 Panie, jakże wielu jest tych, którzy mnie trapią,
jak wielu przeciw mnie powstaje!
3 Wielu jest tych, co mówią o mnie:
«Nie ma dla niego zbawienia w Bogu».

4 A jednak, Panie, Ty, jesteś dla mnie tarczą,
Tyś chwałą moją i Ty mi głowę podnosisz.
5 Wołam swym głosem do Pana,
On odpowiada ze świętej swojej góry.

6 Kładę się, zasypiam i znowu się budzę,
bo Pan mnie podtrzymuje.
7 Wcale się nie lękam tysięcy ludu,
choć przeciw mnie dokoła się ustawiają.

8 Powstań, o Panie!
Ocal mnie, mój Boże!
Bo uderzyłeś w szczękę wszystkich moich wrogów
i wyłamałeś zęby grzeszników².

9 Od Pana pochodzi zbawienie.
Błogosławieństwo Twoje nad narodem Twoim.

Ps 3, 1 - Ps 3 Psalm utrzymany w tonie lamentacji indywidualnej, zdradzającej u modlącego się głęboką ufność w opiekę Bożą.

Ps 3, 8 - Drastyczny obraz zapożyczony z walki z dzikimi zwierzętami (por. Ps 58[57],7 i Hi 29,17).

Psalm 4¹

Modlitwa i napomnienie

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Psalm. Dawidowy.
2 Kiedy Cię wzywam, odpowiedz mi,
Boże, co sprawiedliwość mi wymierzasz.
Tyś mnie wydźwignął z utrapienia -
zmiłuj się nade mną i wysłuchaj moją modlitwę!
3 Mężowie, dokąd będziecie sercem ociężali?²
Czemu kochacie marność i szukacie kłamstwa?
4 Wiedzcie, że Pan mi okazuje cudownie swą łaskę,
Pan mnie wysłuchuje, ilekroć Go wzywam.
5 Zadrżyjcie i nie grzeszcie,
rozważcie na swych łożach i zamilknijcie!
6 Złóżcie należne ofiary
i miejcie w Panu nadzieję!

7 Wielu powiada: «Któż nam ukaże szczęście?»
Wznieś ponad nami, o Panie, światłość Twojego oblicza!³
8 Wlałeś w moje serce więcej radości
niż w czasie obfitego plonu pszenicy i młodego wina.
9 Gdy się położę, zasypiam spokojnie,
bo Ty sam jeden, Panie,
pozwalasz mi mieszkać bezpiecznie.

Ps 4, 1 - Ps 4 Psalm nadziei, o tendencjach dydaktycznych. Przedstawiając swój los, Psalmista zachęca wiernych i ostrzega przewrotnych.

Ps 4, 3 - Zatwardziałość serca czyni występnych niezdolnymi do przyjęcia prawdy Bożej. Tekst popr. wg LXX; hebr.: "dokąd chwała moja będzie ulegała zniewadze".

Ps 4, 7 - Mowa o objawach Bożego miłosierdzia (por. Ps 31[30],17; Ps 44[43],4; Ps 89[88],16).

Psalm 5¹

Modlitwa poranna o utrzymanie się na drodze Bożej

1 Kierownikowi chóru. Na flety. Psalm. Dawidowy.
2 Usłysz, Panie, moje słowa,
zwróć na mój jęk uwagę;
3 natęż słuch na głos mojej modlitwy,
mój Królu i Boże!
Albowiem Ciebie błagam, 4 o Panie,
słyszysz mój głos od rana,
od rana przedstawiam Ci prośby i czekam².

5 Bo Ty nie jesteś Bogiem, któremu miła nieprawość,
złego nie przyjmiesz do siebie w gościnę.
6 Nieprawi nie ostoją się przed Tobą.
Nienawidzisz wszystkich złoczyńców,
7 zsyłasz zgubę na wszystkich, co mówią kłamliwie.
Mężem krwawym i podstępnym
brzydzi się Pan.

8 Ja zaś dzięki obfitej Twej łasce,
wejdę do Twojego domu,
upadnę przed świętym przybytkiem Twoim³
przejęty Twoją bojaźnią.
9 O Panie, prowadź mnie w swej sprawiedliwości,
na przekór mym wrogom:
wyrównaj przede mną Twoją drogę!
10 Bo w ustach ich nie ma szczerości,
ich serce knuje zasadzki,
ich gardło jest grobem otwartym⁴,
a językiem mówią pochlebstwa.

11 Ukarz ich, Boże,
niech staną się ofiarą własnych knowań;
wygnaj ich z powodu licznych ich zbrodni,
buntują się bowiem przeciwko Tobie.
12 A wszyscy, którzy się do Ciebie uciekają, niech się cieszą,
niech się weselą na zawsze!
Osłaniaj ich, niech cieszą się Tobą,
ci, którzy imię Twe miłują.
13 Bo Ty, Panie, będziesz błogosławił sprawiedliwemu:
otoczysz go łaską jak tarczą.

Ps 5, 1 - Ps 5 Lamentacja indywidualna. Psalmista, niesłusznie oskarżony, odwołuje się do sprawiedliwości Bożej z prośbą o wskazanie właściwej drogi.

Ps 5, 4 - "Czekam" na odpowiedź Pana, czyli na skuteczną pomoc.

Ps 5, 8 - Najwyższy akt czci oddawanej Bogu na dziedzińcu świątyni.

Ps 5, 10 - Jako organ wypowiadania oszczerstw jest ono siedliskiem śmierci, gotowym przyjąć coraz to nowe ofiary - por. Jr 5,16; Jr 18,18.

Psalm 6¹

Błaganie o litość

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Na oktawę. Psalm. Dawidowy.
2 Nie karć mnie, Panie, w swym gniewie
i nie karz w swej zapalczywości.
3 Zmiłuj się nade mną, Panie, bom słaby;
ulecz mnie, Panie, bo kości² moje strwożone
4 i duszę moją ogarnia wielka trwoga;
lecz Ty, o Panie, jakże długo jeszcze...?

5 Zwróć się, o Panie, ocal moją duszę,
wybaw mnie przez Twoje miłosierdzie,
6 bo nikt po śmierci nie wspomni o Tobie:
któż Cię wychwala w Szeolu?³
7 Zmęczyłem się moim jękiem,
płaczem obmywam co noc moje łoże,
posłanie moje skrapiam łzami.
8 Od smutku oko moje mgłą zachodzi,
starzeję się⁴ z powodu wszystkich mych wrogów.

9 Odstąpcie ode mnie wszyscy, którzy zło czynicie,
bo Pan usłyszał głos mojego płaczu;
10 Pan usłyszał moje błaganie,
Pan przyjął moją modlitwę.
11 Niech się wszyscy moi wrogowie zawstydzą i bardzo zatrwożą,
niech odstąpią i niech się zawstydzą!

Ps 6, 1 - Ps 6 Także lamentacja indywidualna człowieka bliskiego śmierci. Przyjmuje on swoje cierpienie jako ojcowskie napomnienie pochodzące od Pana (por. Prz 3,12; Prz 19,18; Prz 29,17), prosząc jednocześnie o litość (por. Jr 10,24).

Ps 6, 3 - "Kości" oznaczają (podobnie jak "dusza" w w. 4) całego człowieka w jego cierpieniu fizycznym i duchowym.

Ps 6, 6 - ST nie miał jasnego pojęcia życia pozagrobowego. Zmarli przebywają w podziemnym Szeolu, prowadząc życie cieniów. Minimalna ich żywotność powoduje rozluźnienie kontaktu z Panem (Ps 88[87],11-13; Ps 115[113],17; Iz 38,18n), który jednak sprawuje władzę także nad podziemiem (Ps 139[138],8; Am 9,2; Hi 26,6).

Ps 6, 8 - Popr. wg przekł. staroż.; hebr. - 3 osoba.

Psalm 7¹

Modlitwa oczernionego

1 Skarga Dawida, którą wyśpiewał do Pana z powodu Kusza Beniaminity.
2 Panie, Boże mój, do Ciebie się uciekam;
wybaw mnie i uwolnij od wszystkich prześladowców,
3 by kto - jak lew - mnie nie porwał
i nie rozszarpał, gdy zabraknie wybawcy.

4 Boże mój, Panie, jeżeli ja to popełniłem²,
jeśli nieprawość plami moje ręce,
5 jeśli wyrządziłem zło swemu dobroczyńcy
i swego wroga złupiłem doszczętnie,
6 to niech nieprzyjaciel ściga mnie i schwyci,
i wdepcze w ziemię me życie,
a godność moją niechaj w proch obali.

7 Powstań, o Panie, w Twym gniewie,
podnieś się przeciw zaciekłości mych ciemięzców,
wystąp w sądzie, jaki zapowiedziałeś.
8 Gromada narodów niechaj Cię otoczy,
a Ty zasiądź ponad nią wysoko.
9 Pan jest Sędzią narodów:
Panie, przyznaj mi słuszność, według mej sprawiedliwości
i według niewinności, jaka jest we mnie³.

10 Niechaj ustanie nieprawość występnych,
a sprawiedliwego umocnij,
Boże sprawiedliwy,
Ty, co przenikasz serca i nerki.
11 Tarczą jest dla mnie Bóg,
co zbawia prawych sercem.

12 Bóg - Sędzia sprawiedliwy,
Bóg codziennie pałający gniewem.
13 ⁴ Jeśli się [kto] nie nawróci,
miecz swój On wyostrzy;
14 przygotuje na niego pociski śmiertelne,
sporządzi swe ogniste strzały.

15 Oto [tamten] począł nieprawość, brzemienny jest udręką
i rodzi podstęp⁵.
16 Wykopał dół i pogłębił go,
lecz wpadł do jamy, którą przygotował.
17 Jego złość obróci się na jego głowę,
a jego gwałt spadnie mu na ciemię⁶.
18 Ja zaś uwielbiam Pana za Jego sprawiedliwość,
psalm śpiewam imieniu Pana Najwyższego.

Ps 7, 1 - Ps 7 Dalsza lamentacja indywidualna człowieka niesłusznie oskarżonego, szukającego sprawiedliwości u Pana.

Ps 7, 4 - Inni tłum.: "dopuściłem się pychy".

Ps 7, 9 - Pan występujący jako sędzia wszystkich narodów ma także ogłosić wyrok uniewinniający na rzecz Psalmisty.

Ps 7, 13 - Karzący gniew Boga, organ Jego sprawiedliwości, opisany jest tutaj na sposób zbrojnego ataku. Pan używa często w ST najazdu wojennego wrogów jako narzędzia kary (por. Jr 4,5-8; Jr 25,29).

Ps 7, 15 - Proces powstawania i dojrzewania grzechu przedstawiony na sposób rozwoju dziecka w łonie matki.

Ps 7, 17 - Obraz kamienia wyrzuconego wysoko w górę, który spada na głowę rzucającego (por. Syr 27,25; Prz 26,27) zastosowany do przewrotnego postępowania, które obraca się przeciw grzesznikowi.

Psalm 8¹

Pochwała wielkości Stwórcy i godności człowieka

1 Kierownikowi chóru. Na wzór z Gat¹. Dawidowy.
2 O Panie, nasz Boże,
jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!
Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa².
3 Sprawiłeś, że [nawet] usta dzieci i niemowląt oddają Ci chwałę³,
na przekór Twym przeciwnikom,
aby poskromić nieprzyjaciela i wroga.

4 Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło Twych palców,
księżyc i gwiazdy, któreś Ty utwierdził:
5 czym jest człowiek, że o nim pamiętasz,
i czym - syn człowieczy, że się nim zajmujesz?⁴

6 Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich⁵,
chwałą i czcią go uwieńczyłeś.
7 Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich;
złożyłeś wszystko pod jego stopy:
8 owce i bydło wszelakie,
a nadto i polne stada,
9 ptactwo powietrzne oraz ryby morskie,
wszystko, co szlaki mórz przemierza.

10 O Panie, nasz Panie,
jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!

Ps 8, 1 - Ps 8 Hymn mądrościowy, stanowiący być może teologiczną refleksję nad znanym opisem stworzenia świata Rdz 1 [->Rdz 1,1].

Ps 8, 1 - Chodzi o pieśń lub instrument.

Ps 8, 2 - Por. Ps 19[18],2; Ps 113[112],5n; Ps 148,13; Iz 6,3.

Ps 8, 3 - Por. Mt 21,16, gdzie Chrystus Pan odnosi te słowa do mesjańskich okrzyków wydawanych na Jego cześć przez dzieci.

Ps 8, 5 - Por. Ps 144[143],3. Myśl ta nawiązuje niewątpliwie do Rdz 1,26n; Hi 7,17; wiersze 5-7 stosuje NT do Chrystusa: Hbr 2,6-8a (wyższość Chrystusa nad aniołami); 1 Kor 15,27 (w. 7b o eschatologicznym triumfie Chrystusa) i Ef 1,22; (wywyższenie Chrystusa po prawicy Ojca).

Ps 8, 6 - "Istot niebieskich" - inni tłum.: "od Boga", "od aniołów".

Psalm 9¹

Dziękczynienie

1 Kierownikowi chóru. Na modłę pieśni «Mut labben»¹. Psalm. Dawidowy.

Alef

2 Chwalę Cię, Panie, całym sercem,
opowiadam wszystkie cudowne Twe dzieła.
3 Cieszyć się będę i radować Tobą,
psalm będę śpiewać na cześć Twego imienia, o Najwyższy.

Bet

4 Bo wrogowie moi się cofają,
padają, giną sprzed Twego oblicza.
5 Boś Ty przeprowadził mój sąd i wyrok,
zasiadając na tronie - Sędzio sprawiedliwy.

Gimel

6 Zgromiłeś pogan, zgubiłeś występnych,
imię ich na wieczne czasy wymazałeś.
7 Upadli wrogowie - w wieczyste ruiny,
miasta poburzyłeś - przepadła o nich pamięć².

8 ³ A Pan zasiada na wieki,
swój tron ustawia, by sądzić.
9 Sam będzie sądził świat sprawiedliwie,
wyda narodom bezstronny wyrok.

Waw

10 Niech Pan będzie ucieczką dla uciśnionego,
ucieczką w czasach utrapienia.
11 Ufają Tobie znający Twe imię,
bo nie opuszczasz, Panie, tych, co Cię szukają.

Zain

12 Psalm śpiewajcie Panu, co mieszka na Syjonie,
pośród narodów głoście Jego dzieła,
13 bo mściciel krwi⁴ pamięta o ubogich,
pamięta, a nie zapomina ich wołania.

Chet

14 Zmiłuj się nade mną, Panie, spójrz, jak mnie poniżają ci, <którzy mnie nienawidzą>⁵.
Ty, co mnie wyprowadzasz z bram śmierci⁵,
15 bym głosił całą Twą chwałę w bramach Córy Syjońskiej
i weselił się Twoją pomocą.

Tet

16 Poganie wpadli w jamę, którą wykopali⁶;
noga ich uwięzła w sidle przez nich zastawionym.
17 Pan się objawił, sąd przeprowadził,
w dzieła rąk swoich uwikła się występny.

Jod

18 Niechaj występni odejdą precz do Szeolu,
wszystkie narody, co zapomniały o Bogu.

Kaf

19 Bo ubogi nie pójdzie w zapomnienie na stałe,
ufność nieszczęśliwych nigdy ich nie zawiedzie.
20 Powstań, o Panie, by człowiek nie triumfował;
osądź narody przed Twoim obliczem.
21 Przejmij ich, Panie, bojaźnią;
niech wiedzą poganie, że są tylko ludźmi⁷.

Ps 9, 1 - Ps 9 Hymn o charakterze dziękczynnym i częściowo błagalnym stanowi z następnym Ps 10 jedną całość; LXX, VL i Wlg łączą je w jedną pieśń, skąd powstaje różnica w numeracji psalmów. Czynnikiem łączącym jest alfabetyzm, polegający na rozpoczynaniu każdego drugiego (lub trzeciego) wiersza od kolejnej spółgłoski hebrajskiej.

Ps 9, 1 - Zapewne chodzi o początek jakiejś znanej pieśni.

Ps 9, 7 - Stolice wielkich imperiów starożytnego Wschodu legły kolejno w gruzach, z których już ich nie odbudowano (Niniwa - 612 przed Chr., Babilon 539 przed Chr., całe państwo perskie 333 przed Chr.; Jr 49,13 mówi także o definitywnym zburzeniu stolicy Edomu, Bosry).

Ps 9, 8 - Inne obrazy sądu Bożego por. Ps 7,9; Ps 96[95],10-13; Ps 98[97],9.

Ps 9, 13 - Por. Iz 26,21; Ez 7,23; Ez 11,6-10; Ez 16,20n.

Ps 9, 14 - Tekst skażony, tłumaczenie przybliżone. "Bramy śmierci" oznaczają zakres jej władania - por. Ps 107[106],18; Hi 38,10; Iz 38,10; Mt 16,18.

Ps 9, 16 - Por. Ps 7,16.

Ps 9, 17 - Kultowo-techniczne określenie, zamykające (podobnie jak "Sela") część psalmu, o bliżej nieznanym znaczeniu.

Ps 9, 21 - Powszechny sąd ma dowieść, ze jedynym i absolutnym władcą świata jest Bóg; nastąpi to wbrew mniemaniu pogan nie liczących się z Panem. Por. Ap 19,1n.

Psalm 10 (Wlg 9, 22-39)

Modlitwa o wyzwolenie

Lamed

1 Dlaczego z dala stoisz, o Panie,
w czasach ucisku się kryjesz,
2 gdy występny się pyszni, biedny jest w udręce
i ulega podstępom, które tamten uknuł?

(Nun)

3 Bo występny się chełpi swoim pożądaniem,
bluźni drapieżca i pogardza Panem.
4 W pysze swojej powiada występny: «Nie pomści;
nie ma Boga»: oto jest całe jego myślenie¹.
5 Drogi jego układają się zawsze szczęśliwie;
Twe wyroki zbyt są wzniosłe dla niego;
parska na wszystkich swoich przeciwników.
6 Myśli on sobie: «Ja się nie zachwieję;
nie zaznam niedoli w najdalsze pokolenia».

7 Usta jego pełne przekleństwa, zdrady i podstępu,
na jego języku udręka i złośliwość.
8 Siedzi w zasadzce przy drogach
i niewinnego zabija w ukryciu;
oczy jego śledzą biedaka.

Ain

9 Zasadza się w kryjówce, jak lew w swej jaskini;
zasadza się, by porwać ubogiego:
porywa ubogiego i w sieć swoją wciąga.
10 Schyla się, przysiada na ziemi,
a od jego przemocy pada ubogi.
11 Mówi w swym sercu: «Bóg nie pamięta,
odwraca swe oblicze, nigdy nie zobaczy».

Kof

12 Powstań, o Panie, wznieś swą rękę, Boże!
Nie zapominaj o biednych!
13 Dlaczego występny gardzi Bogiem,
mówi w swym sercu: «Nie pomści»?

Resz

14 A Ty widzisz trud i boleść,
patrzysz, by je wziąć w swoje ręce.
Tobie się biedny poleca,
Tyś opiekunem sieroty!

Szin

15 Skrusz ramię występnego i złego:
pomścij jego nieprawość, by już go nie było.
16 Pan jest królem na wieki wieków,
z Jego ziemi zniknęli poganie.

Taw

17 Panie, usłyszałeś pragnienie pokornych,
umocniłeś ich serca, nakłoniłeś ucha,
18 aby strzec praw sieroty i uciśnionego
i aby człowiek [powstały] z ziemi nie siał już postrachu.

Ps 10, 4 - Tzn. w życiu praktycznym postępuje tak, jakby Boga nie było. Opisują to w szeregu obrazów wiersze 5-11.

Psalm 11(10)¹

Modlitwa niewzruszonej ufności

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy.
Do Pana się uciekam; dlaczego mi mówicie:
«Niby ptak uleć na górę!»
2 Bo oto grzesznicy łuk napinają,
kładą strzałę na cięciwę,
by w mroku razić prawych sercem.
3 Gdy walą się fundamenty,
cóż może zdziałać sprawiedliwy?
4 Pan w świętym swoim przybytku,
Pan ma tron swój na niebiosach².
Oczy Jego patrzą,
powieki Jego badają synów ludzkich.
5 Pan bada³ sprawiedliwego i występnego,
nie cierpi Jego dusza tego, kto kocha nieprawość.
6 On sprawi, że węgle ogniste i siarka⁴ będą padać na grzeszników;
wiatr palący będzie udziałem ich kielicha⁴.
7 Bo Pan jest sprawiedliwy, kocha sprawiedliwość;
ludzie prawi zobaczą Jego oblicze⁵.

Ps 11, 1 - Ps 11 Psalmista znajduje się w sytuacji prześladowanego i zdaje się dyskutować z tymi, którzy doradzają mu ucieczkę (w. 1 - por. Ps 55[54],7). On jednak ufa w sprawiedliwość Pana.

Ps 11, 4 - Antropomorficzne ujęcie Boga, analogiczne do władcy ziemskiego. Por. Ps 33[32],13-15; 1 Krl 8,29n; Iz 66,1.

Ps 11, 5 - Zsyłając doświadczenia na nich i oceniając ich postępowanie. Por. Hi 33,17-19; Jr 17,10.

Ps 11, 6 - "Siarka" - por. Rdz 19,24; Ps 18[17],13nn; "ich kielich" - por. przypis do Ps 16,5.

Ps 11, 7 - mowa o bliskim obcowaniu z Bogiem w życiu obecnym i przyszłym - por. Ps 16[15],11; Ps 17[16],15; Ps 24[23],6; Ps 140[139],14 oraz Mt 5,8; 1 Kor 13,12; Ap 12,4.

Psalm 12(11)¹

Wśród zakłamanego świata

1 Kierownikowi chóru. Na oktawę. Psalm. Dawidowy.
2 Ratuj, Panie, bo nie ma pobożnych,
zabrakło wiernych wśród ludzi.
3 Wszyscy mówią kłamliwie do bliźniego,
mówią podstępnymi wargami i z sercem obłudnym.
4 Niech Pan wygubi wszystkie wargi podstępne
i język pochopny do zuchwałej mowy.
5 Tych, którzy mówią: «Naszą siłą język,
usta nasze nam służą, któż jest naszym panem?»
6 Wobec utrapienia biednych i jęku ubogich -
mówi Pan²: «Teraz powstanę
i dam zbawienie temu, który go pożąda».
7 Słowa Pańskie to słowa szczere,
wypróbowane srebro, bez domieszki ziemi,
siedmiokroć czyszczone³.
8 Ty nas zachowasz, o Panie,
ustrzeżesz nas na wieki od tego plemienia.
9 Występni krążą dokoła,
gdy to, co najmarniejsze, bierze górę wśród ludzi.

Ps 12, 1 - Ps 12 Skarga Psalmisty reprezentującego ludzi oddanych Panu, który odpowiada obietnicą pomocy (w. 6). Por. Iz 57,1; Iz 59,12-15; Oz 4,1n; Mi 7,2-4.

Ps 12, 6 - Formuła objawienia prorockiego.

Ps 12, 7 - Pan dotrzymuje bezwarunkowo swych obietnic (por. Ps 119[118],140; Prz 30,5; Jr 1,12).

Psalm 13(12)¹

W długotrwałym ucisku

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Jak długo, Panie, całkiem o mnie nie będziesz pamiętał?
Dokąd kryć będziesz przede mną oblicze?²
3 Dokąd w mej duszy będę przeżywał wahania,
a w moim sercu codzienną zgryzotę?
Jak długo mój wróg nade mnie będzie się wynosił?
4 Spojrzyj, wysłuchaj, Panie, mój Boże!
Oświeć moje oczy, bym nie zasnął w śmierci,
5 by mój wróg nie mówił: «Zwyciężyłem go»,
niech się nie cieszą moi przeciwnicy³, gdy się zachwieję.
6 Ja zaś zaufałem Twemu miłosierdziu;
niech się cieszy me serce z Twojej pomocy,
chcę śpiewać Panu, który obdarzył mnie dobrem.

Ps 13, 1 - Ps 13 Indywidualna lamentacja.

Ps 13, 2 - Psalmista czuje się zupełnie opuszczony przez Boga. "Krycie oblicza" jest wyrazem niełaski u Boga (por. Ps 30[29],8; Ps 104[103],29), podobnie jak u władców (por. 2 Sm 14,24.28; Est 7,8).

Ps 13, 5 - Por. Ps 22[21],8.

Psalm 14(13)¹

Powszechne zepsucie

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy.
Mówi głupi² w swoim sercu:
«Nie ma Boga».
Oni są zepsuci, ohydne rzeczy popełniają,
nikt nie czyni dobrze.
2 ³ Pan spogląda z nieba
na synów ludzkich,
badając, czy jest wśród nich rozumny,
który szukałby Boga.
3 Wszyscy razem zbłądzili, stali się nikczemni:
nie ma takiego, co dobrze czyni,
nie ma ani jednego.
4 Czyż się nie opamiętają wszyscy, którzy czynią nieprawość,
którzy lud mój pożerają, jak gdyby chleb jedli,
którzy nie wzywają Pana?
5 Tam zadrżeli ze strachu,
gdyż Bóg jest z pokoleniem sprawiedliwym.
6 Chcecie udaremnić zamiar biedaka:
lecz Pan jest jego ucieczką.
7 Kto przyniesie z Syjonu zbawienie Izraela?
Gdy Pan odmieni los swego narodu,
Jakub się rozraduje, Izrael się ucieszy⁴.

Ps 14, 1 - Ps 14 Lamentacja o charakterze karcącej mowy prorockiej. Psalm ten występuje raz jeszcze jako Ps 53[52] [->Ps 53[52],1] z nieznacznymi zmianami (imię Boże brzmi "Elohim" zamiast "Jahwe").

Ps 14, 1 - Człowiek, który żyje nierozważnie, nie licząc się z Bogiem - Ps 10[9],4.11.13; Iz 32,6; Jr 5,12.

Ps 14, 2 - Jako Sędzia ocenia postępowanie ludzi "siedząc" na niebieskim "tronie" (por. Ps 9,8-9; Ps 11[10],4-5; Ps 33[32],13-15; Ps 102[101],20). Św. Paweł w Rz 3,10-12 przytacza w. 1-3 jako przykład postawy moralnej wszystkich ludzi (Żydów i pogan) pod panowaniem grzechu.

Ps 14, 7 - Aluzja do stosunków, jakie panowały w niewoli babilońskiej, i nadzieja uwolnienia z niej. Później rozumiano "odmianę losu" w sensie eschatologicznego zbawienia.

Psalm 15(14)¹

Kto godzien stanąć przed Bogiem?

1 Psalm. Dawidowy.
Kto będzie przebywał w Twym przybytku, Panie,
kto zamieszka na Twojej świętej górze?²
2 Ten, który postępuje bez skazy, działa sprawiedliwie,
a mówi prawdę w swoim sercu
3 i nie rzuca oszczerstw swym językiem;
ten, który nie czyni bliźniemu nic złego
i nie ubliża swemu sąsiadowi;
4 kto złoczyńcę uważa za godnego wzgardy³,
a szanuje tego, kto się boi Pana;
ten, kto dotrzyma, choć przysiągł ze swoim uszczerbkiem;
5 ten, kto nie daje swoich pieniędzy na lichwę⁴
i nie da się przekupić przeciw niewinnemu.
Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje.

Ps 15, 1 - Ps 15 Psalm liturgiczny, wymieniający warunki dopuszczenia do świątyni. Wg 2 Krn 23,19; nieczystych nie dopuszczano do niej.

Ps 15, 1 - Pobyt w świątyni jerozolimskiej był uważany za specjalnie bliskie obcowanie z Bogiem.

Ps 15, 4 - Tekst niepewny. Inni tłum.: "kto we własnych oczach jest poniżony i godzien pogardy".

Ps 15, 5 - Lichwę, praktykowaną szeroko i bezwzględnie na starożytnym Wschodzie. Pismo św. surowo potępia: Wj 22,24; Kpł 25,36-37. Odsetki pozwala pobierać jedynie od nie-Izraelitów: Pwt 23,20-21.

Psalm 16(15)¹

Bóg najwyższym dobrem w życiu i po śmierci

1 Miktam. Dawidowy.
Zachowaj mnie, Boże, bo chronię się u Ciebie,
2 mówię Panu: «Tyś jest Panem moim;
nie ma dla mnie dobra poza Tobą».
3 Ku świętym, którzy są na Jego ziemi,
wzbudził On we mnie miłość przedziwną!²
4 Ci, którzy idą za obcymi [bogami],
pomnażają swoje boleści.
Nie wylewam krwi w ofiarach dla nich,
imion ich nie wymawiam swoimi wargami.
5 Pan częścią dziedzictwa i kielicha mego³:
To właśnie Ty mój los zabezpieczasz.
6 Sznur mierniczy wyznaczył mi dział wspaniały
i bardzo mi jest miłe to moje dziedzictwo.
7 ⁴ Błogosławię Pana, który dał mi rozsądek,
bo nawet nocami upomina mnie serce⁴.
8 Stawiam sobie zawsze Pana przed oczy,
nie zachwieję się, bo On jest po mojej prawicy⁵.
9 Dlatego się cieszy moje serce, dusza się raduje,
a ciało moje będzie spoczywać z ufnością,
10 ⁶ bo nie pozostawisz mojej duszy w Szeolu
i nie dozwolisz, by wierny Tobie zaznał grobu.
11 Ukażesz mi ścieżkę życia,
pełnię radości u Ciebie,
rozkosze na wieki po Twojej prawicy.

Ps 16, 1 - Ps 16 Pieśń ufności o motywach hymnodycznych, pochodzenia lewickiego.

Ps 16, 3 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Ps 16, 5 - Wyrażenia zaczerpnięte z opisu podziału ziemi (por. Joz 14,4; Lb 18,21) i połączone z kultowo-sakralnym obrazem picia kielicha. W tym kontekście kielich oznacza tyle, co "los, decyzja" (por. Ps 11[10],6).

Ps 16, 7 - Por. Ps 32[31],8; Ps 94[93],12; Ps 107[106],11; Pwt 4,36. Serce jest w Piśmie św. także organem myślenia. Obecność Pana "po prawicy" oznacza skuteczną pomoc.

Ps 16, 8 - Por. Ps 32[31],8; Ps 94[93],12; Ps 107[106],11; Pwt 4,36. Serce jest w Piśmie św. także organem myślenia. Obecność Pana "po prawicy" oznacza skuteczną pomoc.

Ps 16, 10 - Zbawcza opieka Boża wyzwoli Psalmistę ze sfery śmierci i zapewni życie pełne radości w obcowaniu z Bogiem. W okresie judaizmu psalm rozumiano o zmartwychwstaniu ciał, a NT (Dz 2,25-28; Dz 13,35-37) wykłada go o zmartwychwstaniu Chrystusa i wywyższeniu po prawicy Ojca.

Psalm 17(16)¹

Błaganie o wyzwolenie od wrogów

1 Modlitwa. Dawidowy.
Wysłuchaj, Panie, słuszności, zważ na me wołanie,
przyjmij moje modły z warg nieobłudnych!
2 Niech przed Twoim obliczem zapadnie wyrok o mnie:
oczy Twoje widzą to, co prawe.
3 Choćbyś badał me serce, nocą mnie nawiedzał
i doświadczał ogniem,
nie znajdziesz we mnie nieprawości.
Moje usta nie zgrzeszyły² 4 ludzkim obyczajem;
według słów Twoich warg wystrzegałem się ścieżek gwałtu³.
5 Moje kroki trzymały się mocno
na Twoich ścieżkach,
moje stopy się nie zachwiały.
6 Wzywam Cię, bo Ty mnie wysłuchasz, o Boże!
Nakłoń ku mnie Twe ucho, usłysz moje słowo.
7 Okaż miłosierdzie Twoje,
Zbawco tych, co się chronią
przed wrogami pod Twoją prawicę.
8 Strzeż mnie jak źrenicy oka;
w cieniu Twych skrzydeł mnie ukryj.
9 przed występnymi, co gwałt mi zadają,
przed śmiertelnymi wrogami, co otaczają mnie zewsząd.
10 Zamykają oni swe nieczułe serca,
przemawiają butnie swoimi ustami.
11 Okrążają mnie teraz ich kroki;
natężają swe oczy, by [mnie] powalić na ziemię -
12 podobni do lwa dyszącego na zdobycz,
do lwiątka, co siedzi w kryjówce⁴.
13 Powstań, o Panie, wystąp przeciw niemu i powal go,
swoim mieczem wyzwól moje życie od grzesznika,
14 a Twoją ręką, Panie - od ludzi:
od ludzi, którym obecne życie przypada w udziale⁵
i których brzuch napełniasz Twymi dostatkami;
których synowie jedzą do sytości,
a resztę zostawiają swoim małym dzieciom.
15 Ja zaś w sprawiedliwości ujrzę Twe oblicze,
powstając ze snu nasycę się Twoim widokiem⁶.

Ps 17, 1 - Ps 17 Indywidualna lamentacja niewinnie prześladowanego.

Ps 17, 3 - Tekst niepewny. Tłumaczenie przypuszczalne. "Ścieżki gwałtu" oznaczają postępowanie przewrotne.

Ps 17, 4 - Tekst niepewny. Tłumaczenie przypuszczalne. "Ścieżki gwałtu" oznaczają postępowanie przewrotne.

Ps 17, 12 - Nieprzyjaciele przedstawiani są często jako lwy (por. np. Ps 7,3; Ps 10[9],9; Ps 22[21],14; Ps 57[56],5).

Ps 17, 14 - Tłum. przypuszczalne; inni popr.: "Ręką Twoją, Panie, ich uśmierć, skończ z nimi, zabierz im dział życia".

Ps 17, 15 - Zwrot inaczej tłum. w przekł. starożytnych; różnie dziś poprawiany. Por. Wj 24,11; Lb 12,8; J 1,18. W świetle objawienia chrześcijańskiego należy wiersz ten rozumieć o eschatologicznym, pełnym zaspokojeniu wszystkich pragnień (por. Mt 5,6; Ap 7,16).

Psalm 18(17)¹

Król dzięki czyni za zwycięstwo

1 Kierownikowi chóru. Sługi Bożego, Dawida, który wypowiedział do Pana słowa tej pieśni, gdy go Pan wybawił z mocy wszystkich jego nieprzyjaciół i z ręki Saula. 2 Rzekł wtedy:
Miłuję Cię, Panie, Mocy moja,
3 Panie, ostojo moja i twierdzo, mój wybawicielu,
Boże mój, skało² moja, na którą się chronię,
tarczo moja, mocy² zbawienia mego i moja obrono!
4 Wzywam Pana, godnego chwały,
i jestem wolny od moich nieprzyjaciół.
5 Ogarnęły mnie fale śmierci
i zatrwożyły mnie odmęty niosące zagładę;
6 oplątały mnie pęta Szeolu,
zaskoczyły mnie sidła śmierci.
7 W moim utrapieniu wzywam Pana
i wołam do mojego Boga;
usłyszał On mój głos ze swojej świątyni³,
a krzyk mój dotarł do Jego uszu.
8 ⁴ Zatrzęsła się i zadrżała ziemia,
posady gór się poruszyły,
zatrzęsły się, bo On zapłonął gniewem.
9 Uniósł się dym z Jego nozdrzy,
a z Jego ust - pochłaniający ogień:
od niego zapaliły się węgle.
10 Nagiął On niebiosa i zstąpił,
a czarna chmura była pod Jego stopami.
11 Lecąc cwałował na cherubie⁵,
a skrzydła wiatru Go niosły.
12 Przywdział mrok niby zasłonę wokół siebie,
jako okrycie⁶ ciemną wodę, gęste chmury.
13 Od blasku Jego obecności
rozżarzyły się węgle ogniste⁷.
14 Pan odezwał się z nieba grzmotem,
to głos swój dał słyszeć Najwyższy,
15 wypuścił swe strzały i rozproszył wrogów⁸,
cisnął błyskawice i zamęt wśród nich wprowadził.
16 Aż ukazało się łożysko morza
i obnażyły się posady lądu
od groźnej nagany Twej, Panie,
i tchnienia wichru Twoich nozdrzy.
17 On wyciąga [rękę] z wysoka i chwyta mnie,
wydobywa mnie z toni ogromnej;
18 Wyrywa mnie od przemożnego nieprzyjaciela,
od mocniejszych ode mnie, co mnie nienawidzą.
19 Napadają na mnie w dzień dla mnie złowrogi,
lecz Pan jest moją obroną,
20 wyprowadza mnie na miejsce przestronne;
ocala, bo mnie miłuje.
21 Pan nagradza moją sprawiedliwość,
odpłaca mi według czystości rąk moich⁹.
22 Strzegłem bowiem dróg Pańskich
i nie odszedłem od mojego Boga,
23 bo mam przed sobą wszystkie Jego przykazania
i nie odrzucam od siebie Jego poleceń,
24 lecz jestem wobec Niego bez skazy
i wystrzegam się grzechu.
25 Pan mię nagradza za moją sprawiedliwość,
za czystość rąk przed Jego oczyma.
26 Ty jesteś miłościwy dla miłościwego
i względem nienagannego działasz nienagannie,
27 względem czystego okazujesz się czystym,
wobec przewrotnego jesteś przebiegły.
28 Albowiem Ty wybawiasz naród uniżony
a pognębiasz oczy wyniosłe.
29 Bo Ty, Panie, każesz świecić mojej pochodni:
Boże mój, oświecasz moje ciemności.
30 Bo z Tobą zdobywam wały,
mur przeskakuję dzięki mojemu Bogu.
31 Bóg - Jego droga jest nieskalana,
słowo Pana w ogniu wypróbowane;
On tarczą dla wszystkich, którzy doń się chronią.
32 Bo któż jest Bogiem prócz Pana?
Lub któż jest Skałą¹⁰ prócz Boga naszego?
33 Bóg, co mocą mnie przepasuje
i nienaganną czyni moją drogę,
34 On daje moim nogom rączość nóg łani
i stawia mnie na wyżynach,
35 On ćwiczy moje ręce do bitwy,
a ramiona - do napinania spiżowego łuku.
36 Dajesz mi tarczę Twą dla ocalenia,
i wspiera mnie Twoja prawica,
a Twoja troskliwość czyni mnie wielkim.
37 Wydłużasz mi kroki na drodze
i stopy moje się nie chwieją.
38 Ścigam mych wrogów i dopadam,
a nie wracam, póki nie zginą.
39 Starłem ich, nie mogli się podnieść,
upadli pod moje stopy.
40 Mocą mnie przepasujesz do bitwy,
sprawiasz, że przeciwnicy gną się pode mną,
41 zmuszasz wrogów moich do ucieczki,
a wytracasz tych, co mnie nienawidzą.
42 Wołają - lecz nie ma wybawcy;
do Pana - lecz im nie odpowiada.
43 Jak proch na wietrze ich rozrzucę,
zdepczę jak błoto uliczne.
44 Ty mnie ocalasz od buntów¹¹ ludu,
ustanawiasz mnie głową narodów.
Służy mi lud, którego nie znałem.
45 Są mi posłuszni na pierwsze wezwanie;
cudzoziemcy mi schlebiają.
46 Cudzoziemcy bledną,
z drżeniem wychodzą ze swoich warowni.
47 Niech żyje Pan! Moja Skała niech będzie błogosławiona!
Niech będzie wywyższony Bóg, mój Zbawca,
48 Bóg, który zapewnia mi pomstę
i poddaje mi narody,
49 wybawia mnie od nieprzyjaciół,
wynosi nad moich wrogów
i uwalnia od gwałtownika.
50 Przeto będę Cię, o Panie, chwalił wśród narodów
i będę wysławiał Twoje imię.
51 Tyś zwycięstwa wielkie dał królowi
i Twemu pomazańcowi okazałeś łaskę¹²,
Dawidowi i jego potomstwu na wieki.

Ps 18, 1 - Ps 18 Psalm dziękczynny po triumfie nad wrogami, przekazany również z niewielkimi zmianami w 2 Sm 22,2-51. Pochodzenia Dawidowego, ulegał później przeróbkom.

Ps 18, 3 - "Skało" - jako miejsce niezawodnego schronienia; "mocy" - dosł.: "rogu", co wyraża siłę.

Ps 18, 7 - Świątynia była uważana w szczególny sposób za siedzibę Boga na ziemi.

Ps 18, 8-16 - Opis widzialnego objawienia się Boga, czyli teofanii; niektóre rysy są wspólne także z pogańskimi opisami tego rodzaju. Apokaliptyka rozwinęła pewne ich elementy w późnych księgach ST (Dn) i w NT.

Ps 18, 11 - Por. Ps 80[79],2; Ps 99[98],1; 1 Sm 4,4; Ez 1,10; Ez 9,3; Ez 10,2-8.

Ps 18, 12 - Por. Wj 19,16.18; Ps 97[96],2; Ez 1,4.

Ps 18, 13 - Mowa o piorunach - por. Ps 77[76],18n; Ha 3,9.11.

Ps 18, 15 - W hebr.: "ich".

Ps 18, 21 - Chodzi o czystość w sensie religijno-moralnym, a nie rytualnym (por. w. 22-27).

Ps 18, 32 - Określenia Boga jako ostoi zbawienia (por. Ps 95[94],1).

Ps 18, 44 - Inni tłum.: "z tysięcy (wrogiego mi) ludu" w sensie pobicia wrogiej koalicji.

Ps 18, 51 - Zob. przypis do Ps 2,2.

Psalm 19(18)¹

Chwała Boża w przyrodzie i Prawie

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Niebiosa głoszą chwałę Boga,
dzieło rąk Jego nieboskłon obwieszcza.
3 Dzień dniowi głosi opowieść,
a noc nocy przekazuje wiadomość.
4 Nie jest to słowo, nie są to mowy,
których by dźwięku nie usłyszano;
5 ² ich głos się rozchodzi na całą ziemię
i aż po krańce świata ich mowy.
Tam² słońcu namiot wystawił,
6 i ono wychodzi jak oblubieniec ze swej komnaty,
weseli się jak olbrzym, co drogę przebiega.
7 Ono wschodzi na krańcu nieba,
a jego obieg aż po krańce niebios,
i nic się nie schroni przed jego żarem.
8 Prawo Pana doskonałe - krzepi ducha;
świadectwo Pana niezawodne - poucza prostaczka;
9 nakazy Pana słuszne - radują serce;
przykazanie Pana jaśnieje i oświeca oczy³;
10 bojaźń Pańska szczera, trwająca na wieki;
sądy Pańskie prawdziwe, wszystkie razem są słuszne.
11 Cenniejsze niż złoto, niż złoto najczystsze,
a słodsze od miodu płynącego z plastra.
12 Chociaż Twój sługa na nie uważa,
w ich przestrzeganiu zysk jest wielki,
13 kto jednak dostrzega swoje błędy?
Oczyść mnie od tych, które są skryte przede mną.
14 Także od pychy broń swojego sługę,
niech nie panuje nade mną!
Wtedy będę bez skazy i wolny
od wielkiego występku.
15 Niech znajdą uznanie słowa ust moich i myśli mego serca
u Ciebie, Panie, moja Skało i mój Zbawicielu!

Ps 19, 1 - Ps 19 Hymn o tendencjach dydaktycznych.

Ps 19, 5 - Opis słońca w stylu orientalnych mitologii. Mimo pewnej jego personifikacji, Psalmista uważa je jedynie za posłańca i świadka Stwórcy, któremu oddaje cześć (por. Ps 104[103],19; Ps 148,3). O czytelności obrazu wszechświata - por. Hi 38,33; Mdr 13,1-9; Rz 1,20. "Tam" - tłum. przyp.; inni tłum.: "w środku ich".

Ps 19, 9 - Podobnie jak promienie słoneczne, przykazania udzielają człowiekowi nowej siły życiowej.

Psalm 20(19)¹

Modlitwa o ocalenie króla

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Niech Pan cię wysłucha w dniu utrapienia,
niech ciebie chroni imię Boga Jakuba.
3 Niech ześle tobie pomoc z świątyni
i niech cię wspiera z Syjonu.
4 Niechaj pamięta o wszystkich twych ofiarach
i niech Mu będzie miłe twe całopalenie.
5 Niech ci udzieli, czego w sercu pragniesz,
i wypełni każdy twój zamysł.
6 Chcemy się cieszyć z twego ocalenia
i w imię Boga naszego podnieść sztandary.
Niech Pan wypełni wszystkie twoje prośby!
7 Teraz wiem², że Pan wybawia swego pomazańca,
odpowiada mu ze świętych swych niebios,
przez możne czyny zbawczej swej prawicy.
8 Jedni wolą rydwan, drudzy konie³,
a nasza siła w imieniu Pana, Boga naszego.
9 Tamci się zachwiali i upadli,
a my stoimy i trwamy.
10 Panie, wybaw króla,
a nas wysłuchaj w dniu, gdy Cię wzywamy.

Ps 20, 1 - Ps 20 Kultowy psalm królewski, stosowany w NT do Chrystusa.

Ps 20, 7 - Prorocza pewność (por. Iz 30,15-18; Za 4,6) w ustach sprawującego kult.

Ps 20, 8 - Por. Ps 147[146],10; Iz 31,1.

Psalm 21(20)¹

Dziękczynienie i modlitwa za króla

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Panie, król się weseli z Twojej potęgi,
jak bardzo się cieszy z Twojej pomocy!
3 Spełniłeś pragnienie jego serca
i nie odmówiłeś błagania warg jego.
4 Bo go uprzedzasz pomyślnymi błogosławieństwami,
koronę szczerozłotą wkładasz mu na głowę.
5 Prosił Ciebie o życie: Ty go obdarzyłeś
długimi dniami na wieki i na zawsze².
6 Wielka jest jego chwała dzięki Twej pomocy,
ozdobiłeś go blaskiem i dostojeństwem.
7 Bo go czynisz błogosławieństwem na wieki,
napełniasz go radością przed Twoim obliczem.
8 Król bowiem w Panu pokłada nadzieję
i z łaski Najwyższego się nie zachwieje.
9 ³ Niech spadnie Twa ręka na wszystkich Twoich wrogów;
niech znajdzie Twa prawica tych, co nienawidzą Ciebie.
10 Uczyń ich jakby piecem ognistym,
gdy się ukaże Twoje oblicze.
Niech Pan ich pochłonie w swym gniewie,
a ogień niechaj ich strawi!
11 Wytrać ich potomstwo z ziemi,
usuń ich plemię spośród synów ludzkich!
12 Choćby zamierzyli zło przeciwko Tobie,
choćby uknuli podstęp, nie dopną niczego,
13 bo Ty ich zmusisz do ucieczki,
z Twego łuku będziesz mierzyć w ich twarze.
14 Powstań, Panie, w swej potędze,
chcemy śpiewać i moc Twoją sławić.

Ps 21, 1 - Ps 21 Pokrewny poprzedniemu psalm królewski, zawierający dziękczynienie i zapowiedź zbawczą połączoną z prośbą Psalmisty.

Ps 21, 5 - Długie, szczęśliwe życie było uważane w ST za najważniejsze dobro (por. Ps 61[60],7; Ps 72[71],17; 1 Krl 1,31; 1 Krl 3,11.14).

Ps 21, 9 - Złorzeczenie przeciw wrogom teokratycznego władcy, uważanym jednocześnie za nieprzyjaciół Boga.

Psalm 22(21)¹

Męka Mesjasza i jej owoce

1 Kierownikowi chóru. Na modłę pieśni: «Łania o świcie». Psalm. Dawidowy.
2 Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?
Daleko od mego Wybawcy słowa mego jęku.
3 Boże mój, wołam przez dzień, a nie odpowiadasz,
[wołam] i nocą, a nie zaznaję pokoju.
4 A przecież Ty mieszkasz w świątyni,
Chwało Izraela!²
5 Tobie zaufali nasi przodkowie,
zaufali, a Tyś ich uwolnił³;
6 do Ciebie wołali i zostali zbawieni,
Tobie ufali i nie doznali wstydu.
7 Ja zaś jestem robak⁴, a nie człowiek,
pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu.
8 Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą,
rozwierają wargi, potrząsają głową:
9 «Zaufał Panu, niechże go wyzwoli,
niechże go wyrwie, jeśli go miłuje»⁵.
10 Ty mnie zaiste wydobyłeś z matczynego łona;
Ty mnie czyniłeś bezpiecznym u piersi mej matki.
11 Tobie mnie poruczono przed urodzeniem⁶,
Ty jesteś moim Bogiem od łona mojej matki,
12 Nie stój z dala ode mnie, bo klęska jest blisko,
a nie ma wspomożyciela.
13 Otacza mnie mnóstwo cielców,
osaczają mnie byki Baszanu.
14 Rozwierają przeciwko mnie swoje paszcze,
jak lew drapieżny i ryczący⁷.
15 Rozlany jestem jak woda
i rozłączają się wszystkie moje kości;
jak wosk się staje moje serce,
we wnętrzu moim topnieje⁸.
16 Moje gardło suche jak skorupa,
język mój przywiera do podniebienia,
kładziesz mnie w prochu śmierci.
17 Bo [sfora]⁹ psów mnie opada,
osacza mnie zgraja złoczyńców.
Przebodli ręce i nogi moje¹⁰,
18 policzyć mogę wszystkie moje kości.
A oni się wpatrują, sycą mym widokiem;
19 moje szaty dzielą między siebie
i los rzucają o moją suknię.
20 Ty zaś, o Panie, nie stój z daleka;
Pomocy moja, spiesz mi na ratunek!
21 Ocal od miecza moje życie,
z psich pazurów wyrwij moje jedyne dobro,
22 wybaw mnie od lwiej paszczęki
i od rogów bawolich - wysłuchaj mnie!¹¹
23 Będę głosił imię Twoje swym braciom
i chwalić Cię będę pośród zgromadzenia:
24 «Chwalcie Pana wy, co się Go boicie,
sławcie Go, całe potomstwo Jakuba;
bójcie się Go, całe potomstwo Izraela!
25 Bo On nie wzgardził ani się nie brzydził nędzą biedaka,
ani nie ukrył przed nim swojego oblicza
i wysłuchał go, kiedy ten zawołał do Niego».
26 Dzięki Tobie moja pieśń pochwalna płynie w wielkim zgromadzeniu.
Śluby me wypełnię wobec bojących się Jego¹².
27 Ubodzy¹³ będą jedli i nasycą się,
chwalić będą Pana ci, którzy Go szukają.
«Niech serca ich żyją na wieki»¹³.
28 ¹⁴ Przypomną sobie i wrócą
do Pana wszystkie krańce ziemi;
i oddadzą Mu pokłon
wszystkie szczepy pogańskie,
29 bo władza królewska należy do Pana
i On panuje nad narodami.
30 ¹⁵ Tylko Jemu oddadzą pokłon wszyscy, co śpią w ziemi,
przed Nim zegną się wszyscy, którzy w proch zstępują.
A moja dusza będzie żyła dla Niego,
31 potomstwo moje Jemu będzie służyć,
opowie o Panu pokoleniu przyszłemu,
32 a sprawiedliwość Jego ogłoszą ludowi, który się narodzi:
«Pan to uczynił».

Ps 22, 1 - Ps 22 Indywidualna lamentacja, przechodząca w drugiej części w pieśń dziękczynną o charakterze hymnodycznym. Psalm ten (w. 2) przytaczają Mt 27,46; Mk 15,34 jako słowa Jezusa konającego na krzyżu. Opis męki Psalmisty przypomina pewne motywy z pieśni Sługi Jahwe (Iz 52,13-53,12), jak wiadomo, indywidualne i zbiorowe (naród izraelski cierpiący w niewoli babilońskiej).

Ps 22, 4 - W chwili poświecenia świątyni przez Salomona spoczęła w jej przybytku Chwała Jahwe pod postacią obłoku i pozostała w niej (por. 1 Krl 8,10n).

Ps 22, 5 - Z niewoli egipskiej i od późniejszych nieprzyjaciół.

Ps 22, 7 - Por. Iz 41,14; Hi 25,6. Chodzi o podeptaną godność ludzką Psalmisty (por. Ps 49,7; Iz 52,14; Iz 53,3).

Ps 22, 9 - Por. Mt 27,43.

Ps 22, 11 - Por. Jr 1,5.

Ps 22, 14 - Zob. przypis do Ps 17,12.

Ps 22, 15 - Szereg drastycznych obrazów przedstawiających agonię; autor jest bliski śmierci (w. 16). Por. Joz 7,5; Ez 7,17; 2 Sm 17,10.

Ps 22, 17 - a "Sfora" - wg. LXX.

Ps 22, 17 - c-19 Wiersze te obrazowo opisują zadawanie śmiertelnych cierpień prześladowanemu (por. Iz 53,5 i Za 12,10). Tłumaczenie "przebodli" opiera się na najstarszym tłum. greckim; TM ma w tym miejscu trudne do zrozumienia "jak lew". Opis męki Chrystusa w Ewangeliach odpowiada dokładnie poszczególnym obrazom psalmu, zwłaszcza w. 15-19, mimo że psalm nie jest przytaczany wyraźnie, poza w. 2.9.19. Tradycja chrześcijańska rozumiała go zawsze o męce i śmierci krzyżowej Chrystusa.

Ps 22, 22 - Prośba o pomoc w chwili śmiertelnego niebezpieczeństwa nie pozostaje bez echa, dlatego Psalmista rozpoczyna dziękczynienie (w. 23nn). Ostatnie słowa inni popr. za LXX: "mnie biednego".

Ps 22, 26 - Por. Ps 50[49],14; Ps 61[60],9; Ps 66[65],13; Ps 116,14.18 (= Ps 115,5.9).

Ps 22, 27 - "Ubodzy" cieszą się specjalną opieką jako ludzie pozbawieni wszelkich gwarancji ludzkich i całkowicie oddani Bogu (por. So 3,12). "Niech... wieki" - zaproszenie do uczty ofiarnej (por. Kpł 7,15; Pwt 14,29).

Ps 22, 28 - Por. Iz 2,2n; Iz 60,3; Ab 0,21; Za 8,22; Za 14,16.

Ps 22, 30-32 - Tekst popr. Hołd będą składać Panu także zmarli, choć niektóre inne psalmy (Ps 6,6; Ps 88[87],11-13) powątpiewają o tym. Prawdopodobnie chodzi tutaj o eschatologiczną nadzieję zmartwychwstania, podobnie jak w Dn 12,2.

Psalm 23(22)¹

Bóg pasterzem i gospodarzem

1 Psalm. Dawidowy.
Pan jest moim pasterzem², nie brak mi niczego.
2 Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach.
Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć:
3 orzeźwia moją duszę.
Wiedzie mnie po właściwych ścieżkach
przez wzgląd na swoje imię.
4 Chociażbym chodził ciemną doliną,
zła się nie ulęknę,
bo Ty jesteś ze mną.
Twój kij i Twoja laska³
są tym, co mnie pociesza.
5 Stół dla mnie zastawiasz
wobec mych przeciwników;
namaszczasz mi głowę olejkiem;
mój kielich jest przeobfity⁴.
6 Tak, dobroć i łaska pójdą w ślad za mną
przez wszystkie dni mego życia
i zamieszkam w domu Pańskim
po najdłuższe czasy.

Ps 23, 1 - Ps 23 Psalm ufności, zawierający pełne oddania względem Boga wyznania autora.

Ps 23, 1 - por. Ps 80[79],2. Na całym starożytnym Wschodzie uważano króla za pasterza swego narodu, co ST stosuje także do Boga (np. Ps 79[78],13; Ps 95[94],7; Ps 100[99],3; Iz 40,11).

Ps 23, 4 - Zwykłe wyposażenie pasterza palestyńskiego, tutaj symbole zbawczego zwierzchnictwa Bożego.

Ps 23, 5 - Pełna dobroci opieka, przedstawiona symbolicznie jako uczta wydana przez Boga dla sprawiedliwych. Por. zapowiedź Chrystusa w Łk 22,30 oraz Ap 2,7; Ap 3,20.

Psalm 24(23)¹

Pan uroczyście wkracza do świątyni

1 Dawidowy. Psalm.
Do Pana należy ziemia i to, co ją napełnia,
świat i jego mieszkańcy.
2 Albowiem On go na morzach osadził
i utwierdził ponad rzekami².
3 ³ Kto wstąpi na górę Pana,
kto stanie w Jego świętym miejscu?
4 Człowiek o rękach nieskalanych i o czystym sercu,
który nie skłonił swej duszy ku marnościom
i nie przysięgał fałszywie.
5 Taki otrzyma błogosławieństwo od Pana
i zapłatę od Boga, Zbawiciela swego.
6 Takie jest pokolenie tych, co Go szukają,
co szukają oblicza Boga⁴ Jakubowego.
7 Bramy, podnieście swe szczyty
i unieście się, prastare podwoje⁵,
aby mógł wkroczyć Król chwały.
8 «Któż jest tym Królem chwały?»
«Pan, dzielny i potężny,
Pan, potężny w boju».
9 Bramy, podnieście swe szczyty
i unieście się, prastare podwoje,
aby mógł wkroczyć Król chwały!
10 «Któż jest tym Królem chwały?»
«To Pan Zastępów: On sam Królem chwały».

Ps 24, 1 - Ps 24 Hymn o zastosowaniu liturgicznym, być może przy wejściu wiernych do świątyni.

Ps 24, 2 - Wg starosemickiej kosmografii świat był zewsząd otoczony praoceanem (Ps 18[17],16; Ps 77[76],17-19; Ps 93[92],1; Ps 104[103],5).

