DZIEJE

Rozdział I

Pierwsząm mowę uczynił, o Theophile! o wszystkiem, co począł Jezus czynić i uczyć,

² Aż do dnia, którego rozkazawszy Apostołom przez Ducha Świętego, które obrał, wzięt jest.

³ Którym téż siebie samego po swéj męce stawił żywym w rozmaitych dowodziech, przez czterdzieści dni się im ukazując, i mówiąc o królestwie Bożem.

⁴ A z nimi jedząc rozkazał im, aby nie odchodzili z Jeruzalem; ale czekali obietnice Ojcowskiéj, którąście (prawi) słyszeli przez usta moje. ^[1]

⁵ Albowiemci Jan chrzcił wodą, a wy będziecie chrzczeni Duchem Świętym po nie wielu tych dni.^{[2] [3]}

⁶ A tak którzy się byli zeszli, pytali go, mówiąc: Panie! zali w tym czasie przywrócisz królestwo Izraelowi?

⁷ I rzekł do nich: Nie wasza rzecz jest znać czasy i chwile, które Ojciec w swéj władzy położył.

⁸ Ale oweźmiecie moc Ducha Świętego, który przyjdzie na was, i będziecie mi świadkami w Jeruzalem i we wszystkiéj Żydowskiéj ziemi i w Samaryi i aż na kraj ziemie. ^[4]

⁹ A to rzekłszy, gdy oni patrzali, podniesion jest, a obłok wziął go od oczu ich. ^[5]

¹⁰ A gdy pilnie patrzali za nim do nieba idącym, oto dwaj mężowie stanęli przy nich w białem odzieniu,

¹¹ Którzy téż rzekli: Mężowie Galilejscy! czemu stoicie patrząc w niebo? ten Jezus, który wzięt jest od was do nieba, tak przyjdzie, jakoście go widzieli idącego do nieba.

¹² Tedy się wrócili do Jeruzalem od góry, którą zowią Oliwną, która jest blizko Jeruzalem, mając drogę szabbatu.

¹³ A gdy weszli, wstąpili do wieczernika, gdzie przebywali Piotr i Jan, Jakób i Andrzéj, Filip i Thomasz, Bartłomiéj i Mattheusz, Jakób [0997]Alpheuszów i Szymon Zelotes i Judas Jakóbów.

¹⁴ Ci wszyscy trwali jednomyślnie na modlitwie z niewiastami i z Maryą, matką Jezusową, i z bracią jego.

¹⁵ W one dni powstawszy Piotr w pośród braciéj, rzekł: (a był poczet osób wespółek jakoby sto dwadzieścia),

¹⁶ Mężowie bracia, musiałoć się wypełnić Pismo, które opowiedział Duch Święty przez usta Dawidowe, o Judaszu, (który był wodzem tych, co poimali Jezusa,) ^[6]

¹⁷ Który był policzony z nami, i dostała mu się cząstka tego usługowania.

¹⁸ A onci otrzymał rolą z zapłaty niesprawiedliwości, a obiesiwszy się, rozpukł się na poły, i wypłynęły wszystkie wnętrzności jego. ^[7]

¹⁹ I stało się jawno wszystkim mieszkającym w Jeruzalem, tak iż nazwano onę rolą ich językiem Haceldama, to jest, rola krwie.

²⁰ Albowiem napisano w księgach Psalmów: Niechaj będzie ich mieszkanie puste, a niech nie będzie, ktoby w niem mieszkał, a biskupstwo jego niech weźmie drugi. ^[8]

²¹ Potrzeba tedy z tych mężów którzy się z nami schodzili przez wszystek czas, którego Pan Jezus wchodził i wychodził między nami,

²² Począwszy ode chrztu Janowego aż do tego dnia, w który jest wzięt od nas, aby jeden z nich był z nami świadkiem zmartwychwstania jego.

²³ I postanowili dwu. Józepha, którego zwano Barsabas, którego zwano Justem, i Macieja.

²⁴ A modląc się, mówili: Ty, Panie! który znasz serca wszystkich, okaż któregoś obrał z tych dwu jednego.

²⁵ Aby wziął miejsce usługowania tego i Apostolstwa, z którego wypadł Judasz, aby odszedł na miejsce swe.

²⁶ I dali im losy, i padł los na Macieja, i policzon jest z jedenaścią Apostołów.

Rozdział II

A gdy się spełniały dni Pięćdziesiątnice, byli wszyscy wespółek na temże miejscu. ^[9]

² I stał się z prędka z nieba szum, jakoby przypadającego wiatru gwałtownego, i napełnił wszystek dom, gdzie siedzieli.^[10]

³ I ukazały im się rozdzielone języki jakoby ognia, i usiadł na każdym z nich z osobna.

⁴ I napełnieni byli wszyscy Ducha Świętego, i poczęli mówić rozmaitemi językami, jako im Duch Święty wymawiać dawał. ^[11]

⁵ A byli w Jeruzalem mieszkający Żydowie, mężowie nabożni ze wszego narodu, który jest pod niebem.

⁶ A gdy się stał ten głos, zbieżało się mnóstwo, i strwożyło się na myśli, że każdy słyszał je swym językiem mówiące.

⁷ A zdumiewali się wszyscy i dziwowali, mówiąc: Izali oto ci wszyscy, którzy mówią, nie są Galilejczycy?

⁸ A jakóżeśmy słyszeli każdy z nas swój język, w którymechmy się urodzili?

⁹ Parthowie i Medowie i Elamitowie i mieszkający w Mesopotamii, w Żydowskiéj ziemi i w Kapadocyi, w Poncie i w Azyi,

¹⁰ W Frygii i w Pamphilii, w Egipcie i w stronach Libii, która jest podle Cyreny, i przychodniowie Rzymscy.

¹¹ Żydowie téż i nowo nawróceni, Kreteńczycy i Arabczycy: słyszeliśmy je mówiące języki naszemi wielmożne sprawy Boże.

¹² I zdumiewali się wszyscy i dziwowali, mówiąc jeden do drugiego: Co to ma być?

¹³ A drudzy naśmiewając się, mówili: Że moszczu pełni są ci.

¹⁴ A stanąwszy Piotr z jedenaścią, podniósł głos swój i mówił im: Mężowie Żydowscy i wszyscy, którzy mieszkacie w Jeruzalem, niech wam to jawno będzie, a przyjmijcie do uszu słowa moje. ¹⁵ Albowiem nie są pijani ci, jako wy mniemacie, gdyż jest trzecia godzina na dzień.

¹⁶ Ale to jest, co rzeczono jest przez proroka Joela:

¹⁷ I będzie w ostateczne dni, (mówi Pan): Wyleję z Ducha mego na wszelkie ciało, a prorokować będą synowie wasi i córki wasze, a młodzieńcy wasi widzenia będą widzieć, a starcom waszym sny się śnić będą. ^[12]

¹⁸ A iście w one dni na sługi me i na służebnice moje wyleję z Ducha mego, i będą prorokować.

¹⁹ I dam cuda na niebie wzgórę i znaki na ziemi nizko, krew i ogień i kurzawę dymu.

²⁰ Słońce się obróci w ciemności, a księżyc w krew, przedtem niż przyjdzie dzień Pański wielki i jawny.

²¹ I będzie wszelki, którybykolwiek wzywał imienia Pańskiego, zbawion będzie. ^[13]

²² Mężowie Izraelscy! Słuchajcie słów tych: Jezusa Nazareńskiego, męża od Boga pochwalonego u was mocami i cudami i znakami, które czynił Bóg przezeń między wami, jako i wy wiecie:

²³ Tego naznaczoną radą i przejrzeniem Bożem wydanego, przez ręce bezbożników umęczywszy, zatraciliście.

²⁴ Którego Bóg wzbudził rozwiązawszy boleści piekła, jakóż była rzecz niepodobna, aby od niego miał być on zatrzyman.

²⁵ Albowiem Dawid o nim mówi: Upatrowałem zawżdy Pana przed sobą; bo mi jest po prawicy, abych nie był wzruszon. ^[14]

²⁶ Dlategóż się rozweseliło serce moje, a rozradował się język mój: nadto i ciało moje odpocznie w nadziei.

²⁷ Albowiem nie zostawisz dusze mojéj w piekle, ani dasz świętemu twemu oglądać skażenia.

²⁸ Oznajmiłeś mi drogi żywota, i napełnisz mię radością z obliczem twojem.

²⁹ Mężowie bracia! niech się godzi bezpiecznie mówić do was o Patryarsze Dawidzie, że umarł i pogrzebion jest, i grób jego jest u nas aż do dnia dzisiejszego. ^[15]

³⁰ Będąc tedy prorokiem, i wiedząc, że mu Bóg przysięgą przysiągł, iż z owocu biodry jego miał siedzieć na stolicy jego: ^[16]

³¹ Przeglądając powiedział o zmartwychwstaniu Chrystusowemu, że ani zostawion jest w piekle, ani ciało jego ujrzało zepsowania. ^[17]

³² Tego Jezusa wzbudził Bóg, czego my wszyscy jesteśmy świadkowie. ^[18]

³³ Prawicą tedy Bożą podwyższony, a obietnicę Ducha Świętego wziąwszy od Ojca, wylał tego, którego wy widzicie i słyszycie.

³⁴ Albowiem Dawid nie wstąpił do nieba, lecz sam powiada: Rzekł Pan Panu memu, siądź na prawicy mojéj, ^[19]

³⁵ Aż położę nieprzyjacioły twe podnóżkiem nóg twoich.

³⁶ Niechaj tedy wie zapewne wszystek dom Izraelski, iż go i Panem i Chrystusem uczynił Bóg, tego Jezusa, któregoście wy ukrzyżowali.

³⁷ A usłyszawszy to, skruszeni są na sercu, i rzekli do Piotra i do innych Apostołów: Cóż mamy czynić, mężowie bracia?

³⁸ A Piotr do nich: Pokutę^[20] czyńcie (prawi), a niech ochrzczon będzie każdy z was w imię Jezusa Chrystusa, na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie dar Ducha Świętego.

³⁹ Albowiem wam jest obietnica i dziatkom waszym i wszystkim, którzy są daleko, którekolwiek przyzowie Pan, Bóg nasz.

⁴⁰ I wiele innych słów świadczył i napominał ich, mówiąc: Wyzwólcie się od tego narodu przewrótnego.

⁴¹ Którzy tedy przyjęli mowę jego, ochrzczeni są: i przystało dnia onego jakoby trzy tysiące dusz.

⁴² I trwali w nauce Apostolskiéj i w uczęstnictwie łamania chleba i w modlitwach.

⁴³ I przychodziła na każdą duszę bojaźń, wiele się téż dziwów i znaków przez Apostoły działo w Jeruzalem, i była wielka bojaźń we wszystkich.

⁴⁴ Wszyscy téż, którzy wierzyli, byli pospołu i wszystko mieli spólne.

⁴⁵ Osiadłości i majętności przedawali i podzielali nimi wszystkie, jako każdemu było potrzeba.

⁴⁶ Co dzień téż trwając jednomyślnie w kościele a łamiąc chleb po domiech, pożywali pokarmu z radością i w prostocie serdecznéj,

⁴⁷ Chwaląc Boga, i mając łaskę u wszego ludu. A Pan co dzień przymnażał do kupy, którzy mieli być zbawieni.