Ps 24, 3-6 - Por. Ps 15[14] [->Ps 15[14],1] - tzw. liturgia Prawa, źródła moralności ludu Bożego ST.

Ps 24, 6 - Tzn. obecności darzącej łaską.

Ps 24, 7 - Mowa o bramach świątyni, do której wstępuje Bóg przedstawiony na sposób monarchy orientalnego. Por. 1 Krl 8,27; Iz 66,1; Ez 43,4.

Psalm 25(24)¹

Ufność wśród niebezpieczeństw

1 Dawidowy.
Ku Tobie, Panie, wznoszę moją duszę,
2 mój Boże,
Tobie ufam: niech nie doznam zawodu!
Niech moi wrogowie nie triumfują nade mną!
3 Nikt bowiem, kto Tobie ufa, nie doznaje wstydu;
doznają wstydu ci, którzy łamią wiarę dla marności.
4 Daj mi poznać drogi Twoje, Panie,
i naucz mnie Twoich ścieżek!
5 Prowadź mnie według Twej prawdy i pouczaj,
bo Ty jesteś Bóg, mój Zbawca,
i w Tobie mam zawsze nadzieję.
6 Wspomnij na miłosierdzie Twe, Panie,
na łaski Twoje, co trwają od wieków.
7 Nie wspominaj grzechów mej młodości <ani moich przewin>²
ale o mnie pamiętaj w Twojej łaskawości
ze względu na dobroć Twą, Panie!
8 Pan jest dobry i prawy:
dlatego wskazuje drogę grzesznikom;
9 rządzi pokornymi w sprawiedliwości,
ubogich uczy swej drogi.
10 Wszystkie ścieżki Pana - to łaskawość i wierność
dla tych, co strzegą przymierza i Jego przykazań.
11 Przez wzgląd na Twoje imię, Panie,
odpuść mój grzech, a jest on wielki.
12 Kim jest człowiek, co się boi Pana?
Takiemu On wskazuje, jaką drogę wybrać.
13 Będzie on przebywał wśród szczęścia,
a jego potomstwo posiądzie ziemię³.
14 Pan przyjaźnie obcuje z tymi, którzy się Go boją,
i powierza im swoje przymierze.
15 Oczy me zawsze zwrócone na Pana,
gdyż On sam wydobywa nogi moje z sidła⁴.
16 Wejrzyj na mnie i zmiłuj się nade mną,
bo jestem samotny i nieszczęśliwy.
17 Oddal uciski mojego serca,
wyrwij mnie z moich udręczeń!
18 Spójrz⁵ na udrękę moją i na boleść
i odpuść mi wszystkie grzechy!
19 Spójrz na mych nieprzyjaciół: jest ich wielu
i gwałtownie mnie nienawidzą.
20 Strzeż mojej duszy i wybaw mnie,
bym się nie zawiódł, gdy się uciekam do Ciebie.
21 Niechaj mnie chronią niewinność i prawość,
bo w Tobie, Panie, pokładam nadzieję.
22 Boże, wybaw Izraela
ze wszystkich jego ucisków!⁶

Ps 25, 1 - Ps 25 Psalm alfabetyczny; kolejne wiersze rozpoczynają się od kolejnej litery alfabetu (z wyj. litery Kof i ostatniego [22] nadliczbowego wiersza na lit. Pe). Treścią przypomina lamentację, ale cel ma dydaktyczny: pouczyć o wierności przymierzu z Bogiem (w. 10.14).

Ps 25, 7 - Prawdopodobnie słowa dodane później.

Ps 25, 13 - Starotestamentalny ideał nagrody doczesnej za dobre życie. Por. Wj 20,12; Lb 14,24; Pwt 1,8; Pwt 4,38.

Ps 25, 15 - Por. Ps 31[30],5; Hi 18,8.

Ps 25, 18 - Inni popr.: "Spraw, niech zniknie udręka...".

Ps 25, 22 - Psalmista często kończy swe osobiste prośby błaganiem o uwolnienie ludu z niewoli lub innego nieszczęścia, właśnie na zasadzie przymierza.

Psalm 26(25)¹

Wołanie o Bożą sprawiedliwość

1 Dawidowy.
Oddaj mi, Panie, sprawiedliwość,
bom nienagannie postępował
i nie byłem chwiejny, pokładając nadzieję w Panu.
2 Doświadcz mnie, Panie, wystaw mnie na próbę,
wybadaj moje nerki i serce:
3 Bo mam przed oczyma Twoją łaskawość
i postępuję w Twej prawdzie.
4 Nie zasiadam z ludźmi fałszywymi
ani z niegodziwymi się nie spotykam.
5 Nie cierpię zgromadzenia złoczyńców,
a nie przestaję z występnymi.
6 Umywam moje ręce na znak niewinności²
i obchodzę Twój ołtarz, Panie,
7 by obwieszczać głośno chwałę
i rozpowiadać wszystkie Twoje cuda.
8 Panie, miłuję dom, w którym mieszkasz,
i miejsce, gdzie przebywa Twoja chwała³.
9 Nie dołączaj mej duszy do grzeszników
i życia mego do ludzi pragnących krwi,
10 w ich ręku zbrodnia,
a ich prawica pełna jest przekupstwa.
11 Ja zaś postępuję nienagannie,
wyzwól mnie i zmiłuj się nade mną!
12 Moja stopa stoi na równej drodze,
na zgromadzeniach⁴ błogosławię Pana.

Ps 26, 1 - Ps 26 Podobnie jak Ps 7 [->Ps 7,1] indywidualna skarga człowieka niesłusznie oskarżonego i szukającego sprawiedliwości u Boga.

Ps 26, 6 - Por. Ps 24[23],4; Ps 73[72],13; Pwt 21,6; oraz gest Piłata (Mt 27,24). Tutaj chodzi może o oficjalną przysięgę i ogłoszenie niewinności w świątyni (por. 1 Krl 8,31). Obchodzenie ołtarza - por. 1 Krl 18,26.

Ps 26, 8 - Zob. przypis do Ps 22[21],4.

Ps 26, 12 - Liturgicznych w świątyni.

Psalm 27(26)¹

Pan moją światłością

1 Dawidowy.
Pan światłem² i zbawieniem moim:
kogóż mam się lękać?
Pan obroną mojego życia:
przed kim mam się trwożyć?
2 Gdy na mnie nastają złośliwi,
by zjeść moje ciało³,
wtenczas oni, wrogowie moi i nieprzyjaciele,
chwieją się i padają.
3 Chociażby stanął naprzeciw mnie obóz,
moje serce bać się nie będzie;
choćby wybuchła przeciw mnie wojna,
nawet wtedy będę pełen ufności.
4 O jedno proszę Pana,
tego poszukuję:
bym w domu Pańskim przebywał
po wszystkie dni mego życia,
abym zażywał łaskawości Pana,
stale się radował Jego świątynią.
5 Albowiem On przechowa mnie w swym namiocie
w dniu nieszczęścia,
ukryje mnie w głębi swego przybytku,
wydźwignie mnie na skałę.
6 Już teraz głowa moja się podnosi
nad nieprzyjaciół, co wokół mnie stoją.
Złożę w Jego przybytku
ofiary radości,
zaśpiewam i zagram Panu.
7 Usłysz, Panie, głos mój - wołam:
zmiłuj się nade mną i wysłuchaj mnie!
8 ⁴ O Tobie mówi moje serce: «Szukaj Jego oblicza!»
Szukam, o Panie, Twojego oblicza;
9 swego oblicza nie zakrywaj przede mną,
nie odpędzaj z gniewem swojego sługi!
Ty jesteś moją pomocą,
więc mnie nie odrzucaj i nie opuszczaj mnie,
Boże, moje Zbawienie!
10 Choćby mnie opuścili ojciec mój i matka,
to jednak Pan mnie przygarnie.
11 Panie, naucz mnie Twojej drogi,
prowadź mnie ścieżką prostą,
ze względu na mych wrogów!
12 Nie wydawaj mnie na łaskę moich nieprzyjaciół,
bo przeciw mnie powstali kłamliwi świadkowie
i ci, którzy dyszą gwałtem.
13 Wierzę, iż będę oglądał dobra Pańskie
w ziemi żyjących⁵.
14 Ufaj Panu, bądź mężny,
niech się twe serce umocni, ufaj Panu!

Ps 27, 1 - Ps 27 Modlitwa pełna ufności (1-6) i skarga (7-13) niewinnie prześladowanego.

Ps 27, 1 - Światło oznacza zbawcze działanie Boże (por. Ps 97[96],11; Ps 112[111],4; Iz 9,1; Iz 10,17; Mi 7,8-9). W NT prawdziwym światłem jest Chrystus (J 1,9; J 8,12).

Ps 27, 2 - Drastyczne porównanie nieprzyjaciół do dzikich zwierząt, sycących się ciałem swej ofiary (por. Ps 7,3; Ps 17[16],12; Jr 50,7).

Ps 27, 8 - Por. Ps 24[23],6; Ps 102[101],3; Oz 5,15.

Ps 27, 13 - Zbawcze działanie Pana zapewni Psalmiście pełnię życia doczesnego (por. Jr 11,19). Kościół w liturgii rozumie ten wiersz o życiu wiecznym.

Psalm 28(27)¹

Błaganie i dziękczynienie

1 Dawidowy.
Do Ciebie, Panie, wołam, Skało moja²,
nie bądź wobec mnie głuchy,
bym wobec Twego milczenia nie stał się
jak ci, którzy zstępują do grobu.
2 Usłysz głos mego błagania,
gdy wołam do Ciebie,
gdy wznoszę ręce
do świętego przybytku Twego.
3 Nie gub mnie z występnymi
i z tymi, co czynią nieprawość,
co rozmawiają przyjaźnie z bliźnimi,
a w duszy żywią zły zamiar.
4 Odpłać im według ich czynów
i według złości ich postępków!
Według dzieła ich rąk im odpłać,
oddaj im własnymi ich czynami!³
5 Skoro nie zważają na czyny Pana
ani na dzieła rąk Jego:
niechaj On ich zniszczy, a nie odbuduje!
6 Błogosławiony Pan, usłyszał bowiem
głos mego błagania,
7 Pan moją mocą i tarczą!
Moje serce Jemu zaufało:
Doznałem pomocy, więc moje serce się cieszy
i pieśnią moją Go sławię.
8 Pan jest mocą zbawczą dla swojego ludu,
twierdzą zbawienia dla swego pomazańca.
9 Ocal Twój lud
i błogosław Twemu dziedzictwu,
bądź im pasterzem, [na ręku] nieś ich na wieki⁴.

Ps 28, 1 - Ps 28 Indywidualna lamentacja.

Ps 28, 1 - Por. Ps 18[17],3; Ps 19[18],15; 2 Sm 23,3; Iz 30,29.

Ps 28, 4 - Wg zasady odwetu w ST. Zresztą zwykle już same uczynki przewrotne obracają się przeciw grzesznikowi (por. Ps 7,17).

Ps 28, 9 - Por. przypis do Ps 25,22, także Iz 40,11.

Psalm 29(28)¹

Majestat Boga wśród burzy

1 Psalm. Dawidowy.
Przyznajcie Panu, synowie Boży²,
przyznajcie Panu chwałę i potęgę!
2 Przyznajcie Panu chwałę Jego imienia,
na świętym dziedzińcu³ uwielbiajcie Pana!
3 Głos Pański⁴ ponad wodami,
zagrzmiał Bóg majestatu:
Pan ponad wodami niezmierzonymi!
4 Głos Pana pełen potęgi!
Głos Pana pełen dostojeństwa!
5 Głos Pana łamie cedry,
Pan łamie cedry Libanu⁵,
6 sprawia, że Liban skacze niby cielec
i Sirion niby młody bawół⁶.
7 Głos Pana rozsiewa ogniste strzały,
8 głos Pana wstrząsa pustynią,
Pan wstrząsa pustynią Kadesz.
9 Głos Pana zgina dęby,
ogałaca lasy⁷:
a w Jego pałacu wszystko woła: «Chwała!»
10 Pan zasiadł [na tronie] nad potopem
i Pan zasiada jako Król na wieki.
11 Niech Pan udzieli mocy swojemu ludowi,
niech Pan błogosławi swój lud, darząc go pokojem⁸.

Ps 29, 1 - Ps 29 Hymn sławiący wielkość Boga, przejawiającą się w siłach natury. LXX przeznacza go na Święto Namiotów.

Ps 29, 1 - Mowa o duchach, które sprawują służbę liturgiczną w pałacu Pana (w. 9) i otaczają Jego tron (por. 1 Krl 22,19; Iz 6,2-3; Hi 1,6; Hi 2,1; Hi 38,7; Ps 89[88],7; Ps 103[102],20; Ps 148,1-2).

Ps 29, 2 - Wg przekł. staroż. Teksty ugaryckie używają tego zwrotu w sensie: "gdy on się ukaże", co inni tu przyjmują.

Ps 29, 3-9 - Grzmot gwałtownej burzy, która rozpoczyna się nad morzem i postępuje ku południowi. Por. Iz 30,30.

Ps 29, 5 - Drzewa te były uważane w starożytności za symbol potęgi i niezniszczalności; tutaj oznaczają potężnych nieprzyjaciół (por. Iz 2,12nn; Za 11,1).

Ps 29, 6 - Góry drżą na odgłos grzmotu, symbolizującego potęgę Pana.

Ps 29, 9 - Por. Iz 10,33. Inni tłum. za hebr.: "sprawia, że kozice rodzą".

Ps 29, 11 - Podobnie jak indywidualne lamentacje kończą się błaganiem o ocalenie ludu (Ps 25[24],22; Ps 28[27],9, hymny proszą o błogosławieństwo dla całego narodu).

Psalm 30(29)¹

Podzięka za wybawienie od śmierci

1 Psalm. Pieśń na uroczystość poświęcenia świątyni. Dawidowy.
2 Wysławiam Ciebie, Panie, boś mnie wybawił
i nie uradowałeś mych wrogów z mojego powodu.
3 Panie, mój Boże,
do Ciebie wołałem, a Tyś mnie uzdrowił.
4 Panie, dobyłeś mnie z Szeolu²,
przywróciłeś mnie do życia spośród schodzących do grobu.
5 Śpiewajcie Panu psalm wy, co Go miłujecie,
wychwalajcie pamiątkę Jego świętości!
6 Gniew Jego³ bowiem trwa tylko przez chwilę,
a Jego łaskawość - przez całe życie.
Płacz nadchodzi z wieczora,
a rankiem okrzyki radości.
7 A ja powiedziałem pewny siebie:
«Nigdy się nie zachwieję».
8 Z łaski Twojej, Panie, uczyniłeś mnie niezdobytą górą,
a gdy ukryłeś swe oblicze⁴, ogarnęła mnie trwoga.
9 Wołam do Ciebie, Panie,
błagam Boga mego o miłosierdzie:
10 «Jaki będzie pożytek z krwi mojej,
z mojego zejścia do grobu?
Czyż proch Cię będzie wysławiał
albo rozgłaszał Twą wierność?⁵
11 Wysłuchaj, Panie, zmiłuj się nade mną;
bądź, Panie, dla mnie wspomożycielem!»
12 Biadania moje zmieniłeś mi w taniec;
wór⁶ mi rozwiązałeś, opasałeś mnie radością,
13 by moje serce nie milknąc psalm Tobie śpiewało.
Boże mój, Panie, będę Cię wysławiał na wieki.

Ps 30, 1 - Ps 30 Indywidualna pieśń dziękczynna o charakterze hymnodycznym. Starożytny ten psalm był stosowany później w liturgii dziękczynnej.

Ps 30, 4 - Tzn. z niebezpieczeństwa śmierci.

Ps 30, 6 - Antropomorficzne wyrażone Boże potępienie grzesznego postępowania człowieka z jego następstwem - karą.

Ps 30, 8 - Por. przypis do Ps 13[12],2.

Ps 30, 10 - Por. Ps 6,6; Ps 88[87],11-13 oraz przypis do Ps 22[21],30-32.

Ps 30, 12 - Szata pokutna i żałobna.

Psalm 31(30)¹

Błaganie w ucisku i dziękczynienie

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Panie, do Ciebie się uciekam,
niech nigdy nie doznam zawodu;
wybaw mnie w Twojej sprawiedliwości!
3 Skłoń ku mnie ucho,
pośpiesz, aby mnie ocalić.
Bądź dla mnie skałą mocną²,
warownią, aby mnie ocalić.
4 Ty bowiem jesteś dla mnie skałą i twierdzą;
przez wzgląd na imię Twoje kieruj mną i prowadź mnie!
5 Wydobądź mnie z sieci zastawionej na mnie³,
bo Ty jesteś moją ucieczką.
6 W ręce Twoje powierzam ducha mojego⁴:
Ty mnie wybawiłeś, Panie, Boże wierny!
7 Nienawidzisz⁵ tych, którzy czczą marne bóstwa,
ja natomiast pokładam ufność w Panu.
8 Weselę się i cieszę z Twojej łaski,
boś wejrzał na moją nędzę,
uznałeś udręki mej duszy
9 i nie oddałeś mnie w ręce nieprzyjaciela,
postawiłeś me stopy na miejscu przestronnym.
10 Zmiłuj się nade mną, Panie, bo jestem w ucisku,
od smutku słabnie me oko,
a także moja siła i wnętrzności.
11 Bo zgryzota trawi me życie,
a wzdychanie - moje lata.
Siłę moją zachwiał ucisk⁶
i kości moje osłabły.
12 Stałem się znakiem hańby dla wszystkich mych wrogów,
dla moich sąsiadów przedmiotem odrazy,
dla moich znajomych - postrachem;
kto mnie ujrzy na ulicy,
ucieka ode mnie.
13 Zapomniano w sercach o mnie jak o zmarłym:
stałem się jak sprzęt wyrzucony.
14 Słyszę bowiem złorzeczenia wielu:
«Trwoga dokoła»⁷,
gdy przeciw mnie się zbierają,
zamyślają odebrać mi życie.
15 Ja zaś pokładam ufność w Tobie, Panie,
mówię: «Ty jesteś moim Bogiem».
16 W Twoim ręku są moje losy: wyrwij mnie
z ręki mych wrogów i prześladowców!
17 Niech zajaśnieje Twoje oblicze⁸ nad Twym sługą:
wybaw mnie w swej łaskawości!
18 Panie, niech nie doznam zawodu, skoro Cię wzywam;
niech się zawiodą występni, niech zamilkną w Szeolu!
19 Niech zaniemówią wargi kłamliwe,
co zuchwale wygadują na sprawiedliwego
z pychą i ze wzgardą.
20 Jakże jest wielka, o Panie, Twoja dobroć,
którą zachowujesz dla tych, co się boją Ciebie,
i okazujesz tym, co w Tobie szukają ucieczki
na oczach synów ludzkich.
21 Ukrywasz ich pod osłoną Twojej obecności⁹
od spisku mężów,
a w swoim namiocie ich kryjesz
przed sporem języków.
22 Błogosławiony niech będzie Pan, który okazał
cuda swoje i łaski w mieście warownym.
23 Ja zaś powiedziałem przerażony:
«Odcięty jestem od Twoich oczu»¹⁰,
lecz Tyś wysłuchał głos mego błagania,
gdy do Ciebie wołałem.
24 Miłujcie Pana, wszyscy, co Go czcicie!
Pan zachowuje wiernych,
a odpłaca z nawiązką tym,
którzy wyniośle postępują.
25 Bądźcie mocni i mężnego serca,
wszyscy, którzy pokładacie ufność w Panu!

Ps 31, 1 - Ps 31 Indywidualna lamentacja, kończąca się prośbą - hymnem, treścią zbliżoną do "wyznań" Jeremiasza (Jr 12,1nn; Jr 15,10n.15-21; Jr 17,14-18; Jr 20,7-13; Jr 23,9-29).

Ps 31, 3 - Por. Ps 18[17],3.

Ps 31, 5 - Por. Ps 9,16; Ps 25[24],15; Ps 140[139],6.

Ps 31, 6 - Duch jest czynnikiem życia; Psalmista powierza Bogu całe swe istnienie. Te słowa powtarza sam Jezus na krzyżu (Łk 23,40), a potem św. Szczepan (Dz 7,59).

Ps 31, 7 - Popr. wg przekł. staroż.; hebr.: "Nienawidzę".

Ps 31, 11 - Tekst popr. wg przekł. staroż.; hebr.: "grzech".

Ps 31, 14 - Okrzyk wydawany w czasie wojny, wskazujący na nieuchronne niebezpieczeństwo (por. Jr 6,25; Jr 20,10; Jr 46,5; Jr 49,29).

Ps 31, 17 - Wyrażenie oznacza pełną przychylności obecność i opiekę Bożą (por. Lb 6,25; Ps 4,7).

Ps 31, 21 - Dosł.: "pod osłoną swego oblicza". W sferze Bożej knowania wrogów są bezskuteczne.

Ps 31, 23 - Beznadziejność swojej sytuacji rozumie Psalmista jako skutek odwrócenia przychylnego spojrzenia Boga, tj. Jego łaski.

Psalm 32(31)¹

Szczęście płynące z odpuszczenia win

1 Dawidowy. Pieśń pouczająca.
Szczęśliwy² ten, komu została odpuszczona nieprawość,
którego grzech został puszczony w niepamięć.
2 Szczęśliwy człowiek,
któremu Pan nie poczytuje winy,
w którego duszy nie kryje się podstęp.
3 Póki milczałem, schnęły kości moje,
wśród codziennych mych jęków.
4 Bo dniem i nocą ciążyła
nade mną Twa ręka,
język mój ustawał³
jak w letnich upałach.
5 Grzech mój wyznałem Tobie
i nie ukryłem mej winy.
Rzekłem: «Wyznaję nieprawość moją wobec Pana»,
a Tyś darował winę mego grzechu⁴.
6 Toteż każdy wierny będzie się modlił do Ciebie
w czasie potrzeby.
Choćby nawet fale wód uderzały,
jego nie dosięgną⁵.
7 Tyś dla mnie ucieczką:
z ucisku mnie wyrwiesz,
otoczysz mnie radościami ocalenia.
8 «Pouczę cię i wskażę drogę, którą pójdziesz;
umocnię moje spojrzenie na tobie.
9 Nie bądźcie bez rozumu niczym koń i muł:
tylko wędzidłem i uzdą można je okiełznać,
nie zbliżą się inaczej do ciebie»⁶.
10 Liczne są boleści grzesznika,
lecz łaska ogarnia ufających Panu.
11 Cieszcie się sprawiedliwi i weselcie w Panu,
wszyscy o prawym sercu, wznoście radosne okrzyki!

Ps 32, 1 - Ps 32 Indywidualny psalm dziękczynny o charakterze mądrościowym. Pochodzenie późne. Cyt. W Rz 4,7.

Ps 32, 1 - Por. Ps 1,1.

Ps 32, 4 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Ps 32, 5 - Por. Prz 28,13; 1 J 1,8n.

Ps 32, 6 - Por. Ps 18[17],5; Iz 8,7-8; Iz 17,12; Iz 23,2n. Nawet najwięksi przeciwnicy nie mogą wyrządzić szkody tym, co ufają Bogu.

Ps 32, 9 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Psalm 33(32)¹

Bóg władcą świata

1 Sprawiedliwi, wołajcie radośnie na cześć Pana,
prawym przystoi pieśń chwały.
2 Sławcie Pana na cytrze,
śpiewajcie Mu przy harfie o dziesięciu strunach.
3 Śpiewajcie Jemu pieśń nową,
pełnym głosem pięknie Mu śpiewajcie!
4 Bo słowo Pana jest prawe,
a każde Jego dzieło niezawodne².
5 On miłuje prawo i sprawiedliwość³:
ziemia jest pełna łaskawości Pańskiej.
6 Przez słowo Pana powstały niebiosa
i wszystkie ich zastępy przez tchnienie ust Jego⁴.
7 On gromadzi wody morskie jak w worze:
oceany umieszcza w zbiornikach⁵.
8 Niech cała ziemia boi się Pana
i niech się Go lękają wszyscy mieszkańcy świata!
9 Bo On przemówił, a wszystko powstało;
On rozkazał, a zaczęło istnieć⁶.
10 Pan udaremnia zamiary narodów;
wniwecz obraca zamysły ludów.
11 Zamiar Pana trwa na wieki;
zamysły Jego serca - poprzez pokolenia.
12 Szczęśliwy lud, którego Bogiem jest Pan -
naród, który On wybrał na dziedzictwo dla siebie.
13 Pan patrzy z nieba,
widzi wszystkich synów ludzkich⁷.
14 Spogląda z miejsca, gdzie przebywa,
na wszystkich mieszkańców ziemi:
15 On, który ukształtował każdemu z nich serce⁸,
On, który zważa na wszystkie ich czyny.
16 Nie uratuje króla liczne wojsko
ani wojownika nie ocali wielka siła.
17 W koniu zwodniczy ratunek
i mimo wielkiej swej siły nie umknie⁹.
18 Oto oczy Pana nad tymi, którzy się Go boją,
nad tymi, co ufają Jego łasce,
19 aby ocalił ich życie od śmierci
i żywił ich w czasie głodu.
20 Dusza nasza wyczekuje Pana,
On jest naszą pomocą i tarczą.
21 W Nim przeto raduje się nasze serce,
ufamy Jego świętemu imieniu.
22 Niech nas ogarnie łaska Twoja Panie,
według ufności pokładanej w Tobie!

Ps 33, 1 - Ps 33 Hymn prawdopodobnie pochodzenia liturgicznego.

Ps 33, 4 - Por. Ps 19[18],8-11; Pwt 32,4; Iz 45,19.

Ps 33, 5 - Por. Ps 11[10],7; Ps 37[36],28.

Ps 33, 6 - Aluzja do Rdz 1,6.14 (por. Ps 8,4). "Zastępy" oznaczają gwiazdy stworzone przez Boga (por. Ps 147[146],4; Iz 40,26). W NT por. J 1,3; Kol 1,16.

Ps 33, 7 - Kosmografia starosemicka mówi o wodach "górnych" (Rdz 1,7). Wody te Bóg "umieszcza" w zbiornikach, dokumentując swą władzę nad tym żywiołem (por. Ps 135[134],7; Hi 38,22; Jr 10,13).

Ps 33, 9 - Dynamiczna moc stwórcza słowa Pańskiego (w. 4); por. także Ps 148,5n.

Ps 33, 13 - Zob. Ps 11[10],4; Ps 14[13],2; Ps 102[101],20n. Bóg ocenia postępowanie każdego człowieka (w. 15).

Ps 33, 15 - Por. Ps 94[93],9; Ps 139[138],13-16.

Ps 33, 17 - Por. Iz 30,16; Iz 31,1. Zwodnicza jest ufność pokładana we wszelkiej sile fizycznej.

Psalm 34(33)¹

Bojaźń Boża źródłem błogosławieństwa

1 Dawidowy. Gdy wobec Abimeleka udawał szaleńca i odszedł wygnany przez niego².

Alef

2 Chcę błogosławić Pana w każdym czasie,
na ustach moich zawsze Jego chwała.

Bet

3 Dusza moja będzie się chlubiła w Panu,
niech słyszą pokorni i niech się weselą!

Gimel

4 Uwielbiajcie ze mną Pana,
imię Jego wspólnie wywyższajmy!

Dalet

5 Szukałem Pana, a On mnie wysłuchał
i uwolnił od wszelkiej trwogi.

6 Spójrzcie na Niego, promieniejcie radością,
a oblicza wasze nie zaznają wstydu.

Zain

7 Oto biedak³ zawołał, a Pan go usłyszał,
i wybawił ze wszystkich ucisków.

Chet

8 Anioł Pana zakłada obóz warowny⁴
wokół bojących się Jego i niesie im ocalenie.

Tet

9 Skosztujcie i zobaczcie, jak dobry jest Pan,
szczęśliwy człowiek, który się do Niego ucieka.

Jod

10 Bójcie się Pana, święci Jego,
gdyż bogobojni nie doświadczają biedy.

Kaf

11 Możni zubożeli i zaznali głodu;
a szukającym Pana żadnego dobra nie zabraknie.

Lamed

12 Pójdźcie, synowie, słuchajcie mnie⁵;
nauczę was bojaźni Pańskiej.

Mem

13 Jakim ma być człowiek, co miłuje życie
i pragnie dni, by zażywać szczęścia?

Nun

14 Powściągnij swój język od złego,
a twoje wargi od słów podstępnych!

Samek

15 Odstąp od złego, czyń dobro;
szukaj pokoju, idź za nim!

Ain

16 Oczy Pana [zwrócone są] ku sprawiedliwym,
a Jego uszy na ich wołanie.

17 Wołali, a Pan ich wysłuchał
i uwolnił od wszystkich przeciwności.

Sade

18 ⁶ Oblicze Pana [zwraca się] przeciw źle czyniącym,
by pamięć o nich wygładzić z ziemi.

Kof

19 Pan jest blisko skruszonych w sercu
i wybawia złamanych na duchu.

Resz

20 Wiele nieszczęść [spada na] sprawiedliwego;
lecz ze wszystkich Pan go wybawia.

Szin

21 Strzeże On wszystkich jego kości:
ani jedna z nich nie ulegnie złamaniu⁷.

Taw

22 Zło sprowadza śmierć na przewrotnego,
wrogów sprawiedliwego spotka kara.
23 Pan uwalnia dusze sług swoich,
nie dozna kary, kto się doń ucieka.

Ps 34, 1 - Ps 34 Indywidualna pieśń dziękczynna o budowie alfabetycznej (brak wiersza dla litery Waw między 6 a 7, wiersz 23 natomiast jest nadliczbowy i powstał później).

Ps 34, 1 - Por. 1 Sm 21,12-15.

Ps 34, 7 - Biedni znajdują się pod specjalną opieką Pana (por. przypis do Ps 22,27).

Ps 34, 8 - Skuteczną pomoc Bożą przynosi Jego wysłannik (por. Ps 103[102],20-21), przedstawiony na sposób dowódcy wojskowego.

Ps 34, 12 - Wezwanie charakterystyczne dla nauczyciela mądrości w Izraelu (por. Prz 2,1; Prz 3,1).

Ps 34, 18 - Przestawiono w. 18 i 17, w przeciwnym wypadku w. 18 byłby niezrozumiały. Definitywna kolejność liter alfabetu ustaliła się później, po napisaniu psalmu, a ścisłe zastosowanie jej doprowadziło do pewnej niekonsekwencji w tekście.

Ps 34, 21 - Podobnie jak u baranka paschalnego (Wj 12,46).

Psalm 35(34)¹

Wołanie o pomoc przeciw niewdzięcznikom

1 Dawidowy.
Wystąp, Panie, przeciw tym, co walczą ze mną,
uderz na moich napastników!
2 Pochwyć tarczę i puklerz
i powstań mi na pomoc.
3 Rzuć włócznią i toporem²
na moich prześladowców;
powiedz mej duszy:
«Jam twoim zbawieniem».
4 Niech się zmieszają i niech się zawstydzą
ci, co na życie me czyhają;
niech się cofną zawstydzeni
ci, którzy zamierzają mi szkodzić.
5 Niech będą jak plewy na wietrze,
gdy będzie ich gnał anioł Pański³.
6 Niech droga ich będzie ciemna i śliska,
gdy anioł Pański będzie ich ścigał.
7 Bez przyczyny bowiem zastawili na mnie sieć swoją,
bez przyczyny dół kopią dla mnie.
8 Niech przyjdzie na nich zagłada niespodziana,
a sidło, które zastawili, niech ich pochwyci;
niechaj sami wpadną w dół, który wykopali⁴.
9 A moja dusza będzie radować się w Panu,
będzie się weselić z Jego ratunku.
10 Wszystkie moje kości⁵ powiedzą:
«Któż, o Panie, podobny do Ciebie,
który wyrywasz biedaka z mocy silniejszego,
z mocy grabieżcy - [biedaka] i nędzarza».
11 Powstają fałszywi świadkowie,
pytają o to, czego nie wiem.
12 Płacili mi złem za dobro,
czyhali na moje życie.
13 A ja, gdy chorowali, wór przywdziewałem,
umartwiałem się postem
i moja modlitwa wracała do mojego łona⁶,
14 jak po stracie przyjaciela czy brata.
Chodziłem jak w żałobie po matce
sczerniały⁷ i pochylony.
15 Lecz kiedy się chwieję, z radością się zbiegają,
przeciwko mnie się schodzą
obcy, których nie znałem,
szarpią mnie bez przerwy,
16 napastują i szydzą ze mnie,
zgrzytając przeciw mnie zębami.
17 Jak długo, Panie, będziesz na to patrzeć?
Wyrwij moje życie tym, co ryczą,
lwom - moje jedyne dobro!⁸
18 Będę składał Ci dzięki w wielkim zgromadzeniu,
będę Cię chwalił wśród licznego ludu.
19 Niech wrogowie zakłamani nie cieszą się ze mnie;
nienawidzący mnie bez powodu⁹ mrugają oczami.
20 Bo nie mówią o tym, co służy pokojowi,
a dla spokojnych w kraju
obmyślają zdradliwe plany.
21 I otwierają przeciw mnie swe usta,
wołają: «Ha, ha, ha,
widzieliśmy na własne oczy!»¹⁰
22 Widziałeś, Panie, zatem nie milcz,
o Panie, nie bądź ode mnie daleko!
23 Przebudź się, wystąp w obronie mego prawa,
w mojej sprawie, mój Boże i Panie!
24 Osądź mnie, Panie, Boże mój, w Twej sprawiedliwości;
niech się nie cieszą oni nade mną.
25 Niech nie pomyślą w swym sercu:
«Ha, tegośmy chcieli!»
Niechaj nie powiedzą: «Otośmy go pożarli».
26 Niech się zmieszają i wszyscy razem zawstydzą,
co się cieszą z moich nieszczęść;
niech się okryją wstydem i wzgardą,
którzy przeciwko mnie się podnoszą.
27 A sprzyjający mej sprawie niech się radują i cieszą,
i mówią zawsze:
«Wielki jest Pan, który chce
pomyślności swojego sługi».
28 A język mój będzie głosił Twoją sprawiedliwość
i nieustannie Twą chwałę.

Ps 35, 1 - Ps 35 Indywidualna lamentacja człowieka niesłusznie oskarżonego (por. Jr 20,10n; Lm rozdz.3 [->Lm 3,1]).

Ps 35, 3 - Sens słowa przypuszczalny; w każdym razie chodzi o jakąś broń. Jahwe ma wystąpić w obronie Psalmisty na sposób wojownika, staczającego bitwę (por. Iz 42,13; Za 9,14).

Ps 35, 5 - Anioł Pański, niewidzialny przedstawiciel wojska niebieskiego (zob. Ps 34[33],8 z przypisem), będzie prowadził pościg (w. 6) za uciekającymi nieprzyjaciółmi (por. Iz 17,13).

Ps 35, 8 - Por. Ps 7,16n; Ps 9,16; Ps 57[56],7; Ps 141[140],10.

Ps 35, 10 - "Kości" wyrażają w ST całą istotę człowieka (por. także Rdz 2,23).

Ps 35, 13 - Wobec nieprzyjaznej postawy najbliższych modlitwa Psalmisty za nich nie może odnieść skutku. W podobny sposób pozdrowienie Chrystusa: "Pokój!" przynoszone przez Apostołów wracało do nich, gdy nie znalazło podatnego gruntu (Mt 10,12-13).

Ps 35, 14 - Od prochu sypanego sobie na głowę na znak pokuty (por. Joz 7,6; Ez 27,30; Lm 2,10 c; Lm 3,29).

Ps 35, 17 - Por. sytuację Psalmisty w Ps 22[21],13-14.17.21-22.

Ps 35, 19 - Por. cyt. w J 15,25.

Ps 35, 21 - Urywek formuły oskarżycielskiej wrogów. Pan jednak "widział" cały ich fałsz (w. 22).

Psalm 36(35)¹

O przewrotności człowieka i o Bożej Opatrzności

1 Kierownikowi chóru. Dawida, sługi Pańskiego.
2 Nieprawość² mówi do bezbożnika
w głębi jego serca;
bojaźni Boga nie ma przed jego oczyma.
3 Bo jego własne oczy [zbyt] mu schlebiają,
by znaleźć swą winę i ją znienawidzić³.
4 Słowa jego ust to nieprawość i podstęp,
zaniechał mądrości i czynienia dobrze.
5 Na swoim łożu⁴ zamyśla nieprawość,
wkracza na niedobrą drogę,
nie stroni od złego.
6 Łaskawość Twoja, Panie, dosięga nieba,
a Twoja wierność samych obłoków.
7 Twoja sprawiedliwość - jak najwyższe góry;
Twoje wyroki - jak Wielka Otchłań:
niesiesz, Panie, ocalenie ludziom i zwierzętom.
8 Jak cenna jest Twoja łaska,
synowie ludzcy przychodzą do Ciebie⁵,
chronią się w cieniu Twych skrzydeł:
9 sycą się tłuszczem Twojego domu,
poisz ich potokiem Twoich rozkoszy⁶.
10 Albowiem w Tobie jest źródło życia
i w Twej światłości oglądamy światłość⁷.
11 Zachowaj łaskę Twą dla tych, co Ciebie znają,
i sprawiedliwość Twą dla prawych sercem!
12 Niech mnie nie dogoni stopa pyszałka
i ręka grzesznika niech mnie nie płoszy!
13 <Oto> czyniący nieprawość runęli:
zostali powaleni i nie mogą powstać.

Ps 36, 1 - Ps 36 Psalm mądrościowy o motywach indywidualnej lamentacji.

Ps 36, 2 - Podobnie jak Bóg w sercu człowieka dobrego, przewrotność (rozumiana niemal osobowo) mówi do grzesznika, zachęcając do złego postępowania. Inni popr.: "Miła jest dla bezbożnego nieprawość" (por. Hi 20,12).

Ps 36, 3 - Tłum. w pierwszej części w. przypuszczalne.

Ps 36, 5 - Por. Ps 4,5; Mi 2,1.

Ps 36, 8 - Tekst poprawiony. Aluzja do świątyni.

Ps 36, 9 - Aluzja do obfitych ofiar w świątyni (Iz 43,24) i ogólnego dostatku (Jr 31,14). O potokach zob. Ps 46[45],5; Rdz 2,10; Ez 47,1-12; Jl 4,18; Za 14,8.

Ps 36, 10 - Bóg jest źródłem życia (J 2,13). Ze światłości objawiającego się Boga płynie dla człowieka światło, tj. życie i zbawienie (por. Ps 49[48],20; Hi 3,16; Jr 13,16). W NT por. Ap 21,23n; Ap 22,5.

Psalm 37(36)¹

Los złych i dobrych

1 Dawidowy.

Alef

Nie unoś się gniewem z powodu złoczyńców
ani nie zazdrość niesprawiedliwym²,
2 bo znikną tak prędko jak trawa
i zwiędną jak świeża zieleń³.

Bet

3 Miej ufność w Panu i postępuj dobrze,
mieszkaj w ziemi i zachowaj wierność⁴.
4 Raduj się w Panu,
a On spełni pragnienia twego serca.

Gimel

5 Powierz Panu swoją drogę
i zaufaj Mu: On sam będzie działał
6 i sprawi, że twoja sprawiedliwość zabłyśnie jak światło,
a słuszność twoja - jak południe.

Dalet

7 Upokórz się przed Panem i Jemu zaufaj!
Nie oburzaj się na tego, komu się szczęści w drodze,
na człowieka, co obmyśla zasadzki.

8 Zaprzestań gniewu i porzuć zapalczywość;
nie oburzaj się: to wiedzie tylko ku złemu.
9 Złoczyńcy bowiem wyginą,
a ufający Panu
posiądą ziemię⁵.

Waw

10 Jeszcze chwila, a nie będzie przestępcy:
spojrzysz na jego miejsce, a już go nie będzie.
11 Natomiast pokorni posiądą ziemię⁶
i będą się rozkoszować wielkim pokojem.

Zain

12 Przeciw sprawiedliwemu zło knuje występny
i zgrzyta na niego zębami.
13 Pan śmieje się z niego⁷,
bo widzi, że jego dzień nadchodzi.

Chet

14 Występni dobywają miecza,
łuk swój napinają,
by powalić biedaka i nieszczęśliwego,
by zabić tych, których droga jest prosta.
15 Ich miecz przeszyje własne ich serca⁸,
a ich łuki zostaną złamane.

Tet

16 Lepsza jest odrobina, którą ma sprawiedliwy,
niż wielkie bogactwo występnych,
17 bo ramiona występnych będą połamane,
a sprawiedliwych Pan podtrzymuje.

Jod

18 Pan zna dni nienagannych,
a ich dziedzictwo trwać będzie na wieki;
19 w czasie klęski nie zaznają wstydu,
a we dni głodu będą syci.

Kaf

20 Występni natomiast poginą;
wrogowie Pana
jak krasa łąk zwiędną,
jak dym się rozwieją⁹.

Lamed

21 Występny pożycza, ale nie zwraca,
a sprawiedliwy lituje się i obdarza.
22 Błogosławieni przez Pana posiądą ziemię,
przeklęci przez Niego¹⁰ będą wyniszczeni.

Mem

23 Pan umacnia kroki człowieka
i w jego drodze ma upodobanie.
24 A choćby upadł, to nie będzie leżał,
bo rękę jego Pan podtrzymuje¹¹.

Nun

25 Byłem dzieckiem i jestem już starcem,
a nie widziałem sprawiedliwego w opuszczeniu
ani potomstwa jego, by o chleb żebrało.
26 Lituje się on w każdym czasie i pożycza;
potomstwo jego stanie się błogosławieństwem¹².

Samek

27 Odstąp od złego, czyń dobro,
abyś mógł mieszkać na wieki¹³,
28 bo Pan miłuje sprawiedliwość
i nie opuszcza swych świętych;

Ain

nikczemni wyginą,
a potomstwo występnych będzie wytępione.
29 Sprawiedliwi posiądą ziemię
i będą mieszkać na niej na zawsze.

30 Usta sprawiedliwego głoszą mądrość
i język jego mówi to, co słuszne.
31 Prawo jego Boga jest w jego sercu,
a jego kroki się nie zachwieją.

Sade

32 Występny czatuje na sprawiedliwego
i usiłuje go zabić,
33 lecz Pan nie zostawia go w jego ręku
i nie pozwala skazać, gdy stanie przed sądem.

Kof

34 Miej nadzieję w Panu i strzeż Jego drogi,
a On cię wyniesie, abyś posiadł ziemię;
zobaczysz zagładę występnych.

Resz

35 Widziałem, jak występny się pysznił
i rozpierał się jak cedr zielony¹⁴.
36 Przeszedłem obok, a już go nie było;
szukałem go, lecz nie można było go znaleźć.

Szin

37 Strzeż uczciwości, przypatruj się prawości¹⁵,
bo w końcu osiągnie [ten] człowiek pomyślność¹⁵.
38 Wszyscy zaś grzesznicy będą wyniszczeni,
potomstwo występnych wyginie.

Taw

39 Zbawienie sprawiedliwych pochodzi od Pana;
On ich ucieczką w czasie utrapienia.
40 Pan ich wspomaga, wyzwala;
wyzwala ich od występnych i zachowuje,
do Niego bowiem się uciekają.

Ps 37, 1 - Ps 37 Mądrościowa antologia charakterystycznych przykładów postępowania ludzi sprawiedliwych i grzesznych; budowa alfabetyczna.

Ps 37, 1 - Ponieważ powodzi im się na pozór dobrze: w. 7 (por. Prz 24,19).

Ps 37, 2 - Por. Hi 14,2; Iz 40,6-7.

Ps 37, 3 - Chodzi o Ziemię Obietnic, ojczyznę Izraela, która zapowiada ojczyznę niebieską eschatologicznego ludu Bożego.

Ps 37, 9 - "Ziemia" jako podstawa do życia i zbawcze dziedzictwo Boże. Tę częstą w psalmie (w. 9.11.22.29.34) obietnicę podjął Chrystus w Kazaniu na górze (Mt 5,5) jako błogosławieństwo dla cichych (w w. 11 "pokorni" stanowią tę samą kategorię ludzi).

Ps 37, 11 - Por. Prz 2,21; Mt 5,5.

Ps 37, 13 - Por. przypis do Ps 2,4.

Ps 37, 15 - Często powtarza się w Ps myśl: zło czynione przez grzesznika obraca się przeciw niemu.

Ps 37, 20 - Stych różnie tłumaczony.

Ps 37, 22 - Hebr.: "przez Niego", co inni odnoszą do "sprawiedliwego" z wiersza 21.

Ps 37, 24 - Nawet w trudnych sytuacjach życia Bóg pospieszy mu z pomocą.

Ps 37, 26 - Będzie zażywał takiej pomyślności, że inni będą ją wskazywać jako przykład błogosławieństwa Bożego.

Ps 37, 27 - W ziemi Pana (por. w. 29 oraz przypis do w. 9).

Ps 37, 35 - Zob. przypis do Ps 29[28],5.

Ps 37, 37 - "Prawości" - tekst popr. wg. przekł. staroż.; hebr.: "uczciwego - prawemu"; "pomyślność" - inni tłum.: "przyszłość" lub "potomstwo".

Psalm 38(37)¹

Błaganie nieszczęśliwego grzesznika

1 Psalm Dawidowy. Dla wspomnienia.
2 Nie karć mnie, Panie, w Twoim gniewie²
i nie karz mnie w Twej zapalczywości!
3 Utkwiły bowiem we mnie Twoje strzały
i ręka Twoja zaciążyła nade mną.
4 Nie ma w mym ciele nic zdrowego na skutek Twego zagniewania,
nic nietkniętego w mych kościach³ na skutek mego grzechu.
5 Bo winy moje przerosły moją głowę,
gniotą mnie jak ciężkie brzemię.
6 Cuchną, ropieją me rany⁴
na skutek mego szaleństwa.
7 Jestem zgnębiony, nad miarę pochylony,
przez cały dzień chodzę smutny.
8 Bo ogień trawi moje lędźwie
i w moim ciele nie ma nic zdrowego.
9 Jestem nad miarę wyczerpany i złamany;
skowyczę, bo jęczy moje serce⁵.
10 Przed Tobą, Panie, wszelkie me pragnienie
i moje wzdychanie nie jest przed Tobą ukryte.
11 Serce się me we mnie trzepoce: moc mnie opuściła,
zawodzi nawet światło moich oczu.
12 Przyjaciele moi i sąsiedzi stronią od mojej choroby
i moi bliscy stoją z daleka⁶.
13 Ci, którzy czyhają na moje życie, zastawiają sidła,
ci, którzy źle mi życzą, mówią przewrotnie
i przez cały dzień obmyślają podstępy.
14 A ja nie słyszę - jak głuchy;
i jestem jak niemy, co ust nie otwiera⁷.
15 I stałem się jak człowiek, co nie słyszy;
i nie ma w ustach odpowiedzi.
16 Bo Tobie ufam, o Panie!
Ty odpowiesz, Panie, Boże mój!
17 Mówię bowiem: «Niech się ze mnie nie cieszą;
gdy moja noga się chwieje, niech się nie wynoszą nade mnie!»
18 Bo jestem bardzo bliski upadku
i ból mój jest zawsze przede mną.
19 Ja przecież wyznaję moją winę
i trwożę się moim grzechem.
20 Lecz silni są ci, co bez powodu mi się sprzeciwiają,
i liczni, którzy oszczerczo mnie nienawidzą⁸.
21 Ci, którzy złem odpłacają za dobro,
za to mi grożą, że idę za dobrem.
22 Nie opuszczaj mnie, Panie,
mój Boże, nie bądź daleko ode mnie!
23 Spiesz mi na pomoc,
Zbawienie moje - o Panie!

Ps 38, 1 - Ps 38 Indywidualna lamentacja o charakterze pokutnym.

Ps 38, 2 - Ujemna ocena Boża grzesznego postępowania człowieka.

Ps 38, 4 - Zob. przypis do Ps 35[34],10.

Ps 38, 6 - Grzech przedstawiony jest w psalmach często jako ciężka choroba, np. trąd o odrażających objawach zewnętrznych. Powoduje on opisaną w następnych wierszach ruinę całego organizmu (por. Iz 1,6).

Ps 38, 9 - Inni popr.: "ryczę jak lwica".

Ps 38, 12 - Por. Ps 88[87],9.19; Hi 19,14-15; Jr 12,6; Jr 20,10.

Ps 38, 14 - Por. Iz 53,7.

Ps 38, 20 - Tzn. dla uzasadnienia swej nienawiści zmyślają oszczerstwa.

Psalm 39(38)¹

Jęk ciężko utrapionego

1 Kierownikowi chóru, Jedutunowi². Psalm. Dawidowy.
2 Rzekłem: «Będę pilnował dróg moich,
abym nie zgrzeszył językiem;
nałożę na usta wędzidło,
dopóki naprzeciw mnie jest występny».
3 Oniemiałem, zamilkłem
pozbawiony szczęścia,
lecz moja boleść wzmogła się na nowo.
4 Serce w mym wnętrzu rozgorzało;
gdy rozważałem, zapłonął w nim ogień³:
język mój przemówił.
5 O Panie, mój kres pozwól mi poznać
i jaka jest miara dni moich,
bym wiedział, jak jestem znikomy.
6 ⁴ Oto wymierzyłeś moje dni tylko na kilka piędzi,
i życie moje jak nicość przed Tobą.
Doprawdy, życie wszystkich ludzi jest marnością.
7 Człowiek jak cień przemija,
na próżno tyle się niepokoi,
gromadzi, lecz nie wie, kto to zabierze.
8 A teraz w czym mam pokładać nadzieję, o Panie?
W Tobie jest moja nadzieja.
9 Wybaw mnie od wszelkich moich nieprawości,
nie wystawiaj mnie na pośmiewisko głupca!
10 Zamilkłem, ust mych nie otwieram:
Ty bowiem [to] sprawiłeś.
11 Odwróć ode mnie Twe ciosy:
ginę pod uderzeniem Twej ręki⁵.
12 Za winę chłoszczesz człowieka karaniem,
jak mól obracasz wniwecz to, czego pożąda.
Doprawdy, każdy człowiek jest marnością.
13 Usłysz, o Panie, moją modlitwę,
i wysłuchaj mego wołania;
na moje łzy nie bądź nieczuły,
bo gościem jestem u Ciebie,
przechodniem - jak wszyscy moi przodkowie⁶.
14 Odwróć oczy ode mnie⁷, niech doznam radości,
zanim odejdę i mnie nie będzie.

Ps 39, 1 - Ps 39 Indywidualna lamentacja.

Ps 39, 1 - Wybitny lewita, który (1 Krn 9,16) za czasów Dawida sprawował nadzór nad instrumentami muzycznymi (1 Krn 16,41n) i wykonywał utwory muzyczne (1 Krn 25,1.6; 2 Krn 5,12) wraz z Asafem i Hemanem.

Ps 39, 4 - Por. Jr 20,9.

Ps 39, 6 - Refleksje zbliżone do Księgi Koheleta (np. Koh 2,26 i in.); zob. także Ps 102[101],12; Ps 144[143],4. Refleksje zbliżone do Hi 7,6-10; Koh 2,26.

Ps 39, 11 - Por. Ps 32[31],4. Bóg zsyła ciężkie kary za grzechy.

Ps 39, 13 - Naród Boży jest gościem w Jego dziedzictwie (por. Ps 119[118],19; Kpł 25,23; 1 Krn 29,15; Hbr 11,13).

Ps 39, 14 - Pan "patrzy" na człowieka, zarówno by go karać (jak tutaj), jak też by go wybawić z cierpienia (np. Ps 25[24],18 i in.).

Psalm 40(39)¹

Dziękczynienie i prośba

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy. Psalm.
2 Złożyłem w Panu całą nadzieję;
On schylił się nade mną
i wysłuchał mego wołania.
3 Wydobył mnie z dołu zagłady
i z kałuży błota²,
a stopy moje postawił na skale
i umocnił moje kroki.
4 I włożył w moje usta śpiew nowy,
pieśń dla naszego Boga.
Wielu zobaczy i przejmie ich trwoga,
i położą swą ufność w Panu.
5 Szczęśliwy mąż, który złożył
swą nadzieję w Panu,
a nie idzie za pyszałkami
i za zwolennikami kłamstwa³.
6 Wiele Ty uczyniłeś
swych cudów, Panie, Boże mój,
a w zamiarach Twoich wobec nas
nikt Ci nie dorówna.
I gdybym chciał je wyrazić i opowiedzieć,
będzie ich więcej niżby można zliczyć.
7 ⁴ Nie chciałeś ofiary krwawej ani obiaty,
lecz otwarłeś mi uszy;
całopalenia i żertwy za grzech nie żądałeś.
8 Wtedy powiedziałem: «Oto przychodzę;
w zwoju księgi o mnie napisano:
9 Jest moją radością, mój Boże, czynić Twoją wolę,
a Prawo Twoje mieszka w moim wnętrzu»⁵.
10 Głosiłem Twoją sprawiedliwość w wielkim zgromadzeniu;
oto nie powściągałem warg moich - Ty wiesz, o Panie.
11 Sprawiedliwości Twojej nie kryłem w głębi serca.
Głosiłem Twoją wierność i pomoc.
Nie taiłem Twej łaski ani Twej wierności
przed wielkim zgromadzeniem.
12 A Ty, o Panie, nie wstrzymuj
wobec mnie Twego miłosierdzia;
łaska Twa i wierność
niech mnie zawsze strzegą!
13 ⁶ Otoczyły mnie bowiem nieszczęścia,
których nie ma liczby,
winy moje mnie ogarnęły,
a gdybym mógł je widzieć,
byłyby liczniejsze niż włosy na mej głowie,
więc we mnie serce ustaje.
14 Panie, racz mnie wybawić;
Panie, pospiesz mi na pomoc!
15 Niech się zmieszają i razem okryją rumieńcem
ci, co na życie me czyhają, aby je odebrać.
Niech się cofną zawstydzeni
ci, którzy z niedoli mojej się weselą.
16 Niech osłupieją hańbą okryci,
którzy mi mówią: «Ha, ha!»⁷
17 Niech się radują i weselą w Tobie
wszyscy, co Ciebie szukają
i niech zawsze mówią: «Pan jest wielki»⁸
ci, którzy pragną Twojej pomocy.
18 Ja zaś jestem ubogi i nędzny,
ale Pan troszczy się o mnie.
Ty jesteś wspomożycielem moim i wybawcą;
Boże mój, nie zwlekaj!

Ps 40, 1 - Ps 40 Hymn dziękczynny z dodaną przy końcu indywidualną lamentacją (w. 13-18), która jest powtórzeniem Ps 70[69],1-6.

Ps 40, 3 - "Dół zagłady", "kałuża" i "błoto" - to synonimiczne obrazy podziemnego świata zmarłych - sfery śmierci (por. Ps 69[68],3.15). Bóg uratował Psalmistę od niebezpieczeństwa śmierci (por. Jr 38,6-13).

Ps 40, 5 - Por. Ps 1,1-2; Ps 34[33],9; Ps 17,5-7.

Ps 40, 7 - Podobnie jak prorocy Psalmista nie odrzuca ofiar i ich wartości (por. Ps 54[53],8), lecz żąda przede wszystkim posłuszeństwa wobec Pana i Jego słowa (por. Ps 50[49],8-14; Ps 51[50],18n; 1 Sm 15,22; Iz 1,11-13; Jr 6,20; Jr 7,22; Oz 6,6; Am 5,22; Mi 6,8). Najważniejsza jest należyta postawa religijno-moralna, którą ofiary mają wyrażać. W tym celu Pan otworzył (dosł.: "przekopał") Psalmiście uszy (por. Iz 50,5). Hbr 10,5-7 wkłada słowa ww. 7-10 w usta Chrystusa przychodzącego na świat. Brzmienie tekstu jest nieco różne w Hbr niż tutaj wg hebr.

Ps 40, 9 - Por. zapowiedź Nowego Przymierza w Jr 31,33.

Ps 40, 13-18 - stanowi z niewielkimi zmianami powtórzenie Ps 70[69] [->Ps 70[69],1].

Ps 40, 16 - Ciesząc się z jego nieszczęścia (por. Ps 35[34],25).

Ps 40, 17 - Por. Ps 35[34],27.

Psalm 41(40)¹

W ciężkiej chorobie

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Szczęśliwy ten, kto myśli o biednym <i o nędzarzu>²,
w dniu nieszczęścia Pan go ocali.
3 Pan go ustrzeże, zachowa przy życiu,
uczyni szczęśliwym na ziemi
i nie wyda go wściekłości jego wrogów.
4 Pan go pokrzepi na łożu boleści:
podczas choroby poprawi całe jego posłanie³.
5 Mówię: «O Panie, zmiłuj się nade mną;
uzdrów mnie, bo zgrzeszyłem przeciw Tobie!»
6 Nieprzyjaciele moi mówią o mnie złośliwie:
«Kiedyż on umrze i zginie jego imię?»
7 A jeśli przychodzi któryś odwiedzić, mówi puste słowa,
w sercu swym złość gromadzi,
a skoro wyjdzie za drzwi, wypowiada ją.
8 Szepcą przeciw mnie wszyscy, co mnie nienawidzą
i obmyślają moją zgubę:
9 «Zaraza złośliwa nim zawładnęła»⁴
i «Już nie wstanie ten, co się położył».
10 Nawet mój przyjaciel, któremu ufałem
i który chleb mój jadł, podniósł na mnie piętę⁵.
11 Ale Ty, Panie, zmiłuj się nade mną i dźwignij mnie,
abym im odpłacił.
12 Po tym poznam, żeś dla mnie łaskawy,
że mój wróg nie odniesie nade mną triumfu.
13 A Ty mnie podtrzymasz dzięki mej prawości
i umieścisz na wieki przed Twoim obliczem.
14 Błogosławiony Pan, Bóg Izraela,
od wieku aż po wiek!
Amen, amen⁶.

Ps 41, 1 - Ps 41 Pieśń dziękczynna, opowiadająca o przeciwnościach, z których Bóg wybawił Psalmistę.

Ps 41, 2 - Dodane wg przekł. staroż.

Ps 41, 4 - Także w czasie choroby Pan będzie się nim opiekował i zmieni jego niemoc w zdrowie. Psalmista daje wyraz rozpowszechnionemu w Piśmie św. przeświadczeniu, że choroba jest następstwem grzechu (w. 5).

Ps 41, 9 - Być może chodzi tu nawet o złorzeczenie pod adresem chorego. Stych różnie popr.

Ps 41, 10 - Wspólnota posiłku, szczególnie rytualnego, wytwarzała specjalną więź przyjaźni. Także i ten przyjaciel zwrócił się przeciw nieszczęśliwemu (tłum. ostatnich słów w. przypuszczalne). Por. cytat w J 13,18.

Ps 41, 14 - Wiersz ten stanowi ogólne zakończenie zbioru "Dawidowego" psalmów; podwójne "amen" pochodzi z użytku liturgicznego.

Księga Druga

Psalm 42(41)¹ i 43(42)¹

Tęsknota za Bogiem i świątynią z prośbą o powrót do świątyni

1 Kierownikowi chóru. Pieśń pouczająca. Synów Koracha.
2 Jak łania pragnie
wody ze strumieni,
tak dusza moja pragnie
Ciebie, Boże!
3 Dusza moja pragnie Boga,
Boga żywego:
kiedyż więc przyjdę i ujrzę
oblicze Boże?
4 Łzy stały się dla mnie chlebem
we dnie i w nocy,
gdy mówią mi co dzień:
«Gdzie jest twój Bóg?»²
5 Gdy wspominam o tym, rozrzewnia się dusza moja we mnie,
ponieważ wstępowałem do przedziwnego namiotu³,
do domu Bożego,
wśród głosów radości i dziękczynienia
w świątecznym orszaku.
6 Czemu jesteś zgnębiona, moja duszo,
i czemu jęczysz we mnie?
Ufaj Bogu, bo jeszcze Go będę wysławiać:
Zbawienie mego oblicza 7 i mojego Boga.
A we mnie samym dusza jest zgnębiona,
przeto wspominam Cię z ziemi Jordanu
i z ziemi Hermonu, i z góry Misar⁴.
8 Głębia przyzywa głębię
hukiem Twych potoków.
Wszystkie twe nurty i fale
nade mną się przewalają⁵.
9 Za dnia udziela mi
Pan swojej łaski,
a w nocy Mu śpiewam,
sławię Boga mego życia.
10 Mówię do Boga: Moja Skało⁶,
czemu zapominasz o mnie?
Czemu chodzę smutny,
gnębiony przez wroga?
11 Kości we mnie się kruszą,
gdy lżą mnie przeciwnicy,
gdy cały dzień mówią do mnie:
«Gdzie jest twój Bóg?»⁷
12 Czemu jesteś zgnębiona, moja duszo,
i czemu jęczysz we mnie?
Ufaj Bogu, bo jeszcze Go będę wysławiać:
Zbawienie mego oblicza i mojego Boga.

Ps 42, 1 - Ps 42/43 Oba psalmy stanowią całość (por. refren Ps 42,6.12; Ps 43,5) i należą do indywidualnych lamentacji.

Ps 42, 4.11 - Por. Jl 2,17.

Ps 42, 5 - Wg przekł. staroż.

Ps 42, 7 - Psalmista znajduje się u źródeł Jordanu. Misar jest jedną z gór w masywie Hermonu.

Ps 42, 8 - Aluzja do praoceanu lub potopu, potężnych żywiołów, podporządkowanych Bogu, a groźnych dla człowieka (por. Ps 18[17],5; Ps 69[68],3).

Ps 42, 10 - Por. np. Ps 18[17],3; Ps 31[30],4; Ps 95[94],1.

Ps 42, 11 - Zob. Ps 42[41],4.

Psalm 43(42)

1 Wymierz mi, Boże, sprawiedliwość
i broń mojej sprawy
przeciw ludowi, co nie zna litości;
wybaw mnie od człowieka podstępnego i niegodziwego!
2 Przecież Ty jesteś Bogiem mej ucieczki,
dlaczego mnie odrzuciłeś?
Czemu chodzę smutny
gnębiony przez wroga?
3 Ześlij światłość swoją i wierność swoją:
niech one mnie wiodą
i niech mnie przywiodą na Twoją świętą górę¹
i do Twych przybytków!
4 I przystąpię do ołtarza Bożego,
do Boga, który jest moim weselem.
Radośnie będę Cię chwalił przy wtórze harfy,
Boże, mój Boże!
5 Czemu jesteś zgnębiona, moja duszo,
i czemu jęczysz we mnie?
Ufaj Bogu, bo jeszcze Go będę wysławiać:
Zbawienie mego oblicza i mojego Boga.

Ps 43, 3 - Na Syjon ,gdzie mieściła się świątynia Pańska.

Psalm 44(43)¹

Błaganie odrzuconego chwilowo Izraela

1 Kierownikowi chóru. Synów Koracha. Pieśń pouczająca.
2 Boże, słyszeliśmy na własne uszy:
ojcowie nasi nam opowiedzieli
o czynie, którego za ich dni dokonałeś,
za dni starożytnych. 3 Ty własną ręką
wygnałeś pogan, a ich zasadziłeś²,
starłeś narody, a im dałeś przestrzeń.
4 Bo nie zdobyli kraju swoim mieczem
ani ich nie ocaliło własne ramię,
lecz prawica i ramię Twoje,
i światło Twego oblicza, boś ich umiłował.
5 Ty, o mój Boże, jesteś moim Królem,
który Jakubowi³ zapewniałeś ocalenie.
6 Dzięki Tobie nacieramy na naszych wrogów
i naszych napastników depczemy⁴ w imię Twoje.
7 Bo nie zaufałem mojemu łukowi
ani mój miecz mnie nie ocalił;
8 lecz Ty nas wybawiłeś od wrogów
i zawstydziłeś Tych, co nas nienawidzą.
9 W każdym czasie chlubimy się Bogiem
i sławimy bez przerwy Twe imię.
10 A jednak odrzuciłeś nas i zawstydziłeś,
i nie wyruszasz już z naszymi wojskami;
11 sprawiłeś, że ustępujemy przed wrogiem,
a ci, co nas nienawidzą, łup sobie zdobyli.
12 Na rzeź nas wydałeś jak owce
i rozproszyłeś nas między pogan⁵.
13 Swój lud sprzedałeś za bezcen⁶
i niewiele zyskałeś na tej sprzedaży.
14 ⁷ Wystawiłeś nas na wzgardę sąsiadom,
na śmiech i urąganie naszego otoczenia.
15 Uczyniłeś nas przedmiotem przysłowia wśród pogan,
ludy potrząsają głową nad nami.
16 Wciąż przede mną jest moja zniewaga
i wstyd mi twarz okrywa,
17 na głos miotającego obelgi i szyderstwa,
wobec wroga i mściciela.
18 Wszystko to na nas przyszło, a jednak myśmy nie zapomnieli o Tobie
i nie złamaliśmy Twego przymierza,
19 ani serce nasze się nie odwróciło
i kroki nasze nie zboczyły z Twej ścieżki,
20 kiedy nas starłeś w miejscu szakali⁸
i okryłeś nas mrokiem.
21 Gdybyśmy zapomnieli imię Boga naszego
i wyciągali ręce do obcego boga,
22 czyżby Bóg tego nie dostrzegł,
On, który zna tajniki serca?⁹
23 Lecz to przez wzgląd na Ciebie ciągle nas mordują,
mają nas za owce na rzeź przeznaczone¹⁰.
24 Ocknij się! Dlaczego śpisz, Panie?
Przebudź się! Nie odrzucaj na zawsze!
25 Dlaczego ukrywasz Twoje oblicze?¹¹
Zapominasz o nędzy i ucisku naszym?
26 Albowiem dusza nasza pogrążyła się w prochu,
a ciało do ziemi¹².
27 Powstań, przyjdź nam na pomoc
i wyzwól nas przez swą łaskawość!

Ps 44, 1 - Ps 44 Lamentacja zbiorowa w chwili ucisku narodu izraelskiego.

Ps 44, 3 - Bóg umieścił swój naród w swej ziemi, zapewniając mu najlepsze warunki rozwoju - por. Ps 80[79],9; 2 Sm 7,10; Jr 11,17; Jr 12,2.

Ps 44, 5 - Tj. całemu Izraelowi.

Ps 44, 6 - Aluzja do okrutnych zwyczajów wojny zdobywczej (por. Joz 10,24), praktykowanych na całym Wschodzie. Tutaj przenośnie o zwycięstwie (por. Ps 60[59],14).

Ps 44, 12 - Chodzi o wygnanie (por. Ez 5,10.12; Ez 12,14nn).

Ps 44, 13 - Por. Sdz 2,14; Sdz 3,8; 1 Sm 12,9.

Ps 44, 14 - Por. Ps 79[78],4; Ps 80[79],7; Jr 18,16; Jr 24,9; Lm 2,15nn.

Ps 44, 20 - Tłum. przypuszczalne. Chodzi o pustynię lub ruiny zburzonego miasta (por. Iz 13,22; Iz 34,13; Jr 4,29; Lm 5,18).

Ps 44, 22 - Por. Ps 7,10; Ps 139[138],23n; Jr 17,10.

Ps 44, 23 - Cyt. w Rz 8,36.

Ps 44, 25 - Zob. przypis do Ps 13[12],2.

Ps 44, 26 - Aluzja do gestów pokutnych.

Psalm 45(44)¹

Weselna pieśń dla Pomazańca Bożego

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Lilie...». Synów Koracha. Pieśń pouczająca. Pieśń miłosna.
2 Z mego serca tryska piękne słowo:
utwór mój głoszę dla króla;
mój język jest jak rylec biegłego pisarza.
3 Tyś najpiękniejszy z synów ludzkich²,
wdzięk rozlał się na twoich wargach:
przeto pobłogosławił tobie Bóg na wieki.
4 Bohaterze, przypasz do biodra swój miecz,
swą chlubę i ozdobę! 5 Szczęśliwie wstąp
na rydwan w obronie wiary, pokory i sprawiedliwości,
a prawica twoja niech ci wskaże wielkie czyny!³
6 Strzały twoje⁴ są ostre - ludy poddają się tobie -
[trafiają] w serce wrogów króla.
7 Tron Twój, o Boże, trwa wiecznie,
berło Twego królestwa - berło sprawiedliwe.
8 Miłujesz sprawiedliwość, wstrętna ci nieprawość,
dlatego Bóg, twój Bóg, namaścił ciebie
olejkiem radości⁵ hojniej niż równych ci losem;
9 wszystkie twoje szaty pachną mirrą, aloesem;
płynący z pałaców z kości słoniowej dźwięk lutni raduje ciebie.
10 Córki królewskie wychodzą ci na spotkanie⁶,
królowa w złocie z Ofiru stoi po twojej prawicy⁶.
11 Posłuchaj, córko, spójrz i nakłoń ucha,
zapomnij o twym narodzie, o domu twego ojca!⁷
12 Król pragnie twojej piękności:
on jest twym panem; oddaj mu pokłon!
13 I córa Tyru [nadchodzi] z darami;
możni narodów⁸ szukają twych względów.
14 Cała pełna chwały⁹ wchodzi córa królewska;
złotogłów jej odzieniem.
15 W szacie wzorzystej wiodą ją do króla;
za nią dziewice, jej druhny,
wprowadzają do ciebie¹⁰.
16 Przywodzą je z radością i z uniesieniem,
przyprowadzają do pałacu króla.
17 Niech twoi synowie zajmą miejsce twych ojców;
ustanów ich książętami po całej ziemi!
18 Przez wszystkie pokolenia upamiętnię twe imię;
dlatego po wiek wieków sławić cię będą narody¹¹.

Ps 45, 1 - Ps 45 Psalm "królewski" na zaślubiny monarchy. Hbr 1,8-9 stosuje ww. 7-8 do Chrystusa. Może nawiązują do Ps 45 także słowa Jezusa o oblubieńcu w Mt 9,15; J 3,29.

Ps 45, 3 - Por. Iz 33,17.

Ps 45, 5 - Tekst zapewne skażony; tłum. przybliżone. Por. Iz 11,4n.

Ps 45, 6 - Por. Ps 18[17],35.

Ps 45, 8 - Przekazanie władzy królewskiej odbywało się ceremonialnie przez namaszczenie; dokonywał go prorok lub kapłan (por. 1 Sm 10,1; 1 Sm 15,17; 2 Sm 12,7). Zwyczaj ten, znany również w dawnej Syrii, posiadał u Izraelitów znaczenie religijne. "Olejek radości" (por. Iz 61,3) nasuwa ideę królowania eschatologicznego.

Ps 45, 10 - "Spotkanie" - scena wprowadzenia królewskiej małżonki, która zajmuje honorowe miejsce. Następne słowa od wiersza 11 są rodzajem upomnienia dla niej; "po prawicy" - inni popr.: "między twymi ulubienicami".

Ps 45, 11 - Por. Rdz 12,1.15; Joz 24,2.14n; Ez 16,3.

Ps 45, 13 - Popr. wg. Targ. TM ma: "narodu" (mianowicie izraelskiego). O eschatologicznej wędrówce narodów na Syjon por. Iz 2,2-3; Iz 56,7; Iz 60,3nn; Iz 66,18nn.

Ps 45, 14 - Tekst skażony, różnie popr. Inni tłum.: "ozdobiona kosztownościami".

Ps 45, 15 - Tekst skażony; tłum. przypuszczalne. Inni popr.: "dla niej".

Ps 45, 18 - Por. Rdz 49,8; Iz 62,7: "narody" ówczesnego świata.

Psalm 46(45)¹

Bóg naszą mocą

1 Kierownikowi chóru. Synów Koracha. Na melodię: «Alamot²...». Pieśń.
2 Bóg jest dla nas ucieczką i mocą:
łatwo znaleźć u Niego pomoc w trudnościach.
3 ³ Przeto się nie boimy, choćby waliła się ziemia
i góry zapadały w otchłań morza.
4 Niech wody jego burzą się i kipią,
niech góry się chwieją pod jego naporem:
<Pan Zastępów jest z nami,
Bóg Jakuba jest dla nas obroną>⁴.
5 Odnogi rzeki rozweselają miasto Boże⁵ -
uświęcony przybytek Najwyższego.
6 Bóg jest w jego wnętrzu, więc się nie zachwieje;
Bóg mu pomoże o brzasku poranka⁶.
7 Zaszemrały narody, wzburzyły się królestwa.
Głos Jego zagrzmiał - rozpłynęła się ziemia⁷:
8 Pan Zastępów jest z nami,
Bóg Jakuba jest dla nas obroną.
9 Przyjdźcie, zobaczcie dzieła Pana,
dzieła zdumiewające, których dokonuje na ziemi.
10 On uśmierza wojny aż po krańce ziemi,
On kruszy łuki, łamie włócznie,
tarcze⁸ pali w ogniu.
11 «Zatrzymajcie się, i we Mnie uznajcie Boga
wzniosłego wśród narodów, wzniosłego na ziemi!»
12 Pan Zastępów jest z nami,
Bóg Jakuba jest dla nas obroną.

Ps 46, 1 - Ps 46 Przeznaczony do zbiorowego wykonania, psalm ufności.

Ps 46, 1 - Niektóre psalmy podają wskazówki co do melodii, wg której należało je śpiewać (por. np. Ps 9,1; Ps 22[21],1; Ps 45[44],1; Ps 53[52],1; Ps 56[55],1; Ps 57[56],1; Ps 58[57],1; Ps 59[58],1; Ps 60[59],1; Ps 69[68],1; Ps 75[74],1). Mimo podanych pierwszych słów pieśni, melodie te są zupełnie nieznane.

Ps 46, 3 - Straszne nieszczęścia dziejowe, przedstawione obrazowo jako kataklizmy natury, nie mogą być groźne dla ufających Panu. Pełne grozy obrazy są dalekim echem podań o walce żywiołów; Pan je ujarzmia (por. Ps 65[64],1, 7-8; Hi 38,8-11).

Ps 46, 4 - Refren dodany tutaj analogicznie do w. 8 i 12 (por. Sela!).

Ps 46, 5 - Aluzja do rzek w raju (Rdz 2,10-14), umieszczonych przez proroków również w wizji eschatologicznej Jerozolimy (por. Ez 47,1nn; Jl 4,18; Za 14,8), mimo że miasto to nie posiadało rzek. Temat ten w NT symbolicznie rozwija Ap 22,1.

Ps 46, 6 - Ranek jest w psalmach szczególną porą Bożej pomocy (por. Ps 90[89],14; Ps 143[142],8).

Ps 46, 7 - Por. Jl 4,16 a.

Ps 46, 10 - Wg LXX; hebr.: "rydwany". Zgodnie ze starodawnym zwyczajem zdobyty sprzęt wojenny zostaje spalony (Joz 11,6.9; Iz 9,4).

Psalm 47(46)¹

Bóg na tronie królewskim

1 Kierownikowi chóru. Synów Koracha. Psalm.
2 Wszystkie narody, klaskajcie w dłonie²,
wykrzykujcie Bogu radosnym głosem,
3 bo Pan najwyższy, straszliwy,
jest wielkim Królem nad całą ziemią.
4 On nam poddaje narody
i ludy rzuca pod nasze stopy³.
5 Wybiera dla nas dziedzictwo -
chlubę Jakuba, którego miłuje.
6 Wstąpił Bóg wśród radosnych okrzyków,
Pan przy dźwięku trąby⁴.
7 Śpiewajcie <naszemu> Bogu, śpiewajcie;
śpiewajcie Królowi naszemu, śpiewajcie!
8 Gdyż Bóg jest Królem całej ziemi,
hymn zaśpiewajcie!
9 Bóg króluje nad narodami,
Bóg zasiada na swym świętym tronie⁵.
10 Połączyli się władcy narodów
z ludem Boga Abrahama.
Bo możni⁶ świata należą do Boga:
On zaś jest najwyższy.

Ps 47, 1 - Ps 47 Psalm królewski na cześć Boga, pochodzenia kultowego o perspektywach eschatologicznych.

Ps 47, 2 - Por. Ps 98[97],8; 2 Krl 11,12.

Ps 47, 4 - Zob. przypis do Ps 44[43],6.

Ps 47, 6 - Wiersz łączy perspektywę historyczną (wejście do ziemi Pańskiej, wprowadzenie Arki Przymierza na Syjon - 2 Sm 6,15) z eschatologiczną (Pan obejmuje przy końcu czasów panowanie nad całą ziemią - Iz 52,7-12).

Ps 47, 9 - Tronem Pańskim jest Arka Przymierza: Ps 99[98],1.

Ps 47, 10 - Dosł.: "tarcze" (Ps 84[83],10; Ps 89[88],19). O zgromadzeniu się obcych władców w okresie eschatologicznym na Syjonie por. Iz 2,2; Iz 60,10n; Mi 4,1nn.

Psalm 48(47)¹

Jerozolima wyzwolona wielbi Boga

1 Pieśń. Psalm. Synów Koracha.
2 Wielki jest Pan i godzien wielkiej chwały
w mieście Boga naszego.
Góra Jego święta, 3 wspaniałe wzgórze,
radością jest całej ziemi;
góra Syjon, kraniec północy²,
jest miastem wielkiego Króla.
4 ³ Bóg w jego zamkach
okazuje się obroną.
5 Oto bowiem złączyli się królowie
i razem natarli.
6 Zaledwie ujrzeli, zdrętwieli,
zmieszali się i uciekli.
7 Drżenie ich tam chwyciło
jak bóle kobietę, gdy rodzi,
8 takie - jak kiedy wiatr wschodni
druzgoce okręty z Tarszisz.
9 Jakeśmy słyszeli, tak i zobaczyli,
w mieście Pana Zastępów,
w mieście Boga naszego:
Bóg je umacnia na wieki.
10 O Boże, rozważamy Twoją łaskawość
we wnętrzu Twojej świątyni.
11 Jak imię Twe, Boże, tak i chwała Twoja
sięga po krańce ziemi.
Prawica Twoja pełna jest sprawiedliwości.
12 Niech się weseli góra Syjon,
niech się radują córki⁴ Judy
z powodu Twoich wyroków!
13 ⁵ Obchodźcie Syjon dokoła,
policzcie jego baszty.
14 Przypatrzcie się jego murom,
oglądajcie jego warownie,
by opowiedzieć przyszłym pokoleniom,
15 że Bóg jest naszym Bogiem na wieki wieków
i że On nas będzie prowadził⁶.

Ps 48, 1 - Ps 48 Pieśń na cześć Syjonu, sławiąca jego wspaniałość.

Ps 48, 3 - Por. Iz 2,2; Iz 14,13.

Ps 48, 4-9 - Historyczna aluzja do cudownej pomocy Bożej w czasie najazdu Sennacheryba (2 Krl 19,35nn) jest dla autora tłem do przedstawienia eschatologicznego triumfu Pana (por. także Iz 13,4nn).

Ps 48, 12 - Okoliczne miasta (por. Lb 21,25; Joz 17,16).

Ps 48, 13 - Potęga Jerozolimy, miasta Pańskiego była przedmiotem dumy narodu wybranego (por. Ne 6,15n; Ne 12,31-43). Chrześcijanie widzą w nim zapowiedź nowego, "górnego" Jeruzalem (por. Ga 4,26; Ap 21,9-22,5).

Ps 48, 15 - Następuje słowo o niewiadomym znaczeniu. Staroż. tłumaczenia dają przekład przybliżony: "na wieki", zresztą najprawdopodobniej błędny. Chodzi o wskazówkę liturgiczną do następnego Ps, która uległa skażeniu. Por. Ps 46[45],1.

Psalm 49(48)¹

Zagadka powodzenia bezbożnych

1 Kierownikowi chóru. Synów Koracha. Psalm.
2 Słuchajcie tego, wszystkiego narody,
nakłońcie uszu, wszyscy, co świat zamieszkujecie,
3 wy, niscy pochodzeniem, tak samo jak możni,
bogaty na równi z ubogim!
4 Moje usta wypowiedzą mądrość²,
a rozmyślanie mego serca - roztropność.
5 Nakłonię mego ucha ku przypowieści,
przy dźwięku liry wyjaśnię mą zagadkę³.
6 Dlaczego miałbym się trwożyć w dniach niedoli,
gdy otacza mnie złość podstępnych,
7 którzy ufają swoim dostatkom
i chełpią się z ogromu swych bogactw?
8 Nikt bowiem siebie samego nie może wykupić
ani nie uiści Bogu ceny swego wykupu
9 - jego życie jest zbyt kosztowne
i nie zdarzy się to nigdy⁴ -
10 by móc żyć na wieki i nie doznać zagłady.
11 [Każdy] bowiem widzi: mędrcy umierają,
tak jednakowo ginie głupi i prostak,
zostawiając obcym swoje bogactwa.
12 Groby są ich domami na wieki,
ich mieszkaniem na wszystkie pokolenia,
choć imionami swymi nazywali ziemie.
13 Bo człowiek nie będzie trwał w dostatku,
przyrównany jest do bydląt, które giną⁵.
14 Taka jest droga tych, co ufność pokładają w sobie,
i [taka] przyszłość miłośników własnej mowy.
15 Do Szeolu są gnani jak owce,
pasie ich śmierć⁶, zejdą prosto do grobu,
serca prawych zapanują nad nimi,
rano zniknie ich postać,
Szeol ich mieszkaniem.
16 Lecz Bóg wyzwoli moją duszę
z mocy Szeolu, bo mię zabierze⁷.
17 Nie obawiaj się, jeśli ktoś się wzbogaci,
jeżeli wzrośnie zamożność jego domu:
18 bo kiedy umrze, nic z sobą nie weźmie,
a jego zamożność nie pójdzie za nim⁸.
19 I chociaż w życiu sobie pochlebia:
«Będą cię sławić, że dobrześ się urządził»,
20 musi iść do pokolenia swych przodków,
do tych, co na wieki nie zobaczą światła⁹.
21 Człowiek, co w dostatku żyje, ale się nie zastanawia,
przyrównany jest do bydląt, które giną.

Ps 49, 1 - Ps 49 Psalm mądrościowy, pokrewny Ps 73[72] [->Ps 73[72],1].

Ps 49, 4 - Mądrość w sensie praktycznym, tj. umiejętność roztropnego prowadzenia życia.

Ps 49, 5 - Nauczyciel wyjaśnia tajemnicę powodzenia bezbożnych w autorytatywnym pouczeniu mądrościowym. Przy dźwiękach instrumentów muzycznych głosili swoje słowo niekiedy prorocy (por. 1 Sm 10,5; 2 Krl 3,15).

Ps 49, 9 - Wiersz ten stanowi późniejszy dodatek. Człowiek nie może się wykupić od śmierci nawet za największe bogactwa.

Ps 49, 13 - Por. Koh 3,19-21; Koh 12,7.

Ps 49, 15 - Śmierć przedstawiona jest osobowo jako pasterz nad zmarłymi. Por. także przypis do Ps 6,6; oraz uosobienie śmierci w Oz 13,14; Jr 9,20.

Ps 49, 16 - Podobnie jak w Ps 16[15],10-11 (zob. przypis), chodzi o wyzwolenie Psalmisty ze sfery śmierci, zrozumiane w sensie nadzwyczajnego zabrania ze świata na wzór Henocha (Rdz 5,24) i Eliasza (2 Krl 2,7-12) albo w sensie zmartwychwstania ciał ludzi sprawiedliwych (Iz 26,19; Dn 12,2).

Ps 49, 18 - Por. w NT: Mt 6,19; Mk 4,19; Mk 8,36; Łk 16,19-31.

Ps 49, 20 - Tj. musi zstąpić do Szeolu tak jak wszyscy jego przodkowie.

Psalm 50(49)¹

O prawdziwej czci Boga

1 Psalm. Asafowy.
Przemówił Pan, Bóg nad bogami,
i zawezwał ziemię²
od wschodu do zachodu słońca.
2 Bóg zajaśniał z Syjonu, korony piękności.
3 Bóg nasz przybył i nie milczy:
przed Nim ogień trawiący,
wokół Niego szaleje nawałnica.
4 Wzywa On z góry niebo
i ziemię, by lud swój sądzić.
5 «Zgromadźcie Mi moich umiłowanych,
którzy zawarli ze Mną przymierze przez ofiarę»³.
6 Niebiosa zwiastują Jego sprawiedliwość,
albowiem sam Bóg jest sędzią.
7 «Posłuchaj, mój ludu, chcę przemawiać
i świadczyć przeciw tobie, Izraelu:
Ja jestem Bogiem, Bogiem twoim.
8 Nie oskarżam cię o twe ofiary,
bo twoje całopalenia zawsze są przede Mną.
9 Nie chcę przyjmować cielca z twego domu
ni kozłów ze stad twoich,
10 bo do Mnie należy cała zwierzyna po lasach,
tysiąc zwierząt na moich górach.
11 Znam całe ptactwo powietrzne,
i do Mnie należy to, co się porusza na polu.
12 Gdybym był głodny, nie musiałbym tobie mówić,
bo mój jest świat i to, co go napełnia.
13 Czy będę jadł mięso cielców
albo pił krew kozłów?⁴
14 Złóż Bogu ofiarę dziękczynną
i wypełnij swe śluby złożone Najwyższemu,
15 wtedy wzywaj Mnie w dniu utrapienia:
Ja cię uwolnię, a ty Mnie uwielbisz».
16 A do grzesznika Bóg mówi:
«Czemu wyliczasz moje przykazania
i masz na ustach moje przymierze⁵
17 ty, co nienawidzisz karności
i moje słowa rzuciłeś za siebie?
18 Ty widząc złodzieja, razem z nim biegniesz
i trzymasz z cudzołożnikami.
19 W złym celu otwierasz usta,
a język twój knuje podstępy.
20 Zasiadłszy, przemawiasz przeciw swemu bratu,
znieważasz syna swojej matki.
21 Ty to czynisz, a Ja mam milczeć?
Czy myślisz, że jestem podobny do ciebie?
Skarcę ciebie i postawię ci to przed oczy⁶.
22 Zrozumcie to wy, co zapominacie o Bogu,
bym nie porwał, a nie byłoby komu zbawić.
23 Kto składa Mi ofiarę dziękczynną, ten Mi cześć oddaje,
a postępującym bez skazy ukażę Boże zbawienie».

Ps 50, 1 - Ps 50 Psalm typu prorockiego, pochodzenia późniejszego.

Ps 50, 1 - Pan przybywa na sąd nad Izraelem (teofania) i wzywa całą ziemię na świadka swej sprawiedliwości (por. Iz 1,2). Zjawiska towarzyszące teofanii przypominają objawienie się Boga na Synaju (w. 3).

Ps 50, 5 - Zawieraniu przymierza towarzyszyło w starożytności semickiej składanie ofiary (por. Rdz 15,7-17; Jr 34,18). Podobnie przy zawieraniu przymierza synajskiego (Wj 24,5nn) złożono "ofiarę Przymierza". Psalm nawiązuje prawdopodobnie do liturgii odnowienia Przymierza.

Ps 50, 13 - Por. przypis do Ps 40[39],7. Bóg sprowadza do absurdu błędne oczekiwania składających ofiary, jakoby one same przez się były w stanie coś dodać Bogu lub skutecznie wpłynąć na Niego, uśmierzając gniew albo zjednując jego przychylność.

Ps 50, 16 - Krytyka religijności czysto zewnętrznej, bez odpowiednika w życiu (por. Iz 1,11-20; Jr 7,22n; Oz 6,6).

Ps 50, 21 - Tekst niepewny.

Psalm 51(50)¹

Wezwanie i prośba pokutnika

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawida, 2 gdy przybył do niego prorok Natan po jego grzechu z Batszebą².
3 Zmiłuj się nade mną, Boże, w swojej łaskawości,
w ogromie swego miłosierdzia wymaż moją nieprawość!
4 Obmyj mnie zupełnie z mojej winy
i oczyść mnie z grzechu mojego!
5 Uznaję bowiem moją nieprawość,
a grzech mój jest zawsze przede mną.
6 Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem
i uczyniłem, co złe jest przed Tobą,
tak że się okazujesz sprawiedliwym w swym wyroku
i prawym w swoim osądzie³.
7 Oto zrodzony jestem w przewinieniu
i w grzechu poczęła mnie matka⁴.
8 Oto Ty masz upodobanie w ukrytej prawdzie,
naucz mnie tajników mądrości⁵.
9 Pokrop mnie hizopem⁶, a stanę się czysty,
obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję.
10 Spraw, bym usłyszał radość i wesele:
niech się radują kości, któreś skruszył!
11 Odwróć oblicze swe od moich grzechów
i wymaż wszystkie moje przewinienia!
12 Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste
i odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego!⁷
13 Nie odrzucaj mnie od swego oblicza
i nie odbieraj mi świętego ducha swego!⁸
14 Przywróć mi radość z Twojego zbawienia
i wzmocnij mnie duchem ochoczym!
15 Chcę nieprawych nauczyć dróg Twoich
i nawrócą się do Ciebie grzesznicy.
16 Od krwi⁹ uwolnij mnie, Boże, mój Zbawco:
niech mój język sławi Twoją sprawiedliwość!
17 Otwórz moje wargi, Panie,
a usta moje będą głosić Twoją chwałę.
18 Ty się bowiem nie radujesz ofiarą
i nie chcesz całopaleń, choćbym je dawał¹⁰.
19 Moją ofiarą, Boże, duch skruszony,
nie gardzisz, Boże, sercem pokornym i skruszonym.
20 ¹¹ Panie, okaż Syjonowi łaskę w Twej dobroci:
odbuduj mury Jeruzalem!
21 Wtedy będą Ci się podobać prawe ofiary, dary i całopalenia,
wtedy będą składać cielce na Twoim ołtarzu.

Ps 51, 1 - Ps 51 Indywidualna pieśń błagalna i pokutna.

Ps 51, 2 - Por. 2 Sm 12 [->2 Sm 12,1].

Ps 51, 6 - Grzesznik wyznaje, że Bóg karząc go za grzechy okazał się w pełni sprawiedliwym. O grzechu "przeciw Panu" zob. 2 Sm 12,13.

Ps 51, 7 - Już od najwcześniejszego okresu swego życia człowiek staje wobec złowieszczego wpływu grzechu (por. Ps 143[142],2; Rdz 8,21; Hi 14,4; Hi 15,14-15). Później wyrazi to NT w nauce o grzechu pierworodnym (Rz 5,12-21).

Ps 51, 8 - Darem Bożym jest umiejętność zgłębiania tajników własnej duszy.

Ps 51, 9 - Rytuał oczyszczenia z trądu (por. przypis do Ps 38[37],6nn) przewidywał pokropienia tego rodzaju (Kpł 14,3-9). O wybieleniu grzesznika "nad śnieg" zob. Iz 1,18.

Ps 51, 12 - Tylko stwórcze działanie Boże może spowodować wewnętrzne odnowienie grzesznika. Organem nowego życia będzie niewzruszony duch wykluczający wszelką chwiejność (por. Jr 24,7; Jr 31,33; Ez 11,19n; Ez 36,25nn).

Ps 51, 13 - Tutaj (por. także Iz 63,11) pochodzące od Boga źródło wszelkiego życia religijnego i moralnego w człowieku (por. w. 12 i 14).

Ps 51, 16 - Chodzi raczej o przedwczesną śmierć, której Psalmista obawia się jako kary za grzech, niż o aluzję do zbrodni popełnionej na Uriaszu (2 Sm 12,9).

Ps 51, 18 - Por. przypis do Ps 40[39],7 i do Ps 50[49],13.

Ps 51, 20 - Dwa ostatnie wiersze dodano w czasach Nehemiasza, gdy odbudowywano mury Jerozolimy po niewoli babilońskiej; dokończenie tej pracy uważa Psalmista za wyraz specjalnej łaski Bożej.

Psalm 52(51)¹

Przeciw oszczercy

1 Kierownikowi chóru. Pieśń pouczająca. Dawidowa. 2 Gdy Edomita Doeg przybył i zawiadomił Saula w słowach: «Dawid wszedł do domu Achimeleka»².
3 Dlaczego złością się chełpisz,
przemożny niegodziwcze?³
Przez cały dzień 4 zamyślasz zgubę,
twój język jest jak ostra brzytwa,
sprawco podstępu.
5 Miłujesz bardziej zło niż dobro,
bardziej kłamstwo niż mowę sprawiedliwą.
6 Miłujesz wszelkie zgubne mowy,
podstępny języku!
7 Dlatego zniszczy cię Bóg na wieki,
pochwyci cię i usunie z twego namiotu,
wyrwie cię z ziemi żyjących.
8 Ujrzą sprawiedliwi i ulękną się,
a będą śmiali się z niego:
9 «Oto człowiek, który nie uczynił
Boga swoją warownią⁴.
ale zaufał mnóstwu swych bogactw,
a w siłę wzrósł przez swoje zbrodnie».
10 Ja zaś jak oliwka, co kwitnie w domu Bożym⁵,
zaufam na wieki łaskawości Boga.
11 Chcę Cię wysławiać na wieki za to, coś uczynił,
i polegać na Twoim imieniu⁶, bo jest dobre
dla ludzi Tobie oddanych.

Ps 52, 1 - Ps 52 Indywidualna lamentacja (ww. 3-10) o motywach karcącej mowy prorockiej i dziękczynienia (w. 11).

Ps 52, 2 - Późniejsze wprowadzenie historyczne z 1 Sm 22,9-19.

Ps 52, 3 - Wg LXX; hebr.: "Niegodziwcze, łaska Boża (czuwa) o każdym czasie".

Ps 52, 9 - Por. Ps 18[17],32; Ps 95[94],1.

Ps 52, 10 - Jeszcze obecnie oliwki rosną na terenie byłego dziedzińca świątyni (dziś dziedzińca meczetu). O znaczeniu obrazu zob. Ps 92[91],13-14; Jr 11,16; Oz 14,7.

Ps 52, 11 - Tu tyle co objawienie.

Psalm 53(52)¹

Powszechne zepsucie

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Machalat». Pieśń pouczająca. Dawidowa.
2 Mówi głupi w swoim sercu:
«Nie ma Boga».
Oni są zepsuci, ohydne rzeczy popełniają,
nie ma takiego, co dobrze czyni.
3 Bóg spogląda z nieba
na synów ludzkich,
badając, czy jest wśród nich rozumny,
który by szukał Boga.
4 Wszyscy razem zbłądzili, stali się nikczemni,
takiego, co dobrze czyni,
nie ma ni jednego.
5 Czy się nie opamiętają ci, którzy czynią nieprawość,
co lud mój pożerają, jak gdyby chleb jedli,
a nie wzywają Boga?
6 Tam zadrżeli ze strachu,
gdzie strachu nie było,
albowiem Bóg rozproszył kości tych, co cię oblegli;
doznali wstydu², bo Bóg ich odrzucił.
7 Kto przyniesie z Syjonu zbawienie Izraelowi?
Gdy Bóg odmieni los swego narodu,
Jakub się uraduje, Izrael się ucieszy.

Ps 53, 1 - Ps 53 Jest powtórzeniem Ps 14[13] [->Ps 14[13],1]. Zob. tam przypisy.

Ps 53, 6 - Wiersz ten zawiera tekst nieco odmienny niż Ps 14[13],5. "Doznali wstydu" wg LXX; hebr.: "możesz ich zawstydzić".

Psalm 54(53)¹

Wybaw mnie, Boże!

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Pieśń pouczająca. Dawidowa. 2 Gdy Zifejczycy przybyli do Saula, mówiąc: «Oto Dawid u nas się ukrywa»².
3 Boże, zbaw mnie, w imię swoje,
swoją mocą broń mojej sprawy!
4 Boże, słuchaj mojej modlitwy,
nakłoń ucha na słowa ust moich!
5 Bo powstają przeciwko mnie pyszni³,
a gwałtownicy czyhają na moje życie;
nie mają Boga przed swymi oczyma.
6 Oto Bóg mi dopomaga,
Pan podtrzymuje me życie.
7 Niechaj zło spadnie na moich przeciwników
i przez wzgląd na Twą wierność zniwecz ich!⁴
8 Będę Ci chętnie składać ofiarę,
sławić Twe imię, bo ono jest dobre,
9 bo wybawi⁵ mię z wszelkiej udręki,
a moje oko ogląda hańbę moich wrogów.

Ps 54, 1 - Ps 54 Indywidualna lamentacja.

Ps 54, 2 - Wprowadzenie historyczne, oparte na 1 Sm 23,19.

Ps 54, 5 - Tak za kilkoma rkp; hebr.: "cudzoziemcy".

Ps 54, 7 - Złorzeczenie przeciw wrogom częste w psalmach. Przewrotność religijno-moralna wrogów stawia ich również w przeciwieństwie do Boga i całego jego narodu. Dopiero w świetle pełnego objawienia NT Chrystus Pan nakazuje miłować nawet nieprzyjaciół (por. Mt 5,44).

Ps 54, 9 - Por. Jr 10,6.

Psalm 55(54)¹

Skarga na wrogów

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Pieśń pouczająca. Dawidowa.
2 Boże, nakłoń ucha na moją modlitwę
i nie odwracaj się od mojej prośby,
3 zwróć się ku mnie i wysłuchaj mnie!
Szamocę się w moim ucisku,
jęczę 4 pod wpływem głosu nieprzyjaciela,
pod wpływem wołania grzesznika,
bo sprowadzają na mnie niedolę
i napastują mnie w gniewie.
5 Drży we mnie moje serce
i ogarnia mnie lęk śmiertelny.
6 Przychodzą na mnie strach i drżenie
i przerażenie mną owłada.
7 I mówię sobie: gdybym miał skrzydła jak gołąb,
to bym uleciał i spoczął -
8 oto bym uszedł daleko,
zamieszkał na pustyni.
9 Prędko bym wyszukał sobie schronienie
od szalejącej wichury, od burzy².
10 O Panie, rozprosz,
rozdziel ich języki³;
bo widzę przemoc
i niezgodę w mieście.
11 ⁴ Obchodzą je w ciągu dnia i nocy
po jego murach,
a złość i ucisk są w pośrodku niego.
12 Pośrodku niego jest zagłada,
a z jego placu nie znika
krzywda i podstęp.
13 Gdybyż to lżył mnie nieprzyjaciel,
z pewnością bym to znosił;
gdybyż przeciw mnie powstawał ten, który mnie nienawidzi,
ukryłbym się przed nim.
14 Lecz jesteś nim ty, równy ze mną,
przyjaciel, mój zaufany,
15 z którym żyłem w słodkiej zażyłości,
chodziliśmy po domu Bożym
w orszaku świątecznym⁵.
16 Niechaj śmierć na nich spadnie⁶,
niechaj żywcem zstąpią do Szeolu,
bo w ich mieszkaniach jest wśród nich nikczemność!
17 A ja wołam do Boga
i Pan mnie ocali.
18 Wieczorem, rano i w południe
narzekam i jęczę,
a głosu mego [On] wysłucha.
19 ⁷ Ześle pokój - uratuje moje życie
od tych, co na mnie nastają:
bo wielu mam przeciwników.
20 Usłyszy Bóg i poniży ich
Ten, który zasiada na tronie od początku,
bo nie ma dla nich opamiętania
i nie boją się Boga.
21 [Każdy] podnosi ręce na domowników,
umowę swoją łamie.
22 Jego twarz jest gładsza niż masło,
lecz serce gotowe do walki.
Jego mowy łagodniejsze niż olej,
lecz są to obnażone miecze.
23 Zrzuć swą troskę na Pana,
a On cię podtrzyma;
nie dopuści nigdy,
by miał się zachwiać sprawiedliwy.
24 Ty, o Boże, ich wtrącisz
do studni zatracenia;
mężowie krwawi, podstępni
nie dożyją połowy dni swoich,
ja zaś nadzieję pokładam w Tobie.

Ps 55, 1 - Ps 55 Indywidualna lamentacja połączona z błaganiem.

Ps 55, 9 - Tłum. przypuszczalne.

Ps 55, 10 - Tekst skażony, tłum. przybliżone.

Ps 55, 11 - Por. podobną skargę w Jr 5,1; Jr 6,6; Jr 9,1-4.

Ps 55, 15 - Więź wynikająca ze wspólnego udziału w uroczystościach liturgicznych była uważana za szczególnie silną.

Ps 55, 16 - Zob. przypis do Ps 54[53],7 (nieprzyjaciel w w. 4 jest synonimem niegodziwca).

Ps 55, 19-21 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Psalm 56(55)¹

Uciśniony ufa Bogu

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Gołębica z dalekich terebintów». Dawidowy. Miktam. Gdy go Filistyni zatrzymali w Gat².
2 Zmiłuj się nade mną, Boże, bo czyha na mnie człowiek,
uciska mnie w nieustannej walce.
3 Wrogowie moi nieustannie czyhają na mnie,
tak wielu przeciw mnie walczy.
Podnieś mnie³, 4 ilekroć mnie trwoga ogarnie,
w Tobie pokładam nadzieję.
5 W Bogu uwielbiam Jego słowo,
Bogu ufam, nie będę się lękał:
cóż może mi uczynić człowiek?⁴
6 Przez cały dzień mi uwłaczają,
przeciw mnie obracają wszystkie swe zamysły.
Ku [mojej] zgubie 7 się schodzą,
śledzą moje kroki,
godzą na moje życie.
8 Za niegodziwość - pomoc dla nich?⁵
Boże, powal w gniewie narody!
9 Ty zapisałeś moje życie tułacze;
przechowałeś Ty łzy moje w swoim bukłaku:
<czyż nie są spisane w Twej księdze?>⁶
10 Wtedy wrogowie moi odstąpią
w dniu, gdy Cię wezwę:
po tym poznam, że Bóg jest ze mną.
11 W Bogu uwielbiam Jego słowo,
wielbię słowo Pana.
12 Bogu ufam, nie będę się lękał:
cóż może mi uczynić człowiek?⁴
13 Wiążą mnie, Boże, śluby, które Ci złożyłem,
Tobie oddam ofiary pochwalne,
14 bo ocaliłeś moje życie od śmierci
<i moje nogi od upadku>⁷,
abym chodził przed Bogiem
w światłości życia.

Ps 56, 1 - Ps 56 Indywidualna lamentacja.

Ps 56, 1 - Domniemana sytuacja historyczna psalmu, zaczerpnięta z 1 Sm 21,11nn. O wskazówce muzycznej zob. przypis do Ps 46[45],1.

Ps 56, 3 - Tekst skażony, tłum. przybliżone. Inni tłum.: "Najwyższy" lub "wywyższają się nade mnie".

Ps 56, 5.12 - Dosł.: "ciało" jako wykładnik śmiertelności i przemijalności człowieka.

Ps 56, 8 - Tłum. przybliżone.

Ps 56, 9 - Ostatnie słowa stanowią typową glosę. Bóg wynagrodzi wszystkie cierpienia Psalmiście. Wyraża to piękny obraz zbierania łez żalu - niby drogocennej substancji - do bukłaka (por. Hi 14,17; Oz 13,12 o przechowywaniu pod pieczęcią grzechów), by je zachować do dnia obrachunku. Autor glosy natomiast nawiązuje (podobnie jak pierwsza część w.) do zwykłego obrazu "księgi Bożej", w której są spisane wszystkie dobre i złe czyny człowieka (por. Ps 109[108],14; Ne 13,14; Iz 65,6; Dn 7,10; Ml 3,16; Ap 20,12).

Ps 56, 14 - Zapewne glosa dodana później.

Psalm 57(56)¹

W cieniu Bożych skrzydeł

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Nie niszcz²». Dawidowy. Miktam. Gdy [Dawid] zbiegł od Saula do jaskini.
2 Zmiłuj się nade mną, Boże, zmiłuj się nade mną,
u Ciebie chronię swe życie:
chronię się pod cień Twoich skrzydeł,
aż przejdzie klęska.
3 Wołam do Boga Najwyższego,
do Boga, który czyni mi dobro.
4 Niech ześle [pomoc] z nieba, niechaj mnie wybawi,
niech hańbą okryje tych, co mnie dręczą;
niechaj ześle Bóg swoją łaskę i wierność.
5 Pośrodku lwów³ spoczywam,
co pożerają synów ludzkich.
Ich zęby to włócznie i strzały,
a język ich niby miecz ostry.
6 Bądź wywyższony, Boże, ponad niebo,
a Twoja chwała ponad całą ziemię!⁴
7 Zastawili sieć na moje kroki
i zgnębili moje życie.
Przede mną dół wykopali:
sami wpadli do niego⁵.
8 Serce moje jest mocne, Boże,
mocne serce moje;
zaśpiewam i zagram.
9 Zbudź się, duszo moja,
zbudź, harfo i cytro!
Chcę obudzić jutrzenkę.
10 Wśród ludów będę chwalił Cię, Panie;
zagram Ci wśród narodów,
11 bo Twoja łaskawość aż do niebios,
a wierność Twoja po chmury!
12 Bądź wywyższony, Boże, ponad niebo,
a Twoja chwała ponad całą ziemię!

Ps 57, 1 - Ps 57 Indywidualna lamentacja.

Ps 57, 1 - Por. przypis do Ps 46[45],1. Sytuacja historyczna wg 1 Sm 24,4nn.

Ps 57, 5 - Por. przypis do Ps 17[16],12.

Ps 57, 6 - W lamentacjach występują często motywy hymnodyczne i inwokacje, mające zjednać skuteczną pomoc Bożą. Podobny charakter ma także zakończenie ww. 8-12.

Ps 57, 7 - Por. Ps 7,16; Ps 9,16; Ps 35[34],7-8.

Psalm 58(57)¹

Niesprawiedliwi sędziowie

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Nie niszcz». Dawidowy. Miktam.
2 Wielmoże², czy rzetelnie wydajecie wyroki?
Czy słusznie sądzicie synów ludzkich?
3 Niestety, popełniacie w sercu nieprawość,
wasze ręce w kraju odważają ucisk.
4 Od łona matki występni zeszli na bezdroża,
od urodzenia zbłądzili głosiciele kłamstwa³.
5 Trucizna ich podobna jest do jadu węża,
do jadu głuchej żmii, co zamyka uszy,
6 aby nie słyszeć głosu zaklinaczy,
głosu czarownika, co biegle zaklina⁴.
7 ⁵ Boże, zetrzyj im zęby w paszczy;
Panie, połam zęby lwiątkom!
8 Niech się rozejdą jak spływające wody,
niech zwiędną jak trawa na drodze⁶.
9 Niech przeminą jak ślimak, co na drodze się rozpływa⁷,
jak płód poroniony, co nie widział słońca.
10 Zanim ich ciernie w krzak się rozrosną,
niech powiew burzy go porwie, póki jest zielony⁸.
11 Sprawiedliwy się cieszy, kiedy widzi karę,
myje swoje nogi we krwi niegodziwca⁹.
12 A ludzie powiedzą: «Uczciwy ma nagrodę;
doprawdy, jest Bóg, co sądzi na ziemi».

Ps 58, 1 - Ps 58 Lamentacja utrzymana w tonie mów prorockich.

Ps 58, 2 - Dosł.: "bogowie" (por. Ps 82[81],1). Sędziowie i inni zwierzchnicy zastępują samego Boga. Możliwa jest też ironiczna aluzja do kananejskiej mitologii przekazywania władzy sądowniczej pomniejszym bóstwom, sprawującym tę funkcję nagannie. Nadużycia sędziów piętnują często prorocy: Iz 1,23; Iz 5,23; Jr 5,27-29; Am 5,7; Mi 3,11.

Ps 58, 4 - Aluzja do przewrotnych tradycji panujących w rodzinach, w których przekazywano urzędy dziedzicznie.

Ps 58, 6 - Por. Koh 10,11; Syr 12,13; Jr 8,17.

Ps 58, 7-10 - Zob. przypis do Ps 17[16],12; Ps 54[53],7.

Ps 58, 8 - Tekst popr.; por. także Mt 13,4.6.

Ps 58, 9 - Tłum. przypuszczalne.

Ps 58, 10 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne. W ww. 8-10 chodzi o zupełną zagładę przedstawioną w jaskrawych obrazach, dziś nie zawsze zrozumiałych.

Ps 58, 11 - W eschatologicznym obrachunku z nieprawością, rozumianym jako rzeź przewrotnych, dopatruje się Psalmista triumfu sprawiedliwości Bożej.

Psalm 59(58)¹

Przeciw krwiożerczym wrogom

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Nie niszcz». Dawidowy. Miktam. Gdy Saul wysłał ludzi do pilnowania domu, by Dawida zabić².
2 Wyrwij mnie, mój Boże, od moich nieprzyjaciół,
chroń mnie od powstających na mnie!
3 Wyrwij mnie od złoczyńców,
i od mężów krwawych³ mię wybaw!
4 Bo oto czyhają na moje życie,
możni przeciw mnie spiskują,
a we mnie nie ma zbrodni ani grzechu, o Panie,
5 bez mojej winy przybiegają i napastują.
Obudź się⁴, wyjdź mi na spotkanie i zobacz,
6 bo Ty, Panie, Boże Zastępów, jesteś Bogiem Izraela.
Przebudź się, by skarcić wszystkie ludy,
nie miej litości dla wszystkich podłych buntowników⁵.
7 Wracają wieczorem,
warczą jak psy⁶
i krążą po mieście.
8 Oto się chełpią swoimi ustami;
na ich wargach obelgi:
«Któż bowiem słyszy?»
9 Lecz Ty, o Panie, z nich się śmiejesz,
szydzisz ze wszystkich pogan⁷.
10 Będę baczył na Ciebie, Mocy moja,
bo Ty, o Boże, jesteś moją warownią.
11 W swej łaskawości Bóg wychodzi mi naprzeciw,
Bóg sprawia, że mogę patrzeć na [klęskę] moich wrogów.
12 Wytrać ich, o Boże, niech lud mój nie zapomina!
Twoją mocą rozprosz ich i powal,
o Panie, nasza Tarczo!
13 Grzech na ich ustach: to słowo ich warg.
Niech spęta ich własna pycha,
za złorzeczenia i kłamstwa, które rozgłaszają.
14 Wytrać ich w gniewie, wytrać, by już ich nie było⁸,
by wiedziano, że Bóg króluje w Jakubie
i po krańce ziemi.
15 Wracają wieczorem,
warczą jak psy⁶
i krążą po mieście.
16 Włóczą się, szukając żeru;
skowyczą⁹, gdy się nie nasycą.
17 A ja opiewać będę Twą potęgę
i rankiem¹⁰ będę się weselić z Twojej łaskawości,
bo stałeś się dla mnie warownią
i ucieczką w dniu mego ucisku.
18 Będę śpiewał Tobie, Mocy moja,
bo Ty, o Boże, jesteś moją warownią,
mój łaskawy Boże.

Ps 59, 1 - Ps 59 Indywidualna lamentacja.

Ps 59, 1 - Domniemana sytuacja historyczna zaczerpnięta z 1 Sm 19,11. O wskazówce muzycznej zob. przypis do Ps 46[45],1.

Ps 59, 3 - Semityzm ten oznacza zabójców.

Ps 59, 5 - Antropomorfizm porównujący brak skutecznej interwencji Bożej do jego snu (por. w. 6).

Ps 59, 6 - Por. Ps 2,1; Ps 25[24],3.

Ps 59, 7.15 - Psy są istotną plagą miast Bliskiego Wschodu. Dwukrotne porównanie przeciwników do psów podkreśla nieustanne ich zabiegi, pełne nienawiści i żądzy zysku.

Ps 59, 9 - Por. przypis do Ps 2,4.

Ps 59, 14 - Złorzeczenie, częste w psalmach; zob. przypis do Ps 54[53],7.

Ps 59, 16 - Wg przekł. staroż.; hebr.: "pozostają na noc".

Ps 59, 17 - Por. Ps 46[45],6 (z przypisem); Ps 90[89],14.

Psalm 60(59)¹

Modlitwa po klęsce

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Lilia Prawa». Miktam. Dawidowy. Celem pouczenia. 2 Gdy walczył z Aram-Naharaim i z Aram-Sobą i gdy powracający Joab zwyciężył Edomitów w Dolinie Soli - dwanaście tysięcy² [ludzi].
3 Odrzuciłeś nas, o Boże, starłeś nas,
rozgniewałeś się, lecz powróć do nas!
4 Wstrząsnąłeś i rozdarłeś ziemię:
ulecz jej rozdarcia, albowiem się chwieje³.
5 Kazałeś ludowi swemu zaznać twardego losu,
napoiłeś nas winem oszałamiającym⁴.
6 Postawiłeś znak⁵ dla tych, co boją się Ciebie,
by uciekali przed łukiem.
7 Aby ocaleli, których Ty miłujesz,
wspomóż Twą prawicą i wysłuchaj nas!
8 Bóg przemówił w swojej świątyni⁶:
«Będę się radował i podzielę Sychem,
a dolinę Sukkot wymierzę.
9 Do Mnie należy Gilead, do Mnie Manasses,
Efraim jest szyszakiem mej głowy⁷,
Juda moim berłem,
10 Moab jest dla Mnie misą do mycia,
na Edom but mój rzucę⁸,
nad Filisteą będę triumfował».
11 Któż mię wprowadzi do miasta warownego?⁹
Któż aż do Edomu mię doprowadzi?
12 Czyż nie Ty, o Boże, nas odrzuciłeś
i [już] nie wychodzisz, Boże, z naszymi wojskami?
13 Daj nam pomoc przeciw nieprzyjacielowi,
bo ludzkie ocalenie jest zawodne.
14 W Bogu dokonamy czynów pełnych mocy:
i On podepcze naszych nieprzyjaciół.

Ps 60, 1 - Ps 60 Zbiorowa lamentacja z pomyślną wyrocznią prorocką (w. 8-10).

Ps 60, 2 - Domniemana sytuacja historyczna w oparciu o 2 Sm 8 [->2 Sm 8,1]; 2 Sm 10,13.18. Tekst 2 Sm 8,13 mówi jednak o osiemnastu tysiącach.

Ps 60, 4 - Klęska narodowa (wygnanie w r. 586?) porównana jest do katastrofy trzęsienia ziemi (por. Iz 24,19).

Ps 60, 5 - "Pojenie" przez Boga jest synonimem kary (por. Ps 75[74],9; Iz 51,17; Ez 23,32nn).

Ps 60, 6 - Tego rodzaju znaki stawiano w czasie wojny, by wskazywały kierunek ucieczki do bezpiecznych, warownych miejsc (por. Jr 4,6).

Ps 60, 8 - Inni tłum.: "przyrzekł w swej świętości" (por. Am 4,2).

Ps 60, 9 - Wymienione w w.8 obszary wchodziły w skład państwa północnego. Wraz z obszarami zajordańskimi (Gilead i Manasses) wpadły one po r. 722 w ręce Asyrii. Podobną zapowiedź por. w Iz 11,13n; Bóg odbierze swą własność.