Rozdział III

A Piotr i Jan wstępowali do kościoła na godzinę modlitwy dziewiątą.

² A niektóry mąż, który był chromy z żywota matki swéj, był noszon, którego na każdy dzień kładziono u drzwi kościelnych, które zowią ozdobne, aby prosił jałmużny u tych, którzy do kościoła wchodzili.

³ Ten, ujrzawszy Piotra i Jana poczynające wchodzić do kościoła, prosił, aby wziął jałmużnę.

⁴ A patrząc pilnie nań Piotr z Janem, rzekł mu: Wejrzyj na nas!

⁵ A on patrzył na nie, spodziewając się co wziąć od nich.

⁶ A rzekł Piotr: Śrebra i złota nie mam; lecz co mam, to tobie dawam: W imię Jezusa Chrystusa Nazareńskiego wstań, a chodź!

⁷ A ująwszy prawą rękę jego, podniósł go, i wnet były utwierdzone golenie jego i stopy.

⁸ A wyskoczywszy, stanął i chodził i wszedł z nimi do kościoła, chodząc i wyskakując i chwaląc Boga.

⁹ I widział go wszystek lud chodzącego i Boga chwalącego.

¹⁰ A znali go, iż on był, który dla jałmużny siadał u drzwi ozdobnych kościelnych, i napełnieni byli zdumienia i zapamiętania z tego, co się mu wydarzyło.

¹¹ A gdy się trzymał się Piotra i Jana, przybiegł wszystek lud do nich do krużganku, który zowią Salomonowym, zdumiawszy się.

¹² A ujrzawszy Piotr, odpowiedział do ludu: Mężowie Izraelscy! co się temu dziwujecie? albo przecz się nam przypatrujecie, jakobychmy naszą mocą albo władzą uczynili, że ten chodzi?

¹³ Bóg Abrahamów i Bóg Izaaków i Bóg Jakubów, Bóg ojców naszych, uwielbił Jezusa, Syna swego, któregoście wy wydali i zaprzaliście się przed Piłatem, gdyż jego zdanie było, aby był wypuszczon.

¹⁴ A wyście się zaprzali Świętego i sprawiedliwego i prosiliście, aby wam darował męża mężobójcę. ^[21]

¹⁵ A zabiliście sprawcę żywota, którego Bóg wzbudził od umarłych, czego my świadkami jesteśmy.

¹⁶ A w wierze imienia jego tego, którego wy widzicie i znacie, umocniło imię jego, i wiara, która przezeń jest, dała to zupełne zdrowie przed oczyma was wszystkich.

¹⁷ A teraz, bracia! wiem, żeście z niewiadomości uczynili, jako i przełożeni wasi.

¹⁸ A Bóg, co przez usta wszech proroków pierwéj opowiedział, iż Chrystus jego cierpieć miał, tak ziścił.

¹⁹ A przetoż pokutujcie^[22] i nawróćcie się, aby były zgładzone grzechy wasze.

²⁰ Aby gdy przyjdą czasy ochłody od obliczności Pańskiéj, a posłałby tego, który jest opowiadany wam, Jezusa Chrystusa:

²¹ Którego potrzeba, aby niebo przyjęło aż do czasów naprawienia wszech rzeczy, które opowiedział Bóg przez usta swych świętych od wieku proroków.

²² Mojżeszci mówił: Iż proroka wzbudzi wam Pan, Bóg wasz, z braciéj waszéj, jako mię: onego słuchać będziecie wedle wszystkiego, cokolwiek wam mówić będzie. ^[23]

²³ I stanie się, wszelka dusza, któraby nie słuchała proroka onego, będzie wykorzeniona z ludu.

²⁴ I wszyscy prorocy od Samuela i po nich, którzy mówili, opowiedzieli te dni.

²⁵ Wyście są syny prorockimi, [1000]i Testamentu, który postanowił Bóg z ojcy naszymi, mówiąc do Abrahama: I w nasieniu twojem błogosławione będą wszystkie narody ziemie. ^[24]

²⁶ Wam najprzód Bóg wzbudziwszy Syna swego, posłał go, błogosławiącego wam, aby się nawrócił każdy od złości swéj.

Rozdział IV

A gdy oni mówili do ludu, nadeszli kapłani i urząd kościelny i Saduceuszowie,

² Frasując się, iż uczyli lud, a opowiadali w Jezusie powstanie od umarłych.

³ I poimali je i wsadzili je do więzienia do jutra; bo już był wieczór.

⁴ A wiele tych, których byli słowo usłyszeli, uwierzyło, i była liczba mężów pięć tysięcy.

⁵ I stało się nazajutrz, że się zebrali przełożeni ich i starsi i Doktorowie w Jeruzalem.

⁶ I Annasz, najwyższy kapłan, i Kajphasz i Jan i Alexander, i ile ich jedno było z rodu kapłańskiego.

⁷ A stawiwszy je w pośrodku, pytali: Którą mocą albo którem imieniem wyście to uczynili?

⁸ Tedy Piotr napełniony Ducha Świętego, rzekł do nich: Książęta ludu i starsi słuchajcie:

⁹ Jeźli my dziś sądzeni jesteśmy o dobrodziejstwo przeciw człowiekowi niemocnemu, przez coby ten był uzdrowiony,

¹⁰ Niechże wam wszym jawno będzie i wszystkiemu ludowi Izraelskiemu, że przez imię Pana naszego Jezusa Chrystusa Nazareńskiego, któregoście wy ukrzyżowali, którego Bóg wzbudził od umarłych, przez tegoć ten stoi zdrowy przed wami.

¹¹ Ten jest kamień, który jest odrzucony od was budujących, który się stał na głowę węgła. ^[25]

¹² I niemasz w żadnym innym zbawienia: albowiem nie jest pod niebem inne imię dane ludziom, w którembyśmy mieli być zbawieni.

¹³ A widząc bezpieczność Piotrowę i Janowę, i porozumiawszy, iż byli ludzie bez nauki i prostacy, dziwowali się i poznali je, iż byli z Jezusem.

¹⁴ Widząc téż człowieka z nimi stojącego, który był uzdrowion, nie mogli nic przeciwko mówić.

¹⁵ A kazali im precz ustąpić z rady i namawiali się wespół,

¹⁶ Mówiąc: Co uczynimy tym ludziom? gdyż jednak znak uczyniony jest przez nie, wiadomy wszystkim mieszkającym w Jeruzalem, rzecz jasna jest, a zaprzeć nie możemy.

¹⁷ Ale iżby się więcéj nie rozsławiało między ludzie, zagroźmy im, aby więcéj w imię to żadnemu człowiekowi nie mówili.

¹⁸ A wezwawszy ich, zakazali, aby koniecznie nie mówili ani uczyli w imię Jezusowe.

¹⁹ Lecz Piotr i Jan odpowiedziawszy, rzekli do nich: Jeźliż jest sprawiedliwa przed oczyma Boskiemi, was raczéj niźli Boga słuchać, rozsądźcie.

²⁰ Bo nie możemy, cośmy widzieli i słyszeli nie mówić.

²¹ A oni zagroziwszy, wypuścili je, nie najdując, jakoby je skarać, dla ludu, ponieważ wszyscy wysławiali to, co się było stało w tem, co się przydało.

²² Bo było więcéj niż czterdzieści lat człowiekowi, na którym się stało to cudo ozdrowienia.

²³ Lecz gdy ich wypuszczono, przyszli do swych, i oznajmili im, cokolwiek do nich najwyżsi kapłani i starsi mówili.

²⁴ Którzy usłyszawszy, zgodnie podnieśli głos swój ku Bogu i mówili: Panie! tyś jest, któryś stworzył niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich jest,

²⁵ Któryś Duchem Świętym przez usta ojca naszego Dawida, sługi twego, powiedział: Czemu się narody wzburzyły, a ludzie próżne rzeczy rozmyślali? ^[26]

²⁶ Stanęli królowie ziemscy, i książęta zeszli się w gromadę przeciw Panu i przeciw Chrystusowi jego?

² Albowiem się zgromadzili prawdziwie w mieście tem przeciw [1001]świętemu Synowi twemu Jezusowi, któregoś pomazał, Herod i Poncyusz Piłat, z pogany i z ludźmi Izraelskiemi,

²⁸ Aby uczynili, co ręka twa i rada twa postanowiły, aby się stało.

²⁹ A teraz, Panie! wejrzyj na pogróżki ich; a daj sługom twym ze wszystką bezpiecznością opowiadać słowo twoje,

³⁰ W tem, abyś ściągał rękę twoję na uzdrawiania, a żeby się znaki i cuda działy przez imię Świętego Syna twego Jezusa.

³¹ A gdy się modlili, zatrzasnęło się miejsce, na którem byli zgromadzeni, i napełnieni są Ducha Ś. i mówili śmiele słowo Boże.

³² A mnóstwa wierzących było serce jedno i dusza jedna, ani żaden z nich to, co miał, swem nazywał, ale było im wszystko spólne.

³³ A wielką mocą Apostołowie dawali świadectwo zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, Pana naszego, i była wielka łaska nad nimi wszystkimi.

³⁴ Bo żadnego między nimi nie było niedostatecznego; gdyż którzykolwiek mieli role albo domy, przedawszy, przynosili zapłatę za ono, co przedawali.

³⁵ I kładli przed nogi Apostolskie. I rozdawano każdemu, ile komu było potrzeba.

³⁶ A Józeph, który nazwany był Barnabaszem od Apostołów, (co wyłożywszy jest, syn pocieszenia), Lewit, rodem z Cypru,

³⁷ Mając rolą, przedał ją, i przyniósł pieniądze i położył u nóg Apostolskich.

Rozdział V

A niektóry mąż imieniem Ananiasz z Saphirą, żoną swą, przedał rolą,

² I ujął z pieniędzy za rolą z wiadomością żony swéj, a przyniósłszy część niektórą, położył przed nogi Apostolskie.

³ I rzekł Piotr: Ananiaszu! przeczże szatan skusił serce twe, iżbyś skłamał Duchowi Świętemu i ujął z zapłaty roléj?

⁴ Azaż zostawiając nie tobie zostawało? a przedawszy nie w mocy twéj była? Czemuś tę rzecz do serca twego przypuścił? Nie skłamałeś ludziom, ale Bogu.

⁵ A słysząc słowa te Ananiasz, padł i umarł. I przyszedł strach wielki na wszystkich, którzy tego słuchali.

⁶ A wstawszy młodzieńcy, znieśli go na stronę, a wyniósłszy pogrzebli.

⁷ I stało się, jakoby we trzy godziny, żona téż jego, nie wiedząc, co się było stało, weszła.

⁸ I rzekł jéj Piotr: Powiedz mi, niewiasto! jeźliście za to przedali rolą? A ona rzekła: Iście, za to.

⁹ A Piotr do niéj; Cóż to żeście się zmówili, abyście kusili Ducha Pańskiego? Oto nogi tych, którzy pogrzebli męża twego, u drzwi, i wyniosą cię.

¹⁰ Natychmiast padła u nóg jego i skonała. A wszedłszy młodzieńcy, naleźli ją umarłą i wynieśli i pogrzebli podle męża jéj.

¹¹ I padł wielki strach na wszystek kościół, i na wszystkie, którzy to słyszeli.