Ps 60, 10 - Symbol objęcia w posiadanie (por. Pwt 25,9; Rt 4,7: w nieco innym znaczeniu).

Ps 60, 11 - Chodzi o położoną na skalistej wyżynie stolicę Edomu - Bosrę. Edomici należeli do tradycyjnych nieprzyjaciół Izraela (por. Iz 34,5-15; Ez 25,12; Ez 35,1-15; Ab 0,15-18).

Psalm 61(60)¹

Modlitwa wygnańca

1 Kierownikowi chóru. Na instrumentach strunowych. Dawidowy.
2 Słuchaj, o Boże, mojego wołania,
zważ na moją modlitwę!
3 Wołam do Ciebie
z krańców ziemi²,
gdy słabnie moje serce:
na skałę zbyt dla mnie wysoką
wprowadź mnie,
4 bo Ty jesteś dla mnie obroną,
wieżą warowną przeciwko wrogowi.
5 Chciałbym zawsze mieszkać w Twoim przybytku,
uciekać się pod cień Twoich skrzydeł!³
6 Bo Ty, o Boże, wysłuchujesz mych ślubów
i wypełniasz życzenia tych, co się boją Twojego imienia.
7 Przymnażaj dni do dni króla⁴,
lata jego przedłuż z pokolenia na pokolenia!
8 Niech na wieki króluje przed Bogiem;
ześlij łaskę i wierność, aby go strzegły.
9 Wówczas będę zawsze imię Twe opiewał
i dnia każdego wypełniał me śluby.

Ps 61, 1 - Ps 61 Indywidualna lamentacja.

Ps 61, 3 - Psalmista wzywa Boga z dalekiego kraju, podobnie jak w Ps 42[41],7; Ps 120[119],5n.

Ps 61, 5 - Por. Iz 31,5; Mt 23,27.

Ps 61, 7 - Por. Ps 21[20],5; Ps 72[71],5.17; 2 Krl 20,6. Po niewoli - sens mesjański (por. Jr 30,9).

Psalm 62(61)¹

Bóg jedyną nadzieją

1 Kierownikowi chóru. Według Jedutuna². Psalm. Dawidowy.
2 Dusza moja spoczywa tylko w Bogu,
od Niego przychodzi moje zbawienie.
3 On jedynie skałą i zbawieniem moim,
twierdzą moją, więc się nie zachwieję.
4 Dokądże będziecie napadać na człowieka
i wszyscy go przewracać
jak ścianę pochyloną,
jak mur, co się wali?³
5 Oni tylko knują podstępy
i lubią zwodzić;
kłamliwymi ustami swymi błogosławią,
a przeklinają w sercu.
6 Spocznij jedynie w Bogu, duszo moja,
bo od Niego pochodzi moja nadzieja.
7 On jedynie skałą i zbawieniem moim,
On jest twierdzą moją, więc się nie zachwieję.
8 W Bogu jest zbawienie moje i moja chwała,
skała mojej mocy,
w Bogu moja ucieczka.
9 W każdym czasie Jemu ufaj, narodzie!
Przed Nim serca wasze wylejcie:
Bóg jest dla nas ucieczką!
10 Synowie ludzcy są tylko jak tchnienie,
synowie mężów - kłamliwi;
na wadze w górę się wznoszą:
wszyscy razem są lżejsi niż tchnienie⁴.
11 Nie pokładajcie ufności w przemocy
ani się łudźcie na próżno rabunkiem;
do bogactw, choćby rosły,
serc nie przywiązujcie.
12 Bóg raz powiedział,
dwa razy to słyszałem:
Bóg jest potężny.
13 I Ty, Panie, jesteś łaskawy,
bo Ty każdemu oddasz według jego czynów⁵.

Ps 62, 1 - Ps 62 Indywidualna pieśń ufności.

Ps 62, 1 - Zob. Ps 39,1.

Ps 62, 4 - Sytuacja Psalmisty wydaje się beznadziejna, jest on bliski załamania się. Przeciwnicy jego pełni są zakłamania (w. 5 - por. Ps 55[54],22).

Ps 62, 10 - Nieprzyjaciele Psalmisty ("synowie ludzcy") są bezsilni w swych przewrotnych poczynaniach; wykazuje to próba ich postępowania na "wadze życia" (por. Hi 31,6; Dn 5,27: pogląd pochodzenia egipskiego). Podobne refleksje snują psalmy na temat wszystkich ludzi: Ps 39[38],7; Ps 78[77],39; Ps 144[143],4.

Ps 62, 13 - Por. Prz 24,12; Syr 16,12-14; Mt 16,27; Rz 2,6n; 1 Kor 3,13-15; 2 Tm 4,14; Ap 2,23; Ap 14,13; Ap 20,12n; Ap 22,12.

Psalm 63(62)¹

Tęsknota za Bogiem i świątynią

1 Psalm Dawidowy. Gdy przebywał na Pustyni Judzkiej².
2 Boże, Ty Boże mój, Ciebie szukam;
Ciebie pragnie moja dusza,
za Tobą tęskni moje ciało³,
jak ziemia zeschła, spragniona, bez wody.
3 W świątyni tak się wpatruję w Ciebie,
bym ujrzał Twoją potęgę i chwałę.
4 Skoro łaska Twoja lepsza jest od życia,
moje wargi będą Cię sławić.
5 Tak błogosławię Cię w moim życiu:
wzniosę ręce w imię Twoje.
6 Dusza moja się syci niby sadłem i tłustością⁴,
radosnymi okrzykami warg moje usta Cię chwalą,
7 gdy wspominam Cię na moim posłaniu
i myślę o Tobie podczas moich czuwań.
8 Bo stałeś się dla mnie pomocą
i w cieniu Twych skrzydeł⁵ wołam radośnie:
9 do Ciebie lgnie moja dusza,
prawica Twoja mnie wspiera.
10 A ci, którzy szukają zguby mojej duszy,
niech zejdą w głębiny ziemi.
11 Niech będą wydani pod miecze
i staną się łupem szakali⁶.
12 A król niech się raduje w Bogu,
niech chlubi się każdy, który nań przysięga⁷,
tak niech się zamkną usta mówiących kłamliwie.

Ps 63, 1 - Ps 63 Indywidualna lamentacja, wskazująca na pewność wysłuchania prośby przez Boga i zawierająca dziękczynienie.

Ps 63, 1 - Por. 1 Sm 23,14 lub 1 Sm 24,2.

Ps 63, 2 - "Dusza" i "ciało" wyrażają w ST całego człowieka; całą swoją istotą tęskni on za Bogiem.

Ps 63, 6 - Tłuszcz jako symbol obfitości (Ps 36[35],9); przy składaniu ofiar przeznaczono go, jako najlepszą część, dla Boga (Kpł 7,23.25).

Ps 63, 8 - Tj. pod opieką Bożą w świątyni. "Skrzydła" nawiązują do cherubów ocieniających Arkę Przymierza (por. 1 Krl 8,6-7; Ps 17[16],8; Ps 36[35],8).

Ps 63, 11 - (63,10-11) Por. przypis do Ps 54[53],7.

Ps 63, 12 - Na króla przysięgano w Egipcie (Rdz 42,15-16), a także w Izraelu (1 Sm 17,55; 2 Sm 11,11; 2 Sm 15,21).

Psalm 64(63)¹

Bóg sądzi prześladowców

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Boże, słuchaj głosu mego, gdy się żalę;
zachowaj me życie od strachu przed wrogiem.
3 Chroń mnie przed gromadą złoczyńców
i przed zgrają źle postępujących.
4 Oni ostrzą jak miecz swe języki,
a gorzkie słowa kierują jak strzały²,
5 by ugodzić niewinnego z ukrycia,
znienacka strzelają, wcale się nie boją.
6 Umacniają się w złym zamiarze,
zamyślają potajemnie zastawić sidła
i mówią sobie: «Któż nas zobaczy
7 i zgłębi nasze tajemnice?»
Zamach został obmyślony,
ale wnętrze człowieka - serce jest niezgłębione³.
8 Lecz Bóg strzałami w nich godzi,
nagle odnoszą rany,
9 własny język im gotuje upadek:
wszyscy, co ich widzą, potrząsają głowami⁴.
10 Ludzie zdjęci bojaźnią
sławią dzieło Boga
i rozważają Jego zrządzenia.
11 Sprawiedliwy weseli się w Panu,
do Niego się ucieka,
a wszyscy prawego serca się chlubią.

Ps 64, 1 - Ps 64 Indywidualna lamentacja z motywami dziękczynnymi (w. 10-11).

Ps 64, 4 - Por. Ps 7,13; Ps 57[56],5.

Ps 64, 7 - Refleksja typu mądrościowego (por. Jr 17,9).

Ps 64, 9 - Na znak szyderstwa z ich upadku (por. Ps 22[21],8; Ps 44[43],15; Jr 48,27).

Psalm 65(64)¹

Dziękczynienie za dobrodziejstwa

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy. Pieśń.
2 Ciebie należy wielbić,
Boże, na Syjonie.
Tobie śluby dopełniać,
3 co próśb wysłuchujesz.
Do Ciebie przychodzi wszelki śmiertelnik,
4 wyznając nieprawości².
Przygniatają nas nasze przewiny:
Ty je odpuszczasz.
5 Szczęśliwy, kogo wybierasz i przygarniasz:
mieszka on w Twoich pałacach.
Niech nas nasycą dobra Twego domu,
świętość Twojego przybytku!
6 Twoja sprawiedliwość³ odpowiada nam cudami,
Boże, nasz Zbawco,
nadziejo wszystkich krańców ziemi
i mórz³ dalekich,
7 który swą mocą utwierdzasz góry,
jesteś opasany potęgą,
8 który uśmierzasz burzliwy szum morza,
huk jego fal, zgiełk narodów⁴.
9 Przejęci są trwogą mieszkańcy krańców ziemi
z powodu Twych znaków.
Ty zaś napełniasz radością podwoje Zachodu i Wschodu⁵.
10 Nawiedziłeś ziemię i nawodniłeś,
ubogaciłeś ją obficie.
Strumień Boży wodą jest wezbrany,
zboże im przygotowałeś.
Tak przygotowałeś ziemię⁶:
11 bruzdy jej nawodniłeś, wyrównałeś jej skiby,
deszczami ją spulchniłeś i pobłogosławiłeś jej płodom.
12 Rok uwieńczyłeś swymi dobrami
i Twoje ślady opływają tłustością⁷.
13 Stepowe pastwiska są pełne rosy,
a wzgórza przepasują się weselem.
14 Łąki się stroją trzodami,
doliny okrywają się zbożem,
wznoszą okrzyki radości, a nawet śpiewają.

Ps 65, 1 - Ps 65 Hymn dziękczynny.

Ps 65, 4 - (65,3-4) Tekst popr. Hebr.: "do Ciebie wszelkie ciało przychodzi - słowa nieprawości" - niezrozumiały.

Ps 65, 6 - "Sprawiedliwość" Bożą w ST wyraża się przede wszystkim w zbawczym działaniu wobec ludzi; "mórz" - inni popr.: "wysp" (por. Iz 66,19).

Ps 65, 8 - Stwórcza moc Boża przedstawiona na tle dawnych podań o walce żywiołów (por. Ps 46[45],3n z przypisem; Ps 89[88],10nn; Ps 93[92],3-4).

Ps 65, 9 - Krańce nieba rozumiane wg starożytnej kosmografii jako miejsca, z których słońce wschodzi i do których wraca, zachodząc (por. Ps 19[18],6n; Hi 38,12.17.19.24).

Ps 65, 10 - Deszcz, który Bóg zsyła z wód "górnych" (por. Rdz 1,7; Hi 38,25), jest warunkiem dobrego urodzaju; wraz z rosą uważano go (w. 13) za specjalne błogosławieństwo Boże.

Ps 65, 12 - Por. przypis do Ps 63[62],6. Bóg przedstawiony jest jako władca objeżdżający na rydwanie swój kraj i rozdzielający dary (opisane ww. 13-14).

Psalm 66(65)¹

Przy ofierze dziękczynnej

1 Kierownikowi chóru. Pieśń. Psalm.
Sławcie Boga z radością, wszystkie ziemie,
2 opiewajcie chwałę Jego imienia,
cześć Mu świetną oddajcie!
3 Powiedzcie Bogu: Jak zadziwiające są Twoje dzieła!
Z powodu wielkiej Twej mocy
muszą Ci schlebiać Twoi wrogowie.
4 Niechaj cała ziemia Cię wielbi
i niechaj śpiewa Tobie,
niech imię Twoje opiewa!
5 Przyjdźcie i patrzcie na dzieła Boga:
dokonał dziwów pośród synów ludzkich!
6 Morze na suchy ląd zamienił;
pieszo przeszli przez rzekę²:
wielce Nim się radujmy!
7 Jego potęga włada na wieki;
oczy Jego śledzą narody³:
niech się buntownicy nie podnoszą przeciw Niemu!
8 Błogosławcie, ludy, naszemu Bogu
i rozgłaszajcie Jego chwałę,
9 bo On obdarzył życiem naszą duszę,
a nodze naszej nie dał się potknąć.
10 ⁴ Albowiem Tyś, Boże, nas doświadczył;
badałeś nas ogniem, jak się bada srebro.
11 Pozwoliłeś nam wejść w pułapkę,
włożyłeś na nasz grzbiet ciężar;
12 kazałeś ludziom deptać nam po głowach,
przeszliśmy przez ogień i wodę:
ale wyprowadziłeś nas na wolność.
13 Wejdę w Twój dom z całopaleniem
i wypełnię to, co ślubowałem Tobie,
14 co wymówiły moje wargi,
co moje usta przyrzekły w ucisku.
15 Złożę Ci w ofierze całopalnej tłuste owce,
razem z wonią [z ofiar] baranów:
ofiaruję Ci krowy i kozły.
16 Wszyscy, co się Boga boicie,
chodźcie i słuchajcie, chcę opowiedzieć,
co uczynił On mojej duszy!⁵
17 Do Niego wołałem moimi ustami
i chwaliłem Go moim językiem.
18 Gdybym w mym sercu zamierzał nieprawość,
Pan by mnie nie wysłuchał.
19 Lecz Bóg wysłuchał:
dosłyszał głos mojej modlitwy.
20 Błogosławiony Bóg,
co nie odepchnął mej prośby
i nie odjął mi swojej łaskawości.

Ps 66, 1 - Ps 66 Pieśń dziękczynna.

Ps 66, 6 - Zbawcza pomoc Boża na rzecz wędrujących Izraelitów (Wj 13,17-14,31; Joz 3,14-17) jest częstym tematem w psalmach (np. Ps 74[73],13nn; Ps 114[113],1-8).

Ps 66, 7 - Por. Ps 11[10],4; Ps 14[13],2; Ps 33[32],13nn; Ps 113[112],6.

Ps 66, 10 - Szereg obrazów z różnych dziedzin życia (przetapianie metalu, łowy, praca niewolnicza, traktowanie w czasie bitwy) przedstawia ciężkie próby ludu Bożego związane z niewolą babilońską; "deptać" - inni tłum.: "pozwoliłeś byle komu cwałować na czele nas". Ostatnie słowo wiersza 12 wg przekł. starożytnych.

Ps 66, 16 - Por. Ps 22[21],23n.

Psalm 67(66)¹

O błogosławieństwo na trud apostolski

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Psalm. Pieśń.
2 Niech Bóg się zmiłuje nad nami, niech nam błogosławi;
niech zajaśnieje dla nas Jego oblicze!²
3 Aby na ziemi znano Jego drogę,
Jego zbawienie - pośród wszystkich ludów³.

4 Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy,
niech wszystkie narody dają Ci chwałę!
5 Niech się narody cieszą i weselą,
że Ty ludami rządzisz sprawiedliwie
i kierujesz narodami na ziemi.
6 Niech Ciebie, Boże wysławiają ludy,
niech wszystkie narody dają Ci chwałę!

7 Ziemia wydała swój owoc:
Bóg, nasz Bóg, nam pobłogosławił.
8 Niechaj nam Bóg błogosławi
i niech się Go boją
wszystkie krańce ziemi!

Ps 67, 1 - Ps 67 Zbiorowa pieśń dziękczynna, odmawiana prawdopodobnie z okazji Święta Pięćdziesiątnicy (por. w. 7: aluzja do zbiorów).

Ps 67, 2 - Błogosławieństwo kapłańskie z Lb 6,24n.

Ps 67, 3 - Por. Iz 43,9n; Jr 33,9; Mt 6,10; Łk 11,2.

Psalm 68(67)¹

Triumfalny pochód Boga

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy. Psalm. Pieśń.
2 Bóg wstaje, a rozpraszają się Jego wrogowie
i pierzchają przed Jego obliczem ci, którzy Go nienawidzą².
3 Rozwiewają się, jak dym się rozwiewa,
jak wosk się rozpływa przy ogniu,
tak giną przed Bogiem grzesznicy.

4 A sprawiedliwi się cieszą i weselą
przed Bogiem, i radością się rozkoszują.
5 Śpiewajcie Bogu, grajcie Jego imieniu;
wyrównajcie drogę Temu, co cwałuje na obłokach!³
Jahwe Mu na imię;
radujcie się przed Jego obliczem!

6 Ojcem dla sierot i dla wdów opiekunem
jest Bóg w swym świętym mieszkaniu.
7 Bóg przygotowuje dom dla opuszczonych,
a jeńców prowadzi ku pomyślności⁴;
na ziemi zeschłej zostają tylko oporni.

8 Boże, gdy szedłeś przed ludem Twoim,
gdy kroczyłeś przez pustynię,
9 ziemia zadrżała,
także niebo zesłało deszcz <przed Bogiem>,
przed obliczem Boga, Boga Izraela⁵.

10 Zesłałeś, Boże, obfity deszcz,
swe wyczerpane dziedzictwo Ty orzeźwiłeś⁶.
11 Twoja rodzina, Boże, w nim zamieszkała;
pokrzepiłeś w swej dobroci biednego.
12 Pan wypowiada słowo
do zwiastunów pomyślnych nowin:
«Wielkie wojsko»⁷.

13 ⁸ «Uciekają królowie zastępów, uciekają;
a mieszkanka domu dzieli łupy.
14 Gdy odpoczywali między zagrodami trzody,
skrzydła gołębicy⁹ srebrem się lśniły,
a jej pióra zielonkawym odcieniem złota.
15 Gdy tam Wszechmocny królów rozpraszał,
śniegi spadały na górę Salmon!»¹⁰

16 Góry Baszanu - to góry wysokie,
góry Baszanu - to góry urwiste:
17 czemu, góry urwiste¹¹, patrzycie z zazdrością
na górę, gdzie się Bogu spodobało mieszkać,
na której też Bóg będzie mieszkał na zawsze?
18 Rydwanów Bożych jest tysiące tysięcy:
to Pan do świątyni przybywa z Synaju¹².
19 Wstąpiłeś na wyżynę, wziąłeś jeńców do niewoli¹³,
przyjąłeś ludzi jako daninę,
nawet opornych - do Twej siedziby, Panie!

20 Pan niech będzie przez wszystkie dni błogosławiony:
ciężary nasze dźwiga Bóg, zbawienie nasze.
21 Bóg nasz jest Bogiem, który wyzwala,
i Pan Bóg daje ujść przed śmiercią.
22 ¹⁴ Zaiste Bóg kruszy głowy swym wrogom,
kudłatą czaszkę tego, co postępuje grzesznie.
23 Pan powiedział: «Z Baszanu mogę [cię] wyprowadzić,
mogę wyprowadzić z głębiny morskiej,
24 byś stopę twą we krwi umoczył,
by języki psów twoich miały kęsek z wrogów».

25 ¹⁵ Boże, widać Twoje wejście,
wejście Boga mego, Króla mego, do świątyni.
26 Śpiewacy idą przodem, na końcu harfiarze,
w środku dziewczęta uderzają w bębenki.
27 «Na świętych zgromadzeniach błogosławcie Boga,
Pana - wy zrodzeni z Izraela!»
28 Tam Beniamin idzie na czele¹⁶,
książęta Judy wśród wrzawy swych okrzyków,
książęta Zabulona, książęta Neftalego.

29 O Boże, okaż Twoją potęgę,
potęgę Bożą, z jaką działałeś dla nas
30 z Twej świątyni nad Jeruzalem!
Niech królowie złożą Tobie dary!
31 Napełnij grozą dzikiego zwierza w sitowiu
i stada bawołów, z cielcami narodów¹⁷.
Niech padną na twarze przynoszący srebro;
rozprosz narody, co z wojen się cieszą.
32 Niechaj z Egiptu nadejdą możnowładcy,
niech Kusz wyciągnie swe ręce do Boga¹⁸.

33 Śpiewajcie Bogu, królestwa ziemi,
zagrajcie Panu,
34 który przemierza niebo¹⁹, niebo odwieczne.
Oto wydał głos swój, głos potężny:
35 «Uznajcie moc Bożą!»
Jego majestat jest nad Izraelem,
a Jego potęga w obłokach.
36 Grozę sieje Bóg ze swej świątyni, Bóg Izraela;
On sam swojemu ludowi daje potęgę i siłę.
Niech będzie Bóg błogosławiony!

Ps 68, 1 - Ps 68 Hymn liturgiczny o motywach prorockich (ww. 12nn; 23nn). Tekst mocno skażony.

Ps 68, 2 - Por. Lb 10,35; Iz 33,3.

Ps 68, 5 - Por. Ps 18[17],10n; Ps 68[67],34; Pwt 33,26; Iz 19,1.

Ps 68, 7 - Tłum. przypuszczalne.

Ps 68, 9 - Tekst skażony, zawiera kilka dubletów (np. "przed Bogiem") oraz glosę "tj. Synaj", umieszczoną w hebr. po słowach "przed Bogiem" (dosł.: "przed obliczem Boga", które w ten sposób występuje dwukrotnie w tekście).

Ps 68, 10 - Por. przypis do Ps 65[64],10.

Ps 68, 12 - Tłum. przypuszczalne. Inni tłum.: "zwiastujących jest mnóstwo".

Ps 68, 13 - Aluzja do wojny z królami kananejskimi (Sdz 5,4-30), zakończonej zwycięstwem i bogatymi łupami ("srebro i złoto" - typowe łupy wojenne: Joz 22,8). "Gołębica" oznacza Izraela (por. Ps 74[73],19; Iz 60,8; Oz 7,11; Oz 11,11).

Ps 68, 14 - Aluzja do wojny z królami kananejskimi (Sdz 5,4-30), zakończonej zwycięstwem i bogatymi łupami ("srebro i złoto" - typowe łupy wojenne: Joz 22,8). "Gołębica" oznacza Izraela (por. Ps 74[73],19; Iz 60,8; Oz 7,11; Oz 11,11).

Ps 68, 15 - Góra położona w pobliżu Sychem (por. Sdz 9,48); pokrycie jej śniegiem (bardzo rzadkie!) pozostało w pamięci Izraela jako znak Boży.

Ps 68, 17 - Masyw Hauranu w górach Baszanu sięga 1800 m. Mimo to góra Syjon w Jerozolimie przewyższa go swą świetnością, bo mieszka na niej sam Bóg.

Ps 68, 18 - Aluzja do uroczystego wprowadzenia Arki Przymierza do świątyni (por. w. 25). Pan przedstawiony jest jako władca niebieski, wstępujący na tron w otoczeniu zastępów swego wojska (por. Ps 47[46],6). W. 19 przypomina może zdobycie Jebus, późniejszej Jerozolimy, przez Dawida: 2 Sm 5,6.

Ps 68, 19 - Por. Ef 4,8.

Ps 68, 22 - Obrazy zaczerpnięte z okrutnych walk zdobywczych w Kanaanie i z historii obu królestw (2 Krl 9,36; 2 Krl 10,11.17). Podkreślają one nieograniczoną władzę Boga, przed którą nikt nie może uciec; skruszy ona bezwzględnie wrogów Izraela.

Ps 68, 25-28 - Procesja obrzędowa, związana ze wspomnieniem wprowadzenia arki do świątyni. "Beniamin idzie na czele", gdyż Jerozolima leżała na jego obszarze. Wymienione dwa pokolenia północne - por. Sdz 5,18; 2 Krn 30,10n.

Ps 68, 28 - (68,25-28) Procesja obrzędowa, związana ze wspomnieniem wprowadzenia arki do świątyni. "Beniamin idzie na czele", gdyż Jerozolima leżała na jego obszarze. Wymienione dwa pokolenia północne - por. Sdz 5,18; 2 Krn 30,10n.

Ps 68, 31 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne. Zwierzęta symbolizują potęgę Egiptu (por. Ez 29,2n; Jr 46,20n) wraz z poddanymi mu narodami.

Ps 68, 32 - Por. Iz 18,7; Iz 19,21-25; So 3,10; Za 14,18n.

Ps 68, 34 - Por. przypis do Ps 65[64],12.

Psalm 69(68)¹

Błaganie uciśnionego

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Lilie...». Dawidowy.
2 ² Wybaw mnie, Boże,
bo woda mi sięga po szyję.
3 Ugrzązłem w mule topieli
i nie mam nigdzie oparcia,
trafiłem na wodną głębinę
i nurt wody mnie porywa.
4 Zmęczyłem się krzykiem
i ochrypło mi gardło,
osłabły moje oczy,
gdy czekam na Boga mojego.
5 Liczniejsi są od włosów mej głowy
nienawidzący mnie bez powodu³;
silni są moi wrogowie,
nieprzyjaciele zakłamani;
czyż mam oddać to, czegom nie porwał?

6 Boże, Ty znasz moją głupotę
i występki moje nie są zakryte przed Tobą.
7 Niech przeze mnie nie wstydzą się ci, co Tobie ufają,
Panie, Boże Zastępów.
Niech przeze mnie się nie rumienią ci, którzy Ciebie szukają,
Boże Izraela!
8 Dla Ciebie bowiem znoszę urąganie
i hańba twarz mi okrywa.
9 Dla braci moich stałem się obcym
i cudzoziemcem dla synów mej matki.
10 Bo gorliwość o dom Twój mnie pożera⁴
i spadły na mnie obelgi uwłaczających Tobie.
11 Trapiłem siebie postem,
a spotkały mnie za to zniewagi.
12 Przywdziałem wór⁵ jako szatę
i pośmiewiskiem stałem się dla tamtych.
13 Mówią o mnie siedzący w bramie
i śpiewają pieśni ci, co piją sycerę⁶.

14 Lecz ja, o Panie, ślę moją modlitwę do Ciebie,
w czasie łaskawości, o Boże;
wysłuchaj mnie w Twojej wielkiej dobroci,
w zbawczej Twej wierności!
15 Wyrwij mnie z bagna, abym nie zatonął,
wybaw mnie od tych, co mnie nienawidzą,
i z wodnej głębiny!
16 Niechaj mnie nurt wody nie porwie,
niech nie pochłonie mnie głębia,
niech otchłań nie zamknie nade mną swej paszczy!⁷
17 Wysłuchaj mnie, Panie, bo Twoja łaska pełna jest dobroci;
wejrzyj na mnie w ogromie swego miłosierdzia!
18 Nie kryj swego oblicza przed Twoim sługą;
prędko mnie wysłuchaj, bo jestem w ucisku.
19 Zbliż się do mnie i wybaw mnie;
uwolnij mnie przez wzgląd na moich wrogów!

20 Ty znasz moją hańbę,
mój wstyd i mą niesławę;
wszyscy, co mnie dręczą, są przed Tobą.
21 Hańba złamała moje serce i sił mi zabrakło,
na współczującego czekałem, ale go nie było,
i na pocieszających, lecz ich nie znalazłem.
22 Dali mi jako pokarm truciznę,
a gdy byłem spragniony, poili mnie octem⁸.
23 ⁹ Niech stół ich stanie się dla nich pułapką,
potrzaskiem - ich biesiada ofiarna.
24 Niech zaćmią się ich oczy, aby nie widzieli;
spraw, by lędźwie ich zawsze się chwiały.
25 Wylej na nich swoje oburzenie,
niech ich ogarnie żar Twojego gniewu!
26 Niech ich mieszkanie stanie się pustkowiem,
a w ich namiotach niech braknie mieszkańców!
27 Bo prześladowali tego, kogoś Ty poraził,
i przyczynili bólu temu, któregoś ty zranił.
28 Do winy ich dodaj winę,
niech nie dostąpią u Ciebie usprawiedliwienia.
29 Niech zostaną wymazani z księgi żyjących
i niech nie będą zapisani z prawymi!¹⁰

30 Ale ja jestem nędzny i zbolały;
niech pomoc Twoja, Boże, mię strzeże!
31 Pieśnią chcę chwalić imię Boga
i dziękczynieniem Go wysławiać.
32 Milsze to Bogu niźli bawół,
niż cielec, co ma [już] rogi i racice¹¹.
33 ¹² Patrzcie i bądźcie radośni, ubodzy,
niech ożyje wasze serce, którzy szukacie Boga.
34 Bo Pan wysłuchuje biednych
i swoimi więźniami nie gardzi.

35 Niechaj Go chwalą niebiosa i ziemia,
morza i wszystko, co w nich się porusza.
36 Albowiem Bóg ocali Syjon
i zbuduje miasta Judy:
tam będą mieszkać i mieć posiadłość;
37 i potomstwo sług Jego ją odziedziczy,
a miłujący Jego imię tam przebywać będę.

Ps 69, 1 - Ps 69 Indywidualna lamentacja, przechodząca w ww. 31nn w dziękczynienie.

Ps 69, 2 - Psalmista znajduje się w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Por. Iz 8,8; Jr 38,6; Lm 3,54; Jon 2,6.

Ps 69, 5 - Słowa te stosuje J 15,25 do świata nienawidzącego Chrystusa i Jego zbawczego dzieła.

Ps 69, 10 - Słowa te przytacza J 2,17 w związku z wypędzeniem przez Jezusa przekupniów ze świątyni. Druga część w. cytuje Rz 15,3.

Ps 69, 12 - Pokutny.

Ps 69, 13 - Inni popr.: "i urągają mi pijący sycerę".

Ps 69, 16 - Sfera śmierci przedstawiona jako potwór stale gotowy do pochłonięcia nowych ofiar.

Ps 69, 22 - Dotkniętemu nieszczęściem lub smutkiem przynoszono chleb (np. 2 Sm 3,35; 2 Sm 12,17). Zamiast pożywienia wrogowie przynoszą mu truciznę, a zamiast orzeźwiającego napoju - wzmagający pragnienie ocet. Podobnie postępują nieprzyjaciele Jezusa pod krzyżem - Mk 15,36; J 19,29.

Ps 69, 23 - Por. Rz 11,9n (tekst o nieco różnym brzmieniu). Złorzeczenia utrzymane są w jaskrawych barwach wschodnich (ww. 23-29) i są obce chrześcijańskiemu duchowi miłości (por. przypis do Ps 54[53],7).

Ps 69, 29 - Por. np. Ps 56[55],9 (przypis); Iz 4,3; Dn 12,1; Ap 3,5; Ap 13,8; Ap 17,8.

Ps 69, 32 - O wyższości dziękczynienia nad ofiarami zob. przypis do Ps 40[39],7 i Ps 50[49],13.

Ps 69, 33 - Por. przypis do Ps 22[21],27.

Psalm 70(69)¹

Błaganie o pomoc Bożą

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy. Ku wspomnieniu.
2 Racz mnie wybawić, o Boże;
Panie, pospiesz mi na pomoc!
3 Niech się zawstydzą i okryją rumieńcem
ci, którzy godzą na moje życie.
Niech się cofną okryci wstydem
ci, którzy z nieszczęść moich się weselą.
4 Niechaj odstąpią okryci hańbą,
którzy [mi] mówią: «Ha, ha»².

5 Niech się radują i weselą w Tobie
wszyscy, co Ciebie szukają.
Niech zawsze mówią: «Bóg jest wielki!»
ci, którzy pragną Twojej pomocy.
6 Ja zaś ubogi jestem i nędzny,
Boże, szybko przyjdź mi z pomocą!
Tyś wspomożyciel mój i wybawca:
nie zwlekaj, o Panie!

Ps 70, 1 - Ps 70 Indywidualna lamentacja błagalna. Tekst psalmu znajduje się z niewielkimi zmianami w Ps 40[39],14-18.

Ps 70, 4 - Okrzyk radości nad nieszczęściem bliźniego (por. Ps 35[34],21.25; Ez 25,3; Ez 26,2).

Psalm 71(70)¹

Prośba o szczęśliwą starość

1 W Tobie, Panie, moja ucieczka,
niech nie doznam wstydu na wieki;
2 wyrwij mnie i wyzwól w Twej sprawiedliwości²,
nakłoń ku mnie swe ucho i ocal mnie!
3 Bądź mi skałą schronienia
i zamkiem warownym, aby mnie ocalić,
boś Ty opoką moją i twierdzą.
4 Boże mój, wyrwij mnie z rąk niegodziwca,
od pięści złoczyńcy i ciemiężyciela.

5 Ty bowiem, mój Boże, jesteś moją nadzieją,
Panie, ufności moja od moich lat młodych!
6 Ty byłeś moją podporą od narodzin;
od łona matki moim opiekunem.
Ciebie zawsze wysławiałem.
7 Jak gdyby cudem³ stałem się dla wielu,
Ty bowiem byłeś potężnym mym wspomożycielem.
8 Usta moje były pełne Twojej chwały,
przez cały dzień - Twojej sławy.
9 Nie odtrącaj mnie w czasie starości;
gdy siły ustaną, nie opuszczaj mnie!

10 Albowiem moi wrogowie o mnie rozprawiają,
czyhający na moje życie radzą się nawzajem,
11 «Bóg go opuścił - mówią -
gońcie go, chwytajcie,
bo nie ma on wybawcy».
12 O Boże, nie stój z daleka ode mnie,
mój Boże, pośpiesz mi na pomoc!
13 Niech się zawstydzą i niech upadną wrogowie mego życia;
niech się hańbą i wstydem okryją szukający mego nieszczęścia!
14 Ja zaś będę zawsze ufał
i pomnażał wszelką Twą chwałę.
15 Moje usta będą głosić Twoją sprawiedliwość,
przez cały dzień Twoją pomoc:
bo nawet nie znam jej miary⁴.

16 Przyjdę z potężnymi czynami Pana
i będę przypominał tylko Jego sprawiedliwość.
17 Boże, Ty mnie uczyłeś od mojej młodości,
i do tej chwili głoszę Twoje cuda.
18 Lecz i w starości, i w wieku sędziwym
nie opuszczaj mnie, Boże,
gdy [moc] Twego ramienia głosić będę,
całemu przyszłemu pokoleniu - Twą potęgę,
19 i sprawiedliwość Twą, Boże, sięgającą wysoko,
którą tak wielkich dzieł dokonałeś:
o Boże, któż jest równy Tobie?
20 Zesłałeś na mnie wiele srogich utrapień,
lecz znowu przywrócisz mi życie
i z czeluści ziemi znów mnie wydobędziesz⁵.
21 Pomnóż moją godność
i pociesz mnie na nowo!

22 A ja chcę wielbić na harfie
Twoją wierność, mój Boże!
Będę Ci grał na cytrze,
Święty Izraela!
23 Rozradują się moje wargi, gdy będę Ci śpiewał,
i dusza moja, którą odkupiłeś.
24 Również mój język przez cały dzień
będzie głosił Twoją sprawiedliwość,
bo okryli się hańbą i wstydem
szukający mojego nieszczęścia.

Ps 71, 1 - Ps 71 Indywidualna lamentacja błagalna.

Ps 71, 2 - Zbawcza sprawiedliwość Boża, podobnie jak w w. 16.19 i 24 oraz w Ps 65[64],6 (z przypisem).

Ps 71, 7 - Przykładem cudownej opieki Bożej.

Ps 71, 15 - Słowa różnie poprawiane.

Ps 71, 20 - Bóg wybawia go z niebezpieczeństwa życia (por. w. 23).

Psalm 72(71)¹

Królestwo Mesjasza

1 Salomonowy.
O Boże, przekaż Twój sąd królowi
i Twoją sprawiedliwość synowi królewskiemu².
2 Niech sądzi sprawiedliwie Twój lud
i ubogich Twoich - zgodnie z prawem!
3 ³ Niech góry przyniosą ludowi pokój,
a wzgórza - sprawiedliwość!
4 Otoczy opieką uciśnionych z ludu,
ratować będzie dzieci ubogich,
a zetrze ciemiężyciela.
5 I będzie trwał długo jak słońce,
jak księżyc przez wszystkie pokolenia⁴.
6 Zstąpi jak deszcz na trawę,
jak deszcz rzęsisty, co nawadnia ziemię⁵.
7 Za dni jego zakwitnie sprawiedliwość
i wielki pokój, dopóki księżyc nie zgaśnie.

8 I panować będzie od morza do morza,
od Rzeki aż po krańce ziemi⁶.
9 Nieprzyjaciele będą mu się kłaniać,
a jego przeciwnicy pył będą lizali⁷.
10 Królowi Tarszisz i wysp
przyniosą dary,
królowie Szeby i Saby⁸
złożą daninę.
11 I oddadzą mu pokłon wszyscy królowie,
wszystkie narody będą mu służyły.

12 Wyzwoli bowiem wołającego biedaka
i ubogiego, i bezbronnego.
13 Zmiłuje się nad nędzarzem i biedakiem
i ocali życie ubogich:
14 uwolni ich życie od krzywdy i ucisku,
a krew ich cenna będzie w jego oczach.
15 Przeto będzie żył i dadzą mu złoto z Saby,
zawsze będą się modlić za niego,
nieustannie mu błogosławić.

16 Obfitość zboża niech będzie na ziemi,
szczyty gór niech zaszumią [lasami]!
Jak Liban [niech wzrasta] plon jego,
niech zakwitną jego łodygi⁹ jak polna trawa!
17 Imię jego niech trwa na wieki;
jak długo świeci słońce, niech wzrasta jego imię!
Niech się wzajemnie nim błogosławią!
Niech wszystkie narody ziemi życzą mu szczęścia!¹⁰

18 Błogosławiony Pan, Bóg Izraela,
który sam jeden czyni cuda!
19 ¹¹ Błogosławione na wieki chwalebne Jego imię;
niech się cała ziemia napełni Jego chwałą!
Niech się tak stanie - niech się stanie!

20 (Skończyły się modlitwy Dawida, syna Jessego).

Ps 72, 1 - Ps 72 Psalm królewski, rozumiany w okresie judaizmu i w NT w sensie mesjańskim.

Ps 72, 1 - Por. 1 Krl 3,9.

Ps 72, 3 - Sprawiedliwe rządy Boga rozciągają się na całą naturę (por. Jl 2,23-24); podobnie będzie rządził Mesjasz (Iz 9,6; Jr 23,5; Jr 33,15), opiekun ubogich (Iz 11,4; So 3,12), przynosząc sprawiedliwość i pokój na ziemię (por. Iz 2,4; Iz 32,16n; Za 9,10).

Ps 72, 5 - Por. Ps 89[88],37n.

Ps 72, 6 - Por. Iz 45,8; Iz 61,11.

Ps 72, 8 - Mesjańska zapowiedź powszechnego królestwa Bożego (por. Za 9,10).

Ps 72, 9 - Oddając hołd poddańczy; por. Iz 49,23; Mi 7,17.

Ps 72, 10 - Szeba (w Afryce, w sąsiedztwie Etiopii?) - zob. Rdz 10,7; Iz 43,3; Iz 45,14; Saba (w płd. Arabii) - zob. 1 Krl 10,1nn; Iz 60,6.

Ps 72, 16 - "Łodygi" - hebr.: "mieszkańcy miast"; tekst po części skażony; tłum. przypuszczalne.

Ps 72, 17 - Błogosławieństwo udzielone przez Boga Abrahamowi (Rdz 12,3; Rdz 22,18).

Ps 72, 19 - Doksologia końcowa i konkluzja drugiej Księgi Psałterza.

Księga Trzecia

Psalm 73(72)¹

Zagadka powodzenia grzeszników

1 Psalm. Asafowy.
Jak dobry jest Bóg dla prawych²,
dla tych, co są czystego serca!
2 A moje stopy nieomal się nie potknęły,
omal się nie zachwiały moje kroki.

3 Zazdrościłem bowiem niegodziwym
widząc pomyślność grzeszników.
4 Bo dla nich nie ma żadnych cierpień,
ich ciało jest zdrowe, tłuste.
5 Nie doznają ludzkich utrapień
ani z [innymi] ludźmi nie cierpią.

6 Toteż ich naszyjnikiem jest pycha,
a przemoc szatą, co ich odziewa³.
7 Ich nieprawość pochodzi z nieczułości⁴,
złe zamysły nurtują ich serca.
8 Szydzą i mówią złośliwie,
butnie grożą uciskiem.
9 Ustami swymi niebo napastują,
język ich krąży po ziemi.
10 Dlatego lud mój do nich się zwraca
i obficie piją ich wodę⁵.
11 I mówią: «Jakże Bóg może widzieć,
czyż Najwyższy posiada wiedzę?»⁶
12 Takimi oto są grzesznicy
i zawsze beztroscy gromadzą bogactwo.

13 Czy więc na próżno zachowałem czyste serce
i w niewinności umywałem ręce?
14 Co dnia bowiem cierpię chłostę,
każdego ranka spotyka mnie kara.
15 Gdybym pomyślał: Będę mówił jak tamci,
to bym zdradził ród Twoich synów⁷.
16 Rozmyślałem zatem, aby to zrozumieć,
lecz to wydało mi się uciążliwe,
17 póki nie wniknąłem w święte sprawy Boże,
nie przyjrzałem się końcowi tamtych.

18 Zaiste na śliskiej drodze ich stawiasz
i spychasz ich ku zagładzie.
19 Jakże nagle stali się przedmiotem grozy,
zniknęli strawieni przerażeniem.
20 Jak snem po obudzeniu, Panie,
powstając wzgardzisz ich obrazem⁸.
21 Gdy się trapiło moje serce,
a w nerkach odczuwałem ból dotkliwy,
22 byłem nierozumny i nie pojmowałem:
byłem przed Tobą jak juczne zwierzę.

23 Lecz ja zawsze będę z Tobą:
Tyś ujął moją prawicę;
24 prowadzisz mnie według swojej rady
i przyjmujesz mię na koniec do chwały.
25 Kogo prócz Ciebie mam w niebie?
Gdy jestem z Tobą, nie cieszy mnie ziemia.
26 Niszczeje moje ciało i serce,
Bóg jest opoką mego serca i mym udziałem na wieki⁹.
27 Bo oto giną ci, którzy od Ciebie odstępują,
Ty gubisz wszystkich, co łamią wiarę wobec Ciebie.
28 Mnie zaś dobrze jest być blisko Boga,
w Panu wybrałem sobie schronienie,
by opowiadać wszystkie Jego dzieła¹⁰.

Ps 73, 1 - Ps 73 Psalm pouczający o charakterze mądrościowym. Podobny temat poruszają: Ps 37[36] [->Ps 37[36],1]; Ps 49[48] [->Ps 49[48],1] oraz Jr 12,1n.

Ps 73, 1 - Tekst poprawiony. Co do treści por. Pwt 28,1-14.

Ps 73, 6 - Porównanie cnót lub wad do szat czy ozdób jest dość częste w Piśmie św. (Por. Iz 59,17; Iz 61,10; Kol 3,10; Ef 4,24).

Ps 73, 7 - Dosł.: "otyłości". W ST człowiek otyły (podobnie jak bogaty) jest synonimem grzesznika (por. w. 4 oraz 12).

Ps 73, 10 - Tłum. przybliżone; por. tłum. staroż.

Ps 73, 11 - W swoim przewrotnym postępowaniu nie liczą się z wszechwiedzą Bożą.

Ps 73, 15 - Tj. ludzi pobożnych i prostolinijnych.

Ps 73, 20 - Pomyślność przewrotnych jest pozorna i szybko przemija bez śladu niby sen.

Ps 73, 26 - Por. Ps 16[15],5 z przypisem.

Ps 73, 28 - Tłum. greckie dodaje jeszcze słowa: "w bramach Córy Syjońskiej" (por. Ps 9,15), których brak w hebr.

Psalm 74(73)¹

Nad gruzami świątyni

1 Pieśń pouczająca. Asafowy.
Dlaczego, Boże, odrzuciłeś na wieki,
płoniesz gniewem przeciw owcom Twojego pastwiska?²
2 Pomnij na Twoją społeczność, którą dawno nabyłeś³,
na pokolenie, które wziąłeś w posiadanie,
na górę Syjon, gdzie założyłeś sobie siedzibę.
3 Skieruj Twe kroki
ku ruinom bez końca:
nieprzyjaciel wszystko spustoszył w świątyni.
4 Ryknęli Twoi przeciwnicy w środku [Namiotu] Spotkania,
zatknęli swe proporce⁴.
5 Można było ich poznać jak tego, co wznosi wysoko
siekiery wśród gąszczów⁵.
6 Wszystkie jego bramy⁶ wyłamali razem,
zniszczyli toporem i kilofem.
7 Na pastwę ognia świątynię Twoją wydali,
doszczętnie zbezcześcili przybytek Twego imienia.
8 Rzekli w swym sercu: «Razem ich zniszczmy!»⁷
Spalili w kraju wszystkie miejsca świętych zgromadzeń.
9 Już nie widać naszych znaków i nie ma proroka⁸;
a między nami nie ma, kto by wiedział, jak długo,
10 jak długo, Boże, będzie urągał nieprzyjaciel?
Czy wróg na zawsze będzie bluźnił Twemu imieniu?
11 Czemu cofasz swą rękę
i trzymasz swą prawicę w zanadrzu?⁹
12 Bóg jednak od początku jest moim królem,
który na ziemi sprawia ocalenie.
13 ¹⁰ Ty ujarzmiłeś morze swą potęgą,
skruszyłeś głowy smoków na morzu.
14 Ty zmiażdżyłeś łby Lewiatana,
wydałeś go na żer potworom morskim.
15 Ty otworzyłeś źródła i strumienie;
Ty wysuszyłeś rzeki stale płynące.
16 Twoim jest dzień i noc jest Twoja;
Ty światło i słońce utwierdziłeś¹¹.
17 Ty ustanowiłeś wszystkie granice ziemi;
Ty utworzyłeś lato i zimę.

18 Pamiętaj o tym: wróg Cię lży, Panie,
a lud niemądry uwłacza Twojemu imieniu.
19 Nie wydawaj na zatracenie¹² duszy Twej synogarlicy;
o życiu Twych ubogich nie zapominaj na wieki!
20 Wejrzyj na Twe przymierze, bo się napełniły
zakątki kraju jękiem i przemocą¹³.
21 Niechaj uciśniony nie wraca ze wstydem:
niech ubogi i biedny chwalą Twoje imię!
22 Powstań, o Boże, prowadź swoją sprawę;
pamiętaj o zniewadze, którą co dnia wyrządza Ci głupiec.
23 Nie zapomnij o krzyku Twoich przeciwników;
zawsze się podnosi zgiełk powstających na Ciebie.

Ps 74, 1 - Ps 74 Lamentacja zbiorowa narodu izraelskiego.

Ps 74, 1 - Zob. przypis do Ps 23[22],1.

Ps 74, 2 - Lud Boży należy od początków swego istnienia do Pana, który wybrał go spośród wielu i wybawiał z kolejnych nieszczęść i przeciwności.

Ps 74, 4 - Tekst skażony, powtarza słowo "proporce", co jest prawdopodobnie omyłkowym powtórzeniem kopisty (dittografią).

Ps 74, 5 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Ps 74, 6 - Tekst popr.; hebr.: "rzeźby".

Ps 74, 8 - Tłum. przybliżone.

Ps 74, 9 - W społeczności Bożej zabrakło autorytatywnego przedstawiciela Pana, który by przekazał Jego słowa i wolę (por. 1 Sm 3,1; Ez 7,26; Lm 2,9).

Ps 74, 11 - "Prawica" - symbol skutecznej interwencji zbawczej Boga; z przyczyn niewiadomych Psalmiście Bóg ją opóźnia.

Ps 74, 13 - Psalmista nawiązuje do zbawczej pomocy Boga przeciw wrogom Izraela (cudowne przejście przez Morze Czerwone, przez Jordan), używając tradycyjnych motywów legendarnych walki z morskimi potworami. O rzekach zob. także Ps 104[103],10. Por. Iz 51,9nn.

Ps 74, 16 - Por. Ps 104[103],19.

Ps 74, 19 - Tekst poprawiony. Por. Oz 7,11; Oz 11,11.

Ps 74, 20 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Psalm 75(74)¹

Bóg sądzi świat

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Nie niszcz...»². Psalm. Asafowy. Pieśń.
2 Wysławiamy Cię, Boże, wysławiamy,
wzywamy Twego imienia, opowiadamy Twe cuda.

3 «Gdy Ja naznaczę porę,
odbędę sąd sprawiedliwy.
4 Choćby się chwiała ziemia z wszystkimi jej mieszkańcami,
Ja umocniłem jej filary³.
5 Mówię zuchwalcom: "Nie bądźcie zuchwali!"
a do niegodziwych: "Nie podnoście rogu!"
6 Nie podnoście rogu ku górze,
nie mówcie bezczelnie przeciw Skale⁴.
7 Bo nie ze wschodu ani z zachodu,
ani z pustyni, ani z gór [przychodzi] wywyższenie,
8 lecz Bóg jedynie jest sędzią -
tego zniża, tamtego podnosi⁵.
9 Bo w ręku Pana jest kielich,
który się pieni winem, pełnym przypraw.
I On z niego nalewa: aż do mętów wypiją,
pić będą wszyscy niegodziwi na ziemi»⁶.
10 Ja zaś będę się radował na wieki,
zaśpiewam Bogu Jakuba.
11 I połamię cały róg niegodziwych,
a róg sprawiedliwego się wzniesie.

Ps 75, 1 - Ps 75 Zbiorowa pieśń dziękczynna, skupiająca także inne motywy: wyrocznię Pana (w. 3-4), napomnienie typu prorockiego (w. 5-6).

Ps 75, 1 - Por. przypis do Ps 46[45],1.

Ps 75, 4 - Zob. Ps 18[17],8; Hi 9,6; Iz 24,18. Nawet gdyby zachwiały się wszelkie ustalone prawa świata, Bóg, ich twórca, będzie stał na straży porządku moralnego i sądził sprawiedliwie.

Ps 75, 6 - Tj. przeciw Bogu (por. Ps 73[72],9-12).

Ps 75, 8 - Por. Mt 23,12.

Ps 75, 9 - Znany obraz prorocki "gniewu" Pańskiego: por. np. Iz 51,17; Jr 25,15-29; Ez 23,31-34; Ab 0,16; Za 12,2; Ap 14,10.

Psalm 76(75)¹

Pieśń triumfalna

1 Kierownikowi chóru. Na instrumenty strunowe. Psalm. Asafowy. Pieśń.
2 Bóg znany jest w Judzie,
wielkie jest imię Jego w Izraelu.
3 W Salem² powstał Jego przybytek,
a na Syjonie Jego mieszkanie.
4 Tam złamał pioruny łuku,
tarczę i miecz, i zbroję³.

5 Jesteś pełen światła⁴ - potężniejszy
niż góry odwieczne.
6 Najdzielniejsi stali się łupem
i śpią snem swoim,
a ręce wszystkich odważnych pomdlały.
7 Od Twojej groźby, Boże Jakuba,
zdrętwiały rydwany i konie.
8 Jesteś straszliwy i któż Ci się oprze
w obliczu Twego zagniewania?

9 Ogłosiłeś z nieba swój wyrok,
przelękła się ziemia, zamilkła,
10 gdy Bóg na sąd się podniósł,
by ocalić wszystkich pokornych⁵ na ziemi.
11 Bo gniew Edomu będzie Cię sławił,
a resztki Chamat będą obchodzić Twe święto⁶.
12 Złóżcie śluby i wypełnijcie je przed Panem, Bogiem waszym,
niech całe otoczenie niesie dary Straszliwemu⁷,
13 Temu, który poskramia ducha książąt,
który jest straszliwy dla królów ziemi.

Ps 76, 1 - Ps 76 Pieśń na cześć Syjonu, zbliżona do Ps 46[45] [->Ps 46[45],1] i Ps 48[47] [->Ps 48[47],1].

Ps 76, 3 - Dawna nazwa Jerozolimy (por. Rdz 14,18).

Ps 76, 4 - Por. Ps 46[45],10. Mowa o broni wrogów oblegających miasto (Iz 50,11). Nawiązanie do inwazji asyryjskiej z r. 701 (por. 2 Krl 19,35).

Ps 76, 5 - Por. Ps 104[103],2. Światło jest jedną z cech starotestamentalnej teofanii.

Ps 76, 10 - Pokorni i ubodzy są w ST synonimem pobożnych i jako tacy stanowią grupę ludzi uprzywilejowanych u Boga (por. też Ps 22[21],27 z przypisem); do nich skierowane są przede wszystkim obietnice mesjańskie w ST i w NT (por. np. Iz 61,1; So 2,3; Mt 5,3).

Ps 76, 11 - Tłum. przypuszczalne. Edom i Chamat wymienione są przykładowo jako narody południa i północy, które wszystkie będą składać hołd Bogu. Inni tłum. bez popr. tekstu: "gniew ludzi (= ciemięzców Izraela) oddaje Ci chwałę, resztą pozostałych po gniewie Ty się opaszesz" (por. Jr 13,11).

Ps 76, 12 - Imię Boga, jako pełnego majestatu Sędziego, który poniży wszystko to, co wyniosłe (w. 13 - por. Ps 75[74],8).

Psalm 77(76)¹

Świetna przyszłość pociechą w niedoli

1 Kierownikowi chóru. Według Jedutuna. Asafowy. Psalm.
2 Głos mój się wznosi do Boga i wołam,
głos mój - do Boga, by mnie usłyszał.
3 Szukam Pana w dzień mojej niedoli.
Moja ręka w nocy niestrudzenie się wyciąga,
moja dusza odmawia przyjęcia pociechy.
4 Jęczę, gdy wspomnę na Boga,
duch mój słabnie, kiedy rozmyślam.

5 Ty zatrzymujesz powieki mych oczu²:
jestem wzburzony i mówić nie mogę.
6 Rozważam dni starodawne
i lata poprzednie 7 wspominam.
Rozmyślam nocą w sercu,
roztrząsam i duch mój docieka:

8 «Czy Bóg odrzuca na wieki,
że już nie jest łaskawy?
9 Czy Jego łaskawość ustała na zawsze,
a słowo umilkło na pokolenia?
10 Czy Bóg zapomniał o litości,
czy w gniewie powstrzymał swoje miłosierdzie?»

11 I mówię: «To dla mnie bolesne,
że się odwróciła prawica Najwyższego»³.
12 Wspominam dzieła Pana,
zaiste wspominam Twoje dawne cuda.
13 Rozmyślam o wszystkich Twych dziełach
i czyny Twoje rozważam.

14 Boże, Twoja droga jest święta:
który bóg⁴ dorówna wielkością naszemu Bogu?
15 Ty jesteś Bogiem działającym cuda,
objawiłeś ludom swą potęgę.
16 Ramieniem swoim lud Twój wybawiłeś,
synów Jakuba i Józefa⁵.

17 ⁶ Boże, ujrzały Cię wody,
ujrzały Cię wody: zadrżały
i odmęty się poruszyły.
18 Chmury wylały wody,
wydały głos chmury
i poleciały Twoje strzały.
19 Głos Twego grzmotu wśród terkotu kół⁷,
pioruny świat rozjaśniły:
poruszyła się i zatrzęsła ziemia.
20 Twoja droga wiodła przez wody,
Twoja ścieżka przez wody rozległe
i nie znać było Twych śladów.
21 Wiodłeś Twój lud jak trzodę
ręką Mojżesza i Aarona.

Ps 77, 1 - Ps 77 Indywidualna lamentacja, przechodząca w hymn (w. 12nn).

Ps 77, 5 - Tzn. sprowadzasz bezsenność. O niemożności mówienia zob. Ps 39[38],2n.

Ps 77, 11 - Por. przypis do Ps 74[73],11 Inni tłum.: "To mnie uspokaja, że działanie Najwyższego może się zmienić".

Ps 77, 14 - Mowa o bożkach pogańskich, pozbawionych wszelkiej mocy.

Ps 77, 16 - Tj. całego Izraela (por. Ps 81[80],5n).

Ps 77, 17-21 - Językiem tradycyjnych teofanii i podań o pradawnej walce żywiołów (por. Iz 51,9n; Ha 3,8nn) opisuje Psalmista zbawczą opiekę Bożą nad wędrującym Izraelem (por. Ps 18[17],8-16; Ps 114[113],3.5).

Ps 77, 19 - Por. Ez 3,13; Ez 10,2.6.

Psalm 78(77)¹

Dzieje narodu szkołą służby Bożej

1 Pieśń pouczająca. Asafowy.
Słuchaj, mój ludu, nauki mojej;
nakłońcie wasze uszy na słowa ust moich.
2 Do przypowieści² otworzę me usta,
wyjawię tajemnice zamierzchłego wieku.
3 Cośmy słyszeli i cośmy poznali,
i co nam opowiedzieli nasi ojcowie,
4 tego nie ukryjemy przed ich synami.
Opowiemy przyszłemu potomstwu
chwałę Pana i Jego potęgę,
i cuda, których dokonał.
5 Albowiem nadał On w Jakubie przykazania
i ustanowił Prawo w Izraelu,
aby to, co zlecił naszym ojcom,
podawali swym synom,
6 aby to poznało przyszłe pokolenie,
synowie, co się narodzą,
7 że mają pokładać nadzieję w Bogu
i nie zapominać dzieł Boga,
lecz strzec Jego poleceń.
8 A niech nie będą jak ich ojcowie,
pokoleniem opornym, buntowniczym,
pokoleniem o chwiejnym usposobieniu,
którego duch nie dochowuje Bogu wierności.