¹² A przez ręce Apostolskie działo się wiele znaków i cudów między ludem. A byli wszyscy jednomyślnie w krużganku Salomonowym.

¹³ A z innych żaden nie śmiał się do nich przyłączyć; ale je lud ich wysławiał.

¹⁴ I więcéj przybywało mnóstwa wierzących w Panu, mężów i niewiast,

¹⁵ Tak iż na ulicę wynaszali niemocne i kładli je na łożach i łóżkach, aby, gdy Piotr chodził, przynajmniéj cień jego zaćmił którego z nich: a byli uzdrowieni od niemocy swoich.

¹⁶ Zbiegało się téż mnóstwo z blizkich miast do Jeruzalem, nosząc niemocne i nagabane od duchów nieczystych, którzy wszyscy byli uzdrowieni.

¹⁷ A powstawszy najwyższy kapłan i wszyscy, którzy z nim byli, (to jest sekta Saduceuszów), napełnieni są zazdrością.

¹⁸ I poimali Apostoły i wsadzili je do więzienia pospolitego.

¹⁹ Lecz Aniół Pański w nocy [1002]otworzywszy drzwi ciemnice a wy wiódłszy je, rzekł:

²⁰ Idźcież, a stanąwszy, powiadajcie ludowi w kościele wszystkie słowa żywota tego.

²¹ Którzy usłyszawszy, weszli na świtaniu do kościoła i uczyli. A przyszedłszy najwyższy kapłan i którzy z nim byli, zwołali radę i wszystkie starsze synów Izraelskich i posłali do ciemnice, aby je przywiedziono.

²² A gdy przyszli słudzy i otworzywszy ciemnicę, nie naleźli ich, wróciwszy się, oznajmili,

²³ Mówiąc: Ciemnicęśmy naleźli zamknioną ze wszystką pilnością i stróże stojące przede drzwiami; lecz otworzywszy, żadnegośmy w niej niéj nie naleźli.

²⁴ A gdy te słowa usłyszeli, urząd kościelny i przedniejsi kapłani wątpili o nich, coby było.

²⁵ A przyszedłszy ktoś, powiedział im: Iż oto mężowie, któreście wsadzili do więzienia, są w kościele stojąc i ucząc lud.

²⁶ Tedy poszedł urząd z służebnikami i przywiódł je bez gwałtu; bo się ludu bali, by ich nie ukamionował.

²⁷ A przywiódłszy je, postawili przed radą. I pytał ich najwyższy kapłan,

²⁸ Mówiąc: Rozkazując rozkazaliśmy, abyście w imię to nie uczyli; a oto napełniliście Jeruzalem nauką waszą i chcecie na nas przywieść krew człowieka tego.

²⁹ A odpowiadając Piotr i Apostołowie, rzekli: Więcej trzeba słuchać Boga, aniż ludzi.

³⁰ Bóg ojców naszych wzbudził Jezusa, któregoście wy zabili, zawiesiwszy na drzewie.

³¹ Tego Książęcia i Zbawiciela wywyższył Bóg prawicą swoją, aby dał^[27] pokutę Izraelowi i odpuszczenie grzechów.

³² A myśmy są świadkowie tych słów i Duch Ś., którego dał Bóg wszystkim, którzy mu są posłuszni.

³³ To usłyszawszy, krajali się i myślili je zabić.

³⁴ Lecz wstawszy w radzie niektóry Pharyzeusz, imieniem Gamaliel, Doktor zakonny, w poważaniu u wszego ludu, rozkazał na mały czas lusziom wystąpić.

³⁵ I rzekł do nich: Mężowie Izraela! miejcie się na baczeniu z strony tych ludzi, cobyście mieli czynić.

³⁶ Albowiem przed temi dni powstał Theodas, powiadając się być czem, do którego przystała liczba mężów około czterech set, który zabit jest: a wszyscy, którzy mu wierzyli, rozproszeni są i wniwecz się obrócili.

³⁷ Potem powstał Judas Galilejczyk we dni popisu i uwiódł lud za sobą: i on zginął i wszyscy, i co ich kolwiek z nim przestawało, są rozproszeni.

²⁸ Przetóż i teraz powiadam wam: Odstąpcie od tych ludzi i zaniechajcie ich; albowiem jeźlić jest z ludzi ta rada albo sprawa, rozchwieje się.

²⁹ Lecz jeźli jest z Boga, nie będziecie mogli ich zepsować, byście snadź nie naleźli się z Bogiem walczyć. I usłuchali go.

⁴⁰ I wezwawszy Apostołów, ubiwszy je zakazali, aby zgoła nie mówili w imię Jezusowe, i puścili je.

⁴¹ A oni szli od obliczności rady, radując się, iż się stali godnymi dla imienia Jezusowego zelżywość cierpieć.

⁴² I nie przestawali każdy dzień w kościele i po domiech nauczać i opowiadać Jezusa Chrystusa.

Rozdział VI

A we dni one, gdy rosła liczba uczniów, stało się szemranie Greków przeciw Żydom, iż w poługowaniu powszedniem bywały pogardzone wdowy ich.

² A dwanaście zezwawszy gromadę uczniów, rzekli: Nie jest słuszna, żebyśmy my opuścili słowo Boże, a stołom służyli.

³ Upatrzcież tedy, bracia! z was siedmi mężów dobre świadectwo mających, pełnych Ducha Świętego i mądrości, którebyśmy przełożyli nad tą sprawą.

⁴ A my modhtwy i usługowania słowa pilnować będziemy.

[1003] ⁵ I podobała się mowa przed wszystką gromadą. I obrali Szczepana, męża pełnego wiary i Ducha Ś., i Philipa i Prochora i Nikanora i Tymona i Parmena i Mikołaja, nowożydowina Antyocheńczyka.

⁶ Te postawili przed oczyma Apostołów, a modliwszy się, włożyli na nie ręce.

⁷ A słowo Pańskie rosło i mnożył się poczet uczniów bardzo w Jeruzalem, wielkie téż mnóstwo kapłanów posłuszne było wierze.

⁸ A Szczepan pełen łaski i mocy czynił cuda i znaki wielkie między ludem.

⁹ I powstali niektórzy z bóżnice, którą zowią Libertynów i Cyrenejczyków i Alexandryanów i tych, którzy byli z Cylicyi i z Azyi, gadając się z Szczepanem.

¹⁰ I nie mogli się sprzeciwić mądrości i duchowi, który mówił.

¹¹ Tedy naprawili męże, którzyby mówili że go słyszeli mówiącego słowa bluźnierskie przeciw Mojżeszowi i Bogu.

¹² A tak wzruszyli lud i starsze i Doktory a zbieżawszy się, porwali go i przywiedli do rady.

¹³ I postawili fałszywe świadki, którzy mówili. Ten człowiek nie przestawa mówić słów przeciw miejscu świętemu i zakonowi.

¹⁴ Albowieme.śmy go słyszeli mówiącego: Iż Jezus Nazareński ten zburzy to miejsce i odmieni podania, które nam podał Mojżesz.

¹⁵ A patrząc nań pilnie wszyscy, którzy siedzieli w radzie, widzieli oblicze jego jako oblicze Anielskie.

Rozdział VII

I rzekł najwyższy kapłan: Jeźli się to tak ma?

² Który rzekł: Mężowie bracia i ojcowie! słuchajcie. Bóg chwały ukazał się ojcu naszemu Abrahamowi, gdy był w Mezopotamii, przed tem niż mieszkał w Charan.

³ I rzekł do niego: Wynidź z ziemie twéj i z twojéj rodziny a idź do ziemie, którąć ukażę. ^[28]

⁴ Tedy wyszedł z ziemie Chaldejskiéj i mieszkał w Charan; a ztamtąd, gdy umarł ojciec jego, przeniósł go do téj ziemie, w której wy teraz mieszkacie.

⁵ I nie dał mu w niej dziedzictwa i na krok nogi, a obiecał mu ją dać w osiadłość i nasieniu jego po nim, gdy nie miał syna.

⁶ I mówił mu Bóg: Że nasienie jego przychodniem będzie w cudzéj ziemi, i podbiją je w niewolą i źle się z nimi obchodzić będą przez cztery sta lat. ^[29]

⁷ A naród, któremu służyć będą, Ja sądzić będę, rzekł Pan; a potem wynidą i będą mi służyć na tem miejscu.

⁸ I dał mu testament obrzezania: i tak zrodził Izaaka i obrzezał go dnia ósmego, a Izaak Jakóba, a Jakób dwanaście Patryarchów. ^[30]

⁹ A Patryarchowie nienawidząc Józepha, przedali do Egiptu, i był Bóg z nim. ^[31]

¹⁰ I wyrwał go ze wszystkich jego ucisków, a dał mu łaskę i mądrość przed oczyma Pharaona, króla Egipskiego, i postanowił go nad Egiptem i nad wszystkim domem swoim. ^[32]

¹¹ I przyszedł głód na wszystek Egipt i Chanaan i wielkie uciśnienie, i nie najdowali żywności ojcowie nasi.

¹² A usłyszawszy Jakób, iż było zboże w Egipcie, posłał ojce nasze pierwszy raz. ^[33]

¹³ A za wtórym razem poznany jest Józeph od braciéj swojéj, i oznajmiony jest Pharaonowi naród jego. ^[34]

¹⁴ A Józeph posławszy, przyzwał ojca swego Jakóba, i wszystkiej rodziny swej w siedmdziesiąt i piąci duszach.

¹⁵ I zstąpił Jakób do Egiptu, i umarł on i ojcowie nasi. ^[35]

¹⁶ I przeniesieni są do Sychem i położeni są w grobie, który kupił Abraham za summę srebra u synów Hemora, syna Sychem. ^[36]

¹⁷ A gdy się przybliżył czas obietnice, którą był przysiągł Bóg  [1004]Abrahamowi, rozrodził się lud i rozmnożył w Egipcie, ^[37]

¹⁸ Aż nastał inny król w Egipcie, który nie znał Józepha.

¹⁹ Ten podszedłszy nasz naród, utrapił ojce nasze, żeby wyrzucali dziatki swe, aby nie żyły.

²⁰ Tegoż czasu narodził się Mojżesz i był przyjemny Bogu, który wychowany był trzy miesiące w domu ojca swego. ^[38]

²¹ A gdy był wurzucony, wzięła go córka PharaonoAva i wychowała go sobie za syna.

²² I wyćwiczon był Mojżesz we wszelkiéj mądrości Egipskiéj: i był możnym w słowiech i w uczynkach swoich.

²³ A gdy mu się wypełnił czas czterdzieści lat, przyszło mu na myśl, aby nawiedził bracią swą, syny Izraelskie.

²⁴ A widząc niektórego ukrzywdzonego, obronił go i pomścił się krzywdy onego, który krzywdę cierpiał, zabiwszy Egiptczyka. ^[39]

²⁵ A mniemał, żeby rozumieli bracia, że Bóg daje im wybawienie przez rękę jego; lecz oni nie rozumieli.

²⁶ A nazajutrz ukazał się im, gdy się wadzili, i jednał je na pokój, mówiąc: Mężowie! braciaście sobie! czemu jeden drugiego krzywdzicie? ^[40]

²⁷ Lecz co krzywdził bliźniego, odegnał go, mówiąc: Któż cię postawił książęciem i sędzią nad nami?