9 Synowie Efraima,
uzbrojeni w łuki,
w dniu bitwy poszli w rozsypkę.
10 Nie zachowali przymierza z Bogiem
i nie chcieli postępować według Jego Prawa³.
11 Zapomnieli o Jego dziełach
i o cudach, które im ukazał.
12 Uczynił cuda przed ich ojcami
w ziemi egipskiej na polu Soanu⁴.
13 ⁵ Rozdzielił morze, a ich przeprowadził
i wody ustawił jak groblę.
14 Przez dzień ich prowadził obłokiem,
a przez całą noc blaskiem ognia.
15 ⁶ Rozłupał skały w pustyni
i jak wielką otchłanią obficie ich napoił.
16 Wydobył ze skały strumienie,
i wylał wodę jak rzekę.

17 Lecz nadal grzeszyli przeciw Niemu,
obrażali Najwyższego w kraju suchym.
18 ⁷ Wystawiali Boga na próbę w swych sercach,
żądając strawy dla swego pożądania.
19 Mówili przeciw Bogu,
rzekli: «Czyż Bóg potrafi
nakryć stół w pustyni?»
20 Oto w skałę uderzył,
popłynęły wody i wytrysnęły strumienie:
«Czy także potrafi dać chleba
albo ludowi swemu przygotować mięso?»
21 Toteż gdy Pan usłyszał, zapalił się gniewem,
i ogień rozgorzał przeciw Jakubowi,
<i gniew jeszcze powstał przeciw Izraelowi>⁸,
22 że nie uwierzyli w Boga
i nie zaufali Jego pomocy.
23 Potem z góry wydał rozkaz chmurom
i bramy nieba otworzył,
24 i spuścił jak deszcz mannę do jedzenia:
dał im zboże z nieba⁹.
25 Człowiek chleb mocarzy¹⁰ spożywał -
żywności zesłał im do syta.
26 Wzbudził na niebie wicher od wschodu
i mocą swą przywiódł wiatr południowy.
27 ¹¹ I zesłał na nich mięso, jak kurzawę,
i ptaki skrzydlate, jak morski piasek.
28 Sprawił, że pospadały na ich obóz
dokoła ich namiotów.
29 Jedli więc i nasycili się w pełni,
i zaspokoił ich pożądanie.
30 Jeszcze nie zaspokoili swego pożądania
i pokarm był jeszcze w ich ustach,
31 gdy się rozżarzył przeciw nim gniew Boży:
zabił ich dostojników,
a młodzieńców Izraela powalił¹².

32 Jednakże nadal grzeszyli
i nie wierzyli Jego cudom.
33 Szybko ich dni zakończył
i lata ich nagłą zatratą.
34 Gdy ich zabijał, szukali Go,
nawracali się i znów szukali Boga.
35 I przypominali sobie, że Bóg jest dla nich skałą,
że Bóg Najwyższy ich zbawicielem.
36 Lecz oszukiwali Go swymi ustami
i kłamali Mu swoim językiem.
37 ¹³ Ich serce nie trwało przy Nim,
w przymierzu z Nim nie byli stali.
38 On jednak litując się
odpuszczał winę, a nie wytracał,
i często odwracał swój gniew,
i nie pobudzał całej swej zapalczywości.
39 Przypominał sobie, że są tylko ciałem
i tchnieniem, które odchodzi, a nie wraca¹⁴.

40 Ileż razy drażnili Go na pustyni
i zasmucali Go na pustkowiu!
41 I ponownie Boga wystawiali na próbę,
gniewali Świętego Izraela.
42 Nie pamiętali Jego ręki -
dnia, w którym ich wybawił od ciemiężyciela,
43 kiedy czynił w Egipcie swe znaki
i swoje cuda na polu Soanu,¹⁵
44 i rzeki ich w krew zamienił,
i ich strumienie, aby pić nie mogli.
45 Nasłał na nich muchy, które ich kąsały,
i zgubne dla nich żaby.
46 Ich zbiory wydał owadom,
a owoc ich pracy szarańczy.
47 Poraził gradem ich winnice,
a szronem ich sykomory.
48 Ich bydło wydał na pastwę zarazy,
a na pastwę choroby ich trzody.
49 Zesłał na nich żar swojego gniewu:
oburzenie, zapalczywość i udrękę -
orszak zwiastunów klęski¹⁶.
50 Otworzył drogę dla swego gniewu:
nie zachował ich od śmierci,
ich życie wydał zarazie.
51 I poraził w Egipcie wszystko pierworodne¹⁷,
pierwsze ich płody w namiotach Chama.
52 A swój lud wyprowadził jak owce
i powiódł w pustyni jak trzodę.
53 Wiódł ich bezpiecznie, tak że się nie bali,
a ich wrogów przykryło morze¹⁸.
54 Wprowadził ich do swej ziemi świętej,
do gór, które nabyła Jego prawica;
55 i wygnał przed nimi narody,
a im losem wyznaczył dziedzictwo
i w namiotach tamtych osadził szczepy Izraela.

56 ¹⁹ Ale wystawiali na próbę i drażnili Boga Najwyższego,
i Jego przykazań nie strzegli.
57 Odstępowali zdradziecko, jak ich ojcowie,
byli zmienni, jak łuk zawodny.
58 Pobudzali Go do gniewu przez swoje wyżyny
i wzniecali Jego zazdrość swoimi rzeźbami.
59 Bóg usłyszał i zapłonął gniewem,
i zupełnie odrzucił Izraela.
60 I porzucił mieszkanie w Szilo²⁰,
przybytek, gdzie mieszkał wśród ludzi.
61 I oddał swoją moc w niewolę,
a swą chwałę²¹ w ręce nieprzyjaciół.
62 I wydał pod miecz swój naród,
i rozjątrzył się na swoje dziedzictwo.
63 Młodzieńców ich pochłonął ogień,
a nad ich pannami nie śpiewano pieśni weselnych.
64 Ich kapłani poginęli od miecza,
a ich wdowy nie mogły lamentować.

65 Lecz Pan się ocknął jak ze snu,
jak wojownik winem zmożony.
66 I poraził od tyłu swych nieprzyjaciół:
wieczystą sromotą ich okrył²².
67 Odrzucił namiot Józefa
i nie wybrał szczepu Efraima,
68 lecz wybrał pokolenie Judy,
górę Syjon, którą umiłował.
69 I wzniósł swoją świątynię, jak wysokie niebo,
jak ziemię, którą ugruntował na wieki.
70 Wybrał swego sługę Dawida
i wziął go od owczych zagród:
71 powołał go, gdy chodził za karmiącymi [owcami],
by pasł Jakuba, lud Jego,
i Izraela, Jego dziedzictwo.
72 On ich pasł w prawości swego serca
i roztropnie prowadził swoimi rękoma.

Ps 78, 1 - Ps 78 Psalm pouczający w oparciu o refleksję nad historią narodu i zbawczą pomocą Bożą. Styl deuteronomiczny.

Ps 78, 2 - Psalmista zamierza wydobyć pouczające wnioski z przejawów opieki Bożej nad biegiem historii narodu. Mt 13,35 odnosi ten wiersz do nauczania Chrystusa Pana w przypowieściach.

Ps 78, 10 - Antycypowana krytyka schizmy religijnej państwa północnego ("synowie Efraima"), które tym samym naruszyło Przymierze; autor wróci do tego tematu w w. 67.

Ps 78, 12 - Czyli Tanis (LXX).

Ps 78, 13 - Opis wędrówki na pustyni (por. Ps 105[104],39; Wj 14,1.21n; Wj 13,21).

Ps 78, 15 - Por. Ps 95[94],8n; Ps 105[104],41; Wj 17,6.

Ps 78, 18 - Por. Wj 16,3-8; Lb 11,4-15.

Ps 78, 21 - Prawdopodobnie dublet wiersza poprzedniego.

Ps 78, 24 - Wiersz przytoczony w mowie eucharystycznej Jezusa. Por. J 6,31-34.49-58.

Ps 78, 25 - Jako "mocarzy" podają Ps (np. Ps 103[102],20) istoty niebieskie; także Pan jest w Ps 132[131],2.5 (por. Iz 1,24; Iz 49,26) nazwany "mocarzem" (abir).

Ps 78, 27 - Por. Wj 16,13nn; Lb 11,31n.

Ps 78, 31 - Por. Lb 11,33n.

Ps 78, 37 - Historię zbawienia znaczą grzechy i niewierność Izraela; karę Bożą za nie ogranicza Boże miłosierdzie, na które naród odpowiada znów niewiernością.

Ps 78, 39 - Ciało jest tu czynnikiem słabości człowieka i przemijalności (por. Ps 103[102],14-16; Ps Rdz 6,3; Iz 40,6-8).

Ps 78, 43 - Zob. przypis do Ps 78,12. Następne ww. 44-51 opisują plagi egipskie (Wj 7,8-12,31), przedstawione w nieco zmienionej formie i porządku niż w tradycji Wj.

Ps 78, 49 - Por. Wj 12,23, gdzie mowa jest o "niszczycielu".

Ps 78, 51 - Por. Wj 12,29.

Ps 78, 53 - Por. Wj 14,27nn.

Ps 78, 56 - Charakterystyka postępowania Izraelitów w okresie Sędziów.

Ps 78, 60 - Mówi o tym Jr 7,12; Jr 26,6.

Ps 78, 61 - Arkę Przymierza, która wpadła w ręce Filistynów w czasie jednej z potyczek (1 Sm 4,11).

Ps 78, 66 - Aluzja do nieszczęść, jakie spotkały Filistynów przetrzymujących Arkę: 1 Sm rozdz. 5 [->1 Sm 5,1].

Psalm 79(78)¹

Nad gruzami Jerozolimy

1 Psalm. Asafowy.
Boże, poganie przyszli do Twego dziedzictwa,
zbezcześcili Twój święty przybytek²,
Jeruzalem obrócili w ruiny.
2 ³ Ciała sług Twoich wydali
na pastwę ptakom powietrznym,
zwierzętom ziemskim ciała Twoich świętych.
3 Ich krew rozlali, jak wodę,
wokół Jeruzalem
i nie było komu ich pogrzebać.
4 Staliśmy się przedmiotem wzgardy dla naszych sąsiadów,
igraszką i pośmiewiskiem dla otaczających.

5 Dokądże, Panie? Czy wiecznie będziesz się gniewał?
Czy Twoja zapalczywość będzie gorzeć jak ogień?
6 ⁴ Wylej gniew Twój na ludy,
które Cię nie uznają,
na królestwa,
co nie wzywają Twojego imienia.
7 Albowiem pożarli Jakuba
i spustoszyli jego siedzibę.
8 Nie pamiętaj nam win naszych przodków,
niech rychło przyjdzie ku nam miłosierdzie Twoje:
bo bardzo jesteśmy słabi.
9 Wspomóż nas, Boże zbawienia naszego,
przez wzgląd na chwałę Twojego imienia,
i wyzwól nas, i odpuść nasze grzechy
przez wzgląd na Twoje imię.
10 Dlaczego mają mówić poganie:
«Gdzie jest ich Bóg?»
Niech na naszych oczach rozejdzie się wśród pogan wieść
o pomście za przelaną krew Twoich sług⁵.
11 Niech jęk pojmanych dojdzie do Ciebie;
mocą Twojego ramienia oszczędź
na śmierć skazanych.
12 I odpłać sąsiadom naszym siedmiokrotnie w ich zanadrze
za zniewagę, którą Tobie, Panie, wyrządzili⁶.

13 My zaś, lud Twój i owce Twej trzody,
będziemy Tobie dziękować na wieki
i przez pokolenia głosić Twoją chwałę.

Ps 79, 1 - Ps 79 Lamentacja zbiorowa, opłakująca zburzenie Jerozolimy.

Ps 79, 1 - Por. Ps 74[73],3n; Iz 63,18; Lm 1,10. Mowa o zdobyciu Jerozolimy w r. 587/586 przez Babilończyków.

Ps 79, 2 - Tekst przytacza 1 Mch 7,17.

Ps 79, 6 - Jr 10,25 przytacza dosłownie tę prośbę.

Ps 79, 10 - Pan jest "mścicielem krwi" (por. Lb 35,19).

Ps 79, 12 - Sąsiedzi Judy, Edom i Moab, nie tylko współdziałali z Babilończykami (por. Ps 137[136],7n), ale łupili za ich namową kraj: 2 Krl 24,2.

Psalm 80(79)¹

Spustoszona winnica Pańska

1 Kierownikowi chóru. Na melodię: «Lilie świadectwa...»². Asafowy. Psalm.
2 Posłuchaj, Pasterzu Izraela³,
Ty, co jak trzodę wiedziesz ród Józefa.
Ty, który zasiadasz nad cherubami, zabłyśnij,
3 przed Efraimem, Beniaminem i Manassesem!⁴
Wzbudź Twą potęgę
i przyjdź nam na pomoc!
4 O Boże, odnów nas
i okaż Twe pogodne oblicze⁵, abyśmy doznali zbawienia.

5 Panie, Boże Zastępów,
jak długo gniewać się będziesz,
choć lud Twój się modli?
6 Nakarmiłeś go chlebem płaczu
i obficie napoiłeś go łzami.
7 Zrobiłeś z nas powód zwady dla naszych sąsiadów,
a wrogowie nasi z nas szydzą.
8 Boże Zastępów, odnów nas
i okaż Twe pogodne oblicze, abyśmy doznali zbawienia.

9 ⁶ Wyrwałeś winorośl z Egiptu,
wygnałeś pogan, a ją zasadziłeś.
10 Grunt dla niej przygotowałeś,
a ona zapuściła korzenie
i napełniła ziemię.
11 Góry okryły się jej cieniem,
a cedry Boże⁷ jej gałęźmi.

12 Swe latorośle rozpostarła aż do Morza,
a swoje pędy aż do Rzeki⁸.
13 Dlaczego jej mury zburzyłeś,
tak że zrywa z niej [grona] każdy, kto przechodzi drogą,
14 że ją niszczy dzik leśny,
a polne zwierzęta obgryzają?⁹
15 Powróć, o Boże Zastępów!
Wejrzyj z nieba, zobacz
i nawiedź tę winorośl;
16 i chroń tę, którą zasadziła Twa prawica,
<latorośl, którą umocniłeś dla siebie>¹⁰.
17 Ci, którzy ją spalili ogniem i wycięli,
niech zginą od grozy Twojego oblicza!
18 Niech ręka Twoja będzie nad mężem Twej prawicy,
nad synem człowieczym, któregoś utwierdził dla siebie¹¹.
19 Nie odstąpimy już więcej od Ciebie;
zachowaj nas przy życiu, byśmy wzywali Twojego imienia.
20 Panie, Boże Zastępów, odnów nas
i ukaż Twe pogodne oblicze, abyśmy doznali zbawienia.

Ps 80, 1 - Ps 80 Zbiorowa lamentacja społeczności.

Ps 80, 1 - Por. przypis do Ps 46[45],1.

Ps 80, 2 - Por. Ps 23[22],1 z przypisem; Ps 78[77],52; Ps 79[78],13; Ps 95[94],7; Ps 100[99],3. O Jahwe zasiadającym "nad cherubami" - zob. 1 Sm 4,4; Ps 18[17],11; Ps 99[98],1.

Ps 80, 3 - Teofania ma przynieść zbawczą interwencję na rzecz uciśnionych lub nawet ujarzmionych pokoleń Izraela.

Ps 80, 4 - Antropomorfizm wyrażający przychylność i łaskę Jahwe (por. niżej w. 8 i 20; Lb 6,25).

Ps 80, 9-14 - Częste alegoryczne określenie Izraela (por. np. Iz 5,1-7; Jr 2,21; Jr 12,10; Oz 10,1).

Ps 80, 11 - Tj. najwyższe (por. Ps 104[103],16).

Ps 80, 12 - Królestwo Dawida sięgało terytorialnie i wpływami od Morza Śródziemnego aż po Eufrat (por. 1 Krl 5 [->1 Krl 5,1]).

Ps 80, 14 - Królestwo Izraela - winnica, niegdyś troskliwie otoczona murem (opieką Boga: por. Iz 5,5), została po zburzeniu tegoż przez Boga (Ps 89[88],41n) wydana na pastwę nieprzyjaciół.

Ps 80, 16 - Tłum. przypuszczalne. Drugi wiersz stanowi dublet wiersza 18b.

Ps 80, 18 - W pierwotnym znaczeniu chodzi o króla (księcia?) Dawidowego, nazywanego tak samo jak w późniejszym okresie apokaliptyczna postać Syna Człowieczego (Dn 7,13nn). NT używa tego określenia tylko o Jezusie jako Mesjaszu.

Psalm 81(80)¹

Hymn świąteczny

1 Kierownikowi chóru. Na melodię z Gat. Asafowy.
2 Radośnie śpiewajcie Bogu, naszej Mocy,
wykrzykujcie Bogu Jakuba!
3 Zacznijcie śpiew i w bęben uderzcie,
w harfę słodko dźwięczącą i lirę!
4 Dmijcie w róg na nowiu,
podczas pełni, w nasz dzień uroczysty!²
5 Bo to jest ustawa w Izraelu,
przykazanie Boga Jakubowego.
6 To prawo ustanowił On dla Józefa,
gdy wyruszył on z ziemi egipskiej.
Słyszę³ język nieznany:

7 «Uwolniłem od brzemienia jego barki:
jego ręce porzuciły kosze.
8 W ucisku wołałeś, a Ja cię ratowałem,
odpowiedziałem ci z grzmiącej chmury,
doświadczyłem cię przy wodach Meriba⁴.
9 Słuchaj, mój ludu, chcę cię napomnieć:
obyś posłuchał Mnie, Izraelu!
10 ⁵ Nie będzie u ciebie boga obcego,
cudzemu bogu nie będziesz oddawał pokłonu.
11 Ja jestem Pan, twój Bóg,
który cię wyprowadził z ziemi egipskiej;
otwórz szeroko usta, abym je napełnił.

12 Lecz mój lud nie posłuchał mego głosu:
Izrael nie był Mi posłuszny⁶.
13 Pozostawiłem ich przeto twardości ich serca:
niech postępują według swych zamysłów!
14 Gdyby mój lud Mnie posłuchał,
a Izrael kroczył moimi drogami:
15 natychmiast zgniótłbym ich wrogów
i obróciłbym rękę na ich przeciwników.
16 Nienawidzący Pana schlebialiby Jemu,
a czas ich [kary] trwałby na wieki.
17 Jego⁷ zaś bym karmił tłuszczem pszenicy
i sycił miodem z opoki».

Ps 81, 1 - Ps 81 Psalm liturgiczny, utrzymany w tonie wyroczni prorockiej.

Ps 81, 4 - Pierwszy dzień miesiąca księżycowego był dniem świątecznym (Iz 1,13; Am 8,5).

Ps 81, 6 - Przekłady starożytne mają: "słyszał" (Józef).

Ps 81, 8 - Aluzja do teofanii u stóp góry Synaj (także Ps 18[17],12.14; Ps 77[76],19; Ps 104[103],7) i do Wj 17,1-7; Lb 20,2-13 (por. Ps 106[105],32).

Ps 81, 10 - Parafraza pierwszego przykazania Dekalogu (por. Wj 20,2n).

Ps 81, 12 - Por. Jr 7,24; Jr 11,8.

Ps 81, 17 - Tzn. Izraela. Wymienione produkty są symbolem dostatku. Por. Pwt 32,13 z przyp.; Iz 46,17n.

Psalm 82(81)¹

Los niegodziwych sędziów

1 Psalm. Asafowy.
Bóg powstaje w zgromadzeniu bogów,
pośrodku bogów sąd odbywa:²
2 «Dokądże będziecie sądzić niegodziwie
i trzymać stronę występnych?³
3 Ujmijcie się za sierotą i uciśnionym,
wymierzcie sprawiedliwość nieszczęśliwemu i ubogiemu!
4 Uwolnijcie uciśnionego i nędzarza,
wyrwijcie go z ręki występnych!

5 Lecz oni nie pojmują i nie rozumieją,
błąkają się w ciemnościach:
cała ziemia chwieje się w posadach⁴.
6 Ja rzekłem: Jesteście bogami
i wszyscy - synami Najwyższego⁵.
7 Lecz wy pomrzecie jak ludzie,
jak jeden mąż, książęta, poupadacie».

8 O Boże, powstań, odbądź sąd nad ziemią,
bo wszelkie narody są Twoją własnością.

Ps 82, 1 - Ps 82 Psalm o charakterze karcącej mowy prorockiej.

Ps 82, 1 - W wizji prorockiej objawia się Bóg w otoczeniu dworu niebieskiego (Ps 8,6; Ps 29[28],1; Ps 58[57],2; Ps 89[88],6.8), określanego mianem "bogów", "synów Bożych" lub "istot niebieskich". Podobnymi tytułami określeni są dostojnicy i sędziowie (por. przypis do Ps 58[57],2).

Ps 82, 2 - Prorocy często karcą nadużycia przekupnych sędziów (Iz 1,23; Iz 3,14; Iz 5,23; Jr 5,28; Jr 21,12; Am 5,7; Mi 3,11; Za 7,9n).

Ps 82, 5 - Sąd nabiera wyraźnych cech eschatologicznych (por. w. 8).

Ps 82, 6 - Przytacza to Jezus w sporze z przeciwnikami (J 10,34nn). Por. Ez 28,11-19.

Psalm 83(82)¹

Boże, upokórz sprzymierzonych wrogów!

1 Pieśń. Psalm. Asafowy.
2 O Boże, nie trwaj w milczeniu,
nie milcz i nie spoczywaj, Boże!
3 Bo oto burzą się Twoi wrogowie
i podnoszą głowę ci, którzy Cię nienawidzą.
4 Knują spisek przeciwko Twojemu ludowi,
zmawiają się przeciw tym, których strzeżesz.
5 «Pójdźcie - mówią - wytraćmy ich spośród narodów,
by więcej nie wspominano imienia Izraela».

6 Zaiste, zmawiają się jednomyślnie
i przeciw Tobie zawierają przymierze:
7 ² Namioty Edomu z Izmaelitami,
Moab i Hagryci,
8 Gebal, Ammon i Amalek,
kraj Filistynów i mieszkańcy Tyru.
9 Także Asyryjczycy połączyli się z nimi,
dla synów Lota stali się ramieniem.

10 Uczyń im jak Madianitom i Siserze³,
jak Jabinowi nad potokiem Kiszon³,
11 którzy polegli pod Endor,
stali się nawozem dla ziemi⁴.
12 Z ich książętami postąp jak z Orebem,
jak z Zeebem, z Zebachem i z Salmunną,
z wszystkimi ich przywódcami,
13 którzy mówili: «Zagarnijmy
dla siebie kraj⁵ Boga!»

14 O Boże mój, uczyń ich podobnymi do źdźbeł⁶ ostu,
do plew⁶ gnanych wichurą.
15 ⁷ Jak ogień pożera lasy,
jak pożoga wypala góry,
16 tak ich ścigaj Twoją nawałnicą
i burzą Twoją wpraw ich w zamieszanie!
17 Okryj hańbą ich oblicze,
aby szukali imienia Twego, Panie!
18 Niech wstyd i trwoga ogarną ich na zawsze,
niech będą pohańbieni i zginą!
19 Niechaj poznają Ciebie i wiedzą,
że tylko Ty, który sam jeden masz Jahwe⁸ na imię,
jesteś Najwyższy nad całą ziemią.

Ps 83, 1 - Ps 83 Lamentacja zbiorowa narodu izraelskiego.

Ps 83, 7 - Dziesięciu tradycyjnych wrogów Izraela. O Izmaelitach zob. Rdz 25,13-18, o Hagrytach - Rdz rozdz. 16 [->Rdz 16,1]; 1 Krn 5,10.19n; 1 Krn 11,38. Moabici i Ammonici (podobnie jak Edomici szczególnie nieprzyjaźni sąsiedzi) przedstawieni są pogardliwie w etiologicznym opowiadaniu Rdz 19,30-38 (zob. przypis) jako synowie Lota (w. 9), zrodzeni z kazirodztwa. Gebalici, szczep arabski, zamieszkiwali wzgórza na południe od Morza Martwego. Amalekici prowadzili życie wędrowne na pustyni między Półwyspem Synajskim a płd.-zach. Palestyną i byli spokrewnieni z Edomitami (Rdz 36,12; Pwt 25,17nn; Wj 17,8-16). Jako ostatni wymienieni są mieszkający nad brzegiem morza Filistyni, Fenicjanie, a nawet wielkie imperium mezopotamskie - Asyryjczycy.

Ps 83, 10 - Zwycięstwo Izraelitów pod dowództwem Baraka i Debory w pobliżu góry Tabor (Sdz 4,12-22). O klęsce Jabina, króla Chasor, zob. Sdz 4,2.23-24.

Ps 83, 11 - Inni popr.: "jak z Madianitami, którzy polegli pod En Charod, stali się..." opuszczając "Madianitom" w w. 10. O zwycięstwie tym wspomina Sdz 7,1-25. Obraz poległych, leżących jak nawóz na ziemi - zob. Jr 8,2; Jr 9,21.

Ps 83, 13 - Dosł.: "ziemię" lub "niwy".

Ps 83, 14 - Hebr.: Galgal oznacza okrągłe pozostałości z uschłych roślin ostowatych (Gundelia Tournefortii L.); miotane wiatrem były one plagą dla koni i ludzi. O plewach por. Iz 40,24; Jr 13,24.

Ps 83, 15 - Teofania zwiastująca sąd Boży.

Ps 83, 19 - Tzn. Bóg prawdziwy.

Psalm 84(83)¹

Szczęście mieszkańca świątyni

1 Kierownikowi chóru. Na wzór z Gat. Synów Koracha. Psalm.
2 Jak miłe są przybytki Twoje,
Panie Zastępów!
3 Dusza moja pragnie i tęskni
do przedsieni Pańskich.
Moje serce i ciało radośnie wołają
do Boga żywego².
4 Nawet wróbel dom sobie znajduje
i jaskółka gniazdo.
gdzie złoży swe pisklęta:
przy³ Twoich ołtarzach, Panie Zastępów,
mój Królu i mój Boże!
5 Szczęśliwi, którzy mieszkają w domu Twoim, Panie,
nieustannie Cię wychwalają.

6 Szczęśliwi, których moc jest w Tobie,
którzy zachowują ufność w swym sercu⁴.
7 Przechodząc doliną Baka⁵,
przemieniają ją w źródło,
a wczesny deszcz błogosławieństwem ją okryje.
8 Z mocy w moc wzrastać będą:
Boga <nad bogami>⁶ ujrzą na Syjonie.
9 Panie Zastępów, usłysz moją modlitwę;
nakłoń ucha, Boże Jakuba!
10 Spojrzyj, Puklerzu nasz, Boże,
i wejrzyj na oblicze Twego Pomazańca⁷!

11 Zaiste jeden dzień w przybytkach Twoich
lepszy jest niż innych tysiące;
wolę stać w progu domu mojego Boga,
niż mieszkać w namiotach grzeszników.
12 Bo Pan Bóg jest słońcem i tarczą:
Pan hojnie darzy łaską i chwałą,
nie odmawia dobrodziejstw
postępującym nienagannie.
13 Panie Zastępów,
szczęśliwy człowiek, który ufa Tobie!

Ps 84, 1 - Ps 84 Hymn wysławiający wspaniałość Syjonu, pokrewny Ps 46[45] [->Ps 46[45],1], Ps 48[47] [->Ps 48[47],1] i Ps 76[75] [->Ps 76[75],1], śpiewany może przez pielgrzymów, zwłaszcza udających się na Święto Namiotów.

Ps 84, 3 - Psalmista tęskni całym swym jestestwem za świątynią Pańską.

Ps 84, 4 - Tekst poprawiony.

Ps 84, 6 - Tekst poprawiony; hebr.: "drogi pielgrzymów".

Ps 84, 7 - Położenie doliny Baka ("łez" lub "płaczu") bliżej nieznane; może chodzi o określenie symboliczne.

Ps 84, 8 - "Nad bogami" - zapewne później dodane. Znaczenie wyrażenia zob. w przypisie do Ps 82[81],1. Inni popr. "swojego", a "moc" oddają przez "szaniec" (= mur miejski), przez który idą naprzód pielgrzymi.

Ps 84, 10 - Tzn. króla lub arcykapłana, uważanego po niewoli za przywódcę narodu.

Psalm 85(84)¹

Bliskie jest nasze zbawienie

1 Kierownikowi chóru. Synów Koracha. Psalm.
2 Łaskawym się okazałeś, Panie, dla Twej ziemi;
odmieniłeś los² Jakuba,
3 odpuściłeś winę Twojemu ludowi;
zakryłeś wszystkie ich grzechy.
4 Powściągnąłeś całe zagniewanie³ Twoje,
zaniechałeś zapalczywości Twojego gniewu.
5 Odnów nas, Boże, nasz Zbawco,
i zaniechaj Twego oburzenia na nas!
6 Czyż będziesz na nas gniewał się na wieki,
czy gniew Twój rozciągniesz na wszystkie pokolenia?
7 Czyż to nie Ty przywrócisz nam życie⁴,
aby Twój lud weselił się w Tobie?
8 Okaż nam, Panie, swoją łaskawość
i daj nam swoje zbawienie!
9 Chciałbym słuchać tego, co mówi Pan Bóg:
oto ogłasza pokój
ludowi swemu i świętym swoim;
niech się nie stają znów nierozsądni⁵.
10 Zaiste, bliskie jest Jego zbawienie dla tych, którzy się Go boją,
tak iż chwała⁶ zamieszka w naszej ziemi.
11 ⁷ Łaskawość i wierność spotkają się z sobą,
ucałują się sprawiedliwość i pokój.
12 Wierność z ziemi wyrośnie,
a sprawiedliwość wychyli się z nieba.
13 Pan sam obdarzy szczęściem
a nasza ziemia wyda swój owoc⁸.
14 Sprawiedliwość pójdzie przed Nim,
po śladach Jego kroków - zbawienie⁹.

Ps 85, 1 - Ps 85 Psalm typu prorockiego, zawierający zbiorowe wyznanie ufności (2-4), lamentację (5-8) i obietnicę Bożą utrzymaną w tonie mesjańskim (9-14).

Ps 85, 2 - Wyrażenie to oznacza nie tylko przywrócenie dawnego stanu i powrót z niewoli babilońskiej, ale - pod wpływem proroków - także eschatologiczne odnowienie (por. Jr 29,14; Jr 30,3.18; Jr 31,23; Ez 16,53; Oz 6,11; Am 9,14; So 3,20, także Ps 14[13],7; Ps 53[52],7; Ps 126[125],4). Zakłada ono wewnętrzne nawrócenie i odpuszczenie grzechów (w. 3).

Ps 85, 4 - Por. Iz 54,8; Za 1,12-18.

Ps 85, 7 - W sensie pełnej egzystencji religijno-narodowej we własnym kraju.

Ps 85, 9 - Inni tłum.: "niech nie pozostają bez nadziei".

Ps 85, 10 - Chwała Pańska, która opuściła świątynię wraz z jej zniszczeniem przez Nabuchodonozora, zamieszka w nowej, odbudowanej świątyni (Ez 43,2-9; Ag 2,9), by objawić się wszystkim ludziom (por. Iz 40,5).

Ps 85, 11-14 - Perspektywa pomyślności okresu mesjańskiego przedstawiona za pomocą uosobionych przymiotów Bożych (jak w Ps 43[42],3; Iz 45,8; por. także Iz 9,1-6; Iz 11,4n). "Sprawiedliwość" - to wierność Boga dotrzymującego obietnic przymierza.

Ps 85, 13 - Obfity urodzaj jest w ST tradycyjnym przejawem okresu zbawienia (por. Iz 4,2; Jr 31,12nn; Oz 2,23n; Am 9,13).

Ps 85, 14 - Tekst popr.; hebr.: "i będzie uważać na drogę jego kroków". Por. Iz 58,8.

Psalm 86(85)¹

O pomoc w przeciwnościach

1 Prośba. Dawidowy.
Nakłoń swe ucho, wysłuchaj mnie, Panie,
bo jestem nędzny i ubogi.
2 Strzeż mojego życia², bo jestem pobożny,
zbaw sługę Twego, który ufa Tobie.
Ty jesteś Bogiem moim,
3 Panie, zmiłuj się nade mną,
bo nieustannie wołam do Ciebie.
4 Rozraduj życie swego sługi,
bo ku Tobie, Panie, wznoszę moją duszę.
5 Ty bowiem, Panie, jesteś dobry i pełen przebaczenia,
pełen łaskawości dla wszystkich, którzy Cię wzywają³.
6 Wysłuchaj, Panie, modlitwę moją
i zważ na głos mojej prośby!
7 Wołam do Ciebie w dniu mego utrapienia,
bo Ty mnie wysłuchujesz.

8 Nie ma wśród bogów równego Tobie, Panie⁴,
ani czegoś takiego jak Twoje dzieło.
9 Przyjdą wszystkie ludy, które stworzyłeś,
i Tobie, Panie, pokłon oddadzą,
i będą sławiły Twe imię⁵.
10 Boś Ty jest wielki i działasz cuda:
tylko Ty jesteś Bogiem.

11 Naucz mię, Panie, Twej drogi,
bym postępował według Twojej prawdy;
skłoń moje serce ku bojaźni Twojego imienia!
12 Będę Cię chwalił, Panie, mój Boże, z całego serca mojego
i na wieki będę sławił Twe imię,
13 bo wielkie było dla mnie Twoje miłosierdzie
i życie moje wyrwałeś z głębin Szeolu⁶.

14 O Boże, pyszni przeciw mnie powstali
i zgraja gwałtowników czyha na me życie,
a nie mają względu na Ciebie.
15 Ale Ty, Panie, jesteś Bogiem miłosiernym i łaskawym,
nieskorym do gniewu, bardzo łagodnym i wiernym⁷.
16 Zwróć się ku mnie i zmiłuj się nade mną;
udziel Twej siły słudze swojemu
i ocal syna swej służebnicy!⁸
17 Uczyń dla mnie znak - zapowiedź pomyślności,
ażeby ci, którzy mnie nienawidzą, ujrzeli ze wstydem,
żeś Ty, Panie, mi pomógł i pocieszył mnie.

Ps 86, 1 - Ps 86 Indywidualna lamentacja.

Ps 86, 2 - "Życie" - tu i w w. 4 odpowiednik hebr. Nefesz (= pierwiastek życiodajny) tłumaczony także jako "dusza", "osoba" lub "ja".

Ps 86, 5 - Por. Wj 34,6; Lb 14,18. Por. niżej przyp. do w. 15.

Ps 86, 8 - Por. Ps 40[39],6; Ps 71[70],19; Ps 95[94],3; Ps 96[95],4. W porównaniu z Panem inni bogowie są niczym (w. 10).

Ps 86, 9 - Eschatologiczne nawrócenie wszystkich narodów (por. Ps 22[21],28nn; Ps 66[65],4; Iz 2,3-5; Iz 24,15n; także Ap 15,4).

Ps 86, 13 - Zbawcza interwencja Boża wyrwała Psalmistę ze sfery śmierci.

Ps 86, 15 - Por. Ps 103[102],8; Ps 145[144],8.

Ps 86, 16 - Jako rodowity Izraelita uważa się Psalmista za sługę całkowicie zależnego od Pana jak niewolnik. Por. Ps 116[115] [->Ps 116[115],1], Ps 15[14] [->Ps 15[14],1]; w NT: Mk 10,45; Łk 1,36; Flp 2,7; 2 Kor 8,9.

Psalm 87(86)¹

Syjon macierzą wszystkich ludów

1 Synów Koracha. Psalm. Pieśń.
Budowla Jego jest na świętych górach:
2 Pan miłuje bramy Syjonu
bardziej niż wszystkie namioty Jakuba.
3 Wspaniałe rzeczy głoszą o tobie,
o miasto Boże!
4 Wymienię Rahab i Babel wśród tych, co mnie znają;
oto Filistyni i Tyr razem z Kusz [powiedzą]:
«Ten [i ten] się tam urodził»².

5 O Syjonie zaś będzie się mówić: «Każdy na nim się narodził,
a Najwyższy sam go umacnia»³.
6 Pan spisując wylicza narody:
«Ten się tam urodził».
7 I oni zaśpiewają jak tancerze:
«W tobie są wszystkie me źródła»⁴.

Ps 87, 1 - Ps 87 Hymn sławiący piękność Syjonu.

Ps 87, 4 - Syjon jest matką także dla Izraelitów rozproszonych wśród narodów obcych (głównie w Egipcie i Babilonii). Inni widzą tu prozelitów, pochodzących z wymienionych narodów.

Ps 87, 5 - Pierwsza część wiersza brzmi w LXX: "O Syjonie każdy powie «Matko!», bo każdy się na nim narodził". Por. Ga 4,26; Ef 5,22-33; Hbr 12,22n.

Ps 87, 7 - Tekst zapewne skażony; tłum. przypuszczalne. Por. Ps 36[35],10; Iz 12,3; Jr 2,13; Ez 47,1-12; Jl 4,18; Za 14,8; Ap 22,17.

Psalm 88(87)¹

W ciężkim doświadczeniu

1 Pieśń. Psalm. Synów Koracha. Kierownikowi chóru. Według [melodii] «Machalat» śpiewać². Pieśń pouczająca. Hemana Ezrachity.
2 Panie, mój Boże,
za dnia wołam,
nocą się żalę przed Tobą³.
3 Niech dojdzie do Ciebie moja modlitwa,
nakłoń swego ucha na moje wołanie!
4 Bo dusza moja jest nasycona nieszczęściami,
a życie moje zbliża się do Szeolu.
5 Zaliczają mnie do tych, co schodzą do grobu⁴,
stałem się podobny do męża bezsilnego.
6 Moje posłanie⁵ jest między zmarłymi,
tak jak zabitych, którzy leżą w grobie,
o których już nie pamiętasz,
którzy wypadli z Twojej ręki.
7 Umieściłeś mię w dole głębokim,
w ciemnościach, w przepaści.
8 Ciąży nade mną Twoje oburzenie.
Sprawiłeś, że wszystkie twe fale⁶ mnie dosięgły.
9 Oddaliłeś ode mnie moich znajomych,
uczyniłeś mnie dla nich ohydnym,
jestem zamknięty, bez wyjścia⁷.
10 Moje oko słabnie od nieszczęścia,
codziennie wołam do Ciebie, Panie,
do Ciebie ręce wyciągam.

11 ⁸ Czy dla cieniów czynisz cuda?
Czy zmarli wstaną i będą Cię sławić?
12 Czy to w grobie się opowiada o Twojej łasce,
a w Szeolu o Twojej wierności?
13 Czy Twoje cuda ukazują się w ciemnościach,
a sprawiedliwość Twoja w ziemi zapomnienia?

14 Ja zaś, o Panie, wołam do Ciebie
i rano modlitwa moja niech do Ciebie dotrze.
15 Czemu odrzucasz mię, Panie,
ukrywasz oblicze swoje przede mną?
16 ⁹ Ja jestem biedny i od dzieciństwa na progu śmierci,
dźwigałem grozę Twoją i mdlałem.
17 Nade mną przeszły Twe gniewy
i zgubiły mnie Twoje groźby.
18 Otaczają mnie nieustannie jak woda;
okrążają mnie wszystkie naraz.
19 Odsunąłeś ode mnie przyjaciół i towarzyszy:
domownikami moimi stały się ciemności.

Ps 88, 1 - Ps 88 Lamentacja indywidualna.

Ps 88, 1 - Zob. przypis do Ps 46[45],1.

Ps 88, 2 - Tekst poprawiony.

Ps 88, 5 - Psalmista jest bliski śmierci (por. w. 6-7).

Ps 88, 6 - Tekst niepewny; tłum. przypuszczalne. Władza Boga rozciąga się także nad krainą zmarłych (Ps 139[138],8; Hi 26,6; Am 9,2), choć kontakt ich z Nim wydaje się znacznie rozluźniony (w. 11-13 - por. Ps 6,6; Ps 115[113],17; Iz 38,18n), podobnie zresztą jak ze światem żywych.

Ps 88, 8 - Por. Ps 42[41],8.

Ps 88, 9 - Por. np. w. 19 i Ps 31[30],12; Hi 19,13; Jr 11,18nn; Jr 12,6. Być może Psalmista jest chory na trąd (Kpł 13,46).

Ps 88, 11 - Zob. przypis do w. 6. Psalmista nie zna jeszcze prawdy o zmartwychwstaniu ciał (Dn 12,2n), powszechnej w późnym judaizmie i NT.

Ps 88, 16 - Tzn. od wieku dziecięcego (= zawsze) ciążył nade mną gniew Pański, zbliżając mnie często do sfery śmierci.

Psalm 89(88)¹

Wyniesienie i upadek domu Dawida

1 Pieśń pouczająca. Etana Ezrachity.
2 Na wieki będę opiewał łaski Pana,
moimi ustami będę głosił Twą wierność przez wszystkie pokolenia,
3 albowiem powiedziałeś: «Na wieki ugruntowana jest łaska»,
utrwaliłeś swoją wierność w niebiosach².
4 «Zawarłem przymierze z moim wybrańcem;
przysiągłem słudze memu, Dawidowi:
5 Utrwalę na wieki twoje potomstwo
i tron twój utrwalę z pokolenia na pokolenie»³.

6 Niebiosa wysławiają cuda Twoje, Panie,
i wierność Twoją w radzie świętych.
7 ⁴ Bo któż na obłokach będzie równy Panu,
któż wśród synów Bożych będzie do Pana podobny?
8 Bóg w radzie świętych przejmuje bojaźnią,
wielki jest i straszny - ponad wszystkich wokół Niego.
9 Panie, Boże Zastępów, któż równy jest Tobie?
Potężny jesteś, Panie, a wierność Twoja w krąg Ciebie otacza.
10 ⁵ Ty ujarzmiasz pyszne morze,
Ty poskramiasz jego wzdęte bałwany.
11 Ty podeptałeś Rahaba jak padlinę,
rozproszyłeś Twych wrogów możnym Twym ramieniem.
12 Twoje jest niebo i Twoja jest ziemia⁶;
Ty założyłeś świat wraz z tym, co go napełnia;
13 Ty stworzyłeś północ i południe;
Tabor i Hermon wykrzykują radośnie na cześć Twego imienia.
14 Ty masz ramię pełne potęgi,
mocna jest ręka Twoja i Twoja prawica wzniesiona.
15 Podstawą Twego tronu sprawiedliwość i prawo;
przed Tobą kroczą łaska i wierność⁷.
16 Szczęśliwy lud, co umie się radować:
chodzi, o Panie, w świetle Twego oblicza.
17 Cieszą się zawsze Twoim imieniem,
wywyższa ich Twoja sprawiedliwość.
18 Bo Ty jesteś blaskiem ich potęgi,
a dzięki Twej przychylności moc⁸ nasza się wznosi.
19 Bo puklerz nasz należy do Pana,
a król nasz - do Świętego Izraela.

20 Mówiłeś niegdyś w widzeniu
do świętych Twoich⁹ i powiedziałeś:
«Włożyłem na głowę mocarza koronę;
wyniosłem wybrańca z ludu.
21 Znalazłem Dawida, sługę mojego,
namaściłem go świętym olejem moim,
22 aby ręka moja zawsze z nim była
i umacniało go moje ramię.
23 Nie zwiedzie go nieprzyjaciel
ani nie pognębi go złośnik.
24 Lecz zetrę przed nim jego przeciwników,
porażę tych, co go nienawidzą.
25 Z nim moja wierność i łaska;
w moim imieniu moc jego się wzniesie.
26 I rękę jego wyciągnę na morze,
a prawicę jego na rzeki.
27 On będzie wołał do Mnie: "Ty jesteś moim Ojcem,
Bogiem moim i Skałą mojego ocalenia"¹⁰.
28 A Ja go ustanowię pierworodnym¹¹,
największym wśród królów ziemi.
29 Zachowam dla niego łaskawość swą na wieki
i wierne będzie moje z nim przymierze.
30 Sprawię, że potomstwo jego będzie wieczne,
a jego tron - [trwały] jak dni nieba.
31 A jeśli synowie jego porzucą moje prawo
i nie będą postępować według mych przykazań,
32 jeżeli naruszą moje ustawy
i nie będą pełnili moich rozkazów,
33 ukarzę rózgą ich przewinienia,
a winę ich biczami;
34 lecz nie odejmę mu łaski mojej
i nie zawiodę w mojej wierności.
35 Nie zbezczeszczę mojego przymierza
ani nie zmienię słowa ust moich.
36 Raz przysiągłem na moją świętość:
na pewno nie skłamię Dawidowi.
37 ¹² Potomstwo jego trwać będzie wiecznie
i tron jego będzie przede Mną jak słońce,
38 jak księżyc, co pozostaje na wieki,
a świadek w chmurach jest wierny».

39 A jednak odpędziłeś i odrzuciłeś,
rozgniewałeś się na Twego pomazańca.
40 Zerwałeś przymierze z Twoim sługą,
poniżyłeś w proch jego diadem.
41 Porozwalałeś wszystkie jego mury,
obróciłeś w gruzy jego twierdze.
42 Ograbili go wszyscy przechodzący drogą,
stał się pośmiewiskiem dla swoich sąsiadów.
43 Podniosłeś prawicę jego nieprzyjaciół;
radością napełniłeś wszystkich jego wrogów.
44 Także cofnąłeś jego miecz przed napastnikiem¹³,
nie pozwoliłeś mu ostać się w walce,
45 pozbawiłeś blasku jego berło
i wywróciłeś tron jego na ziemię.
46 Skróciłeś dni jego młodości¹⁴,
okryłeś go niesławą.

47 Jak długo, Panie? Czy zawsze będziesz się ukrywał?
Czy Twoje oburzenie będzie płonąć jak ogień?
48 Pamiętaj, jak krótkie jest moje życie¹⁵,
jak znikomymi stworzyłeś wszystkich ludzi.
49 Czy jest ktoś, kto by żył, a nie zaznał śmierci,
kto by życie swe wyrwał spod władzy Szeolu?
50 Gdzież są, o Panie, Twoje dawne łaski,
które zaprzysiągłeś Dawidowi na swoją wierność?
51 Pomnij, o Panie, na zniewagę sług Twoich:
noszę w mym zanadrzu całą wrogość narodów,
52 z jaką ubliżają przeciwnicy Twoi, Panie,
z jaką ubliżają krokom Twego pomazańca.

53 Niech będzie błogosławiony Pan na wieki!
Amen. Amen¹⁶.

Ps 89, 1 - Ps 89 Psalm złożony z hymnu (2-19), wyroczni dla domu Dawida (20-38) i lamentacji nad upadkiem królestwa Dawidowego.

Ps 89, 3 - Popr. wg LXX; hebr.: "Bo powiedziałem: Na wieki zostanie ugruntowana łaskawość; niebiosa - utrwalasz w nich swą wierność".

Ps 89, 5 - Por. Ps 45[44],7; Ps 61[60],8; 2 Sm 7,13.16.

Ps 89, 7 - Por. Ps 86[85],8.10; o znaczeniu wyrażenia "synowie Boży" zob. przypis do Ps 82[81],1.

Ps 89, 10 - Zob. Ps 46[45],3n.

Ps 89, 12 - Zob. Ps 24[23],1n.

Ps 89, 15 - Por. Ps 85[84],11nn; Ps 97[96],2.

Ps 89, 18 - Dosł.: "róg".

Ps 89, 20 - Proroctwo Natana 2 Sm rozdz. 7 [->2 Sm 7,1] i dalsze zapowiedzi pomyślne dla dynastii Dawida (por. także Ps 72[71] [->Ps 72[71],1]; Ps 132[131] [->Ps 132[131],1]; Iz 42,1).

Ps 89, 27 - Por. Ps 2,7; Pwt 32,15; 2 Sm 7,14.

Ps 89, 28 - Chrystus nosi ten tytuł w Rz 8,29; Kol 1,15-18; Hbr 1,6; Ap 1,5 (cytat tego Ps).

Ps 89, 37 - Por. Ps 72[71],5-7. Pełna realizacja dopiero w Chrystusie: Łk 1,32n; Rz 1,3n; Ap 1,15.

Ps 89, 44 - Tekst popr.; hebr.: "skała"; podobnie w w. 45, tłum. przybliżone.

Ps 89, 46 - Może aluzja do Jozjasza (2 Krl 22,1.9) lub Jechoniasza (2 Krl 24,8.12).

Ps 89, 48 - Tekst skażony; tłum. przypuszczalne.

Ps 89, 53 - Doksologia zamykająca całą III Księgę Ps.

Księga Czwarta

Psalm 90(89)¹

Wieczny Bóg nadzieją człowieka

1 Błaganie Mojżesza, męża Bożego.
Panie, Ty dla nas byłeś ucieczką
z pokolenia na pokolenie.
2 Zanim góry narodziły się w bólach,
nim ziemia i świat powstały,
od wieku po wiek Ty jesteś Bogiem².

3 ³ W proch każesz powracać śmiertelnym,
i mówisz: «Synowie ludzcy, wracajcie!»
4 Bo tysiąc lat w Twoich oczach
jest jak wczorajszy dzień, który minął,
niby straż nocna.
5 Porywasz ich: stają się jak sen poranny⁴,
jak trawa, co rośnie:
6 rankiem kwitnie i jest zielona,
wieczorem więdnie i usycha.

7 Zaiste, Twój gniew nas niszczy,
trwoży nas Twe oburzenie.
8 ⁵ Stawiasz przed sobą nasze winy,
nasze skryte grzechy w świetle Twojego oblicza.
9 Bo wszystkie dni nasze płyną pod Twoim gniewem;
kończymy nasze lata jak westchnienie.
10 Miarą naszych lat jest lat siedemdziesiąt
lub, gdy jesteśmy mocni, osiemdziesiąt;
a większość z nich to trud i marność:
bo szybko mijają, my zaś odlatujemy.
11 Któż potrafi zważyć ogrom Twojego gniewu
i kto może doświadczyć mocy Twego oburzenia?⁶
12 Naucz nas liczyć dni nasze,
abyśmy osiągnęli mądrość serca.

13 Powróć, o Panie, dokądże jeszcze...?
I bądź litościwy dla sług Twoich!⁷
14 Nasyć nas z rana swoją łaskawością,
abyśmy przez wszystkie dni nasze mogli się radować i cieszyć.
15 Daj radość według [miary] dni, w których nas przygniotłeś,
i lat, w których zaznaliśmy niedoli.
16 Niech sługom Twoim ukaże się Twe dzieło,
a chwała Twoja nad ich synami!
17 A dobroć Pana Boga naszego niech będzie nad nami!
I wspieraj pracę rąk naszych,
wspieraj dzieło rąk naszych!

Ps 90, 1 - Ps 90 Lamentacja zbiorowa z pewnymi elementami hymnodycznymi (1-4).

Ps 90, 2 - Nawiązujący do dawnych podań, poetycki sposób opisu powstawania świata (podobnie Hi 38,8; o morzu!). Tylko Bóg był sprawcą i świadkiem tego wydarzenia: Hi 38,8-38; por. Prz 8,25.

Ps 90, 3 - Człowiek, ukształtowany z prochu (Rdz 3,19), zostaje obrócony przez Boga w tenże proch (Ps 103[102],14; Ps 104[103],29; Ps 146[145],4; Hi 38,8-38; Koh 12,7). Wieczność Boga i doczesność człowieka są niewspółmierne (por. 2 P 3,8).

Ps 90, 5 - Tłum. przypuszczalne. Roślinność, pokrywająca wczesną wiosną pustynne tereny Judei, usycha po bardzo krótkim czasie pod wpływem gorącego wiatru wschodniego (chamsin) : Ps 102[101],12; Ps 103[102],15-16; Hi 14,1-2; Syr 14,18; Iz 40,6n.

Ps 90, 8 - Refleksje podobnego typu jak Rdz 6,3; decydującym czynnikiem krótkości i znikomości życia ludzkiego jest grzech. Stanowi to dość częsty temat sentencji mądrościowych, np. Prz 10,27; Syr 18,8-9; obszerniej Koh 12,1-7. Gniew Boży - stały u proroków obraz sprawiedliwości karzącej.

Ps 90, 11 - Tekst popr.; hebr.: "a jaka bojaźń przed Tobą, taki gniew".

Ps 90, 13 - Por. Wj 32,12; Pwt 32,36.

Psalm 91(90)¹

O Bożej opiece

1 Kto przebywa w pieczy Najwyższego
i w cieniu Wszechmocnego mieszka,
2 mówi do Pana: «Ucieczko moja i Twierdzo,
mój Boże, któremu ufam».
3 Bo On sam cię wyzwoli
z sideł myśliwego
i od zgubnego słowa².
4 Okryje cię swymi piórami
i schronisz się pod Jego skrzydła:
Jego wierność to puklerz i tarcza.
5 W nocy nie ulękniesz się strachu
ani za dnia - lecącej strzały,
6 ani zarazy, co idzie w mroku,
ni moru, co niszczy w południe³.
7 Choć tysiąc padnie u twego boku,
a dziesięć tysięcy po twojej prawicy:
ciebie to nie spotka.
8 Ty ujrzysz na własne oczy:
będziesz widział odpłatę daną grzesznikom.
9 Albowiem Pan jest twoją ucieczką,
jako obrońcę wziąłeś sobie Najwyższego.
10 Niedola nie przystąpi do ciebie,
a cios nie spotka twojego namiotu,
11 bo swoim aniołom dał rozkaz o tobie,
aby cię strzegli na wszystkich twych drogach⁴.
12 Na rękach będą cię nosili,
abyś nie uraził swej stopy o kamień.
13 Będziesz stąpał po wężach i żmijach,
a lwa i smoka będziesz mógł podeptać⁵.

14 Ja go wybawię, bo przylgnął do Mnie;
osłonię go, bo uznał moje imię.
15 Będzie Mnie wzywał, a Ja go wysłucham
i będę z nim w utrapieniu,
wyzwolę go i sławą obdarzę.
16 Nasycę go długim życiem
i ukażę mu moje zbawienie.

Ps 91, 1 - Ps 91 Psalm dydaktyczny, pochodzący z kół mądrościowych. W wolnym przekładzie Jana Kochanowskiego znany jako popularna pieśń religijna: "Kto się w opiekę".

Ps 91, 3 - Hebr. ma wokalizację słowa "zaraza", o której jednak mówi dopiero w. 6. "Zgubne słowo" - to kłamliwe oskarżenie (por. Ps 5,10; Ps 38[37],13).

Ps 91, 6 - Por. Wj 12,29; 2 Krl 19,35; Jr 15,8.

Ps 91, 11 - Bóg strzeże swoich wybranych przez aniołów, by nie dopuścić ich do upadku (Prz 3,23). Na tekst ten powołuje się szatan podczas kuszenia Jezusa (w. 11-12; Mt 4,6).

Ps 91, 13 - Nawiązuje do tego Łk 10,19.

Psalm 92(91)¹

Sprawiedliwe rządy Boże

1 Psalm. Pieśń. Na dzień szabatu.
2 Dobrze jest dziękować Panu
i śpiewać imieniu Twemu, o Najwyższy:
3 głosić z rana Twoją łaskawość,
a wierność Twoją nocami,
4 na harfie dziesięciostrunnej i lirze
i pieśnią przy dźwiękach cytry.
5 Bo rozradowałeś mnie, Panie, Twoimi czynami,
cieszę się dziełami rąk Twoich.

6 Jakże wielkie są dzieła Twe, Panie,
bardzo głębokie Twe myśli!
7 Człowiek nierozumny ich nie zna,
a głupiec ich nie pojmuje.
8 Chociaż występni plenią się jak zielsko
i złoczyńcy jaśnieją przepychem,
i tak [idą] na wieczną zagładę.
9 Ty zaś, o Panie, na wieki jesteś wywyższony².
10 Bo oto wrogowie Twoi, Panie,
bo oto wrogowie Twoi poginą,
rozproszą się wszyscy złoczyńcy.

11 Wywyższyłeś mój róg jak u bawołu,
skropiłeś mnie świeżym olejkiem³.
12 Oko moje patrzy na nieprzyjaciół⁴,
<tych, co powstają na mnie>.
Słuchają moje uszy moich przeciwników.
13 Sprawiedliwy zakwitnie jak palma,
rozrośnie się jak cedr na Libanie⁵.
14 ⁶ Zasadzeni w domu Pańskim
rozkwitną na dziedzińcach naszego Boga.
15 Wydadzą owoc nawet i w starości,
pełni soków i zawsze żywotni,
16 aby świadczyć, że Pan jest sprawiedliwy,
moja Skała, nie ma w Nim nieprawości.

Ps 92, 1 - Ps 92 Hymn z motywami dziękczynienia.

Ps 92, 9 - Tłum. przybliżone.

Ps 92, 11 - Namaszczenia olejkiem, praktykowane często na Wschodzie, stanowiły akt czci; tutaj może chodzić o symbol świątecznej radości (por. Ps 23[22],5; Ps 45[44],8).

Ps 92, 12 - "Nieprzyjaciół" - wg przekł. starożytnych. Środkowy wiersz jest zapewne późniejszym uzupełnieniem, zbędnym rzeczowo i metrycznie.