²⁸ Izali mię ty chcesz zabić, jakoś wczoraj zabił Egiptczyka?

²⁹ I uciekł Mojżesz dla słowa tego i stał się przychodniem w ziemi Madyańskiéj, gdzie zrodził dwu synów.

³⁰ A gdy wyszło lat czterdzieści, ukazał się mu na puszczy góry Synai Anioł w ogniu płomienistym krza. ^[41]

³¹ Lecz Mojżesz ujrzawszy, dziwował się widzeniu. A gdy przystępował, aby się przypatrzył, stał się do niego głos Pański, mówiąc:

³² Jam jest Bóg ojców twoich, Bóg Abrahamów, Bóg Izaaków i Bóg Jakóbów. A zadrżawszy Mojżesz, nie śmiał się przypatrować.

³³ I rzekł mu Pan: Zżuj obuwie nóg twoich; bo miejsce, na którem stoisz, jest ziemia święta.

³⁴ Widziałem widząc utrapienie ludu mego, który jest w Egipcie, i słyszałem wzdychanie ich i zstąpiłem, żebych je wybawił. A teraz chodź, a poślę cię do Egiptu.

³⁵ Tego Mojżesza, którego się zaprzali, mówiąc: Kto cię postanowił książęciem i sędzią? tego Bóg książęciem i dkupicielem^[42] posłał z ręką Anioła, który mu się ukazał we krzu.

³⁶ Ten je wywiódł, uczyniwszy cuda i znaki w ziemi Egipskiéj i w morzu czerwonem i na puszczy przez czterdzieści lat. ^[43]

³⁷ Ten jest Mojżesz, który powiedział synom Izraelskim: Proroka wam wzbudzi Bóg z braciej waszéj jako mię; jego słuchać będziecie. ^[44]

³⁸ Ten jest, który był w zgromadzeniu na puszczy z Aniołem, który z nim mawiał na górze Synai i z ojcy naszymi, który przyjął słowa żywota, aby nam dał. ^[45]

³⁹ Któremu nie chcieli być posłuszni ojcowie nasi; ale odrzucili i odwrócili się sercem swem do Egiptu,

⁴⁰ Mówiąc do Aarona: Uczyń nam bogi, którzyby szli przed nami; albowiem Mojżesz ten, który nas wywiódł z ziemie Egipskiéj, nie wiemy, co mu się stało. ^[46]

⁴¹ I uczynili w one dni cielca i ofiarowali ofiarę bałwanowi i weselili się w dziełach rąk swoich.

⁴² I odwrócił Bóg i podał je, aby służyli zastępom niebieskim, jako napisano jest w księgach prorockich: Zażeście mi ofiary i obiaty ofiarowali na puszczy przez czterdzieści lat, domie Izraelski? ^[47]

⁴³ I przyjęliście namiot Molochów i gwiazdę boga waszego Remfam, figury, któreście czynili, abyście im pokłon czynili. I przeniosę was za Babilon.

⁴⁴ Przybytek świadectwa był z ojcy naszymi na puszczy, jako rozrządził Bóg mówiący do Mojżesza, aby go uczynił wedle kształtu, który widział. ^[48]

⁴⁵ Który téż wprowadzili [1005]przyjąwszy ojcowie nasi, z Jezusem w osiadłość poganów, które Bóg wygnał przed obliczem ojców naszych aż do dni Dawidowych, ^[49]

⁴⁶ Który nalazł łaskę przed Bogiem i prosił, aby znalazł przybytek Bogu Jakóbowemu. ^[50]

⁴⁷ A Salomon zbudował jemu dom. ^[51]

⁴⁸ Ale Najwyższy nie mieszka w kościołach uczynionych ręką, jako prorok powiada: ^[52]

⁴⁹ Niebo jest mi stolicą, a ziemia podnóżkiem nóg moich. Cóż mi za dom zbudujecie, mówi Pan, albo które jest miejsce odpoczynienia mego? ^[53]

⁵⁰ Zali ręka moja tego wszystkiego nie uczyniła?

⁵¹ Twardego karku i nieobrzezanych serc i uszu, wy się zawżdy sprzeciwiacie Duchowi Świętemu, jako ojcowie wasi, także i wy.

⁵² Którego z proroków nie prześladowali ojcowie wasi? i zabili tych, którzy opowiadali o przyjściu Sprawiedliwego, któregoście wy teraz zdrajcami i mężobójcami byli.

⁵³ Którzyście wzięli zakon przez rozrządzenie Anielskie, a nie strzegliście.

⁵⁴ A słuchając tego, krajały się serca ich, i zgrzytali nań zębami.

⁵⁵ A będąc pełen Ducha S. patrząc pilnie w niebo, ujrzał chwałę Bożą i Jezusa stojącego po prawicy Bożéj. I rzekł: Oto widzę niebiosa otworzone, a Syna człowieczego stojącego po prawicy Bożéj.

⁵⁶ A krzyknąwszy głosem wielkim, zatulili sobie uszy i rzucili się nań jednomyślnie.

⁵⁷ A wyrzuciwszy go z miasta, kamionowali, a świadkowie składali szaty swe u nóg młodzieńca, którego zwano Szawłem. ^[54]

⁵⁸ I kamionowali Szczepana wzywającego a mówiącego: Panie Jezu! przyjmij ducha mojego.

⁵⁹ A klęknąwszy na kolana, zawołał głosem wielkim, mówiąc: Panie! nie przyczytaj im tego grzechu. A to rzekłszy, zasnął w Panu. A Szaweł zezwalał na zabicie jego.

Rozdział VIII

I stało się onego dnia wielkie prześladowanie przeciw kościołowi, który był w Jeruzalem, i rozproszyli się wszyscy po krainach Żydowskiej ziemie i Samaryi, oprócz Apostołów.

² I pogrzebli Szczepana ludzie bogobojni i uczynili nad nim wielkie płakanie.

³ A Szaweł burzył kościół; wchadzając w domy i ciągnąc męże i niewiasty, podawał do więzienia. ^[55]

⁴ Którzy tedy byli rozproszeni, chodzili opowiadając słowo Boże.

⁵ A Filip zaszedłszy do miasta Samaryjskiego, opowiadał im Chrystusa.

⁶ A rzesze przychylały się do tego, co Filip powiadał, jednomyślnie słuchając i widząc znaki, które czynił.

⁷ Albowiem wiele duchów nieczystych z tych, którzy je mieli, wychodziło, wołając głosem wielkim. Wiele téż powietrzem ruszonych i chromych byli uzdrowieni.

⁸ Stało się tedy wielkie wesele w onem mieście.

⁹ A niektóry mąż imieniem Symon, który przedtem był w onem mieście czarnoksiężnik, zwodząc lud w Samaryi, powiadając się być kim wielkim :

¹⁰ Którego słuchali wszyscy od najmniejszego aź do największego, mówiąc: Ten jest moc Boża, którą zowią wielka.

¹¹ A słuchali go przeto, iż od dawnego czasu poszalił je był czarnoksięstwy swemi.

¹² A gdy uwierzyli Filipowi, opowiadającemu o królestwie Bożem, w imię Jezusa Chrystusa chrzcili się mężowie i niewiasty.

¹³ Tedy i sam też Symon uwierzył, a ochrzciwszy się trwał przy Filipie. Widząc też, że się znaki i mocy bardzo wielkie działy, zdumiewając się dziwował.

¹⁴ A usłyszawszy Apostołowie, którzy byli w Jeruzalem, iż Samarya przyjęła słowo Boże, posłali do nich Piotra i Jana.

¹⁵ Którzy gdy przyszli, modlili  [1006]się za nimi, aby wzięli Ducha Świętego.

^16. Albowiem jeszcze nie przyszedł był na żadnego z nich; ale tylko ochrzczeni byli w imię Pana Jezusowe.

¹⁷ Tedy na nie wkładali ręce, i brali Ducha Świętego.

^18. A ujrzawszy Symon, że przez wkładanie rąk Apostolskich był dawan Duch Święty, ofiarował im pieniądze,

¹⁹ Mówiąc: Dajcie i mnie tę moc, aby na któregobychkolwiek ręce włożył, wziął Ducha Świętego.

²⁰ A Piotr rzekł do niego: Pieniądze twe niech z tobą będą na zginienie, żeś mniemał, iżby dar Boży miał być za pieniądze nabywany.

²¹ Nie masz cząstki ani działu w téj mowie; bowiem serce twe nie jest proste przed Bogiem.

²² Pokutujże^[56] tedy za tę złość twoję, a proś Boga, jeźlić snadź odpuszczona będzie ta myśl serca twego.

²³ Albowiem cię widzę być w żółci gorzkości i związaniu nieprawości.

²⁴ A odpowiedziawszy Symon, rzekł: Módlcie się wy za mną do Pana, aby na mię nic z tego nie przyszło, coście powiedzieli.

²⁵ A tak oni świadectwo wydawszy i opowiedziawszy słowo Pańskie, wracali się do Jeruzalem, i w wielu krainach Samarytańskich Ewangelią opowiadali.

²⁶ A Anioł Pański mówił do Filipa, rzekąc: Wstań, a idź ku południowi, na drogę, która od Jeruzalem bieży ku Gazie; ta jest spustoszała.

²⁷ I wstawszy, szedł. A oto mąż Ethyopianin, rzezaniec możny Kandaki, królowéj Ethyopskiéj, który był nad wszystkiemi skarby jéj, przyjechał był pokłonić się do Jeruzalem.

²⁸ I wracał się, siedząc na wozie swym a czytając Izajasza proroka.

²⁹ I rzekł Duch Filipowi: Przystąp a przyłącz się do wozu tego.

³⁰ A przybiegłszy Filip, usłyszał go czytającego Izajasza proroka, i rzekł: Mniemasz, że rozumiesz, co czytasz?

³¹ Który rzekł: A jako mogę, jeźli mi kto nie pokaże? I prosił Filipa, aby wsiadł i siedział z nim.

³² A miejsce Pisma, które czytał, to było: Jako owca na zabicie wiedzion jest, a jako baranek bez głosu przed tym, który go strzyże, tak nie otworzył ust swoich. ^[57]

³³ W uniżeniu jego sąd podnie- sion jest, a rodzaj jego kto wypowie? albowiem z ziemie zgładzony będzie żywot jego.

³⁴ A odpowiedziawszy rzezaniec Filipowi, rzekł: Proszę cię, o kim to prorok mówi? o sobie, czyli o kim innym?

³⁵ A Filip otworzywszy usta swe i począwszy od tego Pisma, opowiadał mu Jezusa.

³⁶ A gdy jechali drogą, przyszli do jednéj wody, i rzekł rzezaniec: Oto woda! Co mi jest na przeszkodzie, abych nie był ochrzczon?

³⁷ I rzekł Filip: Jeźli wierzysz ze wszystkiego serca, wolnoć. A odpowiedziawszy, rzekł: Wierzę, iż Jezus Chrystus jest Syn Boży.

³⁸ I kazał stanąć wozowi, i wstąpili obadwaj w wodę, Filip i rzezaniec: i ochrzcił go.

³⁹ A gdy wyszli z wody, Duch porwał Filipa, i nie widział go więcéj rzezaniec; ale jechał swą drogą, weseląc się.

⁴⁰ A Filip znalezion jest w Azocie, a przechodząc opowiadał Ewangelią wszystkim miastom, aż przyszedł do Cezaryi.