Ps 92, 13 - Por. Ps 1,3. Palmy i cedry oznaczają się tak wysokością, jak długowiecznością: ww. 14-16.

Ps 92, 14 - Por. Łk 2,25-38.

Psalm 93(92)¹

Majestat Stwórcy świata

1 Pan króluje, oblókł się w majestat,
Pan przywdział potęgę i nią się przepasał:
tak utwierdził świat, że się nie zachwieje.
2 Twój tron niewzruszony od wieczności,
Ty jesteś od wieków, <o Boże>².
3 Podnoszą rzeki, o Panie,
rzeki swój głos podnoszą,
rzeki swój szum podnoszą.
4 Ponad szum wód rozległych,
ponad potęgę morskiej kipieli³
potężny jest Pan na wysokościach.
5 Świadectwa Twoje są bardzo godne wiary;
domowi Twojemu przystoi świętość
po wszystkie dni, o Panie!

Ps 93, 1 - Ps 93 Hymn na cześć Pana-Króla (por. Ps 97[96],1; Ps 99[98],1).

Ps 93, 2 - Uzupełniono wg Targumu.

Ps 93, 4 - Por. Ps 18[17],5; Ps 46[45],3n; Hi 7,12.

Psalm 94(93)¹

Wołanie o sprawiedliwość

1 Boże, Mścicielu², Panie,
Boże, Mścicielu, ukaż się!
2 Powstań Ty, który sądzisz ziemię,
daj pysznym odpłatę!
3 Jak długo występni, o Panie,
jak długo będą się chełpić występni,
4 będą pleść i gadać bezczelnie,
i chwalić się będą wszyscy złoczyńcy?
5 Lud Twój, o Panie, depczą
i uciskają Twoje dziedzictwo,
6 mordują wdowę i przychodnia
i zabijają sieroty³.
7 A mówią: «Pan nie widzi,
nie dostrzega [tego] Bóg Jakuba»⁴.

8 Pomnijcie, głupcy w narodzie!
Kiedy zmądrzejecie, bezrozumni?
9 Nie ma usłyszeć Ten, który ucho wszczepił,
nie ma widzieć Ten, co utworzył oko,
10 czy nie ma karać Ten, co strofuje ludy,
Ten, który ludzi naucza mądrości?
11 Pan zna myśli ludzkie:
że są one marnością⁵.

12 Szczęśliwy mąż, którego Ty wychowujesz, o Panie,
i prawem Twoim pouczasz,
13 by dać mu odpocząć w dniach nieszczęśliwych,
nim grób wykopią dla występnego.
14 Pan bowiem nie odpycha swego ludu
i nie porzuca swojego dziedzictwa;
15 lecz wyrok powróci do sprawiedliwości⁶,
za nią [pójdą] wszyscy, co są prawego serca.

16 Kto wystąpi w mojej obronie przeciw niegodziwcom?
Kto mię zasłoni od złoczyńców?
17 Gdyby Pan mi nie udzielił pomocy,
wnet by moja dusza zamieszkała [w kraju] milczenia⁷.
18 A kiedy myślę: «Moja noga się chwieje»,
wtedy mnie wspiera Twoja łaska, Panie!
19 Gdy się w moim sercu mnożą niepokoje,
Twoje pociechy mnie orzeźwiają.
20 Co z Tobą ma wspólnego nieprawy trybunał,
który sprowadza nieszczęście wbrew Prawu?⁸
21 Choć czyhają na życie sprawiedliwego,
chociaż potępiają krew niewinną:
22 na pewno Pan będzie mi obroną,
a Bóg mój skałą ucieczki.
23 A tamtym za ich niegodziwość zapłaci;
i zgubi ich własna złośliwość,
nasz Pan Bóg ich zgubi.

Ps 94, 1 - Ps 94 Lamentacja zbiorowa (1-7) i indywidualna (16-23) z akcentami dydaktycznymi (8-11).

Ps 94, 1 - Bóg jest nazwany "mścicielem", ponieważ On wyda ostateczny wyrok na nieprawość. W tym celu błaga Psalmista Pana o teofanię, motyw częsty w Ps.

Ps 94, 6 - Uciskają ludzi bezbronnych i dlatego otaczanych przez Pana specjalną opieką Prawa (Wj 22,21nn; Pwt 24,17-22). Por. Iz 1,23; Iz 3,14n.

Ps 94, 7 - Por. Ps 10,4.11 (= Ps 9,25.32).

Ps 94, 11 - Św. Paweł w 1 Kor 3,20 stosuje to do oceny mądrości czysto ludzkiej.

Ps 94, 15 - Wyrok Boży zmierzający zawsze ku zbawieniu Jego ludu; jego wykładnikiem jest sprawiedliwość.

Ps 94, 17 - Tzn. dostałbym się w sferę śmierci. "Krajem milczenia" jest Szeol.

Ps 94, 20 - Tłum. przybliżone. Krytyka niesprawiedliwych praktyk sądowniczych (zob. w. 21).

Psalm 95(94)¹

Wielkiemu Bogu chwała!

1 Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu,
wznośmy okrzyki na cześć Skały² naszego zbawienia:
2 przystąpmy z dziękczynieniem przed Jego oblicze,
radośnie śpiewajmy Mu pieśni!
3 Albowiem Pan jest wielkim Bogiem
i wielkim Królem ponad wszystkimi bogami³:
4 głębiny ziemi są w Jego ręku
i szczyty gór należą do Niego.
5 Morze jest Jego własnością: bo On sam je uczynił,
i stały ląd ukształtowały Jego ręce.

6 Wejdźcie, uwielbiajmy, padnijmy na twarze
i zegnijmy kolana przed Panem, który nas stworzył.
7 Albowiem On jest naszym Bogiem,
a my ludem Jego pastwiska
i owcami w Jego ręku⁴.
Obyście usłyszeli dzisiaj głos Jego:
8 Nie zatwardzajcie serc waszych jak w Meriba,
jak na pustyni w dniu Massa⁵,
9 gdzie Mnie wasi przodkowie wystawiali na próbę
i doświadczali Mię, choć dzieło moje widzieli.
10 Tamto⁶ pokolenie budziło we Mnie wstręt przez lat czterdzieści,
i powiedziałem: «Są oni ludem o sercu zbłąkanym
i moich dróg nie znają».
11 Przeto przysiągłem w moim gniewie:
«Nie wejdą do [miejsca] mego odpoczynku»⁷.

Ps 95, 1 - Ps 95 Hymn z napomnieniem prorockim (w. 7bnn), śpiewany zapewne po wejściu wiernych na teren świątyni.

Ps 95, 1 - Por. Ps 89[88],27.

Ps 95, 3 - Zob. Ps 82[81],1; Ps 86[85],8 z przypisem; Ps 96[95],4.

Ps 95, 7 - Por. przypis do Ps 23[22],1.

Ps 95, 8 - Por. Wj 17,1-7; Lb 20,1-11; Pwt 6,16.

Ps 95, 10 - Tekst uzupełniony wg przekł. starożytnych.

Ps 95, 11 - Tj. do ziemi obietnic, do Kanaanu. Nikt z buntowniczego narodu, który opuścił Egipt (z wyjątkiem Kaleba i Jozuego), tam nie wszedł; weszło zaś pokolenie zrodzone wśród trudów wędrówki na pustyni (por. Lb 14,22-24.29-35).

Psalm 96(95)¹

«Śpiewajcie Panu pieśń nową!»

1 ² Śpiewajcie Panu pieśń nową,
śpiewajcie Panu, wszystkie krainy!
2 Śpiewajcie Panu, błogosławcie Jego imię,
z dnia na dzień głoście Jego zbawienie!
3 Rozgłaszajcie Jego chwałę wśród narodów,
Jego cuda - wśród wszystkich ludów!
4 Bo wielki jest Pan i godzien wielkiej chwały,
wzbudza On większy lęk niż wszyscy bogowie³.
5 Bo wszyscy bogowie pogan to ułuda,
a Pan uczynił niebiosa.
6 Przed Nim kroczą majestat i piękno,
potęga i jasność w Jego przybytku⁴.
7 Oddajcie Panu, rodziny narodów,
oddajcie Panu chwałę i [uznajcie] potęgę;
8 oddajcie Panu chwałę Jego imienia!
Nieście ofiary i wchodźcie do Jego przedsieni,
9 oddajcie pokłon odziani w święte szaty⁵!
Zadrżyj, cała ziemio, przed Jego obliczem!
10 Mówcie wśród pogan: Pan jest królem.
Umocnił świat, by się nie poruszył:
ze słusznością wymierza ludom sprawiedliwość⁶.
11 Niech się cieszy niebo i ziemia raduje;
niech szumi morze i to, co je napełnia;
12 niech się weselą pola i wszystko, co jest na nich,
niech się także radują wszystkie drzewa leśne
13 przed obliczem Pana, bo nadchodzi,
bo nadchodzi, aby sądzić ziemię⁷.
On będzie sądził świat sprawiedliwie,
z wiernością swą - narody.

Ps 96, 1 - Ps 96 Hymn na cześć Pana-Króla.

Ps 96, 1 - Por. Iz 42,10nn.

Ps 96, 4 - Por. Ps 86[85],8 z przypisem.

Ps 96, 6 - Por. Ps 89[88],15.

Ps 96, 9 - Tłum. przypuszczalne (por. 2 Krn 20,21). Wg podobnego tekstu ugaryckiego możliwe jest także znaczenie: "w Jego świętym objawieniu się" (teofanii: por. w. 13 i paralelizm). LXX rozumie to określenie o dziedzińcu świątyni.

Ps 96, 10 - Por. Ps 93[92],1.

Ps 96, 13 - Eschatologiczna teofania Pana na powszechny sąd (por. Iz 40,10; Iz 59,19-20; Iz 60,1; Iz 62,11).

Psalm 97(96)¹

Bóg Królem i Sędzią świata

1 Pan króluje: wesel się, ziemio,
radujcie się, mnogie wyspy!²
2 Obłok i ciemność wokoło Niego,
sprawiedliwość i prawo podstawą Jego tronu³.
3 ⁴ Ogień idzie przed Jego obliczem
i pożera dokoła Jego nieprzyjaciół.
4 Jego błyskawice świat rozświecają,
a ziemia patrzy i drży.
5 Góry topnieją jak wosk przed obliczem Pana,
przed obliczem Władcy wszystkiej ziemi.
6 Niebiosa głoszą Jego sprawiedliwość,
a wszystkie ludy widzą Jego chwałę.
7 Muszą się wstydzić wszyscy, którzy czczą posągi
i chlubią się bożkami;
wszyscy bogowie hołd Mu oddają⁵.
8 Słyszy o tym i cieszy się Syjon
i radują się córki⁶ Judy
z Twoich wyroków, o Panie!
9 Tyś bowiem, Panie, wywyższony - ponad całą ziemię
i niezmiernie wzniosły pośród wszystkich bogów.
10 Pan miłuje tych, co zła nienawidzą,
On strzeże życia swoich świętych,
wyrywa ich z ręki grzeszników.
11 Światło wschodzi⁷ dla sprawiedliwego
i radość dla ludzi prawego serca.
12 Sprawiedliwi, weselcie się w Panu
i wysławiajcie Jego święte imię!

Ps 97, 1 - Ps 97 Hymn na cześć Pana-Króla.

Ps 97, 1 - Cały świat ma brać udział w tej radości (por. Ps 96[95],1).

Ps 97, 2 - Zasadami eschatologicznego królestwa Bożego są, podobnie jak w Ps 89[88],15, sprawiedliwość i prawo.

Ps 97, 3-6 - Częste w Ps obrazy opisujące teofanię Boga (por. np. Ps 18[17],9; Ps 50[49],3; Ps 68[67],3).

Ps 97, 7 - Zob. przypis do Ps 86[85],8.

Ps 97, 8 - Tj. miasta judzkie.

Ps 97, 11 - Wg przekł. starożytnych; hebr.: "jest rozsiane".

Psalm 98(97)¹

Chwała Bogu, Zbawcy świata!

1 ² Psalm.
Śpiewajcie Panu pieśń nową,
albowiem cuda uczynił.
Zwycięstwo zgotowała Mu Jego prawica
i święte ramię Jego.
2 Pan okazał swoje zbawienie:
na oczach narodów
objawił swą sprawiedliwość.
3 Wspomniał na dobroć i na wierność swoją
wobec domu Izraela.
Ujrzały wszystkie krańce ziemi
zbawienie Boga naszego.

4 Radośnie wykrzykuj na cześć Pana, cała ziemio,
cieszcie się i weselcie, i grajcie!
5 Śpiewajcie Panu przy wtórze cytry,
przy wtórze cytry i przy dźwięku harfy,
6 przy trąbach i dźwięku rogu:
radujcie się wobec Pana, Króla!
7 ³ Niech szumi morze i to, co je napełnia,
świat i jego mieszkańcy!
8 Niech rzeki klaszczą w dłonie,
niech góry razem wołają radośnie
9 przed obliczem Pana, bo nadchodzi,
<bo nadchodzi> sądzić ziemię.
On będzie sądził świat sprawiedliwie
i według słuszności - ludy⁴.

Ps 98, 1 - Ps 98 Hymn na cześć Pana-Króla.

Ps 98, 1 - Por. Ps 96[95],1n.

Ps 98, 7 - Radość eschatologiczna (Ps 97[96],1) udziela się całej naturze (por. także Ps 96[95],11; Iz 55,12).

Ps 98, 9 - Niemal dosłowne powtórzenie Ps 96[95],13. Por. Ap 15,3.

Psalm 99(98)¹

Chwalcie najświętszego Boga!

1 Pan króluje: drżą narody;
zasiada na cherubach²: a ziemia się trzęsie.
2 Wielki jest Pan na Syjonie
i wyniesiony ponad wszystkie ludy³.
3 Niech wielbią imię Twoje
wielkie i straszliwe:
ono jest święte.
4 Królem jest Potężny, co kocha sprawiedliwość.
Ty ustanowiłeś to, co jest słuszne,
prawo i sprawiedliwość w Jakubie
Ty ustanowiłeś.
5 Wysławiajcie Pana, Boga naszego,
oddajcie pokłon u podnóżka stóp Jego⁴:
On jest święty.

6 Wśród Jego kapłanów są Mojżesz i Aaron,
i Samuel wśród tych, co wzywali Jego imienia:
wzywali Pana,
On ich wysłuchiwał.
7 Przemawiał do nich w słupie obłoku:
słyszeli Jego zlecenia i przykazania, które im nadał⁵;
8 Panie, Boże nasz, Ty ich wysłuchiwałeś,
byłeś dla nich Bogiem przebaczającym,
ale brałeś odwet za ich występki.
9 Wysławiajcie Pana, Boga naszego,
oddajcie pokłon przed świętą Jego górą:
bo Pan, Bóg nasz, jest święty.

Ps 99, 1 - Ps 99 Hymn na cześć Pana-Króla; w. 5 i 9 stanowią refren.

Ps 99, 1 - Por. Ps 18[17],11; Ps 80[79],2; 1 Sm 4,4.

Ps 99, 2 - Por. Iz 12,6; Iz 24,23.

Ps 99, 5 - Czyli na Syjonie, który w ten sposób określają także Iz 66,1; Mt 5,35. Szczególnie chodzi jednak o Arkę Przymierza w świątyni Salomona (por. Ps 132[131],7; 1 Krn 28,2).

Ps 99, 7 - Aluzja do wędrówki Izraelitów na pustyni.

Psalm 100(99)¹

Służcie Panu z weselem!

100

1 Psalm. Dziękczynienie.
Wykrzykujcie na cześć Pana, wszystkie ziemie;
2 służcie Panu z weselem!
Wśród okrzyków radości stawajcie przed Nim!
3 Wiedzcie, że Pan jest Bogiem²:
On sam nas stworzył, my Jego własnością,
jesteśmy Jego ludem, owcami Jego pastwiska.
4 Wstępujcie w Jego bramy wśród dziękczynienia,
wśród hymnów w Jego przedsionki;
chwalcie Go i błogosławcie Jego imię!
5 Albowiem dobry jest Pan,
łaskawość Jego trwa na wieki³,
a wierność Jego przez pokolenia.

Ps 100, 1 - Ps 100 Hymn wykonywany chóralnie w czasie liturgii świątynnej ST.

Ps 100, 3 - "Bogiem" jest tylko Jahwe - por. 1 Krl 18,39; "pastwiska" - por. Ps 95[94],7 oraz Ps 23[22],17 (przyp.).

Ps 100, 5 - Por. Ps 106[105],1; Ps 107[106],1; Ps 118[117],1; Jr 33,11.

Psalm 101(100)¹

Wzorowy władca

101

1 Dawidowy. Psalm.
Chcę opiewać sprawiedliwość i łaskę²;
chcę śpiewać Tobie, o Panie!
2 Kroczyć będę drogą nieskalaną:
Kiedyż do mnie przybędziesz?³
Będę postępował według niewinności mego serca
pośrodku mojego domu.
3 Nie będę zwracał oczu
ku sprawie niegodziwej;
w nienawiści mam przestępstwa:
nie przylgną one do mnie⁴.
4 Serce przewrotne będzie ode mnie z daleka;
tego, co jest złe, nawet znać nie chcę.
5 Chcę zgładzić takiego,
co skrycie uwłacza bliźniemu.
Kto oczy ma pyszne i serce nadęte -
tego nie zniosę⁵.
6 Oczy kieruję na wiernych w kraju,
ażeby ze mną mieszkali.
Ten, który chodzi drogą nieskalaną,
będzie mi usługiwał.
7 Nie będzie mieszkał w moim domu
ten, kto podstęp knuje.
Ten, który kłamstwa rozgłasza,
nie ostoi się przed mymi oczami.
8 Każdego dnia będę tępił
wszystkich grzeszników ziemi,
aby wygubić w mieście Pańskim⁶
wszystkich złoczyńców.

Ps 101, 1 - Ps 101 Psalm typu mądrościowego, odzwierciedlający idealną postać monarchy teokratycznego. Por. Iz 9,6; Iz 11,1-5.

Ps 101, 1 - Także Mt 23,23 podaje sprawiedliwość i łaskawość jako ideał pobożnego życia, przekreślany przez obłudę faryzeuszów.

Ps 101, 2 - Wyraz tęsknoty za mającym przyjść Mesjaszem (Mt 11,3; J 4,25). Inni popr.: "niech przyjdzie do mnie wierność".

Ps 101, 3 - Por. Prz 11,19n.

Ps 101, 5 - Idealny król winien zwalczać bezwzględnie oszczerstwo i pychę.

Ps 101, 8 - W Jerozolimie.

Psalm 103(102)¹

Błogosław, duszo moja, Pana!

103

1 Dawidowy.
Błogosław, duszo moja, Pana,
i całe moje wnętrze - święte imię Jego!
2 Błogosław, duszo moja, Pana,
i nie zapominaj o wszystkich Jego dobrodziejstwach!
3 On odpuszcza wszystkie twoje winy,
On leczy wszystkie twe niemoce,
4 On życie twoje wybawia od zguby,
On wieńczy cię łaską i zmiłowaniem,
5 On twoje dni² nasyca dobrami:
odnawia się młodość twoja jak orła².
6 Pan czyni dzieła sprawiedliwe,
bierze w opiekę wszystkich uciśnionych.
7 Drogi swoje objawił Mojżeszowi,
dzieła swoje synom Izraela.
8 Miłosierny jest Pan i łaskawy,
nieskory do gniewu i bardzo łagodny³.
9 Nie wiedzie sporu do końca⁴
i nie płonie gniewem na wieki.
10 Nie postępuje z nami według naszych grzechów
ani według win naszych nam nie odpłaca.
11 Bo jak wysoko niebo wznosi się nad ziemią,
tak można jest Jego łaskawość dla tych, co się Go boją.
12 Jak jest odległy wschód od zachodu,
tak daleko odsuwa od nas nasze występki.
13 Jak się lituje ojciec nad synami,
tak Pan się lituje nad tymi, co się Go boją.
14 ⁵ Wie On, z czego jesteśmy utworzeni,
pamięta, że jesteśmy prochem.

15 Dni człowieka są jak trawa;
kwitnie jak kwiat na polu.
16 ledwie muśnie go wiatr, a już go nie ma,
i miejsce, gdzie był, już go nie poznaje.
17 A łaskawość Pańska na wieki wobec Jego czcicieli,
a Jego sprawiedliwość nad synami synów,
18 nad tymi, którzy strzegą Jego przymierza
i pamiętają, by pełnić Jego przykazania.

19 Pan w niebie tron swój ustawił,
a swoim panowaniem obejmuje wszechświat⁶.
20 Błogosławcie Pana, wszyscy Jego aniołowie,
pełni mocy bohaterowie, wykonujący Jego rozkazy,
<by słuchać głosu Jego słowa>⁷.
21 Błogosławcie Pana, wszystkie Jego zastępy,
słudzy Jego, pełniący Jego wolę!
22 Błogosławcie Pana, wszystkie Jego dzieła,
na każdym miejscu Jego panowania:
błogosław, duszo moja, Pana!

Ps 103, 1 - Ps 103 Hymn dziękczynny.

Ps 103, 5 - "Twoje dni" - tekst popr.; hebr.: "twoją ozdobę"; "odnawia się młodość... jak orła" - tekst różnie wyjaśniany. Widziano tu aluzję do podań o feniksie i o życiu orłów. Raczej nawiązuje autor do Iz 40,31, gdzie się podkreśla niewyczerpane na pozór siły skrzydeł tego ptaka jako symbol młodości.

Ps 103, 8 - Por. Ps 86[85],15; Ps 145[144],8; Wj 34,6n.

Ps 103, 9 - Tj. nie dochodzi bezwzględnie swych praw (por. Iz 57,16).

Ps 103, 14 - Zob. Ps 90[89],3-12 z przypisami. W. 15 brzmi dosł. w hebr.: "Człowiek...? Dni jego są jak trawa!"

Ps 103, 19 - Por. Ps 22[21],29; Iz 66,1; Dn 7,9n.

Ps 103, 20 - Zapewne glosa.

Psalm 104(103)¹

Stworzenie wielbi Boga

104

1 Błogosław, duszo moja, Pana!
O Boże mój, Panie, jesteś bardzo wielki!
Odziany we wspaniałość i majestat,
2 światłem okryty jak płaszczem².
Rozpostarłeś niebo jak namiot,
3 wzniosłeś swe komnaty nad wodami³.
Za rydwan masz obłoki,
przechadzasz się na skrzydłach wiatru.
4 Jako swych posłów używasz wichry,
jako sługi - ogień i płomienie⁴.
5 Umocniłeś ziemię w jej podstawach:
na wieki wieków się nie zachwieje.
6 Jak szatą okryłeś ją Wielką Otchłanią,
stanęły wody ponad górami⁵.
7 Musiały uciekać wobec Twej groźby,
na głos Twego grzmotu popadły w przerażenie.
8 Wzniosły się na góry, opadły na doliny,
na miejsce, któreś im naznaczył.
9 Zakreśliłeś granicę, której nie przekraczają,
nigdy nie wrócą, by zalać ziemię⁶.

10 Ty zdroje kierujesz do strumieni,
co pośród gór się sączą:
11 poją one wszelkie zwierzęta polne,
[tam] dzikie osły gaszą swe pragnienie;
12 nad nimi mieszka ptactwo powietrzne,
spomiędzy gałęzi głos swój wydaje.
13 Z Twoich komnat nawadniasz góry⁷,
aby owocem Twych dzieł nasycić ziemię.
14 Każesz rosnąć trawie dla bydła
i roślinom, by człowiekowi służyły,
aby z roli dobywał chleb
15 i wino, co rozwesela serce ludzkie,
by rozpogadzać twarze oliwą⁸,
by serce ludzkie chleb krzepił.
16 Drzewa Pana⁹ mają wody do syta,
cedry Libanu, które zasadził.
17 Tam ptactwo zakłada gniazda,
na cyprysach¹⁰ są domy bocianów.
18 Wysokie góry dla kozic,
a skały są kryjówką dla borsuków¹¹.

19 Tyś stworzył księżyc, aby czas wskazywał¹²;
słońce poznało swój zachód.
20 Mrok sprowadzasz i noc nastaje,
w niej krąży wszelki zwierz leśny.
21 Lwiątka ryczą za łupem,
domagają się żeru od Boga.
22 Gdy słońce wzejdzie, wracają
i kładą się w swych legowiskach.
23 Człowiek wychodzi do swojej pracy,
do trudu swojego aż do wieczora.

24 Jak liczne są dzieła Twoje, Panie!
Ty wszystko mądrze uczyniłeś:
ziemia jest pełna Twych stworzeń.
25 Oto morze wielkie, długie i szerokie,
a w nim jest bez liku żyjątek
i zwierząt wielkich i małych.
26 Tamtędy wędrują okręty,
i Lewiatan, którego stworzyłeś na to,
aby w nim igrał.

27 Wszystko to czeka na Ciebie,
byś dał im pokarm w swym czasie.
28 ¹³ Gdy im udzielasz, zbierają;
gdy rękę swą otwierasz, sycą się dobrami.
29 Gdy skryjesz swe oblicze, wpadają w niepokój;
gdy im oddech odbierasz, marnieją
i powracają do swojego prochu.
30 Stwarzasz je, gdy ślesz swego Ducha
i odnawiasz oblicze ziemi.
31 Niech chwała Pana trwa na wieki:
niech Pan się raduje z dzieł swoich.
32 Na ziemię patrzy, a ona drży;
dotyka gór, a one dymią¹⁴.

33 Póki mego życia, chcę śpiewać Panu
i grać mojemu Bogu, póki mi życia starczy.
34 Niech miła Mu będzie pieśń moja,
będę radował się w Panu.
35 Niech znikną z ziemi grzesznicy
i niech już nie będzie występnych!
Błogosław, duszo moja, Pana!
Alleluja¹⁵.

Ps 104, 1 - Ps 104 Indywidualny hymn pochwalny.

Ps 104, 2 - Por. Iz 60,19; 1 Tm 6,16.

Ps 104, 3 - Kosmografia semicka (Rdz 1,7). Także w Ps 29[28],10 Bóg "zasiada" nad wodami. O Panu "cwałującym na obłokach" zob. Ps 68[67],5.

Ps 104, 4 - Hbr 1,7 stosuje to do aniołów. "Ogień i płomienie" - tekst popr. Możliwe także jest tłum.: "płonący ogień" lub "płomienie ogniste".

Ps 104, 6 - W czasie potopu: Rdz 7,20.

Ps 104, 9 - Por. Rdz 9,11-15; Hi 38,8-11; Jr 5,22.

Ps 104, 13 - Zob. przypis do Ps 33[32],7.

Ps 104, 15 - Namaszczanie twarzy oliwą praktykowano m.in. jako wyraz świątecznej radości (Ps 23[22],5; Ps 45[44],8).

Ps 104, 16 - Tzn. najwyższe i najpotężniejsze.

Ps 104, 17 - Inni popr.: "na wierzchołkach".

Ps 104, 18 - Chodzi o gatunek borsuka skalnego lub nawet koziorożca, a nie o świstaka żyjącego w Alpach i Tatrach.

Ps 104, 19 - Izraelici posługiwali się przede wszystkim kalendarzem księżycowym, stąd księżyc wymieniony jest na pierwszym miejscu.

Ps 104, 28 - Bóg jest Panem i stwórcą życia na ziemi. On daje wszystkim istotom życiodajne tchnienie; dopóki podtrzymuje je i syci swoimi dobrami - żyją, w przeciwnym wypadku umierają i wracają do ziemi (Hi 34,14n). Czynnikiem stwórczym i odnawiającym wszystko jest Duch Boży (Rdz 1,2; Rdz 2,7; Koh 12,7).

Ps 104, 32 - Chodzi może o pożar lasu (od pioruna) lub wybuch wulkanu. Por. także Ps 144[143],5.

Ps 104, 35 - Tłum. greckie umieszcza Alleluja na początku Ps 105[104] [->Ps 105[104],1].

Psalm 105(104)¹

Bóg wierny przymierzu z Abrahamem

105

1 Sławcie Pana, wzywajcie Jego imienia,
głoście dzieła Jego wśród narodów!
2 Śpiewajcie Mu i grajcie Mu,
rozpowiadajcie wszystkie Jego cuda!
3 Szczyćcie się Jego świętym imieniem;
niech się weseli serce szukających Pana!
4 Rozmyślajcie o Panu i Jego potędze,
szukajcie zawsze Jego oblicza!²
5 Pamiętajcie o cudach, które On zdziałał,
o Jego znakach i sądach ust Jego,
6 potomstwo Abrahama, Jego słudzy,
synowie Jakuba, Jego wybrańcy.

7 On, Jahwe, jest naszym Bogiem:
Jego wyroki obejmują świat cały.
8 Na wieki pamięta o swoim przymierzu,
obietnicę dał dla tysiąca pokoleń.
9 ³ Zawarł je z Abrahamem
i przysięgę dał Izaakowi,
10 ustanowił dla Jakuba jako prawo,
dla Izraela jako wieczne przymierze,
11 mówiąc: Dam tobie ziemię Kanaan
na waszą własność dziedziczną.

12 Kiedy ich było niewielu,
nieliczni i obcy w niej,
13 i wędrowali od szczepu do szczepu,
z jednego królestwa do drugiego ludu,
14 nikomu nie pozwolił ich uciskać
i z ich powodu karał królów⁴:
15 «Nie dotykajcie moich pomazańców
i prorokom moim nie czyńcie krzywdy!»
16 ⁵ Potem przywołał głód na ziemię
i odebrał cały zapas chleba.
17 Wysłał przed nimi człowieka:
Józefa sprzedano jako niewolnika.
18 Kajdanami ścisnęli jego nogi,
w żelazo zakuli jego szyję,
19 aż się spełniła jego przepowiednia
i słowo Pańskie dało mu świadectwo.
20 Posłał król, by uwolnić go,
i władca ludów, aby go wyzwolić.
21 Ustanowił go panem nad swoim domem
i władcą nad całą swoją posiadłością,
22 by według swej myśli pouczał jego dostojników
a jego starszyznę uczył mądrości.
23 Wówczas Izrael wkroczył do Egiptu,
Jakub był gościem w kraju Chama.

24 Licznie rozmnożył swój naród,
uczynił go mocniejszym od jego wrogów.
25 Ich to serce odmienił, ażeby znienawidzili lud Jego
i wobec Jego sług postępowali zdradziecko.
26 Wtedy posłał sługę swojego, Mojżesza,
i Aarona, którego sobie wybrał.
27 ⁶ Oni okazali w Egipcie⁷ Jego znaki
i cuda w krainie Chama.
28 Zesłał ciemności i nastał mrok,
lecz nie przestrzegali słów Jego⁸.
29 W krew zamienił ich wody
i pozabijał ich ryby.
30 Od żab się zaroiła ich ziemia,
[nawet] w komnatach ich królów.
31 Rzekł, i robactwo się zjawiło,
komary w całym ich kraju.
32 Zesłał im grad zamiast deszczu
i ogień palący na ich ziemię.
33 Poraził im winorośle i figowce
i drzewa połamał w ich kraju.
34 Rzekł, i nadciągnęła szarańcza,
niezliczone mnóstwo świerszczy.
35 Pożarły one całą trawę w ich kraju
i zjadły płody na ich roli.
36 Pobił wszystkich pierworodnych w ich ziemi,
pierwociny całej ich siły.
37 A tamtych wyprowadził ze srebrem i złotem
i nie było słabego w Jego pokoleniach.
38 Egipcjanie byli radzi z ich wyjścia,
bo lęk ich ogarnął przed nimi.

39 ⁹ Chmurę rozpostarł jako osłonę
i ogień, by świecił wśród nocy.
40 Prosili i przywiódł przepiórki,
i nasycił ich chlebem z nieba.
41 Rozdarł skałę i spłynęła woda,
popłynęła w pustyni jak rzeka.
42 Pamiętał bowiem o swym świętym słowie,
[danym] Abrahamowi, słudze swojemu.
43 I wyprowadził lud swój wśród radości,
wśród wesela - swoich wybranych.
44 I darował im ziemie narodów,
i zawładnęli owocem pracy¹⁰ ludów,
45 by strzegli Jego przykazań
i prawa zachowywali.
Alleluja.

Ps 105, 1 - Ps 105 Hymn oparty na refleksjach nad zbawczą historią narodu. Por. Ps 78[77] [->Ps 78[77],1].

Ps 105, 4 - Zwykle o uczęszczaniu do świątyni, ale także ogólniej o oddawaniu czci Bogu.

Ps 105, 9 - Por. Rdz 15,3-5.

Ps 105, 14 - Por. Rdz 12,10-20; Rdz 20,1-18; Rdz 26,1-11 (opowiadania o bardzo podobnych motywach).

Ps 105, 16-23 - Tradycja biblijna o sprzedaniu Józefa do Egiptu (Rdz 37,28), który, ciesząc się specjalną opieką Bożą, uratował swą rodzinę w czasach głodu (Rdz 41,54-57; Rdz 42,25; Rdz 44,1nn; Rdz 45,5). Dzięki niemu cała rodzina przeniosła się do Egiptu, tworząc później naród izraelski. Por. także Dz 7,9-15.

Ps 105, 27-37 - Opis plag egipskich (por. Ps 78[77],43-51) w nieco innej kolejności niż w Wj 7,14-12,30. Niektóre plagi psalm pomija. Wiersz 37 wreszcie opisuje samo cudowne wyjście z Egiptu (Wj 11,2n; Wj 12,31-36).

Ps 105, 27 - Tekst poprawiony.

Ps 105, 28 - Tekst poprawiony.

Ps 105, 39 - Cuda Boże w czasie wędrówki na pustyni (Wj 13,21n; Wj 14,9; Wj 16,13nn; Wj 17,6; Lb 20,7-11). Por. Ps 78[77],14nn.25-29.

Ps 105, 44 - Dosł.: "trudem".

Psalm 106(105)¹

Niewdzięczność ludu wybranego

106

1 Alleluja.
Chwalcie Pana, bo dobry,
bo na wieki Jego łaskawość².
2 Któż opowie dzieła potęgi Pana,
ogłosi wszystkie Jego pochwały?
3 Szczęśliwi, którzy strzegą przykazań,
w każdym czasie czynią to, co sprawiedliwe.
4 ³ Pamiętaj o nas, Panie, gdyż masz upodobanie w swym ludzie.
Przyjdź nam z pomocą,
5 abyśmy ujrzeli szczęście Twych wybranych,
radowali się radością Twojego ludu,
chlubili się razem z Twoim dziedzictwem.

6 Zgrzeszyliśmy, wraz z naszymi przodkami,
popełniliśmy nieprawość, żyliśmy występnie⁴.
7 ⁵ Ojcowie nasi w Egipcie
nie pojęli Twych cudów,
nie pamiętali ogromu łask Twoich,
lecz zbuntowali się przeciw Najwyższemu nad Morzem Czerwonym.
8 Ale ocalił ich przez wzgląd na swoje imię,
aby objawić swoją potęgę.
9 Zgromił Morze Czerwone i wyschło,
i poprowadził ich przez fale jakby przez pustynię.
10 I ocalił ich z ręki ciemięzcy,
i z ręki przeciwnika uwolnił.
11 Wody pokryły ich wrogów:
ani jeden z nich nie pozostał.
12 Słowom więc Jego uwierzyli
i śpiewali Jemu pochwały.
13 Szybko o dziełach Jego zapomnieli:
na Jego radę nie czekali.
14 ⁶ Pałali żądzą na pustyni,
na próbę wystawiali Boga na odludziu.
15 Uczynił zadość ich żądaniu,
lecz zesłał na nich zarazę.
16 ⁷ Zazdrościli Mojżeszowi w obozie,
Aaronowi, świętemu Pańskiemu.
17 Otwarła się ziemia i połknęła Datana,
i nakryła zgraje Abirama.
18 I ogień zapłonął przeciw ich zgrai,
i płomień spalił bezecnych.
19 ⁸ U stóp Horebu zrobili cielca
i oddawali pokłon ulanemu posągowi.
20 Zamienili swą Chwałę
na wizerunek cielca jedzącego siano.
21 Zapomnieli o Bogu, który ich ocalił,
który wielkich rzeczy dokonał w Egipcie,
22 dziwów - w krainie Chama,
zdumiewających - nad Morzem Czerwonym.
23 Postanowił ich zatem wytracić,
gdyby nie Mojżesz, Jego wybraniec:
on wstawił się do Niego,
aby gniew Jego odwrócić, by ich nie wyniszczył⁹.
24 ¹⁰ I wzgardzili wspaniałą ziemią,
nie uwierzyli Jego słowu.
25 Ale szemrali w swoich namiotach,
nie słuchali głosu Pańskiego.
26 I przysiągł im z ręką podniesioną¹¹,
że powali ich na pustyni,
27 że ich potomstwo rozproszy wśród ludów,
że ich rozsypie po krajach.
28 Potem przystali do Baal-Peora,
spożywali z ofiar dla [bogów] umarłych¹².
29 Drażnili Go swymi postępkami
i spadła na nich plaga.
30 Lecz powstał Pinchas¹³, odbył sąd
i zaraza ustąpiła.
31 Uznano mu to za czyn sprawiedliwy
z pokolenia na pokolenie, na zawsze.
32 ¹⁴ Rozdrażnili Go znowu przy wodach Meriba;
przez nich nieszczęście spotkało Mojżesza,
33 bo rozgoryczyli jego ducha
i nierozważnie powiedział swymi wargami.

34 Nie wytracili narodów,
jak im to Pan nakazał.
35 Lecz się zmieszali z poganami
i nauczyli się ich uczynków;
36 poczęli czcić ich bałwany,
które się stały dla nich pułapką.
37 ¹⁵ I składali w ofierze swych synów
i swoje córki złym duchom.
38 I krew niewinną przelali:
<krew synów swoich i córek,
które złożyli w ofierze posągom kananejskim>¹⁶.
I ziemia krwią się skalała,
39 a oni się splamili swoimi czynami
i swoimi występkami dopuścili się wiarołomstwa.
40 Gniew Pana zapłonął przeciw Jego ludowi,
tak iż poczuł wstręt do swego dziedzictwa.
41 I wydał ich w ręce pogan,
a zapanowali nad nimi ich przeciwnicy.
42 Ich wrogowie znęcali się nad nimi;
pod ręką ich doznawali ucisku.
43 Wielokrotnie ich uwalniał,
oni zaś sprzeciwiali się Jego planom¹⁷,
ginęli zatem przez swe nieprawości.
44 Lecz wejrzał na ich utrapienie,
gdy wysłuchiwał ich błagań.
45 I wspomniał dla ich dobra na swoje przymierze
i pożałował [ich] w swej wielkiej łaskawości.
46 I wzbudził dla nich litość
u wszystkich, co ich uprowadzili w niewolę¹⁸.
47 Ratuj nas, Panie, Boże nasz,
zgromadź spośród narodów¹⁹,
abyśmy wielbili święte imię Twoje
i dumni byli z Twej chwały.

48 Błogosławiony Pan, Bóg Izraela,
od wieków na wieki!
A cały lud niech powie: Amen!
Alleluja!²⁰

Ps 106, 1 - Ps 106 Podobnie jak poprzedni, psalm ten zawiera refleksje nad zbawczą historią narodu z podkreśleniem jednak jego niewdzięczności (por. także Ps 78[77] [->Ps 78[77],1] oraz Ps 136[135] [->Ps 136[135],1]).

Ps 106, 1 - Por. Ps 100[99],5; Ps 107[106],1; Ps 118[117],1; Jr 33,11.

Ps 106, 4 - 1 os. l. mnogiej wg przekładów starożytnych; hebr. ma 2 os. 1. pojedynczej ("pamiętaj o mnie" itd.); cały psalm jednak ma charakter kolektywny.

Ps 106, 6 - Zbiorowe wyznanie grzechów społeczności (por. 1 Krl 8,47; Lm 1,18; Lm 3,40nn; Dn 9,5-19).

Ps 106, 7-11 - Por. Ps 78[77],17. O cudzie nad Morzem Czerwonym opowiada Wj 14,21-31; Wj 15,4-7.

Ps 106, 14 - Wj 16,2-15; Lb 11,4-6.18-23.31nn.

Ps 106, 16 - Bunt przeciw Mojżeszowi i Aaronowi pod wodzą Koracha (Lb 16 [->Lb 16,1]). Psalm wymienia jedynie dwóch innych sprawców, zapewne z uwagi na potomków Koracha, sprawujących dziedzicznie urząd śpiewaków w świątyni. Aaron nazwany jest "świętym" (w. 16) ze względu na sprawowaną funkcję kapłańską (Kpł 21,6-8).

Ps 106, 19 - Por. Wj 32,4.8; Pwt 9,12.16. Złoty cielec był zapewne pokryty złotem (Iz 30,22). Możliwe, iż był on odlany z samego złota (Wj 32,4), choć tego rodzaju posągi sporządzano raczej rzadko. Por. Jr 2,11; Rz 1,23 (cytat!).

Ps 106, 23 - Por. Wj 32,11-17; Pwt 9,25-29.

Ps 106, 24 - Por. Lb 13,25-14,4.

Ps 106, 26 - Antropomorfizm częsty w ST, oznaczający bezwzględne wypełnienie groźby, które poręcza majestat Boży (Lb 14,11n).

Ps 106, 28 - Epizod bałwochwalstwa uprawianego w pobliżu góry Peor, w Moabie, na cześć Baala (Lb rozdz. 25 [->Lb 25,1] - por. Lb 23,28), uważany (Oz 9,10) za początek niewierności Izraela w Zajordaniu. W przeciwieństwie do Boga żywego (Jr 10,10), bożki pogańskie są martwe ("umarłe").

Ps 106, 30 - Jeden z kapłanów, syn Eleazara, wnuk Aarona (por. Lb 25,7).

Ps 106, 32 - Por. Ps 95[94],8n; Wj 17,1-7; Lb 20,2-13.

Ps 106, 37 - Ofiary składane z dzieci (m.in. na cześć Molocha w Tofet w Dolinie Synów Hinnoma w Jerozolimie) przejęli Izraelici z otoczenia kananejskiego (por. Kpł 18,21; Pwt 12,31; Jr 7,31; Jr 19,5). Obcy bogowie nazwani są tu "złymi duchami" (dokładniejsze znaczenie terminu sadim nie jest znane). Dwa środkowe wiersze w w. 38 stanowią zbędną glosę, zresztą błędna w tym miejscu, bo tu chodzi o zabójstwa w wyniku niesprawiedliwych wyroków sądowych (Iz 1,15n; Jr 22,3.13; Mi 3,2n).

Ps 106, 38 - Ofiary składane z dzieci (m.in. na cześć Molocha w Tofet w Dolinie Synów Hinnoma w Jerozolimie) przejęli Izraelici z otoczenia kananejskiego (por. Kpł 18,21; Pwt 12,31; Jr 7,31; Jr 19,5). Obcy bogowie nazwani są tu "złymi duchami" (dokładniejsze znaczenie terminu sadim nie jest znane). Dwa środkowe wiersze w w. 38 stanowią zbędną glosę, zresztą błędna w tym miejscu, bo tu chodzi o zabójstwa w wyniku niesprawiedliwych wyroków sądowych (Iz 1,15n; Jr 22,3.13; Mi 3,2n).

Ps 106, 43 - Tekst popr.: hebr.: "swym planom".

Ps 106, 46 - Aluzja do zakończenia niewoli babilońskiej (2 Krn 36,22n; Ezd 1,1-4).

Ps 106, 47 - Tekst zakłada społeczność izraelską przebywającą w niewoli lub w rozproszeniu.

Ps 106, 48 - Doksologia czwartej księgi Psałterza wraz ze starożytną wskazówką liturgiczną.

Księga Piąta

Psalm 107(106)¹

Dziękczynny hymn ocalonych

107

1 Wysławiajcie Pana, bo dobry,
bo na wieki Jego łaskawość².
2 Niechaj to mówią odkupieni przez Pana³,
ci, których wybawił z rąk przeciwnika
3 i których zgromadził z obcych krajów,
ze wschodu i zachodu,
z północy i południa.

4 Błądzili na pustyni, na odludziu:
do miasta zamieszkałego nie znaleźli drogi.
5 Cierpieli głód i pragnienie,
i ustawało w nich życie.
6 W swoim ucisku wołali do Pana,
a On ich uwolnił od trwogi.
7 I powiódł ich prostą drogą,
tak że doszli do miasta zamieszkałego.
8 Niech dzięki czynią Panu za Jego miłosierdzie,
za Jego cuda dla synów ludzkich,
9 bo nasycił tego, który jest zgłodniały,
i łaknącego napełnił dobrami⁴.

10 Siedzieli w ciemnościach i mroku,
uwięzieni nędzą i żelazem⁵,
11 gdyż bunt podnieśli przeciw słowom Bożym
i pogardzili zamysłem Najwyższego.
12 Trudami przygiął ich serca:
chwiali się, lecz nikt im nie pomógł.
13 I w swoim ucisku wołali do Pana,
a On ich uwolnił od trwogi.
14 I wyprowadził ich z ciemności i mroku,
a ich kajdany pokruszył.
15 Niech dzięki czynią Panu za Jego łaskawość,
za Jego cuda dla synów ludzkich,
16 gdyż bramy spiżowe wyłamał
i skruszył żelazne wrzeciądze⁶.

17 Chorowali na skutek swoich grzesznych czynów
i nędzę cierpieli przez swoje występki⁷;
18 obrzydło im całe jedzenie
i byli bliscy bram śmierci.
19 W swoim ucisku wołali do Pana,
a On ich uwolnił od trwogi.
20 Posłał swe słowo, aby ich uleczyć
i wyrwać z zagłady ich życie⁸.
21 Niech dzięki czynią Panu za Jego łaskawość,
za Jego cuda dla synów ludzkich!
22 I niech składają ofiary dziękczynne,
niech głoszą z radością Jego dzieła!

23 Ci, którzy na statkach ruszyli na morze,
aby uprawiać handel na ogromnych wodach⁹,
24 ci widzieli dzieła Pana
i Jego cuda wśród głębiny.
25 Powiedział On i wzbudził
wicher burzliwy,
i spiętrzył jego fale.
26 Wznosili się aż pod niebo, spadali aż do głębi;
ich dusza truchlała w nieszczęściu.
27 Zataczali się i chwiali jak pijani,
cała ich mądrość zawiodła.
28 I w swoim ucisku wołali do Pana,
a On ich uwolnił od trwogi.
29 Zamienił burzę w wietrzyk łagodny,
a fale morskie umilkły¹⁰.
30 Radowali się z tego, że nastała cisza,
i że On przywiódł ich do upragnionej przystani.
31 Niech dzięki czynią Panu za Jego łaskawość,
za Jego cuda dla synów ludzkich!
32 I niech Go sławią w zgromadzeniu ludu
i na radzie starców niechaj Go chwalą!

33 ¹¹ Rzeki zamienia On w pustynię,
oazy na ziemię spragnioną,
34 ziemię żyzną na słony ugór
skutkiem niegodziwości jej mieszkańców.
35 Pustynię zamienił w zbiornik wody,
a ziemię suchą w oazę.
36 I tam osiedlił zgłodniałych,
i założyli miasta zamieszkałe.
37 Obsiali pola, zasadzili winnice
i zyskali zbiory owoców.
38 Pobłogosławił im, a bardzo się rozmnożyli,
i dał im bydła niemało.

39 Potem zmalała ich liczba i podupadli
pod naciskiem niedoli i utrapienia.
40 Lecz Ten, który wylewa wzgardę na władców
i każe im błądzić przez puste bezdroża¹²,
41 podniósł nędzarza z niedoli,
rozmnożył rodziny jak trzody.
42 Pobożni widzą to i radują się,
a wszelka niegodziwość musi zamknąć swe usta.
43 Kto mądry, niech to zachowa,
niech rozważa [dzieła] łaski Pana!

Ps 107, 1 - Ps 107 Hymn dziękczynny prawdopodobnie pochodzenia liturgicznego (1-32), z zakończeniem dydaktycznym (33-43).

Ps 107, 1 - Zob. Ps 100[99],5 z przypisem.

Ps 107, 2 - Chodzi o wybawionych z niewoli babilońskiej (Iz 62,12) albo o uwolnionych przez Boga z aktualnych przeciwności i nieszczęść. W. 3 sugeruje znaczenie eschatologicznego zgromadzenia całego Izraela z diaspory.

Ps 107, 9 - Por. "Magnificat" (Łk 1,53).

Ps 107, 10 - Wykroczenia przeciw Prawu Bożemu karane były niekiedy więzieniem (jeśli nie podlegały karze śmierci - por. Kpł 24,12; Lb 15,12). Winnych umieszczano w specjalnym budynku (2 Sm 20,3), częściej zaś w nieużywanej cysternie (Jr 38,6; Za 9,11). Tutaj jednak uwięzienie przedstawia raczej obrazowo niewolę babilońską (por. Iz 42,22), gdzie zresztą niektórzy z uprowadzonych trzymani byli także w więzieniu lub pod strażą. Z tej niewoli Pan wybawił uprowadzonych.

Ps 107, 16 - Por. Iz 45,2.

Ps 107, 17 - W ST grzech i choroba pozostają w ścisłym związku. Ma ona przedstawiać naocznie i niemal dotykalnie złowrogie skutki grzechu (por. Ps 32[31],1-5; Ps 38[37],3-9; Ps 39[38],12). Sens przenośny choroby - por. Iz 1,5n; Lm 1,13n.

Ps 107, 20 - Tekst popr. (por. też Ps 147,15[4]; Iz 55,11).

Ps 107, 23 - Do wdzięczności i dziękczynienia zobowiązani są przede wszystkim podróżni na morzu, uważanym za specjalnie niebezpieczne.

Ps 107, 29 - Por. Ps 65[64],8; Ps 89[88],10; Jon 1,4-15; Mt 8,26 par.

Ps 107, 33-43 - Ta hymnodyczna część psalmu opracowuje motywy zaczerpnięte z Iz (rozdz. 40-55 [->Iz 40,1]) i odzwierciedla sytuację grupy żydowskiej po powrocie z niewoli babilońskiej.

Ps 107, 40 - Por. Hi 12,21-24.

Psalm 108(107)¹

Bóg nadzieją swego ludu

108

1 Pieśń. Psalm. Dawidowy.
2 Gotowe jest serce moje, Boże,
zaśpiewam i zagram.
Zbudź się, chwało moja,
3 zbudź się, harfo i cytro!
Chcę obudzić jutrzenkę.
4 Wśród ludów będę chwalił Cię, Panie,
zagram Ci wśród narodów,
5 bo Twoja łaskawość [sięga] aż do niebios,
a wierność Twoja po chmury.
6 Bądź wywyższony, Boże, ponad niebo,
a Twoja chwała ponad całą ziemię!

7 Aby ocaleli, których miłujesz,
wspomóż nas Twą prawicą i wysłuchaj!
8 Bóg przemówił w swojej świątyni:
«Będę triumfował i podzielę Sychem,
a dolinę Sukkot wymierzę.
9 Do Mnie należy Gilead, do Mnie Manasses,
Efraim jest szyszakiem mojej głowy,
Juda moim berłem.
10 Moab jest dla Mnie misą do mycia;
na Edom but mój rzucę,
nad Filisteą będę triumfował».
11 Któż mnie wprowadzi do miasta warownego?
Któż aż do Edomu mię odprowadzi?
12 Czyż nie Ty, o Boże, nas odrzuciłeś
i już nie wychodzisz, Boże, z naszymi wojskami?
13 Daj nam pomoc przeciw nieprzyjacielowi,
bo ludzkie ocalenie jest zawodne.
14 W Bogu dokonamy czynów pełnych mocy
i On podepcze naszych nieprzyjaciół.

Ps 108, 1 - Ps 108 Psalm złożony z Ps 57[56],8-12 (ww. 2-6) oraz Ps 60[59],7-14 (ww. 7-14) skupia różne elementy literackie: dziękczynienie (2-6), wyrocznię (8-10), lamentację (7.11-14). W niektórych miejscach poprawiono tekst wg Ps 57[56] [->Ps 57[56],1] i Ps 60[59] [->Ps 60[59],1] (zob. przypisy do tych psalmów).

Psalm 109(108)¹

Biada przewrotnemu nieprzyjacielowi!

109

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy. Psalm.
Nie milcz, o Boże, którego wychwalam,
2 bo rozwarli na mnie usta niecne i podstępne.
Mówili ze mną językiem kłamliwym,
3 osaczyli mnie nienawistnymi słowami
i bez przyczyny mnie napastowali.
4 ² Oskarżali mnie w zamian za miłość moją;
a ja się modliłem.
5 Odpłacili mi złem za dobre
i nienawiścią za moją miłość.
6 Pobudź przeciwko niemu grzesznika,
niech stanie po prawicy jego oskarżyciel!³
7 Gdy go sądzić będą, niech wyjdzie jako przestępca,
niech prośba jego stanie się winą.
8 Niech dni jego będą nieliczne,
a urząd jego niech przejmie kto inny!⁴
9 ⁵ Niechaj jego synowie będą sierotami,
a jego żona niech zostanie wdową!
10 Niech jego dzieci wciąż się tułają i żebrzą,
i niech zostaną wygnane z rumowisk!
11 Niechaj lichwiarz czyha na całą jego posiadłość,
a obcy niech rozdrapią owoc jego pracy!
12 Niech nikt nie okaże mu życzliwości,
niech nikt się nie zlituje nad jego dziećmi!
13 Niech jego potomstwo ulegnie zatracie;
niech w drugim pokoleniu zaginie ich imię!
14 Niech Pan zapamięta winę jego ojców,
niech grzech jego matki nie będzie zgładzony!⁶
15 Niech zawsze stoją przed Panem
i niech On wykorzeni z ziemi pamięć o nim⁷,
16 za to, że nie pomyślał, by okazać życzliwość,
lecz prześladował biedaka i nieszczęśliwego,
i w sercu strapionego śmiertelnie.
17 Miłował złorzeczenie: niech się nań obróci;
w błogosławieństwie nie miał upodobania:
niech od niego odstąpi!
18 Niech się odzieje przekleństwem jak szatą;
niech ono przeniknie jak woda do jego wnętrzności⁸
i jak oliwa [wejdzie] w jego kości!
19 Niech mu będzie jak odzienie, które go okrywa,
i pas, którym stale się opina⁹.
20 Taką niech mają zapłatę od Pana moi oskarżyciele,
którzy przeciw mnie mówią złe rzeczy.

21 Lecz Ty, Panie, mój Panie,
ujmij się za mną przez wzgląd na Twoje imię;
wybaw mnie, bo łaskawa jest Twoja dobroć.
22 Bo jestem nędzny i nieszczęśliwy,
a serce jest we mnie zranione.
23 Niknę jak cień, co się nachyla¹⁰,
strząsają mnie jak szarańczę.
24 Kolana mi się chwieją od postu
i ciało moje schnie bez tłuszczu¹¹.
25 Dla tamtych stałem się urągowiskiem;
widząc mnie potrząsają głowami.
26 Dopomóż mi, Panie, mój Boże;
ocal mnie w swej łaskawości,
27 aby poznali, że to Twoja ręka,
żeś Ty, o Panie, tego dokonał.
28 Niech oni złorzeczą, ale Ty błogosław!
Niech się zawstydzą powstający na mnie,
Twój sługa zaś niechaj się cieszy!
29 Niech moi oskarżyciele odzieją się hańbą,
niech się wstydem okryją jak płaszczem!
30 Chcę wielce dziękować Panu swoimi ustami
i chwalić Go w pośrodku tłumów;
31 bo stanął po prawicy biednego,
aby go wybawić od sądzących jego życie.

Ps 109, 1 - Ps 109 Lamentacja indywidualna z obszernym działem złorzeczeń (6-20), o których zob. przyp. do Ps 54[53],7.

Ps 109, 4 - Sytuacja Psalmisty podobna jest do Ps 35[34],12-13, szczególnie zaś do Jr 18,20.

Ps 109, 6 - Hebr. określenie oskarżyciela (satan) przyjęło się później jako imię własne nieprzyjaciela rodu ludzkiego, szatana (por. Hi 1,6). W sądzie oskarżyciel stawał po prawej stronie oskarżonego.

Ps 109, 8 - Por. Dz 1,20 (cytat wraz z Ps 69[68],26).

Ps 109, 9 - Wiele motywów złorzeczeń występuje w Jr 18,20-23 (por. w. 4.9.10.14).

Ps 109, 14 - Nie odpuszczona wina (ta, którą Pan "pamięta") ciążyła nie tylko na bezpośrednim winowajcy, ale i na następnych jego potomkach (por. Wj 20,5), wg zasad odpowiedzialności i solidarności zbiorowej; później zwalczają ten punkt widzenia prorocy, podkreślając odpowiedzialność osobistą (Jr 31,29n; Ez 18,1-32). Tutaj (w. 15a) Psalmista personifikuje niemal winę, przedstawiając ją jako stojącą i stale oskarżającą grzesznika przed Panem (por. w. 17nn).

Ps 109, 15 - Tekst popr. wg przekł. starożytnych; hebr.: "ich (pamięć)" (por. jednak w. 16nn).

Ps 109, 18 - To złorzeczenie nawiązuje do ordaliów, czyli sądu Bożego, praktykowanego wobec mężatek podejrzanych o wiarołomstwo; pojono je "gorzką wodą" (por. Lb 5,11-31).