Rozdział IX

A Szaweł parskając jeszcze groźbami i morderstwem przeciw uczniom Pańskim, przyszedł do najwyższego kapłana. ^[58]

² I prosił od niego listów do Damaszku do bóżnic, iż jeźliby które znalazł tej drogi męże i niewiasty, aby związane przywiódł do Jeruzalem. ^[59]

³ A gdy jechał, stało się, że się przybliżał do Damaszku, i z prędka zewsząd oświeciła go światłość z nieba. ^[60]

⁴ A padłszy na ziemię, usłyszał  [1007]głos mówiący do siebie: Szawle, Szawle! przecz mię prześladujesz? ^[61]

⁵ Który rzekł: Ktoś jest, Panie? A on: Jam jest Jezus, którego ty prześladujesz; trudno jest tobie przeciw ościeniowi wierzgać.

⁶ A drżąc i zdumiewając się, rzekł: Panie! co chcesz, abych czynił? A Pan do niego: Wstań a wnidź do miasta, a tam ci powiedzą, co będziesz miał czynić.

⁷ A mężowie oni, którzy z nim byli, stali zdumiawszy się: głos wprawdzie słysząc, lecz żadnego nie widząc.

⁸ I wstał Szaweł z ziemie, a otworzywszy oczy, nic nie widział. A prowadząc go za ręce, wwiedli do Damaszku.

⁹ I był tam trzy dni nie widząc, i nie jadł ani pił.

¹⁰ A uczeń niektóry był w Damaszku, imieniem Ananiasz: i rzekł Pan do niego w widzeniu: Ananiaszu! A on rzekł: Otom ja, Panie!

¹¹ A Pan do niego: Wstań a idź na ulicę, którą zowią Prostą, a szukaj w domu Judy Szawła imieniem Tarseńczyka; albowiem oto się modli.

¹² A widział męża, Ananiasza imieniem, wchodzącego i ręce na się wkładającego, aby wzrok zasię wziął.

¹³ I odpowiedział Ananiasz: Panie! słyszałem od wielu o tym mężu, jako wiele złego czynił świętym twym w Jeruzalem.

¹⁴ I tu ma moc od najwyższych kapłanów wiązać wszystkie, którzy wzywają imienia twego.

¹⁵ A Pan rzekł do niego: Idź; albowiem ten mi jest naczyniem wybranem, aby nosił imię moje przed narody i królmi i syny Izraelskimi.

¹⁶ Bo mu Ja ukażę, jako wiele potrzeba mu cierpieć dla imienia mego.

¹⁷ I poszedł Ananiasz i wszedł w dom, a włożywszy nań ręce, rzekł: Szawle bracie! Pan mię posłał Jezus, któryć się ukazał w drodze, którąś szedł, abyś przejrzał, a był napełnion Duchem Świętym.

¹⁸ A natychmiast spadły z oczu jego jako łuski, i zaś przejrzał: a wstawszy, ochrzczon jest.

¹⁹ A wziąwszy pokarm, posilił się. I był z uczniami, którzy byli w Damaszku, przez kilka dni.

²⁰ A natychmiast w bóżnicach opowiadał Jezusa, że ten jest Synem Bożym.

²¹ I zdumiewali się wszyscy, którzy słuchali, i mówili: Izali nie ten jest, który burzył w Jeruzalem te, którzy wzywali tego imienia? i tu na to przyszedł, aby je powiązawszy, wiódł do przedniejszych kapłanów?

²² A Szaweł zmacniał się daleko więcéj i zawstydzał Żydy, którzy mieszkali w Damaszku, twierdząc, iż ten jest Chrystus.

²³ A gdy się wypełniło dni niemało, uczynili radę spoinie Żydowie, aby go zabili.

²⁴ Lecz oznajmiono Szawłowi zdrady ich. A strzegli u bram we dnie i w nocy, aby go zabili. ^[62]

²⁵ Ale uczniowie wziąwszy go w nocy, przez mur wypuścili go, spuściwszy w koszu.

²⁶ A gdy przyszedł do Jeruzalem, kusił się przyłączyć do uczniów, a wszyscy się go bali, nie wierząc, żeby był uczniem.

²⁷ Lecz Barnabasz wziąwszy go, przywiódł do Apostołów i powiedział im, jako w drodze widział Pana, a iż mówił do niego, i jako w Damaszku bezpiecznie sobie poczynał w imię Jezusowe.

²⁸ I był w Jeruzalem, wchodząc i wychodząc, a bezpiecznie sobie poczynając w imię Pańskie.

²⁹ Mówił téż z pogany i gadał się z Greki: a oni się starali, jakoby go zabić.

³⁰ Czego dowiedziawszy się bracia, odprowadzili go do Cezaryi i odesłali do Tarsu.

³¹ A kościół po wszystkiej Żydowskiéj ziemi i Galilei i Samaryi miał pokój i budował się, chodząc w bojaźni Pańskiéj, a pociechą Ducha Świętego napełniał się.

³² I stało się, iż Piotr, gdy obchodził wszystkie, przyszedł do świętych, którzy mieszkali w Liddzie.

³³ I nalazł tam człowieka niektórego, imieniem Eneasza, od ośmi lat na łożu leżącego, który był ruszony powietrzem. [1008] ³⁴ I rzekł mu Piotr: Eneaszu! uzdrawia cię Pan Jezus Chrystus: wstań a pościel sobie. I natychmiast wstał.

³⁵ I patrzyli nań wszyscy, którzy mieszkali w Liddzie i w Saronie, którzy się nawrócili do Pana.

³⁶ A była w Joppie niektóra uczenniczka, imieniem Tabitha, która wyłożywszy, zowie się Dorkas. Ta była pełna dobrych uczynków i jałmużn, które czyniła.

³⁷ I stało się w one dni, że zaniemógłszy, umarła; którą gdy omyli położyli ją na wieczerniku.

³⁸ A iż Lidda była blizko Joppy, uczniowie usłyszawszy, że był Piotr w niéj, posłali do niego dwu mężów, prosząc: Nie leń się przyjść aż do nas.

³⁹ A wstawszy Piotr, szedł z nimi; a gdy przyszedł, wwiedli go na salę, i obstąpiły go wszystkie wdowy, płacząc i ukazując mu suknie i zwierzchnie odzienia, które im robiła Dorkas.

⁴⁰ A wygnawszy wszystkie precz, Piotr poklęknąwszy na kolana, modlił się, a obróciwszy się do ciała, rzekł: Tabitho! wstań. A ona otworzyła oczy swoje i ujrzawszy Piotra, usiadła.

⁴¹ A podawszy jéj rękę, podniósł ją, a wezwawszy świętych i wdów, oddał ją żywą.

⁴² I stało się wiadomo po wszystkiéj Joppie, i wiele ich uwierzyło w Pana.

⁴³ I stało się, że przez wiele dni mieszkał w Joppie u niektórego Symona skórnika.

Rozdział X

A W Cezaryi był mąż niektóry, imieniem Korneliusz, rotmistrz roty, którą zowią Włoską,

² Pobożny i bojący się Boga ze wszystkim domem swym, czyniący jałmużny wielkie ludziom, a Bogu się zawżdy modlący.

³ Ten widział jawnie w widzeniu około dziewiątéj godziny na dzień Anioła Bożego, wchodzącego do siebie i mówiącego jemu: Korneliuszu!

⁴ A on nań pilnie patrząc, przestraszony będąc, rzekł: Co jest, Panie? I rzekł mu: Modlitwy twoje i jałmużny twoje wstąpiły na pamięć przed oczyma Bożemi.

⁵ A teraz poślij męże do Joppy, a przyzów Symona niejakiego, co go zowią Piotrem.

⁶ Ten ma gospodę u niejakiego Symona skórnika, którego dom jest przy morzu, ten ci powie, co będziesz miał czynić.

⁷ A gdy odszedł Anioł, który mówił do niego, zawołał dwu domowników swoich i żołnierza, bojącego się Pana, z tych, którzy pod jego mocą byli.

⁸ Którym gdy wszystko powiedział, posłał je do Joppy.

⁹ A nazajutrz, gdy oni byłi w drodze i przybliżali się do miasta, wszedł Piotr na górę, aby się modlił o godzinie szóstéj.

¹⁰ A gdy łaknął, chciał jeść. A gdy oni gotowali, przyszło nań zachwycenie,

¹¹ I ujrzał niebo otworzone, a zstępujące naczynie jakieś, jakoby prześcieradło wielkie za cztery końce spuszczone z nieba ku ziemi,

¹² W którem były wszystkie czworonogie i ziemiopłazy i ptastwa niebieskie.

¹³ I stał się głos do niego: Wstań Pietrze! zabijaj a jedz.

¹⁴ A Piotr rzekł: Nie daj tego, Panie! gdyżem nigdy nie jadł nic pospolitego i nieczystego.

¹⁵ A głos zasię powtóre do niego: Co Bóg oczyścił, ty nie zów pospolitem.

¹⁶ A to się po trzykroć stało; i wnet naczynie wzięte jest do nieba.

¹⁷ A gdy Piotr sam w sobie wątpił, coby za widzenie było, które widział: alić mężowie, którzy od Korneliusza byli posłani, pytający się o domu Symonowym, stanęli u drzwi.

¹⁸ A gdy zawołali, pytali, jeźliby Symon, którego zowią Piotrem, tam gospodę miał.

¹⁹ A gdy Piotr rozmyślał o widzeniu, rzekł mu Duch: Oto cię szukają trzej mężowie.

²⁰ Wstań tedy, znidź a idź z nimi, nic nie wątpiąc; bom je Ja posłał.

[1009] ²¹ A Piotr zszedłszy do mężów, rzekł: Otom ja jest, którego szukacie: co jest za przyczyna, dla któréjeście przyszli ?

²² A oni rzekli: Korneliusz rotmistrz, mąż sprawiedliwy i bojący się Boga i mający świadectwo od wszego narodu Żydowskiego, wziął odpowiedź od Anioła świętego, aby cię wezwał w dom swój a słuchał słów od ciebie.

²³ Tedy wprowadziwszy je, przyjął do gospody. A nazajutrz wstawszy, wyszedł z nimi, i niektórzy z braciéj z Joppy szli z nim.

²⁴ A drugiego dnia wszedł do Cezaryi. A Korneliusz czekał ich, zezwawszy krewnych swych i powinnych przyjaciół.

²⁵ I stało się, gdy wszedł Piotr, wyszedł przeciw niemu Korneliusz i przypadłszy do nóg jego, pokłonił się.

²⁶ A Piotr go podniósł, mówiąc: Wstań, i ja sam jestem człowiek.

²⁷ A rozmawiając z nim, wszedł i nalazł wiele, co się byli zeszli.

²⁸ I rzekł do nich: Wy wiecie, jako obrzydła jest Żydowinowi, złączać się i przychodzić do cudzoziemca; ale mnie Bóg ukazał, żebym żadnego człowieka nie nazywał pospolitym albo nieczystym.

²⁹ Dlatego bez wątpienia przyszedłem wezwany. Pytam tedy, dla czegoście mię wezwali?

³⁰ A Korneliusz rzekł: Od dziś czwartego dnia aż do téj godziny modliłem się o dziewiątéj godzinie w domu moim, a oto, mąż stanął przedemną w odzieniu jasnem.

³¹ I rzekł : Korneliuszu! wysłuchana jest modlitwa twoja, i jałmużny twoje wspomnione są przed Bogiem.

³² A przeto poślij do Joppy, a przyzów Symona, którego nazywają Piotrem: ten ma gospodę w domu Symona skórnika nad morzem.

³³ Zaraz tedy posłałem do ciebie, a tyś dobrze uczynił, żeś przyszedł. Teraz tedy my wszyscy jesteśmy tu przed oczyma twemi, abyśmy słuchali wszystkiego, cokolwiek tobie jest rozkazano od Pana.

³⁴ A Piotr otworzywszy usta swe, rzekł: Prawdziwiem doznał, Bóg na osoby nie ogląda. ^[63]

³⁵ Ale w każdym narodzie, kto się go boi a czyni sprawiedliwość, jest jemu przyjemnym. ^[64]

³⁶ Słowo posłał Bóg synom Izraelskim, opowiadając pokój przez Jezusa Chrystusa, (ten jest Panem wszystkich).

³⁷ Wy wiecie, które się stało słowo po wszystkiem Żydowstwie; bo począwszy od Galilei po chrzcie, który Jan opowiadał: ^[65]

³⁸ Jezusa z Nazareth, jako go pomazał Bóg Duchem Świętym i mocą, który przyszedł, czyniąc dobrze i uzdrawiając wszystkie opętane od djabła; albowiem z nim był Bóg.

³⁹ A my jesteśmy świadkami wszystkiego, co czynił w krainie Żydowskiéj i w Jeruzalem, którego zabili, zawiesiwszy na drzewie.

⁴⁰ Tego Bóg wzbudził dnia trzeciego i dał go, żeby był objawiony,

⁴¹ Nie wszystkiemu ludowi, ale świadkom przedtem zgotowanym od Boga, nam, którzyśmy z nim jedli i pili potem, gdy wstał od umarłych.

⁴² I rozkazał nam opowiadać ludowi i świadczyć, iż on jest, który postanowiony jest od Boga sędzią żywych i umarłych.

⁴³ Temu wszyscy prorocy świadectwo wydają, iż biorą grzechów odpuszczenie przez imię jego wszyscy, którzy weń wierzą. ^[66]

⁴⁴ Te słowa gdy jeszcze Piotr mówił, padł Duch Święty na wszystkich, którzy słuchali słowa.

⁴⁵ I zdumieli się z obrzezania wierni, co z Piotrem byli przyszli, iż i na pogany łaska Ducha Ś. była wydana. ^[67]

⁴⁶ Albowiem słyszeli je mówiące językami i wielbiące Boga. Tedy Piotr odpowiedział:

⁴⁷ Izali kto może bronić wody, żeby ci nie byli ochrzczeni, którzy wzięli Ducha Ś. jako i my?

⁴⁸ I rozkazał je chrzcić w imię Pana Jezusa Chrystusa. Tedy go prosili, aby zmieszkał u nich kilka dni. [1010]

Rozdział XI

I usłyszeli Apostołowie i bracia, którzy byli w Żydowskiéj ziemi, że i poganie przyjęli słowo Boże.

² A gdy Piotr przyszedł do Jeruzalem, spierali się przeciwko niemu, którzy byli z obrzezania, mówiąc:

³ Czemuś wszedł do mężów odrzezek mających, i jadłeś z nimi?

⁴ A począwszy Piotr, wykładał im porządkiem, mówiąc:

⁵ Jam był w mieście Joppie, modląc się, i widziałem w zachwyceniu widzenie, zstępujące niejakie naczynie, jakoby prześcieradło wielkie, za cztery końce spuszczone z nieba, i przyszło aż do mnie.

⁶ W które pilnie patrząc, przypatrowałem się i ujrzałem czworonogie ziemskie i bestye i płazy i ptastwa powietrzne.

⁷ A usłyszałem i głos mówiący mnie: Wstań, Piętrze! bij a jedz.

⁸ I rzekłem: Żadnym sposobem, Panie! albowiem nigdy nic pospolitego albo nieczystego nie weszło w usta moje.

⁹ I odpowiedział powtóre głos z nieba: Co Bóg oczyścił, ty nie zów pospolitem.

¹⁰ A to się stało po trzykroć, i zasię wszystko wzięto jest do nieba.

¹¹ A oto natychmiast trzéj mężowie stanęli w domu, w którymem był, z Cezaryi do mnie posłani.

¹² I rzekł mi Duch, abych z nimi szedł, nic nie wątpiąc. Szli téż ze mną i ci sześć bracia, i weszliśmy w dom męża.

¹³ I powiedział nam, jako widział Anioła w domu swym stojącego i mówiącego mu: Poślij do Joppy, a przyzów Symona, którego nazywają Piotrem,

¹⁴ Któryć powie słowa, przez które zbawion będziesz, ty i wszystek dom twój.

¹⁵ A gdym począł mówić, Duch Ś. padł na nie, jako i na nas z początku.

¹⁶ I wspomniałem na słowo Pańskie, jako powiadał: Janci chrzcił wodą, ale wy będziecie chrzczeni Duchem Świętym. ^[68]

¹⁷ Jeźliż im tedy tęż łaskę dał Bóg, jako i nam, którzyśmy uwierzyli w Pana Jezusa Chrystusa, ja com był, żebych mógł zabronić Bogu?

¹⁸ A to usłyszawszy, umilkli i chwalili Boga, mówiąc: Toć tedy i poganom dał Bóg pokutę ^[69] ku żywotowi.

¹⁹ A oni, którzy byli rozproszeni przed utrapieniem, które się stało za Szczepana, przeszli aż do Phenicyi i Cypru i Antyochii, żadnemu nie powiadając słowa, jedno samym Żydom.

²⁰ A byli niektórzy z nich mężowie Cypryjczycy i Cyrenejczycy, którzy gdy weszli do Antyochii, mówili i do Greków, opowiadając Pana Jezusa.

²¹ I była z nimi ręka Pańska, i wielki poczet tych, co uwierzyli, nawrócił się do Pana.

²² I przyszła o nich wieść do uszu kościoła, który był w Jeruzalem, i posłali Barnabasza aż do Antyochii.

²³ Który przyszedłszy i łaskę Bożą oglądawszy, uradował się i upominał wszystkich, aby w przedsięwzięciu serdecznem trwali w Panu.

²⁴ Albowiem był mąż dobry i pełen Ducha Ś. i wiary. I przystała rzesza obfita ku Panu.

²⁵ I szedł Barnabasz do Tarsu, aby szukał Szawła; którego gdy nalazł, przyprowadził do Antyochii.

²⁶ I cały rok bawili się tam w kościele i uczyli rzeszę obfitą, tak iż najpierwéj nazwano w Antyochii ucznie Chrześcijany.

²⁷ A w te dni nadeszli prorocy z Jeruzalem do Antyochii.

²⁸ A powstawszy jeden z nich imieniem Agabus, oznajmował przez Ducha, iż miał być głód wielki po wszystkim świecie: który był za Klaudyusza.

²⁹ A uczniowie, jako kto miał, postanowili każdy posłać na posługowanie braciéj, którzy mieszkali w Żydowskiéj ziemi. [1011] ³⁰ Co i uczynili, posławszy do starszych przez ręce Barnaby i Szawła.

Rozdział XII

A onegóż czasu oburzył się mocą król Herod, aby utrapił niektóre z kościoła.

² I zabił Jakóba, brata Janowego, mieczem.

³ A widząc, że się podobało Żydom, przydał, że poimał i Piotra. A były dni przaśników.

⁴ Którego poimawszy, wsadził do ciemnice, podawszy go czworakiéj czworostrażéj żołnierzów pod straż, chcąc go po Pasce wywieść ludowi.

⁵ A Piotra chowano w ciemnicy; lecz modlitwa bez przestanku działa się od kościoła do Boga za nim.

⁶ A gdy go miał wywieść Herod, onéjże nocy spał Piotr między dwiema żołnierzmi, związany dwiema łańcuchy, a stróże przed drzwiami strzegli ciemnice.

⁷ A oto Aniół Pański podle stanął, a jasność się oświeciła w mieszkaniu, a uderzywszy w bok Piotrów, obudził go, mówiąc: Wstań rychło! I opadły łańcuchy z rąk jego.

⁸ I rzekł do niego Aniół: Opasz się i obuj ubranie twoje. I uczynił tak. I rzekł mu: Weźm na się odzienie twoje a idź za mną.

⁹ A wyszedłszy, szedł za nim: a nie wiedział, żeby było prawda, co się działo przez Anioła; lecz mniemał, żeby widzenie widział.

¹⁰ A gdy minęli pierwszą i wtórą straż, przyszli do bramy żelaznéj, która wiedzie do miasta, która się im sama otworzyła. A wyszedłszy, przeszli jednę ulicę, i natychmiast odszedł Aniół od niego.

¹¹ A Piotr przyszedłszy k sobie, rzekł: Teraz wiem prawdziwie, iż Pan posłał Anioła swego i wyrwał mię z ręki Herodowéj i ze wszystkiego oczekiwania ludu Żydowskiego.

¹² A obaczywszy się, przyszedł do domu Maryi, matki Jana, którego nazywano Markiem, gdzie było wiele zgromadzonych i modlących się.

¹³ A gdy on kołatał we drzwi u wrót, wyszła dziewka słuchać, imieniem Rode.

¹⁴ A poznawszy Piotrów głos, od radości nie otworzyła wrót; lecz wbieżawszy, oznajmiła, iż Piotr stał przed wroty.

¹⁵ A oni rzekli do niéj: Szalejesz. Ale ona twierdziła, iż się tak rzecz ma. A oni mówili: Aniół jego jest.

¹⁶ A Piotr przecie kołatał. A gdy otworzyli, ujrzeli go i zdumieli się.

¹⁷ A kinąwszy na nie ręką, aby milczeli, rozpowiedział, jako Pan wywiódł go z ciemnice, i rzekł: Oznajmijcie to Jakóbowi i braciéj. A wyszedłszy, szedł na inne miejsce.

¹⁸ A gdy był dzień, rozruch niemały był między żołnierzmi, coby się z Piotrem stało.

¹⁹ A Herod, pytawszy się o nim i nie nalazłszy, uczyniwszy wywiadowanie o stróżach, kazał je wieść: A wyjechawszy z Żydowskiéj ziemie do Cezaryi, tam mieszkał.

²⁰ A był rozgniewany na Tyryjczyki i Sydończyki; lecz oni jednomyślnie przyjechali do niego, a namówiwszy Blasta, który był podkomorzym królewskim, prosili o pokój dlatego, iż krainy ich miały żywność od niego.

²¹ A dnia naznaczonego Herod oblókłszy się w szatę królewską, siadł na stolicy i czynił rzecz do nich.

²² A lud wołał: Głosy Boże a nie człowiecze!

²³ A natychmiast uderzył go Anioł Pański, przeto, iż nie dał chwały Bogu: a roztoczony od robactwa, skonał.

²⁴ A słowo Pańskie rozrastało się i rozmnażało.