Ps 109, 19 - Zob. przypis do Ps 73[72],6. Przekleństwo ma przylgnąć do niego całkowicie, tak jak szata do ciała (także w. 29).

Ps 109, 23 - Por. Ps 102[101],12.

Ps 109, 24 - Tj. z wycieńczenia.

Psalm 110(109)¹

Chrystus Królem i Kapłanem

110

1 Dawidowy. Psalm.
Wyrocznia Boga dla Pana mego:
«Siądź po mojej prawicy,
aż Twych wrogów położę
jako podnóżek pod Twoje stopy»².
2 Twoje potężne berło
niech Pan rozciągnie z Syjonu:
«Panuj wśród swych nieprzyjaciół!³
3 Przy Tobie panowanie
w dniu Twej potęgi,
w świętych szatach [będziesz].
Z łona jutrzenki
jak rosę Cię zrodziłem»⁴.
4 Pan przysiągł
i żal Mu nie będzie:
«Tyś Kapłanem na wieki
na wzór Melchizedeka»⁵.

5 Pan po Twojej prawicy
zetrze królów w dniu swego gniewu⁶.
6 Będzie sądził narody,
wzniesie stosy trupów,
zetrze głowy
jak ziemia szeroka⁷.
7 Po drodze będzie pił ze strumienia,
dlatego głowę podniesie⁸.

Ps 110, 1 - Ps 110 Psalm królewski o charakterze mesjańskim.

Ps 110, 1 - Psalm zapowiada zajęcie zaszczytnego miejsca po prawicy Ojca przez Chrystusa zmartwychwstałego (Dz 2,34n; Rz 8,34; Hbr 10,12n; 1 P 3,22). Jezus stosuje ten wiersz do siebie, podkreślając swą godność boską i mesjańską (Mt 22,44); przewyższa ona godność nie tylko jakiegokolwiek króla ziemskiego, ale i aniołów (Hbr 1,13). Podnóżki przy tronach były używane na Wschodzie (np. w Egipcie) i przedstawiały niekiedy wizerunki najbardziej znienawidzonych nieprzyjaciół (por. także Ps 89[88],11; Joz 10,24; Iz 51,23).

Ps 110, 2 - Boski król będzie panował na nowym, odrodzonym Syjonie, zwyciężając otaczających go nieprzyjaciół (2 Sm 1nn.8n; Ps 21[20],9; Ps 45[44],6).

Ps 110, 3 - Tekst wiersza skażony (hebr. dosł: "Twój naród jest ochoczy (?) w dniu twej potęgi w świętej ozdobie, z łona brzasku już rosa twego dziecięctwa jest Twoja") i niezrozumiały w tradycyjnej postaci. Proponowane brzmienie stanowi próbę odtworzenia myśli autora na podstawie przekł. starożytnych i tradycji rękopisów. Chodzi zapewne o niewymowne zrodzenie Mesjasza-Króla, przedstawione obrazowo (por. Ps 2,7).

Ps 110, 4 - Starotestamentalna zapowiedź wiecznej godności arcykapłańskiej Chrystusa. Obszerny komentarz do tego daje Hbr (Hbr 5,6.10; Hbr 6,20; Hbr 7,1-28). O samej postaci Melchizedeka zob. Rdz 14,17-20 (z przypisem).

Ps 110, 5 - Odmiennie niż w w. 1, Pan znajduje się po prawicy Mesjasza - Króla, gromiąc Jego nieprzyjaciół (por. Ps 2,9) lub wspomagając Go (jeśli podmiotem "zetrze" jest Mesjasz).

Ps 110, 6 - Sąd eschatologiczny nad światem nawiązuje do znanej tematyki prorockiej "dnia Pańskiego" (Ps 21[20],10; Iz 13,9.13; Jl 1,15; Mi 5,14; So 1,14-18).

Ps 110, 7 - Tekst różnie wyjaśniany: jako aluzja do triumfu Gedeona (Sdz 7,4-6.21-23) lub przenośnie jako czerpanie przez Mesjasza łask Bożych z niewyczerpanego zdroju (Iz 35,6).

Psalm 111(110)¹

Wielkie dzieła Boże

111

1 Alleluja.

Alef

Z całego serca chcę chwalić Pana

Bet

w radzie sprawiedliwych i na zgromadzeniu.

Gimel

2 Wielkie są dzieła Pańskie,

Dalet

mogą ich doświadczyć wszyscy, którzy je miłują.

3 Majestat i wspaniałość - to Jego działanie,

Waw

a sprawiedliwość Jego przetrwa na zawsze².

Zain

4 Zapewnił pamięć swym cudom³;

Chet

Pan jest miłosierny i łaskawy.

Tet

5 Dał pokarm tym, którzy się Go boją⁴;

Jod

pamiętać będzie wiecznie o swoim przymierzu.

Kaf

6 Ludowi swemu okazał potęgę dzieł swoich,

Lamed

oddając im posiadłości pogan.

Mem

7 Dzieła rąk Jego to wierność i sprawiedliwość.

Nun

Wszystkie przykazania Jego są trwałe,

Samek

8 ustalone na wieki, na zawsze,

Ain

nadane ze słusznością i mocą.

9 Zesłał odkupienie swojemu ludowi,

Sade

ustanowił na wieki swoje przymierze;

Kof

a imię Jego jest święte i lęk wzbudza.

Resz

10 Bojaźń Pańska początkiem mądrości⁵;

Szin

wspaniała zapłata dla tych, co według niej⁵ postępują,

Taw

a sprawiedliwość Jego trwać będzie zawsze.

Ps 111, 1 - Ps 111 Hymn dziękczynny o charakterze mądrościowym. Budowa alfabetyczna (zmiana litery hebr. alfabetu co stych).

Ps 111, 3 - Por. Ps 112[111],3.

Ps 111, 4 - W świętach liturgicznych przypominających je.

Ps 111, 5 - Aluzja do cudownego karmienia Izraelitów w czasie wędrówki na pustyni (Wj rozdz. 16 [->Wj 16,1]; Lb 11,31n).

Ps 111, 10 - "Bojaźń..." - częste stwierdzenie w księgach mądrościowych (np. Prz 1,7); "według niej" - popr. wg przekł. starożytnych.

Psalm 112(111)¹

Szczęście bogobojnych

112

1 Alleluja.

Alef

Szczęśliwy mąż, który się boi Pana

Bet

i wielkie upodobanie ma w Jego przykazaniach².

Gimel

2 Potomstwo jego będzie potężne na ziemi:

Dalet

pokolenie prawych dozna błogosławieństwa.

3 Dobrobyt i bogactwo będzie w jego domu,

Waw

a sprawiedliwość jego przetrwa na zawsze³.

Zain

4 Wschodzi w ciemności jako światło dla prawych⁴,

Chet

łagodny, miłosierny i sprawiedliwy.

Tet

5 Dobrze się wiedzie mężowi, który lituje się i pożycza⁵,

Jod

postępuje w swych sprawach uczciwie.

Kaf

6 Na pewno się nie zachwieje;

Lamed

sprawiedliwy będzie w wiecznej pamięci.

Mem

7 Nie będzie się lękał niepomyślnej nowiny;

Nun

mocne jego serce, zaufało Panu.

Samek

8 Serce jego stateczne lękać się nie będzie,

Ain

aż z góry spojrzy na swych przeciwników⁶.

9 Rozdaje - obdarza ubogich,

Sade

sprawiedliwość jego będzie trwała zawsze;

Kof

potęga⁷ jego wzmoże się ze sławą.

Resz

10 Widzi to występny, gniewa się,

Szin

zgrzyta zębami i marnieje.

Taw

Pragnienie występnych wniwecz się obróci⁸.

Ps 112, 1 - Ps 112 Antologia sentencji mądrościowych ujęta w formie pieśni, wysławiających szczęście sprawiedliwego. Budowa psalmu jak w Ps 111[110] [->Ps 111[110],1].

Ps 112, 1 - Por. Ps 1,1n.

Ps 112, 3 - Por. Ps 111[110],3.

Ps 112, 4 - Por. Iz 58,10.

Ps 112, 5 - Zwłaszcza bez pobierania odsetek (Kpł 25,35nn; Pwt 15,7-11) i oczywiście bez zabronionej Prawem lichwy.

Ps 112, 8 - Nie będzie się musiał z nimi liczyć, będzie nimi gardził.

Ps 112, 9 - Dosł.: "róg" (por. Ps 89[88],18).

Ps 112, 10 - Por. Ps 1,6.

Psalm 113(112)¹

Bogu wielkiemu i łaskawemu chwała!

113

1 Alleluja.
Chwalcie, słudzy Pańscy,
chwalcie imię Pana:
2 Niech imię Pańskie będzie błogosławione
odtąd i aż na wieki!
3 Od wschodu słońca aż po zachód jego
niech imię Pańskie będzie pochwalone!
4 Pan jest wywyższony ponad wszystkie ludy,
Jego chwała sięga ponad niebiosa².
5 Któż jak nasz Pan Bóg,
co siedzibę ma w górze,
6 co w dół spogląda
na niebo i na ziemię?
7 Podnosi nędzarza z prochu,
a dźwiga z gnoju ubogiego³,
8 by go posadzić wśród książąt,
wśród książąt swojego ludu,
9 Ten, co niepłodnej każe mieszkać w domu
jako pełnej radości matce synów⁴.
<Alleluja>⁴.

Ps 113, 1 - Ps 113 Hymn pochodzenia liturgicznego. Ps 113-118 stanowią tzw. "Wielki Hallel", odmawiany podczas wieczerzy paschalnej i wielkich świąt.

Ps 113, 4 - Por. Ps 89[88],7.9. Tu i w ww. nast. podkreślona bezwzględna transcendencja Boga.

Ps 113, 7 - Por. Ps 107[106],41; 1 Sm 2,8; Łk 1,52n.

Ps 113, 9 - Bezpłodność uważano w ST za hańbę, wielodzietność za błogosławieństwo Boże (np. Rdz 16,1.4; Rdz 17,15-21; 1 Sm 2,5). "Alleluja" - tak hebr., a LXX przenosi je na początek następnego Ps, zapewne słusznie.

Psalm 114(113 A)¹

Cuda Boże przy wyjściu z Egiptu

114

1 Alleluja.
Gdy Izrael wychodził z Egiptu,
dom Jakuba - od ludu obcego,
2 przybytkiem jego stał się Juda,
Izrael jego królestwem.

3 Ujrzało morze i uciekło,
Jordan bieg swój odwrócił².
4 Góry skakały jak barany,
pagórki - niby jagnięta³.

5 Cóż ci jest, morze, że uciekasz?
Czemu, Jordanie, bieg swój odwracasz?
6 Góry, czemu skaczecie jak barany,
pagórki - niby jagnięta?

7 Zadrżyj⁴, ziemio, przed obliczem Pana całej ziemi,
przed obliczem Boga Jakubowego,
8 który zmienia opokę w oazę,
a skałę w krynicę wody⁵.

Ps 114, 1 - Ps 114[113] Hymn stwierdzający zbawcze działanie Boże w historii.

Ps 114, 3 - Zob. Ps 66[65],6.

Ps 114, 4 - Przy teofanii Pana (Wj 19,18) drżą góry i pagórki (por. Ps 29[28],6; Ha 3,6). Nastrój radosny podkreśla Ps 96[95],9-13.

Ps 114, 7 - Tekst poprawiony.

Ps 114, 8 - Dalsze wzmianki o wydarzeniach wędrówki na pustyni (Wj 17,1-7; Pwt 8,15; Ps 107[106],35). Por. zapowiedź Iz 43,20.

Psalm 115(113 B)¹

Wielkość prawdziwego Boga

115

1 Nie nam, Panie, nie nam,
lecz Twemu imieniu daj chwałę²
za Twoją łaskawość i wierność!
2 Czemu mają mówić poganie:
«A gdzież jest ich Bóg?»³
3 Nasz Bóg jest w niebie⁴;
czyni wszystko, co zechce.
4 ⁵ Ich bożki to srebro i złoto,
robota rąk ludzkich.
5 Mają usta, ale nie mówią;
oczy mają, ale nie widzą.
6 Mają uszy, ale nie słyszą;
nozdrza mają, ale nie czują zapachu.
7 Mają ręce, lecz nie dotykają;
nogi mają, ale nie chodzą;
gardłem swoim nie wydają głosu.
8 Do nich są podobni ci, którzy je robią,
i każdy, który im ufa.

9 ⁶ Dom Izraela pokłada ufność w Panu,
On ich pomocą i tarczą.
10 Dom Aarona pokłada ufność w Panu,
On ich pomocą i tarczą.
11 Bojący się Pana, pokładają ufność w Panu,
On ich pomocą i tarczą.
12 Pan o nas pamięta:
niech nam błogosławi;
niech błogosławi domowi Izraela,
niech błogosławi domowi Aarona;
13 niech błogosławi bojącym się Pana,
zarówno małym jak i wielkim!
14 Niech Pan was rozmnoży,
was i synów waszych!

15 Błogosławieni jesteście przez Pana,
co stworzył niebo i ziemię.
16 Niebo jest niebem Pana,
synom zaś ludzkim dał ziemię.
17 To nie umarli chwalą Pana,
nikt z tych, którzy zstępują do Szeolu⁷,
18 lecz my błogosławimy Pana
odtąd i aż na wieki.

Ps 115, 1 - Ps 115[113] Psalm o niejednolitej strukturze literackiej (lamentacja, motywy hymnodyczne, napomnienie typu prorockiego).

Ps 115, 1 - Por. Ez 36,20-23.

Ps 115, 2 - Por. Ps 79[78],10.

Ps 115, 3 - LXX dod.: "i na ziemi". Por. Ps 135[134],6.

Ps 115, 4-8 - Pamflet na znikomość obcych bóstw oparty na odpowiednich tradycjach prorockich (Iz 44,9-20; Jr 10,3-15; por. Ps 135[134],15-18).

Ps 115, 9 - Te trzy grupy Izraelitów w Ps 118[117],2-4. "Bojący się Pana" oznaczają tu zapewne prozelitów.

Ps 115, 17 - Zob. przypis do Ps 6,6.

Psalm 116(114-115)¹

Dziękczynienie uratowanego od śmierci

116

1 Alleluja.
Miłuję Pana, albowiem usłyszał
głos mego błagania,
2 bo ucha swego nakłonił ku mnie
w dniu, w którym wołałem.
3 Oplotły mnie więzy śmierci,
dosięgły mnie pęta Szeolu,
popadłem w ucisk i udrękę².
4 Ale wezwałem imienia Pańskiego:
«O Panie, ratuj me życie!»

5 Pan jest łaskawy i sprawiedliwy
i Bóg nasz jest miłosierny³.
6 Pan strzeże ludzi pełnych prostoty:
byłem bezsilny, a On mię wybawił.
7 Wróć, moja duszo, do swego spokoju,
bo Pan ci dobrze uczynił.
8 Uchronił bowiem moje życie od śmierci,
moje oczy - od łez,
moje nogi - od upadku⁴.
9 Będę chodził w obecności Pańskiej
w krainie żyjących.

(Wlg 115)

10 Ufałem, nawet gdy mówiłem⁵:
«Jestem w wielkim ucisku».
11 Powiedziałem w swym przygnębieniu:
«Każdy człowiek kłamie!»⁶
12 Cóż oddam Panu
za wszystko, co mi wyświadczył?
13 Podniosę kielich zbawienia⁷
i wezwę imienia Pańskiego.
14 Moje śluby, złożone Panu, wypełnię
przed całym Jego ludem.

15 Drogocenną jest w oczach Pana
śmierć Jego czcicieli⁸.
16 O Panie, jam Twój sługa,
jam Twój sługa, syn Twojej służebnicy⁹:
Ty rozerwałeś moje kajdany.
17 Tobie złożę ofiarę pochwalną
i wezwę imienia Pańskiego.
18 Moje śluby, złożone Panu, wypełnię
przed całym Jego ludem.
19 na dziedzińcach domu Pańskiego,
pośrodku ciebie, Jeruzalem.

Ps 116, 1 - Ps 116[114-115] Indywidualna pieśń dziękczynna.

Ps 116, 3 - Psalmista znajdował się w niebezpieczeństwie życia, popadł już niemal w sferę śmierci, jak się wydawało, nieodwołalnie.

Ps 116, 5 - Por. Ps 86[85],15; Ps 111[110],4; Ps 112[111],4.

Ps 116, 8 - Por. Ps 56[55],14; (Iz 25,8).

Ps 116, 10 - Tę część wiersza przytacza 2 Kor 4,13, rozumiejąc tekst o wierze nadprzyrodzonej (w zmartwychwstanie Chrystusa i chrześcijan).

Ps 116, 11 - Por. Ps 12[11],3; Ps 62[61],10.

Ps 116, 13 - Zapewne gest dziękczynny, stosowany w liturgii ST (Wj 29,40) jak też u chrześcijan (1 Kor 10,16). "Kielich" oznaczał w ogóle los lub ostateczną decyzję (por. przypis do Ps 16[15],5); w tym sensie mówi ST często o "pucharze lub kubku gniewu Pana" (Iz 51,17.22; Jr 25,15-29; Lm 4,21) jako o decyzji kary. Ten sam obraz może mieć, jak się wydaje, także znaczenie pozytywne, zadatku wyzwolenia.

Ps 116, 15 - Tzn. Bóg nie pragnie śmierci swoich czcicieli, lecz ratuje ich od niej (w. 8); por. Ps 16[15] [->Ps 16[15],1], Ps 10n [->Ps 10,1]; Ps 72[71],14. Przekłady starożytne pod wpływem nauki o zmartwychwstaniu ciał zmieniły sens wyrażenia, uważając śmierć za drogę połączenia się z Bogiem i otrzymania nagrody. Tak rozumie ten wiersz także chrześcijańska liturgia i Martyrologium.

Ps 116, 16 - Zob. Ps 86[85],16.

Psalm 117(116)¹

Wszystkie narody chwalcie Pana!

117

1 Alleluja.
Chwalcie Pana, wszystkie narody,
wysławiajcie Go, wszystkie ludy²,
2 bo Jego łaskawość nad nami potężna,
a wierność Pańska trwa na wieki.

Ps 117, 1 - Ps 117 Dwuwierszowy hymn pochwalny.

Ps 117, 1 - W Rz 15,11 cytat mówi o uwielbieniu Boga przez pogan.

Psalm 118(117)¹

Świąteczny hymn dziękczynny

118

1 Alleluja.
Dziękujcie Panu, bo jest dobry,
bo łaska Jego trwa na wieki².
2 ³ Niech mówi dom Izraela:
«Łaska Jego na wieki».
3 Niech mówi dom Aarona:
«Łaska Jego na wieki».
4 Niech mówią bojący się Pana:
«Łaska Jego na wieki».

5 Zawołałem z ucisku do Pana,
Pan mnie wysłuchał i wywiódł na wolność.
6 Pan jest ze mną, nie lękam się:
cóż mi może zrobić człowiek?⁴
7 Pan ze mną, mój wspomożyciel,
ja zaś będę mógł patrzeć z góry na mych wrogów.

8 Lepiej się uciec do Pana,
niż pokładać ufność w człowieku.
9 Lepiej się uciec do Pana,
niżeli zaufać książętom.

10 Osaczyły mnie wszystkie narody,
lecz starłem je w imię Pańskie.
11 <Osaczyły mnie w krąg, tak, osaczyły mnie,
lecz starłem je w imię Pańskie>⁵.
12 Osaczyły mnie w krąg jak pszczoły,
paliły jak ogień ciernie⁶:
lecz starłem je w imię Pańskie.

13 Popchnięto mnie⁷, popchnięto, bym upadł,
lecz Pan mi dopomógł.
14 ⁸ Pan, moja moc i pieśń,
stał się moim Zbawcą.
15 Okrzyki radości i wybawienia
w namiotach ludzi sprawiedliwych:
Prawica Pańska moc okazuje,
16 prawica Pańska wysoko wzniesiona,
prawica Pańska moc okazuje.
17 ⁹ Nie umrę, lecz będę żył
i głosił dzieła Pańskie.
18 Ciężko mnie Pan ukarał,
ale na śmierć mnie nie wydał.

19 Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości:
chcę wejść i złożyć dzięki Panu¹⁰.
20 Oto jest brama Pana,
przez nią wejdą sprawiedliwi¹¹.
21 Dziękować Ci będę, że mnie wysłuchałeś
i stałeś się moim zbawieniem.

22 ¹² Kamień odrzucony przez budujących
stał się kamieniem węgielnym.
23 Stało się to przez Pana:
cudem jest w oczach naszych.
24 Oto dzień, który Pan uczynił:
radujmy się zeń i weselmy!
25 O Panie, wybaw!
O Panie, daj pomyślność!¹³

26 Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie!
Błogosławimy wam z domu Pańskiego¹⁴.
27 Pan¹⁵ jest Bogiem:
niech nas oświeci!
Ścieśnijcie szeregi, z gałęziami w rękach,
aż do rogów ołtarza¹⁵.

28 Jesteś moim Bogiem, chcę Ci dziękować:
Boże mój, chcę Ciebie wywyższać¹⁶.
29 Wysławiajcie Pana, bo dobry;
bo łaska Jego na wieki.

Ps 118, 1 - Ps 118 Hymn świąteczny pochodzenia liturgicznego.

Ps 118, 1 - Częsta formuła używana w psalmach, szczególnie liturgicznych (por. np. Ps 100[99],5; Ps 107[106],1; Jr 33,11). Tutaj służy ona za refren (ww. 1-4.29), podobnie jak w całym Ps 136[135] [->Ps 136[135],1].

Ps 118, 2 - Zob. przypis do Ps 115,9nn.

Ps 118, 6 - Hbr 13,6 przytacza to w pouczeniu religijno-moralnym.

Ps 118, 11 - Zapewne glosa lub błędne powtórzenie, którego nie znają rękopisy przedmasoreckie z Qumran (4QPsb) i z genizy w Kairze.

Ps 118, 12 - Tłum. przybliżone wg LXX; hebr.: "zgasły".

Ps 118, 13 - Tekst popr. wg LXX.

Ps 118, 14 - Por. Wj 15,2.6.12; Mdr 18,8n.

Ps 118, 17 - Por. Iz 54,8; Jr 10,24.

Ps 118, 19 - Por. Ps 24[23],7-10. Aluzja do świątyni.

Ps 118, 20 - Por. Iz 26,2.

Ps 118, 22 - Psalmista porównuje się do kamienia używanego do wznoszenia budowli, który jednak został przez budowniczych odrzucony jako nieprzydatny. Wbrew ich mniemaniom stał się on najbardziej istotnym kamieniem narożnikowym, podtrzymującym budowlę. Symbolika pochodzi z Iz 28,16 (Za 3,9; Za 4,7) i jest często stosowana w NT do Chrystusa (Mt 21,42; Dz 4,11; 1 Kor 3,11; Ef 2,20; 1 P 2,7n).

Ps 118, 25 - Por. Ne 1,11.

Ps 118, 26 - Błogosławieństwo kapłańskie w ramach uroczystości liturgicznych w odpowiedzi na w. 25. W Mt 21,9 aklamacja na cześć Jezusa - Mesjasza przy Jego wjeździe do Jerozolimy ("Hosanna" - "wybaw!", por. w. 25). Wyrażenie to ma sens jednoznacznie mesjańsko-eschatologiczny, jak wynika ze słów Jezusa w Mt 23,39.

Ps 118, 27 - "Pan" = Jahwe; "Ścieśnijcie... ołtarza" - aluzja do liturgii judaizmu, zwłaszcza Święta Namiotów - por. Kpł 23,40; Ne 8,15; 2 Mch 10,7.

Ps 118, 28 - Por. Wj 15,2.

Psalm 119(118)¹

Doskonałość Prawa Bożego

Alef

119

1 Szczęśliwi, których droga nieskalana,
którzy postępują według Prawa Pańskiego².
2 Szczęśliwi, którzy zachowują Jego upomnienia,
całym sercem Go szukają³,
3 którzy nie czynią nieprawości,
lecz kroczą Jego drogami.
4 Ty na to dałeś swoje przykazania,
by pilnie ich przestrzegano.
5 Oby moje drogi były niezawodne
w przestrzeganiu Twych ustaw!
6 Wtedy nie doznam wstydu,
gdy zważać będę na wszystkie Twe przykazania.
7 Chcę Ci dziękować szczerym sercem,
gdy nauczę się wyroków Twej sprawiedliwości.
8 Przestrzegać będę Twych ustaw:
nie opuszczaj mnie nigdy!

Bet

9 Jak młodzieniec zachowa ścieżkę swą⁴ w czystości?
- Przestrzegając słów Twoich.
10 Z całego serca swego szukam Ciebie⁵;
nie daj mi zboczyć od Twoich przykazań!
11 W sercu swym przechowuję Twą mowę,
by nie grzeszyć przeciw Tobie.
12 Błogosławiony jesteś, Panie,
naucz mnie Twoich ustaw!
13 Opowiadam swoimi wargami
wszystkie wyroki ust Twoich.
14 Cieszę się z drogi Twych upomnień
jak z wszelkiego bogactwa⁶.
15 Będę rozmyślał o Twych postanowieniach
i ścieżki Twoje rozważał.
16 Będę się radował z Twych ustaw:
słów Twoich nie zapomnę.

Gimel

17 Czyń dobrze słudze swojemu, aby żył
i przestrzegał słów Twoich.
18 Otwórz moje oczy, abym ujrzał
dziwy Twojego Prawa.
19 Jestem gościem na ziemi⁷,
nie kryj przede mną Twych przykazań!
20 Dusza moja omdlewa tęskniąc
wciąż do wyroków Twoich.
21 Zgromiłeś pyszałków;
przeklęci odstępujący od Twych przykazań!
22 Oddal ode mnie
hańbę i pogardę,
bo zachowuję Twoje napomnienia.
23 Choć możni zasiadają zmawiając się przeciw mnie,
Twój sługa rozmyśla o Twoich ustawach.
24 Bo Twoje napomnienia są moją rozkoszą⁸,
Twoje ustawy są moimi doradcami.

Dalet

25 Przylgnęła do prochu moja dusza⁹:
Przywróć mi życie według Twego słowa!
26 Opowiedziałem Ci moje drogi i wysłuchałeś mnie:
o Twoich ustawach mię poucz!
27 Pozwól mi zrozumieć drogę Twych postanowień,
abym rozważał Twe cuda.
28 Moja dusza nie zaznaje spoczynku ze zgryzoty:
podźwignij mię zgodnie z Twoim słowem!
29 Drogę kłamstwa
odwracaj ode mnie,
daj mi zaś łaskę Twojego Prawa!
30 Drogę wierności obrałem,
pragnąc Twoich wyroków.
31 Lgnę do Twoich napomnień,
nie daj mi okryć się wstydem!
32 Biegnę drogą Twoich przykazań,
bo czynisz moje serce szerokim.

33 Naucz mnie, Panie,
drogi Twoich ustaw,
bym strzegł ich aż do końca¹⁰.
34 Pouczaj mnie, bym Prawa Twego przestrzegał,
a zachowywał je całym sercem.
35 Prowadź mię ścieżką Twoich przykazań,
bo ja się nimi raduję.
36 Nakłoń me serce do Twoich napomnień,
a nie do zysku!¹¹
37 Odwróć me oczy,
niech na marność nie patrzą;
przez swoje słowo¹² udziel mi życia!
38 Spełnij dla sługi Twego swoją obietnicę¹³,
daną bojącym się Ciebie.
39 Odwróć moją hańbę,
która mnie trwoży,
bo Twoje wyroki są pełne dobroci.
40 Oto pożądam Twoich postanowień:
według Twej sprawiedliwości¹⁴ zapewnij mi życie!

Waw

41 Niech zstąpi na mnie, Panie, Twoja łaska,
Twoje zbawienie, według Twojej obietnicy,
42 bym mógł dać odpowiedź tym, którzy mnie znieważają,
bo polegam na Twoich słowach.
43 Nie odbieraj moim ustom
słowa prawdy,
bo ufam Twoim wyrokom,
44 a Prawa Twego zawsze strzec będę,
na wieki, na zawsze.
45 Chcę kroczyć drogą przestronną,
bo szukam Twoich postanowień.
46 O Twych rozkazach chcę mówić
w obecności królów¹⁵,
a nie doznam wstydu.
47 I będę się weselił z Twoich przykazań,
które miłuję.
48 Wznoszę ręce moje
ku Twym przykazaniom,
które kocham,
i rozważam Twoje ustawy¹⁶.

Zain

49 Pomnij na słowo swoje do Twojego sługi,
przez które mi dałeś nadzieję.
50 W moim ucisku to pociechą dla mnie,
że Twoja mowa obdarza mnie życiem.
51 Ludzie zuchwali bardzo mi ubliżają,
a ja nie odstępuję od Twojego Prawa.
52 Przypominając sobie Twe wyroki odwieczne,
Panie, doznaję pociechy.
53 Gniew mnie ogarnia z powodu występnych,
porzucających Twe Prawo.
54 Twoje ustawy stały się dla mnie pieśniami
na miejscu mego pielgrzymowania¹⁷.
55 Nocą¹⁸ pamiętam
o Twoim imieniu, Panie,
by zachowywać Twe Prawo.
56 Oto, co do mnie należy:
zachowywać Twe postanowienia.

Chet

57 Moim działem jest Pan¹⁹ - mówię,
by zachować Twoje słowa.
58 Z całego serca dbam o przychylność Twojego oblicza,
zmiłuj się nade mną według swej obietnicy!
59 Rozważam moje drogi
i zwracam stopy do Twoich napomnień.
60 Śpieszyłem bez ociągania,
by przestrzegać Twoich przykazań.
61 Oplotły mię więzy grzeszników:
nie zapomniałem o Twoim Prawie.
62 Wstaję o północy,
aby Cię wielbić
za słuszne Twoje wyroki²⁰.
63 Jestem przyjacielem
wszystkich, którzy się boją Ciebie,
co strzegą Twych postanowień.
64 Twoja łaska, Panie,
napełnia ziemię²¹:
naucz mnie Twoich ustaw!

Tet

65 Wyświadczyłeś dobro swojemu słudze
zgodnie z Twoim słowem, Panie!
66 Naucz mię zrozumienia i umiejętności,
bo ufam Twoim przykazaniom.
67 Błądziłem, zanim przyszło utrapienie;
teraz jednak strzegę Twej mowy.
68 Dobry jesteś i dobrze czynisz;
naucz mię Twoich ustaw!
69 Zuchwali knują przeciw mnie podstępy,
ja całym sercem strzegę Twych postanowień.
70 Otępiało ich serce opasłe²²,
a ja znajduję rozkosz w Twoim Prawie.
71 Dobrze to dla mnie, że mnie poniżyłeś²³,
bym się nauczył Twych ustaw.
72 Prawo ust Twoich jest dla mnie lepsze
niż tysiące sztuk złota i srebra²⁴.

Jod

73 Twe ręce mnie uczyniły i ukształtowały²⁵:
obdarz mnie rozumem, bym się nauczył Twoich przykazań.
74 Bojący się Ciebie widzą mnie i cieszą się,
bo pokładam ufność w Twoim słowie.
75 Wiem, Panie, że sprawiedliwe są Twoje wyroki,
że dotknąłeś mnie słusznie.
76 Niech Twoja łaska stanie mi się pociechą
zgodnie z obietnicą, daną Twemu słudze.
77 Niech zaznam Twojej litości, abym żył,
bo Twoje Prawo jest moją rozkoszą.
78 Niech zawstydzą się zuchwali, bo niesłusznie mnie dręczą,
ja będę rozmyślał o Twoich przykazaniach.
79 Niech zwrócą się do mnie bojący się Ciebie
i ci, którzy uznają Twoje napomnienia.
80 Niech serce moje stanie się nienaganne w Twych ustawach,
abym nie doznał wstydu.

Kaf

81 Ustaje moja dusza [dążąc] ku Twemu zbawieniu;
pokładam ufność w Twoim słowie.
82 Ustają moje oczy [spoglądając] ku Twemu słowu:
kiedyż mnie pocieszysz?²⁶
83 Bo chociaż jestem jak bukłak wśród dymu²⁷,
nie zapomniałem Twych ustaw.
84 Ile dni słudze Twojemu zostaje?
Kiedy wykonasz
wyrok na prześladowcach?
85 Doły wykopali na mnie zuchwalcy,
którzy nie postępują według Twego Prawa.
86 Wszystkie przykazania Twoje są wierne;
gdy kłamstwem mnie prześladują - pomóż mi!
87 Niemalże pokonaliby mnie na ziemi;
ja zaś nie porzuciłem Twoich postanowień.
88 Według swej łaski zapewnij mi życie,
ja zaś chcę przestrzegać napomnień ust Twoich.

Lamed

89 Słowo Twe, Panie, trwa na wieki²⁸,
niezmienne jak niebiosa.
90 Wierność Twoja [trwa] z pokolenia na pokolenie;
umocniłeś ziemię, i trwa²⁹.
91 Wszystko trwa do dziś według Twoich wyroków,
bo wszystkie rzeczy Ci służą.
92 Gdyby Twoje Prawo nie było moją rozkoszą,
byłbym już zginął w mej nędzy.
93 Nie zapomnę na wieki Twoich postanowień,
bo przez nie dałeś mi życie.
94 Należę do Ciebie - wybaw mię,
bo badam Twe postanowienia.
95 Czyhają na mnie grzesznicy, żeby mnie zgubić;
ja przestrzegam Twoich napomnień.
96 Zobaczyłem, że wszelka doskonałość ma granice:
Twoje przykazanie sięga bardzo daleko.

Mem

97 Jakże miłuję Prawo Twoje:
przez cały dzień nad nim rozmyślam.
98 ³⁰ Twoje przykazanie uczyniło mnie mędrszym od moich wrogów,
bo jest ono moim na wieki.
99 Jestem roztropniejszy od wszystkich, którzy mnie uczą,
bo rozmyślam o Twoich napomnieniach.
100 Jestem roztropniejszy od starców³¹,
bo zachowuję Twoje postanowienia.
101 Powstrzymuję nogi od wszelkiej złej ścieżki,
aby słów Twoich przestrzegać.
102 Nie odstępuję od Twoich wyroków,
albowiem Ty mnie pouczasz.
103 Jak słodka jest dla mego podniebienia Twoja mowa:
ponad miód dla ust moich³².
104 Z Twoich przykazań czerpię roztropność,
dlatego nienawidzę
wszelkiej ścieżki nieprawej.

Nun

105 Twoje słowo jest lampą dla moich stóp
i światłem na mojej ścieżce³³.
106 Przysiągłem i postanawiam
przestrzegać Twoich sprawiedliwych wyroków.
107 Panie, jestem bardzo udręczony,
zachowaj mnie przy życiu według Twego słowa.
108 Przyjmij, o Panie, ofiary ust moich
i naucz mię Twoich wyroków³⁴.
109 Moje życie jest w ciągłym niebezpieczeństwie³⁵,
lecz Prawa Twego nie zapominam.
110 Występni zastawili na mnie sidła,
lecz nie zboczyłem od Twoich postanowień.
111 Napomnienia Twoje są moim dziedzictwem na wieki,
bo są radością mojego serca.
112 Serce swoje nakłaniam,
by wypełniać Twoje ustawy
na wieki, na zawsze.

Samek

113 Nienawidzę ludzi chwiejnych³⁶,
a Prawo Twoje miłuję.
114 Ty jesteś obrońcą moim i moją tarczą:
pokładam ufność w Twoim słowie.
115 Odstąpcie ode mnie, złoczyńcy³⁷,
strzec będę przykazań Boga mojego.
116 Podtrzymaj mnie według swojej obietnicy, bym żył;
nie zawiedź mojej nadziei!
117 Wzmocnij mnie, abym doznał ratunku
i cieszył się³⁸ zawsze z Twych ustaw.
118 Odrzucasz wszystkich, co odstępują od Twoich ustaw,
bo zamiary ich są kłamliwe.
119 Jak żużle oceniasz wszystkich występnych w kraju³⁹,
dlatego miłuję Twoje napomnienia.
120 Drży moje ciało z bojaźni przed Tobą
i lękam się Twoich wyroków⁴⁰.

Ain

121 Wykonuję prawo i sprawiedliwość:
nie wydawaj mię moim ciemięzcom!
122 Chroń swego sługę dla [jego] dobra,
aby nie uciskali mię zuchwalcy⁴¹.
123 Moje oczy ustają wypatrując Twojej pomocy
i sprawiedliwej Twej mowy.
124 Postąp ze sługą swoim według swej łaskawości
i naucz mnie Twoich ustaw!
125 Jestem Twoim sługą, daj mi zrozumienie,
bym poznał Twoje napomnienia.
126 Dla Pana czas już jest działać:
pogwałcili Twoje Prawo.
127 Przeto miłuję Twoje przykazania
bardziej niż złoto, niż złoto najczystsze.
128 Dlatego kieruję się wszystkimi Twoimi postanowieniami
i nienawidzę wszelkiej drogi fałszu.

129 Twoje napomnienia są przedziwne,
dlatego przestrzega ich moja dusza.
130 Przystępność⁴² Twoich słów oświeca
i naucza niedoświadczonych.
131 Otwieram swe usta i chłonę powietrze⁴³,
bo pragnę Twoich przykazań.
132 Zwróć się do mnie i zmiłuj się nade mną⁴⁴,
tak jak postępujesz z tymi, co imię Twe miłują.
133 Moje kroki umocnij Twoją mową,
niech nie panuje we mnie żadna niegodziwość!
134 Wyzwól mię z ludzkiego ucisku,
a będę strzegł Twych postanowień.
135 Okaż światło Twojego oblicza⁴⁵ Twemu słudze
i naucz mię Twoich ustaw!
136 Strumienie łez płyną z mych oczu,
bo nie zachowano Twojego Prawa.

Sade

137 ⁴⁶ O Panie, jesteś sprawiedliwy
i wyrok Twój jest słuszny.
138 Swoje postanowienia dałeś sprawiedliwie
i z pełną wiernością.
139 Gorliwość mię pożera⁴⁷,
bo moi przeciwnicy zapominają o Twoich słowach.
140 W ogniu wypróbowana jest Twoja mowa⁴⁸
i sługa Twój ją miłuje.
141 Ja jestem mały i wzgardzony:
nie zapominam o Twych postanowieniach.
142 Twa sprawiedliwość to wieczna sprawiedliwość,
a Prawo Twoje jest prawdą.
143 Spadły na mnie strapienia i ucisk,
rozkoszą moją są Twoje przykazania.
144 Sprawiedliwość Twoich napomnień trwa na wieki:
daj mi zrozumienie, abym żył.

Kof

145 Z całego serca wołam:
wysłuchaj mię, Panie,
chcę zachować Twoje ustawy.
146 Wołam do Ciebie - wybaw mię,
a będę strzegł Twych napomnień.
147 Przychodzę o świcie i błagam;
pokładam ufność w Twoich słowach.
148 Moje oczy się budzą przed nocnymi strażami,
aby rozważać Twą mowę⁴⁹.
149 Usłysz mój głos, o Panie, w swojej łaskawości
i daj mi życie zgodne z Twym wyrokiem.
150 Zbliżają się niegodziwi moi prześladowcy:
dalecy oni od Prawa Twojego.
151 Jesteś blisko, o Panie,
i wszystkie Twoje przykazania są prawdą.
152 Od dawna wiem z Twoich upomnień,
że ustaliłeś je na wieki.

Resz

153 Wejrzyj na moją nędzę i wyzwól mnie,
bo nie zapomniałem Twojego Prawa.
154 Broń mojej sprawy i wybaw mię⁵⁰;
według Twej mowy obdarz mię życiem!
155 Zbawienie jest daleko od występnych,
bo nie dbają o Twoje ustawy.
156 Liczne są Twe zmiłowania, o Panie⁵¹,
obdarz mnie życiem według Twych wyroków!
157 Wielu mię prześladuje i trapi:
nie uchylam się od Twoich upomnień.
158 Widzę odstępców i wstręt mnie ogarnia⁵²,
bo mowy Twojej nie strzegą.
159 Patrz, miłuję Twoje postanowienia;
Panie, w Twojej łaskawości obdarz mnie życiem!
160 Podstawą Twego słowa jest prawda,
i wieczny jest każdy Twój sprawiedliwy wyrok.

Szin

161 Możni prześladują mnie bez powodu,
moje zaś serce odczuwa lęk przed Twoimi słowami.
162 Raduje się z mów Twoich
jak ten, co zdobył wielki łup⁵³.
163 Nienawidzę i wstręt czuję do kłamstwa,
a Prawo Twoje miłuję.
164 Siedemkroć na dzień⁵⁴ wysławiam Ciebie
z powodu sprawiedliwych Twych wyroków.
165 Obfity pokój⁵⁵ dla miłujących Twe Prawo,
nie spotka [ich] żadne potknięcie.
166 Czekam, o Panie, Twojej pomocy
i wypełniam Twoje przykazania.
167 Moja dusza strzeże Twych napomnień
i bardzo je miłuje.
168 Przestrzegam Twoich postanowień i napomnień,
bo wszystkie moje drogi są przed Tobą.

Taw

169 Niech wołanie moje dojdzie
do Ciebie, o Panie;
przez swoje słowo daj mi zrozumienie!
170 Niech dojdzie do Ciebie moja modlitwa⁵⁶,
wyzwól mię zgodnie z Twym słowem!
171 Niechaj moje wargi zabrzmią hymnem,
bo nauczasz mię swoich ustaw!
172 Niechaj mój język opiewa Twą mowę,
bo wszystkie Twoje przykazania są sprawiedliwe.
173 Twoja ręka niech mi będzie pomocą,
bo wybrałem Twoje postanowienia.
174 Pragnę Twojej pomocy, o Panie,
a prawo Twoje jest moją rozkoszą.
175 Niech żyje⁵⁷ moja dusza i niech chwali Ciebie,
niech mnie wspierają Twoje wyroki!
176 Błądzę jak owca, która zginęła⁵⁸;
szukaj swego sługi,
bo nie zapominam o Twoich nakazach.

Ps 119, 1 - Ps 119 Antologia sentencji, wyznań, dziękczynień lub nawet lamentacji, sławiąca tajemnice i cuda objawionego Prawa Bożego. Jest ono wymieniane (jako "prawo" lub osiem jego synonimów) w każdym poszczególnym wierszu (z wyjątkiem w. 122, zapewne skażonego). Budowa psalmu jest alfabetyczna, osiem kolejnych wierszy rozpoczyna się od tej samej kolejnej litery alfabetu hebr. Psalm ten powstał po niewoli babilońskiej w kołach mądrościowych. Atmosfera jego przygotowuje już Nowe Przymierze z jego naczelnym prawem miłości Boga, którego słowa słuchać - to błogosławieństwo (Mt 22,37-40; Łk 11,28).

Ps 119, 1 - Por. Ps 1,1; Ps 19[18],8-15.

Ps 119, 2 - Por. Pwt 4,29.

Ps 119, 9 - Tj. nienaganne postępowanie; zob. droga.

Ps 119, 10 - W czasach eschatologicznych "szukanie" to będzie skuteczne (por. Jr 29,13-14). Przykazania Pańskie będzie miał każdy wypisane nie na tablicach, lecz w sercu (w. 11 - por. Jr 31,31-33).

Ps 119, 14 - Por. Prz 3,14; Prz 8,10; Iz 64,4.

Ps 119, 19 - Psalmista czuje się na ziemi gościem, który jako taki nie posiada własnej ziemi (Ps 39[38],13). Nie za nią jednak tęskni, ale za pełnieniem woli Bożej.

Ps 119, 24 - Por. Jr 15,16.

Ps 119, 25 - Lamentujący Psalmista czuje się poniżony i bliski śmierci; tylko słowo Pańskie może przynieść odnawiające go wewnętrznie życie. Por. Pwt 8,3; Pwt 28,1-14; Pwt 30,15n.19n.

Ps 119, 33 - Ostatnie słowa można też zrozumieć w sensie "ku nagrodzie", ponieważ samo wierne zachowywanie przykazań jest połączone dla ludzi pobożnych z głęboką radością (w. 35).

Ps 119, 36 - Człowiek sprawiedliwy kieruje swym postępowaniem według wskazań Prawa, a nie według nadziei czy wielkości spodziewanego zysku.

Ps 119, 37 - Tekst popr. wg Targumu i niektórych rkp; hebr.: "na drodze Twojej".

Ps 119, 38 - Skutecznej zbawczej opieki.

Ps 119, 40 - Sprawiedliwość oznacza tu pełną przychylności wierność Bożą w wywiązywaniu się z obietnic (w. 38.41).

Ps 119, 46 - Por. Jr 1,10.18n.

Ps 119, 48 - Wiersz zapewne przerobiony (interpolowany?) - por. niezwykłą budowę (4 stychy!) i powtórzenie synonimu "prawa". Może zostały dodane słowa "ku Twym przykazaniom, które kocham". Występują one jednak we wszystkich rkp hebrajskich.

Ps 119, 54 - Por. przypis do w. 19.

Ps 119, 55 - Pobożny Izraelita rozważa Prawo zawsze (Ps 1,2), gdy kładzie się spać i gdy wstaje (Pwt 6,7). Zrzeszenie z Qumran nakazywało studiowanie Prawa nieustannie (1QS 6,6), dzień i noc, a każdy z pełnoprawnych członków miał obowiązek czuwać trzecią cześć nocy i studiować Prawo. Lamentujący Psalmiści modlą się często także nocą (por. np. Ps 22[21],3; Ps 88[87],2).

Ps 119, 57 - Wyznanie lewickie, rozumiane duchowo (por. Ps 16[15],5; Ps 73[72],26). Lewici nie otrzymywali działu ziemi; ich działem był sam Bóg (por. Lb 18,20; Pwt 10,9).

Ps 119, 62 - Por. Ps 42[41],9; Ps 63[62],7.

Ps 119, 64 - Por. Ps 33[32],5.

Ps 119, 70 - Zob. Ps 17[16],10; Ps 73[72],7 (z przypisem). Dosł.: "Jak tłuszcz stało się gęste ich serce".

Ps 119, 71 - Wg LXX (2 os.); hebr.: "że doznałem poniżenia" (1 os.). Por. Hi 5,17n; Prz 3,11n.

Ps 119, 72 - Ówczesne odważane środki płatnicze większej wartości, synonim bogactwa. Inni uzupełniają: "syklów".

Ps 119, 73 - Por. Rdz 2,7; Hi 10,8; Jr 18,6;

Ps 119, 82 - Por. Hi 19,27; Iz 38,14.

Ps 119, 83 - W dymie suszono bukłaki z kozich skór, przeznaczone do transportu i przechowywania płynów. Wystawione na działanie ciepła i dymu ulegały zmarszczeniu, nabierały trwałości i oczywiście czerniały.

Ps 119, 89 - Por. Iz 40,8. Tu słowo jest jakby uosobione.

Ps 119, 90 - Stwórcza moc słowa Pańskiego (por. Ps 93[92],1; Ps 96[95],10).

Ps 119, 98 - Por. Ps 19[18],8n.

Ps 119, 100 - Por. Ps 105[104],22; Hi 12,12; Hi 15,10; Hi 32,7. Prawo Boże znaczy więcej niż doświadczenie.

Ps 119, 103 - Por. Ps 19[18],11; Jr 15,16; Ez 3,3.

Ps 119, 105 - W okresie judaistycznym porównywano często Prawo do świata (Prz 6,23). Żydowscy nauczyciele podkreślali chętnie swoją rolę jako nosicieli światła dla świata, podobnie jak rolę Jerozolimy jako "światła narodów" (Iz 60,1-3.19). Prawdziwym "światłem świata" jest Chrystus (J 1,9; J 8,12); odzwierciedlają je Jego uczniowie (Mt 5,14nn).

Ps 119, 108 - Por. Ps 50[49],14,23; Ps 141[140],2; Oz 14,3.

Ps 119, 109 - Hebr. ma dosł.: "mam ustawicznie w swej ręce" - charakterystyczny dla języka hebr. sposób mówienia o grożącym niebezpieczeństwie śmierci.

Ps 119, 113 - Którzy nie chcą zdecydować się na bezkompromisowe zachowywanie Prawa, ale paktują ze złem. Por. 1 Krl 18,21.

Ps 119, 115 - Por. Ps 6,9.

Ps 119, 117 - Tekst popr. wg LXX; hebr.: "oglądał".

Ps 119, 119 - Por. Ez 22,18-22. Tekst popr. wg przekł. star.

Ps 119, 120 - Por. wyżej w. 67.

Ps 119, 122 - Jedyny wiersz psalmu, który nie wymienia żadnego z odpowiedników "Prawa". Niektórzy krytycy zmieniają dlatego "swego sługę" na "swoje słowo", co jednak nie ma potwierdzenia w rkp.

Ps 119, 130 - Dosł.: "brama"; LXX parafrazuje to w sensie wyjaśnienia lub wdrażania do pełnienia Prawa.

Ps 119, 131 - Por. Hi 29,23.

Ps 119, 132 - Por. Ps 25[24],16.

Ps 119, 135 - Dosł.: "Twoje oblicze niech zajaśnieje" (por. Ps 4,7).

Ps 119, 137-144 - Por. Pwt 32,4.

Ps 119, 139 - Por. Ps 69[68],10 z przypisem. LXX harmonizuje za cyt. Ps: "gorliwość o Twój dom" jak w Ps 69[68],10 (harmonizacja).

Ps 119, 140 - Por. Prz 30,5.

Ps 119, 148 - Por. Ps 63[62],7; Ps 77[76],5.

Ps 119, 154 - Częsty motyw w Ps. Pan ma wystąpić w sądzie jako obrońca Psalmisty. Por. Ps 43[42],1; Jr 50,34.

Ps 119, 156 - Por. Ne 9,7.19.27.31.

Ps 119, 158 - Por. Ps 139[138],21.

Ps 119, 162 - Por. 1 Sm 14,30.

Ps 119, 164 - Tzn. bardzo często lub w sposób pełny (por. Ps 12[11],7; Prz 24,16).

Ps 119, 165 - Por. Ps 37[36],11; Ps 72[71],7.

Ps 119, 170 - Por. Ps 79[78],11; Ps 88[87],3.

Ps 119, 175 - Por. Ps 22[21],27; Iz 38,19.

Ps 119, 176 - Por. Iz 53,6; Jr 50,6; Ez 34,16; Łk 15,1-7.

Psalm 120(119)¹

Przeciw złym językom

120

1 Pieśń stopni².
Do Pana w swoim utrapieniu
wołałem i wysłuchał² mnie.
2 Panie, uwolnij moje życie
od warg kłamliwych
i od podstępnego języka!
3 Cóż tobie [Bóg] uczyni
lub co ci dorzuci³,
podstępny języku?³
4 Ostre strzały mocarza
i węgle z janowca⁴.
5 Biada mi, że przebywam w Meszek
i mieszkam pod namiotami Kedaru!
6 Zbyt długo mieszkała moja dusza
z tymi, co nienawidzą pokoju.
7 Gdy ja mówię o pokoju⁵,
tamci prą do wojny.

Ps 120, 1 - Ps 120 Indywidualna lamentacja; pieśń pielgrzymów.

Ps 120, 1 - "Pieśń stopni" (lub "pieśń pielgrzymów") - obszerna grupa psalmów (120-134) nosi ten tytuł, ponieważ były one śpiewane przez pielgrzymów zdążających do Jerozolimy. Niektórzy autorzy współcześni rozumieją mniej słusznie słowo hebr. "stopnie" o specyficznej budowie literackiej tych psalmów. Poszczególne wiersze podejmują często ostatnie słowo wiersza poprzedniego (por. ww. 2-3.5.6.7; Ps 121[120],1.3.4.7.8 itd.). "Wysłuchał" - inni popr. na czas przyszły.

Ps 120, 3 - "Dorzuci" - jak ukarze twoje krzywoprzysięstwo? (Zob. Rt 1,17 z przypisem); "języku" - por. Ps 7,13-14; Ps 11[10],2; Ps 57[56],5; Ps 64[63],4.

Ps 120, 4 - Inni tłum.: "wyostrzone nad ogniem z janowca". Por. Prz 16,27 - za ogień winy ogień kary.

Ps 120, 7 - Tłum. przybliżone. Inni dod.: "i o prawdzie".

Psalm 121(120)¹

Bóg czuwa nad nami

121

1 Pieśń stopni.
Wznoszę swe oczy ku górom:
Skądże nadejdzie mi pomoc?
2 Pomoc mi przyjdzie od Pana,
co stworzył niebo i ziemię².
3 ³ On nie pozwoli zachwiać się twej nodze
ani się zdrzemnie Ten, który cię strzeże.
4 Oto nie zdrzemnie się
ani nie zaśnie
Ten, który czuwa nad Izraelem.
5 Pan cię strzeże,
Pan twoim cieniem
przy twym boku prawym⁴.
6 Za dnia nie porazi cię słońce⁵
ni księżyc wśród nocy.
7 Pan cię uchroni od zła wszelkiego:
czuwa nad twoim życiem.
8 Pan będzie strzegł
twego wyjścia i przyjścia
teraz i po wszystkie czasy.

Ps 121, 1 - Ps 121 Pieśń pielgrzymów (przypis do Ps 120[119],1) o charakterze prorockim.

Ps 121, 2 - Por. Ps 124[123],8; Iz 45,12.

Ps 121, 3 - Bóg czuwa nad każdym krokiem ludzi Mu oddanych (por. Ps 23[22],3n; Ps 66[65],9). Aluzja do "zdrzemnięcia się" czy "spania" stanowi może polemikę jak w 1 Krl 18,27 przeciw naturalistycznym bóstwom kananejskim.

Ps 121, 5 - Bóg ochrania wiernych "w cieniu skrzydeł" (Ps 17[16],8; Ps 36[35],8; Ps 57[56],2). W ten sposób nawiązuje Psalmista do Arki Przymierza ocienianej skrzydłami cherubów.

Ps 121, 6 - O niebezpieczeństwie promieni słonecznych zob. 2 Krl 4,19; Jon 4,8. Pełnia księżyca przynosi w górach palestyńskich nocny chłód; może chodzi także o inne negatywne wpływy przypisywane w starożytności działaniu księżyca (np. choroby).

Psalm 122(121)¹

W obliczu miasta Świętego

122

1 Pieśń stopni. Dawidowa.
Uradowałem się, gdy mi powiedziano:
«Pójdziemy do domu Pańskiego!»
2 Już stoją nasze nogi
w twych bramach, o Jeruzalem,
3 Jeruzalem, wzniesione jako miasto
gęsto i ściśle zabudowane².
4 Tam wstępują pokolenia,
pokolenia Pańskie,
według prawa Izraela,
aby wielbić imię Pańskie.
5 Tam ustawiono
trony sędziowskie,
trony domu Dawida³.
6 Proście o pokój dla Jeruzalem,
niech zażywają pokoju ci, którzy ciebie miłują!
7 Niech pokój będzie w twoich murach,
a bezpieczeństwo w twych pałacach!
8 Przez wzgląd na moich braci i przyjaciół
będę mówił: «Pokój w tobie!»
9 Przez wzgląd na dom Pana, Boga naszego,
będę się modlił o dobro dla ciebie.

Ps 122, 1 - Ps 122 Pieśń pielgrzymów o tendencjach hymnodycznych (zob. przypis do Ps 120[119],1).

Ps 122, 3 - Tłum. przybliżone. Do tego wiersza nawiązuje zapewne Ef 2,19-22 w słynnym obrazie prawdziwego Kościoła Bożego.

Ps 122, 5 - Jerozolima była nie tylko centrum religijnym, ale jednocześnie najwyższym trybunałem sądowniczym, gdzie sądy sprawowali tradycyjnie zapewne przedstawiciele rodu Dawida (Iz 16,5). Odbywało się to w centrum administracyjnym, w bramach miejskich.

Psalm 123(122)¹

Wzgardzony lud ufa swojemu Bogu

123

1 Pieśń stopni.
Do Ciebie wznoszę me oczy,
który mieszkasz w niebie².
2 Oto jak oczy sług
są zwrócone na ręce ich panów
i jak oczy służącej
na ręce jej pani,
tak oczy nasze ku Panu, Bogu naszemu,
dopóki się nie zmiłuje nad nami.
3 Zmiłuj się nad nami, Panie, zmiłuj się nad nami,
bo wzgardą jesteśmy nasyceni³.
4 Dusza nasza jest nasycona
szyderstwem zarozumialców
i wzgardą pyszałków⁴.

Ps 123, 1 - Ps 123 Pieśń pielgrzymów, o motywach indywidualnej i zbiorowej lamentacji (zob. przypis do Ps 120[119],1).

Ps 123, 1 - O niebie jako sferze Bożej, w której króluje On w nieskończonym majestacie - zob. Ps 2,4; Ps 11[10],4; Ps 115[113],3.16. Także uczniowie Chrystusa mają zwracać się do Ojca, "który jest w niebie" w Modlitwie Pańskiej (Mt 6,9).

Ps 123, 3 - Psalm zakłada sytuację zesłańców Judy w niewoli babilońskiej. Por. Ez 36,4.

Ps 123, 4 - Por. Za 1,15.