²⁵ A Barnabasz i Szaweł wrócili się z Jeruzalem, wykonawszy posługę, wziąwszy Jana, którego nazwano Markiem. ^[70]

Rozdział XIII

A byli w kościele, który był w Antyochii, prorocy i Doktorowie, między którymi Barnabasz i Symon, którego zwano Niger, i Lucyusz [1012]Cyrenejczyk i Manahen, który był społu wychowan z Herodem Tetrarchą, i Szaweł.

² A gdy oni ofiarę ^[71] czynili Panu i pościli, rzekł Duch Święty: Odłączcie mi Szawła i Barnabasza ku sprawie, do któréjem ich wziął. ^[72]

³ Tedy poszcząc i modląc się i włożywszy na nie ręce, odprawili je.

⁴ A tak oni wysłani od Ducha Ś. odeszli do Seleucyi, a ztamtąd wodą się puścili do Cypru.

⁵ A gdy przyszli do Salaminy, opowiadali słowo Boże w bóżnicach Żydowskich. A mieli i Jana na posłudze.

⁶ A przeszedłszy wszystkę wyspę aż do Paphu, naleźli niektórego męża czarnoksiężnika, fałszywego proroka, Żyda, któremu było imię Barjesu.

⁷ Który był przy staroście Sergiuszu Pawle, człowieku mądrym. Ten przyzwawszy Barnabasza i Szawła, żądał słuchać słowa Bożego.

⁸ Ale się im sprzeciwiał Elymas czarnoksiężnik; (albowiem się tak wykłada imię jego), starając się, jakoby odwrócił starostę od wiary.

⁹ Tedy Szaweł, który i Paweł, napełniony Ducha Świętego, wejrzawszy nań,

¹⁰ Rzekł: O pełny wszelkiéj zdrady i wszelkiéj przewrotności, synu djabelski, nieprzyjacielu wszelkiéj sprawiedliwości! nie przestawasz wywracać prostych dróg Pańskich?

¹¹ A oto teraz ręka Pańska nad tobą, i będziesz ślepym, nie widząc słońca aż do czasu. A natychmiast padł nań mrok i ciemność, a chodząc w około szukał, ktoby mu rękę podał.

¹² Tedy starosta widząc, co się stało, uwierzył, zdumiewając się nad nauką Pańską.

¹³ A puściwszy się wodą z Paphu Paweł i ci, co z nim byli, przyszli do Pergi Pamphilii. A Jan odszedłszy od nich, wrócił się do Jeruzalem.

¹⁴ Ale oni przeszedłszy Pergę, przyszli do Antyochii Pizydejskiéj: a wszedłszy do bóżnice w dzień sobotni, usiedli.

¹⁵ A po przeczytaniu zakonu i proroków, posłali Arcybóżnicy do nich, mówiąc: Mężowie bracia! jeźli macie u siebie mowę napominania do ludu, mówcie.

¹⁶ A powstawszy Paweł i ręką milczenie uczyniwszy, rzekł: Mężowie Izraelscy! i którzy się boicie Boga, słuchajcie:

¹⁷ Bóg ludu Izraelskiego obrał ojce nasze i wywyższył lud, gdy mieszkali w ziemi Egipskiéj, i wywiódł je z niéj wyniosłem ramieniem. ^[73]

¹⁸ I przez czas czterdzieści lat znosił obyczaje ich na puszczy. ^[74]

¹⁹ A wygładziwszy siedm narodów w ziemi Chananejskiéj, losem im podzielił ziemię ich, ^[75]

²⁰ Jakoby po czterech set i piącidziesiąt lat, a potem dał Sędzię aż do Samuela proroka. ^[76]

²¹ A od onego czasu prosili o króla. I dał im Saula, syna Cysa, męża z pokolenia Benjamin, lat czterdzieści.&nbsp^[77]

²² I odjąwszy go, wzbudził im Dawida króla, któremu świadectwo wydawając, powiedział: Nalazłem Dawida, syna Jesse, męża wedle serca mego, który czynić będzie wszystkie woli moje. ^[78]

²³ Z tegoż nasienia Bóg według obietnice wywiódł Izraelowi Zbawiciela Jezusa: ^[79]

²⁴ Gdy przed oblicznością przyjścia jego Jan opowiadał chrzest pokuty ^[80] wszystkiemu ludowi Izraelskiemu. ^[81]

²⁵ A gdy Jan wypełnił bieg swój, mówił: Kim mię być mniemacie? nie jestem ja, ale oto idzie za mną, którego obuwia nóg nie jestem godzien rozwiązać. ^[82]

²⁶ Mężowie bracia, synowie narodu Abrahamowego, i którzy między wami boją się Boga, wam jest posłane słowo zbawienia tego. [1013] ²⁷ Albowiem którzy mieszkali w Jeruzalem, i książęta jego, nie znając tego i głosów prorockich, które przez każdy szabbat czytane bywają, osądziwszy, wypełnili.

²⁸ A nie znalazłszy w nim przyczyny żadnéj śmierci, prosili Piłata, aby go zabili. ^[83]

²⁹ A gdy wykonali wszystko, co o nim napisano było, zjąwszy go z drzewa, włożyli go do grobu.

³⁰ Lecz Bóg wzbudził go od umarłych dnia trzeciego. ^[84]

³¹ Który widziany był przez wiele dni od tych, którzy z nim społu przyszli byli z Galilei do Jeruzalem, którzy aż dotąd są świadkami jego do ludu. ^[85]

³² I my opowiadamy wam tę obietnicę, która się ojcom stała:

³³ Że ją Bóg wypełnił dziatkom naszym, wzbudziwszy Jezusa. Jako téż jest napisano w Psalmie wtórym: Syn mój jesteś ty. Jam cię dziś porodził. ^[86]

³⁴ A iż go wzbudził od umarłych, że się już nie ma wrócić do skażenia, tak powiedział: Żeć wam dam święte Dawidowe wierne. ^[87]

³⁵ Przeto i indziej powiada: Nie dasz Świętemu twemu oglądać skażenia. ^[88]

³⁶ Albowiem Dawid wieku swojego usłużywszy Bożéj woli, zasnął i przyłączon jest do ojców swoich i uznał skażenie. ^[89]

³⁷ Lecz którego Bóg wzbudził, nie widział skażenia.

³⁸ Niech wam tedy będzie wiadomo, mężowie bracia! iż przez tego opowiada się wam odpuszczenie grzechów od wszystkiego, w czemeście nie mogli być przez zakon Mojżeszów usprawiedliwieni.

³⁹ Przez tego wszelki, który wierzy, usprawiedliwion bywa.

⁴⁰ A przetóż patrzcie, aby na was nie przyszło, co powiedziano w prorocech:

⁴¹ Obaczcie, wzgardziciele! i dziwujcie się, a zgińcie; bo Ja sprawuję sprawę za dni waszych, sprawę, któréj nie uwierzycie, gdyby wam kto opowiadał. ^[90]

⁴² A gdy oni wyszli, prosili, aby w drugi szabbat mówili do nich téż słowa.

⁴³ A gdy się rozeszło zgromadzenie, poszło wiele z Żydów i z nabożnych nowonawróconych za Pawłem i Barnabaszem, którzy mówiąc radzili im, aby trwali w łasce Bożéj.

⁴⁴ A w przyszły szabbat mało nie wszystko miasto zebrało się ku słuchaniu słowa Bożego.

⁴⁵ Lecz Żydowie widząc one rzesze, napełnieni są zazdrości i sprzeciwiali się temu, co Paweł powiedział, bluźniąc.

⁴⁶ Tedy Paweł i Barnabasz bezpiecznie rzekli: Wam było najprzód trzeba opowiadać słowo Boże; ale ponieważ je odrzucacie a osądzacie się niegodnymi być wiecznego żywota, oto obracamy się do poganów.

⁴⁷ Albowiem nam tak rozkazał Pan: Postanowiłem cię za światło poganom, abyś był na zbawienie aż do kraju ziemie. ^[91]

⁴⁸ A poganie słysząc, uradowali się i wielbili słowo Pańskie i uwierzyli, ile ich jedno było zrządzonych ku żywotowi wiecznemu.

⁴⁹ I rozsiewało się słowo Pańskie po wszystkiéj krainie.

⁵⁰ Lecz Żydowie poduszczyli niewiasty nabożne i uczciwe i przedniejsze miasta i wzbudzili prześladowanie na Pawła i Barnabasza i wyrzucili je z granic swych.

⁵¹ A oni otrząsnąwszy proch nóg na nie, przyszli do Ikonium. ^[92]

⁵² Uczniowie téż napełniali się wesela i Ducha Świętego.

Rozdział XIV

I stało się w Ikonium, że pospołu weszli do bóżnice Żydowskiéj i mówili tak, że wielkie mnóstwo Żydów i Greków uwierzyło.

² Lecz Żydowie, którzy niewierni byli, pobudzili i ku gniewowi wzruszyli serca pogańskie przeciw braciéj.

³ Przetóż niemały czas strawili, bezpiecznie poczynając w Panu, który [1014]dawał świadectwo słowu łaski swojéj i czynił, że znaki i cuda się działy przez ręce ich.

⁴ I rozdwoiło się pospólstwo miejskie, i byli jedni z Żydy, a drudzy z Apostoły.

⁵ A gdy się stało najście poganów i Żydów z książęty ich, aby je spotwarzyli i ukamionowali,

⁶ Dowiedziawszy się, udali się do miast Likaońskich, do Listry i Derby i wszystkiéj w okolicy krainy: i tam opowiadali Ewangelią,.

⁷ A mąż niektóry w Listrze niemocny na nogi siedział, chrom z żywota matki swojéj, który nigdy nie chodził.

⁸ Ten słuchał Pawła mówiącego; który nań patrząc i widząc, że miał wiarę, aby był uzdrowion,

⁹ Rzekł głosem wielkim: Wstań na nogi twoje prosto. I wyskoczył i chodził.

¹⁰ A rzesze widząc, co uczynił Paweł, podniosły głos swój mówiąc po Likaońsku: Bogowie, stawszy się ludziom podobni, zstąpili do nas.

¹¹ I nazywali Barnabasza Jowiszem, a Pawła Merkuryuszem; ponieważ on przodkował w mowie.

¹² A kapłan Jowiszów, który był przed miastem, woły i wieńce do wrót przyniósłszy, chciał z ludem ofiarować.

¹³ Co usłyszawszy Apostołowie, Barnabasz i Paweł, rozdarłszy odzienia swoje, wskoczyli między rzesze, wołając

¹⁴ I mówiąc: Mężowie! co to czynicie? i myć śmiertelni jesteśmy, wam podobni ludzie, opowiadając wam, abyście się od tych próżnych rzeczy nawrócili do Boga żywego, który uczynił niebo i ziemię i morze i wszystko, co w nich jest, ^[93]

¹⁵ Który za przeszłych wieków dopuszczał wszystkim poganom chodzić ich drogami. ^[94]

¹⁶ A iście nie zostawił samego siebie bez świadectwa, czyniąc dobrze z nieba, dawając dżdże i czasy urodzajne, napełniając pokarmem i weselem serca nasze.

¹⁷ A to mówiąc, zaledwie uspokoili rzesze, że im nie ofiarowali.

¹⁸ I nadeszli niektórzy z Antyochii i z Ikonii Żydowie: a namówiwszy rzesze i kamienując Pawła, wywlekli go z miasta, mniemając, żeby umarł. ^[95]

¹⁹ Lecz gdy go uczniowie obstąpili, wstawszy wszedł do miasta, a nazajutrz wyszedł do Derben z Barnabaszem.