Psalm 124(123)¹

Bóg nas ocalił

124

1 Pieśń stopni. Dawidowa.
Gdyby Pan nie był
po naszej stronie -
niech to już przyzna Izrael² -
2 gdyby Pan nie był
po naszej stronie³,
gdy ludzie przeciw nam powstawali,
3 ⁴ wtedy połknęliby nas żywcem,
gdy ich gniew przeciw nam zapłonął:
4 wówczas zatopiłaby nas woda,
przepłynąłby nad nami potok;
5 wówczas przelałyby się nad nami
wezbrane wody.
6 Błogosławiony Pan,
który nas nie wydał
na pastwę ich zębom.
7 Dusza nasza jak ptak się wyrwała
z sidła ptaszników,
sidło się porwało,
a my jesteśmy wolni.
8 Nasza pomoc jest w imieniu Pana⁵,
który stworzył niebo i ziemię.

Ps 124, 1 - Ps 124 Pieśń pielgrzymów o charakterze hymnu dziękczynnego (zob. przypis do Ps 120[119],1).

Ps 124, 1 - Por. Ps 118[117],2; Ps 129[128],1.

Ps 124, 2 - Por. Rdz 31,42.

Ps 124, 3 - Trzy obrazy - pochłonięcie (Ps 79[78],7; Iz 9,11; Jr 51,34), zatopienie w rwących strumieniach (Ps 42[41],8; Ps 69[68],3) i porwanie przez odmęty praoceanu (Iz 8,7; Iz 17,12; Jr 47,2).

Ps 124, 8 - Por. Ps 121[120],2.

Psalm 125(124)¹

Bóg ostoją ufności Izraela

125

1 Pieśń stopni.
Ci, którzy Panu ufają,
są jak góra Syjon,
co się nie porusza, ale trwa na wieki².
2 Góry otaczają Jeruzalem:
tak Pan otacza swój lud³
i teraz, i na wieki.
3 Bo nie zaciąży
bezbożne berło
nad losem sprawiedliwych⁴,
by sprawiedliwi nie wyciągali
rąk swoich ku nieprawości.
4 Panie, dobrze czyń dobrym
i ludziom prawego serca!
5 A tych, co schodzą na kręte swe drogi,
niech Pan odprawi
wraz ze złoczyńcami:
pokój nad Izraelem!⁵

Ps 125, 1 - Ps 125 Pieśń pielgrzymów, o silnych akcentach ufności.

Ps 125, 1 - Starodawna tradycja o niezniszczalności Syjonu. Pod koniec monarchii rozumiano ją błędnie i dlatego zwalczana była przez proroków (por. Jr 7,4-15).

Ps 125, 2 - Por. Za 2,4.

Ps 125, 3 - Por. Iz 14,5; Ez 7,11. Niegodziwi nie będą sprawowali władzy nad ludźmi pobożnymi.

Ps 125, 5 - Tymi słowami kończy się także Ps 128[127],6; zob. także Ga 6,16; (błogosławieństwo dla nowego ludu Bożego).

Psalm 126(125)¹

O poprawę doli wyzwolonego ludu

126

1 Pieśń stopni.
Gdy Pan odmienił
los Syjonu²,
byliśmy jak we śnie.
2 ³ Wtedy usta nasze były pełne śmiechu,
a język wołał pełen radości.
Wtedy mówiono między poganami:
«Wielkodusznie postąpił z nimi Pan!»
3 Wielkodusznie postąpił Pan z nami:
staliśmy się radośni.
4 Odmień nasz los, o Panie,
jak strumienie w [ziemi] Negeb.
5 Którzy we łzach sieją,
żąć będą w radości⁴.
6 Postępują naprzód wśród płaczu,
niosąc ziarno na zasiew:
Z powrotem przychodzą wśród radości,
przynosząc swoje snopy⁵.

Ps 126, 1 - Ps 126 Pieśń pielgrzymów, o różnych elementach literackich (błaganie, zapowiedzi pocieszające).

Ps 126, 1 - Tekst popr. Znaczenie zwrotu "odmiana losu" zob. w przypisie do Ps 85[84],2.

Ps 126, 2 - Por. Iz 51,11; Jr 31,12.16; Ez 36,36.

Ps 126, 5 - Por. Iz 25,8n; Ap 7,7; Ap 21,4.

Ps 126, 6 - Por. podobne myśli teologiczne w Ps 30[29],6 i J 16,20nn.

Psalm 127(126)¹

Pomyślność pochodzi od Boga

127

1 Pieśń stopni. Salomonowa.
Jeżeli Pan domu nie zbuduje,
na próżno się trudzą ci, którzy go wznoszą.
Jeżeli Pan miasta nie ustrzeże,
strażnik czuwa daremnie².
2 Daremnym jest dla was
wstawać przed świtem,
wysiadywać do późna -
dla was, którzy jecie chleb zapracowany ciężko;
tyle daje On i we śnie tym, których miłuje³.

3 Oto synowie są darem Pana,
a owoc łona nagrodą⁴.
4 Jak strzały w ręku wojownika,
tak synowie za młodu zrodzeni.
5 Szczęśliwy mąż,
który napełnił
nimi swój kołczan.
Nie zawstydzi się, gdy będzie rozprawiał
z nieprzyjaciółmi w bramie.

Ps 127, 1 - Ps 127 Pieśń pielgrzymów, w stylu mądrościowym. Wzmianka o autorstwie Salomona pozostaje być może w związku z budową "domu" (w. 1), rozumianego jako świątynia (podobnie jak w Ps 72[71],1 wzmianka o "synu królewskim"). Salomon także był znany jako autor utworów dydaktycznych (1 Krl 5,12). W w. 2 może dopatrzono się aluzji do 2 Sm 12,35; 1 Krl 3,5.12, gdzie Salomon jest "umiłowanym" i obdarzonym mądrością "we śnie".

Ps 127, 1 - Wszelkie poczynania, nawet najstaranniejsze, są daremne bez pomocy Bożej (por. Pwt 8,11-18; Prz 10,22; Mt 6,25-34; Mk 4,26nn).

Ps 127, 2 - W owocach pracy, którą podejmują wszyscy, czynnikiem istotnym jest nie czysto ludzka zapobiegliwość, ale łaska Boża. Swoim umiłowanym udziela jej Bóg także bez ich specjalnych wysiłków ("we śnie").

Ps 127, 3 - Wielodzietność uważano w ST za specjalne błogosławieństwo Boże (Wj 23,36). Liczni synowie byli przedmiotem dumy ojca występującego publicznie (w. 5).

Psalm 128(127)¹

Szczęście rodzinne bogobojnych

128

1 Pieśń stopni.
Szczęśliwy każdy, kto boi się Pana,
który chodzi Jego drogami!
2 Bo z pracy rąk swoich będziesz pożywał,
będziesz szczęśliwy i dobrze ci będzie².
3 Małżonka twoja jak płodny szczep winny
we wnętrzu twojego domu.
Synowie twoi jak sadzonki oliwki
dokoła twojego stołu³.
4 Oto takie błogosławieństwo dla męża,
który boi się Pana.
5 ⁴ Niechaj cię Pan błogosławi z Syjonu,
oglądaj pomyślność Jeruzalem
przez całe swe życie.
6 Oglądaj dzieci twoich synów.
Pokój nad Izraelem!

Ps 128, 1 - Ps 128 Pieśń pielgrzymów, typu mądrościowego.

Ps 128, 2 - Por. Ps 112[111],3. Odwrotnie zaś: Ag 1,7-11.

Ps 128, 3 - Obraz idealnego życia rodzinnego: dzielna małżonka (Prz 31,10-31) i liczne potomstwo (zob. przypis do Ps 127[126],3). Obraz: por. Syr 24,14; Jr 11,16.

Ps 128, 5 - Błogosławieństwo dla sprawiedliwego (por. Ps 125[124],5; Ps 134[133],3), którego źródłem jest Pan mieszkający na Syjonie. Por. Pwt 28,1-14.

Psalm 129(128)¹

Uciśniony Izrael wzywa Bożej pomocy

129

1 Pieśń stopni.
Bardzo mnie gnębili od mojej młodości² -
niech powie Izrael -
2 bardzo mnie gnębili od mojej młodości,
lecz nie zdołali mnie przemóc.
3 Poorali mój grzbiet oracze,
wyżłobili długie bruzdy³.
4 Sprawiedliwy zaś Pan pozrywał
więzy występnych.
5 Niech się zawstydzą i odstąpią
wszyscy, co nienawidzą Syjonu.
6 Niech się staną jak trawa na dachu,
która usycha, zanim ją wyplenią⁴.
7 Nie napełni nią kosiarz swej ręki
ani ten, co zbiera snopy - swojego zanadrza.
8 Nie powiedzą także przechodnie:
«Błogosławieństwo Pańskie nad wami!»
«Błogosławimy wam w imię Pana!»⁵

Ps 129, 1 - Ps 129 Pieśń pielgrzymów, o motywach ufności, i złorzeczenie pod adresem niegodziwych.

Ps 129, 1 - Tj. od czasu pobytu w niewoli egipskiej - Jr 2,2; Oz 2,17; Oz 11,1.

Ps 129, 3 - Mowa o karze cielesnej - Iz 51,23.

Ps 129, 6 - Por. Iz 37,27; Jk 1,9n.

Ps 129, 8 - Por. Ps 118[117],26; Rt 2,4.

Psalm 130(129)¹

Z otchłani grzechu ku Bożemu miłosierdziu

130

1 Pieśń stopni.
Z głębokości wołam do Ciebie, Panie,
2 o Panie, słuchaj głosu mego!
Nakłoń swoich uszu
ku głośnemu błaganiu mojemu!
3 Jeśli zachowasz pamięć o grzechach, Panie,
Panie, któż się ostoi?
4 Ale Ty udzielasz przebaczenia,
aby Cię otaczano bojaźnią².
5 W Panu pokładam nadzieję,
nadzieję żywi moja dusza:
oczekuję na Twe słowo.
6 Dusza moja oczekuje Pana
bardziej niż strażnicy świtu,
<bardziej niż strażnicy świtu>³.

7 Niech Izrael wygląda Pana.
U Pana bowiem jest łaskawość
i obfite u Niego odkupienie⁴.
8 On odkupi Izraela
ze wszystkich jego grzechów⁵.

Ps 130, 1 - Ps 130 Pieśń pielgrzymów, o charakterze pokutnym i motywach lamentacji. Por. Ne 1,8-11.

Ps 130, 4 - Przebaczenie jest wolnym darem łaski Bożej (Ne 9,17), udzielanym tylko okazującym wobec Boga lęk i uległość. W ten sposób przebaczając, Bóg pomnaża grono "bojących" się" Go, do których należy Psalmista.

Ps 130, 6 - Hebr. powtarza dwukrotnie te słowa (zapewne dittografia).

Ps 130, 7 - Por. Iz 55,7.

Ps 130, 8 - Por. Jr 31,11; Mt 1,21.

Psalm 131(130)¹

Spoczynek w Bogu

131

1 Pieśń stopni.
Panie, moje serce się nie pyszni
i oczy moje nie są wyniosłe.
Nie gonię za tym, co wielkie,
albo co przerasta moje siły².
2 Przeciwnie: wprowadziłem ład
i spokój do mojej duszy.
Jak niemowlę u swej matki,
jak niemowlę - tak we mnie jest moja dusza³.
3 Izraelu, złóż w Panu nadzieję
odtąd i aż na wieki!

Ps 131, 1 - Ps 131 Pieśń pielgrzymów wyrażająca ufność. Por. Jr 45,5.

Ps 131, 1 - Dosł.: "co jest zbyt cudowne dla mnie".

Ps 131, 2 - "Niemowlę" - trudne do przetłumaczenia słowo hebr. Gamul oznacza małe dziecko w pierwszych latach życia, uspokojone, nakarmione albo odstawione od piersi matki. Dla autora spokój tego dziecka służy za obraz wewnętrznego spokoju człowieka ufającego Bogu, Chrystus domaga się podobnej postawy od uczniów (por. Mt 18,3).

Psalm 132(131)¹

Na poświęcenie świątyni

132

1 Pieśń stopni.
Pamiętaj², Panie, Dawidowi
cały trud jego:
2 o tym, jak złożył przysięgę przed Panem,
związał się ślubem przed Mocnym Jakuba:
3 ³ «Nie wejdę do mieszkania w moim domu,
nie wstąpię na posłanie mego łoża,
4 nie użyczę snu moim oczom,
powiekom moim spoczynku,
5 póki nie znajdę miejsca dla Pana,
mieszkania - Mocnemu Jakuba».
6 Otośmy słyszeli w Efrata o arce⁴,
znaleźliśmy ją na polach Jaaru⁴.
7 Wejdźmy do Jego mieszkania,
padnijmy przed podnóżkiem stóp Jego!⁵
8 Wyrusz, o Panie, na miejsce Twego odpocznienia,
Ty i Twoja arka pełna chwały!⁶
9 Niech się kapłani Twoi odzieją w sprawiedliwość,
a Twoi czciciele niech się radują!
10 Przez wzgląd na sługę Twojego, Dawida,
nie odtrącaj oblicza Twego pomazańca!
11 Pan zaprzysiągł Dawidowi
trwałą obietnicę, od której nie odstąpi:
«[Potomstwo] z ciebie zrodzone⁷
posadzę na twoim tronie.
12 Jeżeli zachowają twoi synowie
moje przymierze
i moje napomnienia, których im udzielę,
także ich synowie na wieki
zasiądą na twoim tronie».
13 ⁸ Pan bowiem wybrał Syjon,
tej siedziby zapragnął dla siebie:
14 «To jest miejsce mego odpoczynku na wieki,
tu będę mieszkał, bo tego pragnąłem dla siebie.
15 Będę szczodrze błogosławił jego zasobom,
jego ubogich nasycę chlebem.
16 Jego kapłanów odzieję zbawieniem,
a ci, którzy go prawdziwie miłują, będą się radować.
17 Wzbudzę tam moc⁹ dla Dawida,
zgotuję światło⁹ dla mego pomazańca!
18 Odzieję wstydem jego nieprzyjaciół,
a nad nim zabłyśnie jego korona».

Ps 132, 1 - Ps 132 Pieśń pielgrzymów, o liturgicznych motywach pochwalnych na cześć Syjonu.

Ps 132, 1 - Prośba o Bożą interwencję (por. Ps 137[136],7).

Ps 132, 3 - Por. 2 Sm 7,1nn (1 Krn 17,1; 1 Krn 28,2).

Ps 132, 6 - "Arce" - hebr. ma: "o niej" (por. jednak w. 8); "pola Jaaru" - poetycka aluzja chóru do odnalezienia arki w Kiriat-Jearim koło Efrata niedaleko Betlejem (Rdz 35,19), rodzinnej miejscowości Dawida (por. 1 Sm 7,1n; 2 Sm 7,1n; 2 Sm 6,2; Mi 5,1).

Ps 132, 7 - Starotestamentalne określenie arki przymierza (zob. przypis do Ps 99[98],5).

Ps 132, 8 - Por. Ps 68[67],2 z przypisem.

Ps 132, 11 - Hebr. ma dosłownie "z owocu twoich wnętrzności", nie wymieniając przedmiotu; chodzi zapewne o "potomstwo" lub "królów" (por. Ps 89[88],20-30).

Ps 132, 13 - Por. 2 Krn 6,6; 2 Krn 7,12.

Ps 132, 17 - "Moc" - dosł.: "róg", "Światło" - por. 1 Krl 11,36. "Pomazańcem" jest król, potomek Dawida, panujący na Syjonie. W pochwalnej pieśni kapłan Zachariasz rozumie ten tekst o Mesjaszu (Łk 1,69).

Psalm 133(132)¹

Szczęście płynące ze zgody

133

1 Pieśń stopni. Dawidowa.
Oto jak dobrze i jak miło,
gdy bracia mieszkają razem;
2 jest to jak wyborny olejek na głowie,
który spływa na brodę,
<brodę Aarona, który spływa
na brzeg jego szaty>²
3 jak rosa Hermonu, która spada
na górę Syjon:
bo tam³ udziela
Pan błogosławieństwa,
życia na wieki.

Ps 133, 1 - Ps 133 Pieśń pielgrzymów, typu mądrościowego, zawierająca być może aluzję do wspólnoty między kapłanami i lewitami.

Ps 133, 2 - Olejek (z dodatkiem wonności) służył zarówno do namaszczeń codziennych, jak i do użytku liturgicznego (por. Wj 30,25.30.32). Namaszczenie "wybornym olejkiem" (2 Krl 20,13) uchodziło za szczególny akt czci; wylany na głowę olejek spływał na brodę i częściowo także na szaty. Drugą cześć w. 2 ("brodę Aarona... szaty") wielu autorów uważa za glosę. Por. Wj 29,7; Wj 30,30n; Kpł 8,2.12; Kpł 21,10.

Ps 133, 3 - "Rosa" - uważano ją za szczególny dar Boży dla spalonej letnim słońcem ziemi (Rdz 27,28; Pwt 23,13; Oz 14,6); "tam" - inni tłum.: "dlatego".

Psalm 134(133)¹

Modlitwa w świątyni

134

1 Pieśń stopni.
Oto błogosławcie Pana,
wszyscy słudzy Pańscy,
którzy trwacie nocami w domu Pańskim².
2 Wznieście ręce wasze ku Miejscu Świętemu
i błogosławcie Pana!
3 Niechaj cię Pan błogosławi z Syjonu³,
Ten, który uczynił niebo i ziemię!

Ps 134, 1 - Ps 134 Pieśń pielgrzymów, o charakterze hymnodycznym z błogosławieństwem kapłańskim.

Ps 134, 1 - LXX ma nieco inny tekst: "którzy trwacie w domu Pana, na dziedzińcu domu waszego Boga". Mowa o kapłanach i lewitach (1 Krn 9,33).

Ps 134, 3 - Por. Ps 128[127],5 (Lb 6,24).

Psalm 135(134)¹

Chwalcie potężnego Boga!

135

1 Alleluja.
Chwalcie imię Pańskie,
chwalcie, słudzy Pańscy²,
2 wy, którzy stoicie w domu Pańskim,
na dziedzińcach domu Boga naszego.
3 Chwalcie Pana, bo dobry jest Pan,
śpiewajcie Jego imieniu, bo łaskawe.
4 Pan bowiem wybrał sobie Jakuba,
Izraela - na wyłączną swoją własność³.
5 Wiem, że Pan jest wielki
i że Pan nasz jest nad wszystkimi bogami⁴.
6 Cokolwiek Panu się spodoba,
to uczyni na niebie i na ziemi⁵,
na morzu i we wszystkich głębinach.

7 Sprowadza chmury z krańców ziemi,
wywołuje deszcz błyskawicami
i dobywa wiatr ze swoich komór.
8 Poraził pierworodnych w Egipcie,
od człowieka aż do bydlęcia⁶.
9 <W tobie, kraju egipski>⁷,
zdziałał znaki i cuda
przeciw faraonowi i wszystkim jego sługom.
10 ⁸ Poraził wiele narodów
i zgładził królów potężnych:
11 amoryckiego króla Sichona
i Oga, króla Baszanu,
i wszystkich królów kananejskich.
12 A ziemię ich dał w posiadanie,
w posiadanie Izraela, swojego narodu.
13 Twe imię, Panie, trwa na wieki,
Twa pamięć, Panie - z pokolenia w pokolenie.
14 Pan bowiem zapewnia praworządność swojemu ludowi
i lituje się nad swymi sługami.
15 ⁹ Bożki pogańskie to srebro i złoto,
dzieło rąk ludzkich.
16 Mają usta, ale nie mówią,
mają oczy, ale nie widzą.
17 Mają uszy, ale nie słyszą;
i nie ma oddechu w ich ustach.
18 Podobni są do nich ci, którzy je robią,
i każdy, co w nich ufność pokłada.
19 Domu Izraela, błogosław Pana,
domu Aarona, błogosław Pana!
20 Domu Lewiego, błogosław Pana,
wy, co boicie się Pana, błogosławcie Pana!
21 Niech będzie błogosławiony Pan z Syjonu,
który mieszka w Jeruzalem!
<Alleluja>¹⁰.

Ps 135, 1 - Ps 135 Hymn pochwalny na cześć Pana.

Ps 135, 1 - Por. Ps 134[133],1; Ps 113[112],1.

Ps 135, 4 - Por. Wj 19,5; Pwt 7,6.

Ps 135, 5 - Por. Ps 86[85],8 z przypisem.

Ps 135, 6 - Por. Ps 115[113],3.

Ps 135, 8 - Ostatnia plaga egipska opisana w Wj 12,29; (por. Ps 78[77],51).

Ps 135, 9 - Zapewne glosa.

Ps 135, 10 - Por. Ps 136[135],17-22; Lb 21,21-35; Pwt 7,1n.

Ps 135, 15-18 - Polemika przeciw bóstwom obcym: zob. Ps 115[113],4-8 z przypisem.

Ps 135, 21 - LXX zapewne słuszne przenosi Alleluja na początek następnego Ps.

Psalm 136(135)¹

Łaska Boża

136

1 Alleluja.
Chwalcie Pana, bo dobry,
bo Jego łaska na wieki.
2 Chwalcie Boga nad bogami²,
bo Jego łaska na wieki.
3 Chwalcie Pana nad panami,
bo Jego łaska na wieki.
4 ³ On sam cudów wielkich dokonał,
bo Jego łaska na wieki.
5 On w mądrości uczynił niebiosa,
bo Jego łaska na wieki.
6 On rozpostarł ziemię nad wodami,
bo Jego łaska na wieki.
7 On uczynił wielkie światła,
bo Jego łaska na wieki.
8 Słońce, by dniem władało,
bo Jego łaska na wieki.
9 Księżyc i gwiazdy, by władały nocą,
bo Jego łaska na wieki.
10 On Egipcjanom pobił pierworodnych⁴,
bo Jego łaska na wieki.
11 I wywiódł spośród nich Izraela,
bo Jego łaska na wieki.
12 Ręką potężną, wyciągniętym ramieniem,
bo Jego łaska na wieki.
13 On Morze Czerwone⁵ podzielił na części,
bo Jego łaska na wieki.
14 I przeprowadził środkiem Izraela,
bo Jego łaska na wieki.
15 I faraona z jego wojskiem strącił w Morze Czerwone,
bo Jego łaska na wieki.
16 On prowadził swój lud przez pustynię⁶,
bo Jego łaska na wieki.
17 ⁷ On pobił wielkich królów,
bo Jego łaska na wieki.
18 On uśmiercił królów potężnych,
bo Jego łaska na wieki.
19 Sichona, króla Amorytów,
bo Jego łaska na wieki.
20 I Oga, króla Baszanu,
bo Jego łaska na wieki.
21 A ziemię ich dał na własność,⁸
bo Jego łaska na wieki -
22 jako dziedzictwo słudze swemu Izraelowi,
bo Jego łaska na wieki.
23 On o nas pamiętał w naszym uniżeniu,
bo Jego łaska na wieki.
24 I uwolnił nas od wrogów,
bo Jego łaska na wieki.
25 On daje pokarm wszelkiemu ciału⁹,
bo Jego łaska na wieki.

26 Dziękujcie Bogu, niebiosa,
bo Jego łaska na wieki.

Ps 136, 1 - Ps 136 Dziękczynna pieśń pochwalna pochodzenia liturgicznego o budowie litanii.

Ps 136, 2 - Tj. najwyższego Boga (por. Ps 86[85],8; Pwt 4,35; Pwt 10,17).

Ps 136, 4-9 - Częsty w Ps temat cudownej mocy stwórczej Boga (Ps 72[71],18; Ps 86[85],10). Wiersze 7-9 nawiązują niewątpliwie do Rdz 1,14-18.

Ps 136, 10 - Por. Ps 78[77],51; Ps 135[134],8. Odtąd - opis cudów Wyjścia.

Ps 136, 13 - Hebr. ma "Morze Sitowia" (Wj 14,21-22).

Ps 136, 16 - Por. Pwt 8,15; Jr 2,6; Am 2,10.

Ps 136, 17-20 - Zob. Ps 135[134],10-11.

Ps 136, 21 - Por. Ps 44[43],3.

Ps 136, 25 - Por. Ps 104[103],27n; Ps 145[144],15; Ps 147[146],9.

Psalm 137(136)¹

Nad rzekami Babilonu

137

1 Nad rzekami² Babilonu -
tam myśmy siedzieli i płakali,
kiedyśmy wspominali Syjon.
2 Na topolach tamtej krainy
zawiesiliśmy nasze harfy.
3 Bo tam żądali od nas
pieśni ci, którzy nas uprowadzili,
pieśni radości ci, którzy nas uciskali:
«Zaśpiewajcie nam
jakąś z pieśni syjońskich!»³
4 Jakże możemy śpiewać
pieśń Pańską
w obcej krainie?⁴
5 Jeruzalem, jeśli zapomnę o tobie,
niech uschnie⁵ moja prawica!
6 Niech język mi przyschnie do podniebienia,
jeśli nie będę pamiętał o tobie,
jeśli nie postawię Jeruzalem
ponad największą moją radość.

7 Przypomnij, Panie,
synom Edomu,
dzień Jeruzalem,
kiedy oni mówili: «Burzcie, burzcie -
aż do jej fundamentów!»⁶
8 ⁷ Córo Babilonu, niszczycielko,
szczęśliwy, kto ci odpłaci
za zło, jakie nam wyrządziłaś!
9 Szczęśliwy, kto schwyci i rozbije
o skałę twoje dzieci.

Ps 137, 1 - Ps 137 Zbiorowa lamentacja wygnańców judzkich, połączona z elementami złorzeczenia.

Ps 137, 1 - Zapewne chodzi o kanały nad dolnym Eufratem i Tygrysem, nad którymi zbierali się wygnańcy z Judy, by opłakiwać zburzenie Jerozolimy (uroczystości liturgiczne z obmyciami). Por. Ez 1,1; Ez 3,15.

Ps 137, 3 - Chodziło zapewne o pieśni religijne lub nawet o "pieśni Syjonu" w sensie Ps 46[45] [->Ps 46[45],1]; Ps 48[47] [->Ps 48[47],1]; Ps 76[75] [->Ps 76[75],1]; Ps 84[83] [->Ps 84[83],1] lub Ps 87[86] [->Ps 87[86],1].

Ps 137, 4 - Wśród Izraelitów panowało przekonanie, że godziwy kult można było sprawować jedynie w ziemi Pańskiej, tj. w Palestynie. Ziemia obca była uważana za "nieczystą" (Oz 9,3; Am 7,17).

Ps 137, 5 - Tekst poprawiony; hebr.: "niech zapomni" niezrozumiały.

Ps 137, 7 - Złorzeczenie pod adresem Edomu (sens złorzeczeń: zob. przypis do Ps 54[53],7), częste u proroków. Edomici czynnie pomagali Babilończykom przy zdobyciu miasta w r. 586 i cieszyli się z jego upadku (por. Ab 0,8-15; Ez 25,12nn; Ez 35,5-15).

Ps 137, 8 - Podyktowane prawem odwetu (Wj 21,24) straszne złorzeczenie pod adresem Babilonu odzwierciedla nie tylko nienawiść przeciw okrutnemu najeźdźcy, ale także barbarzyńskie zwyczaje panujące w toczonych wówczas wojnach (por. 2 Krl 8,12; Iz 13,16; Oz 10,14; Oz 14,1; Na 3,10).

Psalm 139(138)¹

Bóg wszystko przenika

139

1 Kierownikowi chóru. Dawidowy. Psalm.
² Panie, przenikasz i znasz mnie,
2 Ty wiesz, kiedy siadam i wstaję.
Z daleka przenikasz moje zamysły,
3 widzisz moje działanie i mój spoczynek
i wszystkie moje drogi są Ci znane.
4 Choć jeszcze nie ma słowa na języku:
Ty, Panie, już znasz je w całości.
5 Ty ogarniasz mnie zewsząd³
i kładziesz na mnie swą rękę.
6 Zbyt dziwna jest dla mnie Twa wiedza,
zbyt wzniosła: nie mogę jej pojąć.
7 Gdzież się oddalę przed Twoim duchem?
Gdzie ucieknę od Twego oblicza?
8 ⁴ Gdy wstąpię do nieba, tam jesteś;
jesteś przy mnie, gdy się w Szeolu położę.
9 Gdybym przybrał skrzydła jutrzenki,
zamieszkał na krańcu morza:
10 tam również Twa ręka będzie mnie wiodła
i podtrzyma mię Twoja prawica.
11 Jeśli powiem: «Niech mię przynajmniej ciemności okryją
i noc mnie otoczy jak światło»:
12 sama ciemność nie będzie ciemna dla Ciebie,
a noc jak dzień zajaśnieje:
<mrok jest dla Ciebie jak światło>⁵.

13 ⁶ Ty bowiem utworzyłeś moje nerki,
Ty utkałeś mnie w łonie mej matki.
14 Dziękuję Ci, że mnie stworzyłeś tak cudownie,
godne podziwu są Twoje dzieła.
I dobrze znasz⁷ moją duszę,
15 nie tajna Ci moja istota⁸,
kiedy w ukryciu powstawałem,
utkany w głębi ziemi⁸.
16 Oczy Twoje widziały me czyny⁹
i wszystkie są spisane w Twej księdze⁹;
dni określone zostały,
chociaż żaden z nich [jeszcze] nie nastał.

17 Jak nieocenione są dla mnie myśli Twe, Boże,
jak jest ogromna ich ilość!
18 Gdybym je przeliczył, więcej ich niż piasku;
gdybym doszedł do końca, jeszcze jestem z Tobą.
19 O Boże, obyś zgładził bezbożnego,
niech krwawi mężowie idą precz ode mnie!¹⁰
20 Oni przeciw Tobie zmawiają się podstępnie,
za nic mają Twoje myśli¹¹.

21 Panie, czyż nie mam nienawidzić tych, co nienawidzą Ciebie,
oraz nie brzydzić się tymi, co przeciw Tobie powstają?
22 Nienawidzę ich pełnią nienawiści;
stali się moimi wrogami.
23 Zbadaj mnie, Boże, i poznaj me serce;
doświadcz i poznaj moje troski¹²,
24 i zobacz, czy jestem na drodze nieprawej,
a skieruj mnie na drogę odwieczną!¹³

Ps 139, 1 - Ps 139 Hymn stanowiący refleksję nad wszechmocą i wszechobecnością Bożą; na koniec przechodzi w lamentację.

Ps 139, 1 - Por. Hi 31,4; Jr 12,3; Jr 17,10.

Ps 139, 5 - Dosł. "z tyłu i z przodu". Por. także z ww. 4,5; Mt 6,4.6.18; Dz 17,28.

Ps 139, 8-12 - Por. Ps 123[122],1 z przyp.; Hi 26,6; Hi 9,2nn.

Ps 139, 12 - Glosa.

Ps 139, 13 - Por. Hi 10,10n; Jr 1,5; Hbr 10,5nn.

Ps 139, 14 - Tekst poprawiony.

Ps 139, 15 - "Istota" - hebr. dosł.: "kości", uważane za istotną część jednolitej psychofizycznej struktury człowieka; "ziemi" jako pramatki: Hi 1,21; Syr 40,1.

Ps 139, 16 - Tekst popr.; hebr.: "w zarodku" (w stanie embrionalnym). O "księdze" Bożej zob. Ps 56[55],9; (z przypisem); Ps 69[68],29. Jest ona symbolem wszechwiedzy Bożej, obejmującej także bieg rzeczy przyszłych.

Ps 139, 19 - Por. ww. 21n; Jr 12,1nn oraz przypis do Ps 53[52],7.

Ps 139, 20 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.

Ps 139, 23 - Por. Ps 17[16],3; Ps 26[25],2.

Ps 139, 24 - Chodzi może o aluzję do słynnej nauki o dwóch drogach, znanej w kołach mądrościowych (por. Ps 1,6), lub do Przymierza jak w Jr 6,16.

Psalm 140(139)¹

Przeciw podstępnym wrogom

140

1 Kierownikowi chóru. Psalm. Dawidowy.
2 Wybaw mię, Panie, od człowieka złego,
strzeż mnie od gwałtownika:
3 od tych, którzy w sercu knują złe zamiary,
każdego dnia wzniecają spory.
4 Ostre jak u węża ich języki,
a jad żmijowy pod ich wargami².
5 Od rąk grzesznika ustrzeż mię, Panie,
zachowaj mnie od gwałtownika,
od tych, co zamyślają z nóg mnie zwalić³.
6 Pyszni sidło na mnie skrycie zastawiają:
złoczyńcy⁴ rozciągają powrozy,
umieszczają pułapki na mojej drodze.
7 Mówię Panu: Jesteś moim Bogiem;
usłysz, o Panie, moje głośne błaganie.
8 Panie, mój Panie, potężna moja pomocy,
osłaniasz w dniu walki moją głowę.
9 Nie dawaj tego, Panie,
czego pragnie niegodziwiec,
nie spełniaj jego zamiarów!
Niech nie podnoszą <Sela>⁵ 10 głowy ci, którzy mnie otaczają,
niech dzieło ich warg przygniecie ich samych!
11 Niech spadnie na nich deszcz węgli ognistych;
niech zwali ich do dołu, by się nie dźwignęli!⁶
12 Niech nie ostanie się w kraju mąż złego języka:
gwałtownika niech ogarną nieszczęścia.
13 Wiem, że Pan oddaje sprawiedliwość ubogiemu,
biednemu - słuszność.
14 Tylko sprawiedliwi będą sławili Twe imię,
prawi mieszkać będą przed Twoim obliczem⁷.

Ps 140, 1 - Ps 140 Indywidualna lamentacja zbliżona do Ps 64[63] [->Ps 64[63],1].

Ps 140, 4 - Por. Ps 10,7 [= Ps 9,28]; Ps 58[57],5; św. Paweł przytacza ten wiersz w wiązance tekstów starotestamentalnych w Rz 3,13.

Ps 140, 5 - Dosł.: "zachwiać moimi krokami".

Ps 140, 6 - Tekst popr.; hebr. ma: "i sieci".

Ps 140, 9 - Sela zostało tu zapewne umieszczone niewłaściwie; opuszcza je tłum. syryjskie.

Ps 140, 11 - Tekst popr. w pierwszej części wiersza. Aluzja do zniszczenia Sodomy i Gomory (Rdz 19,24) i losu buntowników na pustyni (Lb 16,31-32).

Ps 140, 14 - Aluzja do świątyni jako miejsca ucieczki wiernych Bogu.

Psalm 141(140)¹

Przeciwko grzesznikom

141

1 Psalm. Dawidowy.
Do Ciebie wołam, Panie, prędko mi dopomóż;
usłysz głos mój, gdy wołam do Ciebie.
2 Niech moja modlitwa będzie stale przed Tobą jak kadzidło;
wzniesienie rąk moich - jak ofiara wieczorna!²
3 Postaw, Panie, straż moim ustom
i wartę przy bramie warg moich!
4 Mojego serca nie skłaniaj do złego słowa,
do popełniania czynów niegodziwych,
bym nigdy z ludźmi, co czynią nieprawość,
nie jadł ich potraw wybornych.
5 Niech sprawiedliwy mię bije: to czyn miłości;
olejek występnego niech nigdy nie ozdabia mojej głowy!
Nieustannie przeciwstawiam swą modlitwę ich złości³.
6 Popadli w moc Skały⁴ ich sędziowie
i usłyszeli, jak łagodne były moje słowa.
7 Jak kamień młyński rozbija się o ziemię⁵,
tak rozrzucono ich kości nad czeluścią Szeolu.
8 Do Ciebie bowiem, Panie mój, Panie, [zwracam] moje oczy;
do Ciebie się uciekam: Ty nie gub mej duszy.
9 Strzeż mnie od sidła, które zastawili na mnie,
i od pułapek złoczyńców.
10 Niechaj występni wpadną w swoje sieci,
podczas gdy ja ujdę cało.

Ps 141, 1 - Ps 141 Indywidualna lamentacja z akcentami dydaktycznymi.

Ps 141, 2 - Psalmista porównuje modlitwę do codziennej ofiary składanej w świątyni (Wj 29,39; Lb 28,4), jak Dn 3,39n; Oz 14,3.

Ps 141, 5 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne. O namaszczaniu olejkiem zob. przypis do Ps 133[132],2.

Ps 141, 6 - Tj. Boga, obrońcy i ucieczki dla Izraelitów (por. np. Ps 95[94],1).

Ps 141, 7 - Tekst skażony, różnie popr.; hebr.: "jak przy szczelinie, która rozdziera ziemię" - niezrozumiały.

Psalm 142(141)¹

Bóg moją ucieczką

142

1 Pieśń pouczająca. Dawidowa - gdy był w jaskini². Modlitwa.
2 Głośno wołam do Pana,
głośno błagam Pana.
3 Wylewam przed Nim swą troskę,
wyjawiam przed Nim swą udrękę.
4 Gdy duch mój we mnie ustaje,
Ty znasz moją ścieżkę.
Na drodze, po której kroczę,
ukryli na mnie sidło³.
5 Oglądam się w prawo i patrzę⁴:
a nie ma nikogo, kto by miał wzgląd na mnie.
Znikła dla mnie możność pomocy,
nie ma nikogo, kto by dbał o moje życie.

6 Do Ciebie wołam, o Panie,
mówię: Ty jesteś moją ucieczką,
udziałem moim w ziemi żyjących⁵.
7 Zważ na moje wołanie,
bo jestem bardzo słaby.
Wybaw mię od prześladowców,
gdyż są ode mnie mocniejsi.
8 Wyprowadź mnie z więzienia,
bym dziękował imieniu Twojemu.
Otoczą mnie sprawiedliwi,
gdy okażesz mi dobroć.

Ps 142, 1 - Ps 142 Indywidualna lamentacja.

Ps 142, 1 - Domniemana sytuacja historyczna wg 1 Sm 22,1 albo 1 Sm 24,4 podobnie jak w Ps 57[56],1.

Ps 142, 4 - Częsty w Ps motyw podstępnego działania wrogów (Ps 141[140],9).

Ps 142, 5 - Wg przekładów starożytnych; hebr. ma tryb rozkazujący, co inni zachowują.

Ps 142, 6 - Tj. na świecie (por. Ps 27[26],13 z przypisem).

Psalm 143(142)¹

Modlitwa grzesznika

143

1 Psalm. Dawidowy.
Usłysz, o Panie, moją modlitwę,
przyjm moje błaganie
w wierności swojej, wysłuchaj mnie w swej sprawiedliwości!²
2 Nie pozywaj na sąd swojego sługi,
bo nikt żyjący nie jest sprawiedliwy przed Tobą³.
3 Albowiem nieprzyjaciel mnie prześladuje:
moje życie na ziemię powalił,
pogrążył mnie w ciemnościach <jak dawno umarłych>⁴.
4 A we mnie duch mój omdlewa,
serce we mnie zamiera.
5 Pamiętam dni starodawne⁵,
rozmyślam o wszystkich Twych dziełach,
rozważam dzieło rąk Twoich.
6 Wyciągam ręce do Ciebie;
moja dusza pragnie Ciebie jak zeschła ziemia⁶.
7 Prędko wysłuchaj mnie, Panie,
albowiem duch mój omdlewa.
Nie ukrywaj przede mną swego oblicza,
bym się nie stał podobny do tych, co schodzą do grobu⁷.
8 Spraw, bym rychło doznał Twojej łaski,
bo w Tobie pokładam nadzieję.
Oznajmij, jaką drogą mam kroczyć,
bo wznoszę do Ciebie moją duszę.
9 Wybaw mnie, Panie, od moich wrogów,
do Ciebie się uciekam⁸.
10 Naucz mnie czynić Twą wolę,
bo Ty jesteś moim Bogiem⁹.
Twój dobry duch⁹ niech mnie prowadzi
po równej ziemi.
11 Przez wzgląd na Twoje imię, Panie, zachowaj mię przy życiu;
w swej sprawiedliwości wyprowadź mnie z utrapień!
12 A w swojej łaskawości zniszcz moich wrogów
i wytrać wszystkich, którzy mnie dręczą,
albowiem jestem Twoim sługą.

Ps 143, 1 - Ps 143 Indywidualna lamentacja.

Ps 143, 1 - Sprawiedliwość Pańska polega w ST przede wszystkim na wiernym wypełnianiu obietnic Przymierza (por. Oz 2,21n); może też ona jednak sprowadzać karzący gniew.

Ps 143, 2 - Por. Ps 51[50],7; Ps 130[129],3. W NT przytacza to św. Paweł w ogólnym znaczeniu (Rz 3,20; Ga 2,16), mówiąc o powszechnej grzeszności.

Ps 143, 3 - Dodatek późniejszy, zaczerpnięty z Lm 3,6.

Ps 143, 5 - Por. Ps 77[76],6n.

Ps 143, 6 - Por. Ps 63[62],2.

Ps 143, 7 - Tj. bym nie popadł w sferę śmierci.

Ps 143, 9 - Hebr. skażony; tłum. wg LXX.

Ps 143, 10 - Por. Ps 25[24],4n. "Dobry duch" (Ne 9,20) reprezentuje pozytywne działanie Pana, jakkolwiek i "duch zły" jest Mu podporządkowany (por. 1 Sm 16,14; 1 Krl 22,23n).

Psalm 144(143)¹

Modlitwa króla za naród

144

1 Dawidowy.
Błogosławiony Pan - Opoka moja,
On moje ręce zaprawia do walki,
moje palce do wojny.
2 On mocą² dla mnie i warownią moją,
osłoną moją i moim wybawcą,
moją tarczą i Tym, któremu ufam,
Ten, który mi poddaje ludy.
3 O Panie, czym jest człowiek, że masz o nim pieczę,
czym syn człowieczy, że Ty o nim myślisz?³
4 Człowiek jest podobny do tchnienia wiatru,
dni jego jak cień mijają⁴.
5 O Panie, nachyl Twych niebios i zstąp,
dotknij gór, by zadymiły⁵,
6 ciśnij piorun i rozprosz ich,
wypuść swe strzały i przeraź ich,
7 wyciągnij rękę Twoją z wysoka,
wybaw mię z wód wielkich
i uwolnij z rąk cudzoziemców,
8 tych, których usta mówią na wiatr,
a których prawica jest prawicą fałszywą.
9 Boże, pieśń nową będę Ci śpiewał⁶,
grać Ci będę na harfie o dziesięciu strunach.
10 Ty królom dajesz zwycięstwo,
Ty wyzwoliłeś sługę Twego, Dawida.
<Od miecza złego 11 mnie wybaw
i uwolnij z rąk cudzoziemców,
tych, których usta mówią na wiatr,
a których prawica jest prawicą fałszywą>⁷.

12 Daj pomyślność synom naszym jak roślinom,
rozrastającym się w czasie swej młodości,
niech będą córki nasze na wzór narożnych kolumn,
rzeźbione na wzór kolumn świątyni.
13 ⁸ Niech pełne będą nasze spichlerze,
zasobne we wszelkie płody.
Niech trzody nasze tysiąckroć płodne
na polach naszych mnożą się tysiącami;
14 niech nasze zwierzęta będą ciężkie!
Niech się nie zdarza wypadek czy ucieczka
ani lament na naszych ulicach!
15 Szczęśliwy lud, któremu tak się powodzi,
szczęśliwy lud, którego Bogiem jest Pan.

Ps 144, 1 - Ps 144 Lamentacja i dziękczynienie króla oparte na motywach Ps 18[17] [->Ps 18[17],1].

Ps 144, 2 - Tekst popr.; hebr.: "łaską", co inni zostawiają.

Ps 144, 3 - Por. Ps 8,5 z przypisem.

Ps 144, 4 - Por. Ps 39[38],6n.

Ps 144, 5 - Por. Ps 104[103],32 z przypisem, a także Iz 63,19.

Ps 144, 9 - Por. Ps 33[32],3.

Ps 144, 11 - (144,10b-11) stanowi dosłowne powtórzenie w. 7-8, prawdopodobnie błędne.

Ps 144, 13 - Zob. Kpł 26,4-6. Ww. 13-15 opisują pomyślność okresu mesjańskiego, podobnie jak Jr rozdz. 31; [->Jr 31,1] 33 [->Jr 33,1]; Ez 34,23-31.

Psalm 145(144)¹

Wielkość i dobroć Boga

145

1 Pieśń pochwalna. Dawida.

Alef

Chcę Cię wywyższać, Boże mój, Królu,
i błogosławić imię Twe na zawsze i na wieki.

Bet

2 Każdego dnia będę Cię błogosławił
i na wieki wysławiał Twe imię.

Gimel

3 Wielki jest Pan i godzien wielkiej chwały,
a wielkość Jego niezgłębiona.

Dalet

4 Pokolenie pokoleniu głosi Twoje dzieła
i zwiastuje Twoje potężne czyny.

5 Głoszą wspaniałą chwałę Twego majestatu
i rozpowiadają Twe cuda.

Waw

6 I mówią o potędze Twoich dzieł straszliwych,
i opowiadają Twą wielkość.

Zain

7 Przekazują pamięć o Twej wielkiej dobroci
i radują się Twą sprawiedliwością.

Chet

8 Pan jest łagodny i miłosierny,
nieskory do gniewu i bardzo łaskawy².

Tet

9 Pan jest dobry dla wszystkich
i Jego miłosierdzie ogarnia wszystkie Jego dzieła.

Jod

10 Niechaj Cię wielbią, Panie, wszystkie dzieła Twoje
i święci Twoi niech Cię błogosławią!

Kaf

11 Niech mówią o chwale Twojego królestwa
i niech głoszą Twoją potęgę,

Lamed

12 aby oznajmić synom ludzkim Twoją potęgę
i wspaniałość chwały Twego królestwa.

Mem

13 Królestwo Twoje królestwem wszystkich wieków,
Twoje panowanie trwa przez wszystkie pokolenia³.

(Nun)

<Pan jest wierny we wszystkich swych słowach
i we wszystkich swoich dziełach święty>³.

Samek

14 Pan podtrzymuje wszystkich, którzy padają,
i podnosi wszystkich zgnębionych.

Ain

15 ⁴ Oczy wszystkich oczekują Ciebie,
Ty zaś dajesz im pokarm we właściwym czasie.

16 Ty otwierasz swą rękę
i wszystko, co żyje, nasycasz do woli.

Sade

17 Pan jest sprawiedliwy na wszystkich swych drogach
i łaskawy we wszystkich swoich dziełach.

Kof

18 Pan jest blisko wszystkich, którzy Go wzywają,
wszystkich wzywających Go szczerze.

Resz

19 Spełnia wolę tych, którzy się Go boją,
usłyszy ich wołanie i przyjdzie im z pomocą.

Szin

20 Pan strzeże wszystkich, którzy Go miłują,
a wytępi wszystkich występnych.

Taw

21 Niech usta moje głoszą chwałę Pana,
by wszelkie ciało wielbiło Jego święte imię
<na zawsze i na wieki>⁵.

Ps 145, 1 - Ps 145 Hymn pochwalny o budowie alfabetycznej.

Ps 145, 8 - Por. Ps 103[102],8 z przypisem.

Ps 145, 13 - Wieczne królestwo Boże cechuje nie tylko potęga i chwała, ale także dobroć i łaskawość (w. 8-9). Zob. także Dn 3,100(33); 1 Tm 1,17. Drugą część wiersza ("Panie... święty") zachowały tylko przekłady starożytne; hebr. jej nie ma.

Ps 145, 15 - Zob. Ps 104[103],28 z przypisem.

Ps 145, 21 - Dodatek, który pewne rkp uzupełniają jeszcze słowami z Ps 115[113],18: "Lecz my błogosławimy Pana odtąd i aż na wieki".

Psalm 146(145)¹

Szczęśliwy, kto ufa Bogu

146

1 Alleluja.
Chwal, duszo moja, Pana,
2 chcę chwalić Pana, jak długo żyć będę;
chcę śpiewać Bogu mojemu, póki będę istniał.
3 Nie pokładajcie ufności w książętach
ani w człowieku, u którego nie ma wybawienia².
4 Gdy tchnienie go opuści, wraca do swej ziemi,
wówczas przepadają jego zamiary³.
5 Szczęśliwy, komu pomocą jest Bóg Jakuba,
kto ma nadzieję w Panu, Bogu swoim,
6 który stworzył niebo i ziemię,
i morze ze wszystkim, co w nich istnieje.
On wiary dochowuje na wieki,
7 ⁴ daje prawo uciśnionym
i daje chleb głodnym.
Pan uwalnia jeńców,
8 Pan przywraca wzrok niewidomym,
Pan podnosi pochylonych,
Pan miłuje sprawiedliwych.
9 Pan strzeże przychodniów,
chroni sierotę i wdowę,
lecz na bezdroża kieruje występnych.
10 Pan króluje na wieki,
Bóg twój, Syjonie⁵ - przez pokolenia.
Alleluja.

Ps 146, 1 - Ps 146 Hymn pochwalny.

Ps 146, 3 - Por. Ps 118[117],8n; Jr 17,5.

Ps 146, 4 - Por. Ps 104[103],28n z przypisem, także Rdz 3,19; Koh 3,20. Słowa wiersza przytacza 1 Mch 2,63.

Ps 146, 7 - Bóg otacza specjalną opieką tych, którym ludzie nie gwarantują pełnej egzystencji, karze zaś i pozbawia pomocy występnych. Przypisywanie Bogu przyczynowości sprawczej (w. 9c) nie zmniejsza oczywiście odpowiedzialności ludzi za złe postępowanie.

Ps 146, 10 - Por. Ps 33[32],16n; Am 2,14nn.

Psalm 147(146-147)¹

Hymn dziękczynny ocalonego ludu

147

1 <Alleluja>².
Dobrze jest grać naszemu Bogu,
wdzięcznie jest nucić pieśń pochwalną.
2 Pan buduje Jeruzalem,
gromadzi rozproszonych z Izraela³;
3 On leczy złamanych na duchu
i przewiązuje ich rany.
4 On liczbę gwiazd oznacza,
wszystkie je woła po imieniu⁴.
5 Pan nasz jest wielki i zasobny w siły,
mądrość Jego jest niewypowiedziana.
6 Pan dźwiga pokornych,
a poniża występnych aż do ziemi⁵.
7 Śpiewajcie pieśń dziękczynną Panu,
grajcie Bogu naszemu na harfie.
8 ⁶ On niebo okrywa chmurami,
deszcz przygotowuje dla ziemi;
sprawia, że góry wypuszczają trawę
<i zioła, by ludziom służyły>;
9 On daje pokarm bydłu,
pisklętom kruka to, o co wołają.
10 Nie kocha się w sile rumaka;
nie ma też upodobania w goleniach męża.
11 Podobają się Panu ci, którzy się Go boją,
którzy wyczekują Jego łaski.

(Wlg: 147)

12 Chwal, Jerozolimo, Pana,
chwal Boga twego, Syjonie!
13 Umacnia bowiem zawory bram twoich
i błogosławi synom twoim w tobie⁷.
14 Zapewnia pokój twoim granicom,
nasyca ciebie najlepszą pszenicą⁸.
15 Na ziemię zsyła swoje orędzie,
mknie chyżo Jego słowo.
16 On daje śnieg niby wełnę⁹,
a szron jak popiół rozsiewa.
17 Ciska swój grad jak okruchy chleba;
od Jego mrozu ścinają się wody.
18 Posyła słowo swoje i każe im tajać;
każe wiać swemu wiatrowi, a spływają wody.
19 Obwieścił swoje słowa Jakubowi,
Izraelowi ustawy swe i wyroki.
20 Żadnemu narodowi tak nie uczynił:
o swoich wyrokach ich nie pouczył¹⁰.
Alleluja.

Ps 147, 1 - Ps 147[146-147] Hymn pochwalny.

Ps 147, 1 - LXX dod.: "Chwalcie Pana".

Ps 147, 2 - Powracających z niewoli babilońskiej (Ps 51[50],20; Iz 11,12; Iz 60,1nn).

Ps 147, 4 - Por. Iz 40,26.

Ps 147, 6 - Por. Ps 145[144],14; Ps 146[145],8-9; Iz 40,29; Łk 1,52.

Ps 147, 8 - Motywy Ps 104[103],14.21 (Łk 12,24). Ostatnie słowa w. 8 dodane wg Ps 104[103],14; hebr. je opuszcza w tym miejscu.

Ps 147, 13 - Por. Ne 3,1-32; Ne 7,4.72; Ne 11,1n.

Ps 147, 14 - Por. Iz 60,17nn.

Ps 147, 16 - Obrazy te zob. także w Iz 1,18; Dn 7,9. Psalmista opisuje tu rzadsze w Palestynie zjawiska atmosferyczne okresu deszczów (ww. 16-17). Zastosowanie - por. Iz 55,10n.

Ps 147, 20 - Por. Pwt 4,7n.

Psalm 148¹

Niebiosa i ziemio, chwalcie Pana!

148

1 Alleluja.
Chwalcie Pana z niebios,
chwalcie Go na wysokościach!²
2 Chwalcie Go, wszyscy Jego aniołowie,
chwalcie Go, wszystkie Jego zastępy!
3 Chwalcie Go, słońce i księżycu,
chwalcie Go, wszystkie gwiazdy świecące.
4 Chwalcie Go, nieba najwyższe³
i wody, co są ponad niebem:
5 niech imię Pana wychwalają,
On bowiem nakazał i zostały stworzone⁴,
6 utwierdził je na zawsze, na wieki;
nadał im prawo, które nie przeminie⁵.
7 Chwalcie Pana z ziemi,
potwory i wszystkie morskie głębiny⁶,
8 ogniu i gradzie, śniegu i mgło,
gwałtowny huraganie, co pełnisz Jego słowo,
9 ⁷ góry i wszelkie pagórki,
drzewa rodzące owoc i wszystkie cedry,
10 dzikie zwierzęta i bydło wszelakie,
to, co się roi na ziemi, i ptactwo skrzydlate,
11 królowie ziemscy i wszystkie narody,
władcy i wszyscy sędziowie na ziemi,
12 młodzieńcy, a także dziewice,
starcy wraz z młodzieżą
13 niech imię Pana wychwalają,
bo tylko Jego imię jest wzniosłe,
majestat Jego góruje nad ziemią i niebem
14 i pomnaża moc⁸ swojego ludu.
Pieśń pochwalna dla wszystkich Jego świętych,
synów Izraela - ludu, który Mu jest bliski.
Alleluja⁸.

Ps 148, 1 - Ps 148 Hymn pochwalny (por. Dn 3,52-90; Ap 5,13).

Ps 148, 1 - Por. hymn anielski w Łk 2,14; (Ps 19[18],2).

Ps 148, 4 - Dosł.: "niebiosa niebios". Motywy w. 2 por. także w Ps 103[102],20n. O "wodach ponad niebem" zob. przypis do Ps 33[32],7.

Ps 148, 5 - Por. Ps 33[32],9; Iz 48,13.

Ps 148, 6 - Por. Ps 93[92],1; Ps 96[95],10; Jr 31,35n.

Ps 148, 7 - Dosł.: "otchłanie". O praoceanie por. Rdz 49,25; Ps 36[35],7.

Ps 148, 9 - Por. Iz 43,20; Iz 44,23.

Ps 148, 14 - Dosł.: "róg" jak w Ps 89[88],18. "Alleluja" opuszczają przekłady starożytne.

Psalm 149¹

Posłannictwo Izraela

149

1 Alleluja.
Śpiewajcie pieśń nową² Panu;
chwała Jego [niech zabrzmi] w zgromadzeniu świętych.
2 Niech Izrael się cieszy swym Stwórcą,
niech synowie Syjonu radują się swym Królem.
3 Niech chwalą Jego imię wśród tańców,
niech grają Mu na bębnie i cytrze³.
4 Bo Pan w ludzie swoim ma upodobanie
i zdobi pokornych zwycięstwem.
5 Niech się weselą święci wśród chwały,
niech się cieszą na swoich sofach!⁴
6 Niech chwała Boża będzie w ich ustach,
a miecze obosieczne w ich ręku:
7 ⁵ aby dokonać pomsty wśród pogan
i karania pośród narodów;
8 aby ich królów zakuć w kajdany,
a dostojników w żelazne łańcuchy;
9 by wypełnić na nich pisany wyrok:
to jest chwałą wszystkich Jego świętych.
Alleluja.

Ps 149, 1 - Ps 149 Hymn pochwalny.

Ps 149, 1 - Por. Iz 42,10nn.

Ps 149, 3 - Jako wyraz głębokiej radości, przejawiającej się także w uroczystościach liturgicznych.

Ps 149, 5 - W starożytności przy ucztach zajmowano miejsca półleżące, na sofach; tutaj chodzi o ucztę niebieską, przedstawioną na sposób ziemskiej. Tekst jednak niepewny, różnie tłumaczony.

Ps 149, 7 - Aluzja do zapowiedzi u proroków kary na narody obce (zob. szczególnie Ez 25,14; Za 9,13-16).

Psalm 150¹

Alleluja!

150

1 Alleluja.
Chwalcie Boga w Jego świątyni,
chwalcie Go na wyniosłym Jego nieboskłonie!²
2 Chwalcie Go za potężne Jego czyny,
chwalcie Go za wielką Jego potęgę!
3 Chwalcie Go dźwiękiem rogu,
chwalcie Go na harfie i cytrze!
4 Chwalcie Go bębnem i tańcem,
chwalcie Go na strunach i flecie!³
5 Chwalcie Go na cymbałach dźwięcznych,
chwalcie Go na cymbałach brzęczących:
6 Wszystko, co żyje, niech chwali Pana!
Alleluja.

Ps 150, 1 - Ps 150 Hymn pochwalny, stanowiący końcową doksologię całego Psałterza.

Ps 150, 1 - Tj. w sferze nieba (Ps 29[28],9; Ps 148,1).

Ps 150, 4 - Zob. Ps 149,3 z przypisem (Wj 15,20).