²⁰ A gdy opowiedzieli Ewangelią miastu onemu i nauczyh wielu, wrócili się do Listry i Ikonium i Antyochii,

²¹ Utwierdzając serca uczniów i napominając, aby trwali w wierze, a iż przez wiele ucisków trzeba nam wniść do królestwa Bożego.

²² A gdy postanowili im kapłany ^[96] w każdym kościele i modlili się z poszczeniem, polecili je Panu, w którego uwierzyli.

²³ A przeszedłszy Pizydyą, przyszli do Pamphilii.

²⁴ I opowiedziawszy w Pergii słowo Pańskie, poszli do Attalii.

²⁵ A ztamtąd płynęli do Antyochii, zkąd byli oddani łasce Bożéj ku sprawie, którą wykonali.

²⁶ A przyszedłszy i kościół zgromadziwszy, opowiedzieli, jako wielkie rzeczy Bóg uczynił z nimi, a iż poganom otworzył drzwi wiary.

²⁷ I przemieszkali czas niemały z uczniami.

Rozdział XV

A niektórzy przyszedłszy z Żydowskiéj ziemie, nauczali bracią: Iż jeźli się nie obrzeżecie wedle zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni. ^[97]

² Gdy się tedy stał rozruch nie mały Pawłowi i Barnabaszowi przeciwko nim, postanowili, aby szli Paweł i Barnabasz i niektórzy inni z drugich do Apostołów i do starszych do Jeruzalem, z strony sporu tego.

³ Oni tedy prowadzeni od kościoła, przeszli Phenicyą i Samaryą, oznajmując nawrócenie poganów, i czynili wielką radość wszystkiéj braciéj.

[1015]⁴ A gdy przyszli do Jeruzalem, przyjęci byli od kościoła i od Apostołów i starszych, opowiadając, cokolwiek Bóg z nimi czynił.

⁵ A powstali niektórzy z sekty Pharyzeuszów, którzy uwierzyli, mówiąc: Iż je potrzeba obrzezać, rozkazać téż, żeby zachowali zakon Mojżeszów.

⁶ I zebrali się Apostołowie i starsi, wejrzeć w to słowo.

⁷ A gdy było wielkie gadanie, wstawszy Piotr, rzekł do nich: Mężowie bracia! wy wiecie, że od dawnych dni Bóg obrał między nami, aby przez usta moje poganie słuchali słowa Ewangelii i wierzyli.

⁸ A Bóg, który zna serca, dał świadectwo, dawszy im Ducha Ś. jako i nam.

⁹ I nie uczynił żadnéj różnice między nami i nimi, wiarą oczyściwszy serca ich.

¹⁰ Teraz tedy przecz kusicie Boga, chcąc włożyć jarzmo na szyję uczniów, którego ani ojcowie nasi, ani my, znosicieśmy nie mogli?

¹¹ Ale przez łaskę Pana Jezusa Chrystusa wierzymy, iż będziem zbawieni, tak jako i oni.

¹² I umilknęło wszystko zgromadzenie, a słuchali Barnabasza i Pawła, opowiadających, jako wielkie znaki i cuda czynił Bóg między pogany przez nie.

¹³ A gdy umilknęli, odpowiedział Jakób, mówiąc: Mężowie bracia! słuchajcie mię.

¹⁴ Symon powiedział, jako pierwéj nawiedził Bóg, aby z poganów wziął lud imieniowi swemu.

¹⁵ A z tem się zgadzają słowa proroków, jako jest napisano:

¹⁶ Potem się wrócę i znowu zbuduję przybytek Dawidów, który upadł, a rozwaliny jego znowu pobuduję i naprawię je, ^[98]

¹⁷ Aby drudzy ludzie szukali Pana i wszyscy narodowie, nad którymi wzywane jest imię moje, mówi Pan, czyniący to.

¹⁸ Znajoma jest od wieku Panu sprawa jego.

¹⁹ Przetóż mnie się zda, nie przykrzyć się tym, którzy się z poganów nawracają do Boga.

²⁰ Ale pisać do nich, aby się wstrzymywali od splugawienia bałwanów i porubstwa i od rzeczy dławionych i od krwie.

²¹ Albowiem Mojżesz od dawnych czasów ma w każdem mieście te, którzy go opowiadają w bóżnicach, gdzie na każdy szabbat czytają.

²² Tedy się podobało Apostołom i starszym, ze wszystkim kościołem wybrać męże z siebie i posłać do Antyochii z Pawłem i Barnabaszem: Judę, którego zwano Barsabaszem, i Sylę, męże przedniejsze między bracią.

²³ Napisawszy przez ręce ich: Apostołowie i starsi bracia tym, którzy są w Antyochii i w Syryi i w Cylicyi, braci, którzy są z poganów, zdrowia.

²⁴ Gdyżeśmy słyszeli, iż niektórzy z nas wyszedłszy, zatrwożyli was słowy, przewracając dusze wasze, którymeśmy nie rozkazali:

²⁵ Zdało się nam wespołek zebranym, wybrać męże i posłać do was z najmilejszymi naszymi, Barnabaszem i Pawłem,

²⁶ Ludźmi, którzy wydali dusze swe dla imienia Pana naszego, Jezusa Chrystusa.

²⁷ A przetóżeśmy posłali Judasa i Sylę, którzy téż sami ustnie tóż powiedzą.

²⁸ Albowiem zdało się Duchowi świętemu i nam, abyśmy więcej nie kładli na was ciężaru, oprócz tych potrzebnych,

²⁹ Abyście się wstrzymywali od rzeczy bałwanom ofiarowanych i od krwie i od rzeczy dławionéj i od porubstwa, których rzeczy strzegąc się, dobrze uczynicie. Miejcie się dobrze.

³⁰ A tak oni odprawieni przyszli do Antyochii, a zebrawszy mnóstwo, oddali list.

³¹ Który przeczytawszy, uradowali się z pocieszenia.

³² A Judas i Sylas, będąc i sami proroki, wielą słów cieszyli bracią i utwierdzili.

³³ A pomieszkawszy tam czas niejaki, odprawieni są z pokojem od braciéj do tych, którzy je byli posłali.

³⁴ Lecz Syli zdało się tam  [1016]zostać, a Judas sam poszedł do Jeruzalem.

³⁵ A Paweł i Barnabasz mieszkali w Antyochii, nauczając i przepowiadając z wielą innych słowo Pańskie.

³⁶ A po kilku dni rzekł do Barnabasza Paweł: Wróciwszy się, nawiedźmy bracią po wszystkich mieściech, w który cheśmy opowiadali słowo Pańskie, jakoli się mają.

³⁷ A Barnabasz chciał wziąć z sobą i Jana, którego zwano Markiem.

³⁸ Ale Paweł prosił go, aby nie był przyjęt, jako ten, który odstał od nich z Pamphilii, a nie chodził z nimi na pracę.

³⁹ Stała się tedy różnica, tak iż odszedł jeden od drugiego; a Barnabasz wziąwszy z sobą Marka, wiózł się do Cypru.

⁴⁰ Lecz Paweł obrawszy Sylę, poszedł, będąc poruczony łasce Bożéj od braciéj.

⁴¹ I obchodził Syryą i Cylicyą, utwierdzając kościoły, rozkazując chować przykazania Apostołów i starszych.

Rozdział XVI

I przyszedł do Derby i do Listry A oto był tam uczeń niektóry, imieniem Tymotheusz, syn niewiasty Żydówki wiernéj z ojca poganina.

² Temu dobre świadectwo dawali, którzy byli w Listrze i w Ikonium bracia.

³ Tego chciał Paweł, aby z nim szedł: i wziąwszy obrzezał go dla Żydów, którzy na onych miejscach byli; bo wszyscy wiedzieli, że ojciec jego był poganinem.

⁴ A gdy chodzili po mieściech, podawali im ku chowaniu nauki, które były postanowione od Apostołów i starszych, którzy byli w Jeruzalem.

⁵ A kościoły utwierdzały się wiarą, i co dzień ich w liczbę przybywało.

⁶ A przeszedłszy Phrygią i krainę Galatską, zabronił im Duch Ś. przepowiadać słowa Bożego w Azyi.

⁷ A przyszedłszy do Misyi, kusili się iść do Bithynii; i nie dopuścił im Duch Jezusów.

⁸ A przeszedłszy Misyą, wstąpili do Troady.

⁹ I ukazało się Pawłowi w nocy widzenie: Mąż niektóry Macedończyk stanął i prosił go i mówił: Przyszedłszy do Macedonii, ratuj nas.

¹⁰ A gdy ujrzał widzenie, natychmiast staraliśmy się iść do Macedonii, będąc upewnieni, iż nas Bóg wezwał ku powiadaniu im Ewangelii,

¹¹ A puściwszy się wodą z Troady prostośmy jechali do Samotracyi, a nazajutrz do Neapolu.

¹² A ztamtąd do Philipów, które jest pierwsze miasto w stronie Macedońskiéj, nowa osada: i byliśmy w temże mieście kilka dni rozmawiając.

¹³ A w dzień sobotni wyszliśmy z bramy nad rzekę, gdzie się zdało, aby bywała modlitwa, i usiadłszy, mówiliśmy do niewiast, które się były zeszły.

¹⁴ A niektóra niewiasta, imieniem Lidya, z miasta Tyatyrskiego, która szarłat przedawała, chwaląca Boga słuchała: któréj Pan otworzył serce, aby przykłoniła do tego, co powiadał Paweł.

¹⁵ A gdy była ochrzczona i dom jéj, prosiła, mówiąc: Jeźliście mię osądzili być wierną Panu, wnidźcie do domu mego i mieszkajcie, i przymusiła nas.

¹⁶ I przydało się, gdyśmy szli na modlitwę, iż dziewka niektóra, co miała ducha Python, potkała się z nami, która zysk wielki panom swym czyniła, wieszcząc.

¹⁷ Ta chodząc za Pawłem i za nami, wołała mówiąc: Ci ludzie są słudzy Boga najwyższego, którzy wam oznajmują drogę zbawienia.

¹⁸ A to czyniła przez wiele dni; lecz Paweł bolejąc, obróciwszy się rzekł duchowi: Rozkazujęć w imię Jezusa Chrystusa, abyś od niej wyszedł. I wyszedł onéjże godziny.

¹⁹ A widząc panowie jéj, iż wyszła nadzieja zysku ich, poimawszy Pawła i Sylę, wiedli na rynek do panów.

²⁰ A podawszy je urzędowi, rzekli: Ci ludzie niepokój czynią w mieście naszem, gdyż są Żydowie.

[1017] ²¹ I opowiadają zwyczaj, którego się nam przyjmować nie godzi ani czynić, gdyżeśmy są Rzymianie.

²² I zbieżał się człowiek pospolity przeciw nim: a urząd rozdarłszy szaty ich, kazał je siec rózgami.

²³ A gdy im wiele ran zadali, wrzucili je do więzienia, rozkazując stróżowi, aby ich pilnie strzegł. ^[99]

²⁴ Który wziąwszy takowe rozkazanie, wsadził je do wnętrznego tarasu, a nogi ich zamknął w kłodę.

²⁵ Lecz o północy Paweł i Sylas modląc się, chwalili Boga, a słuchali ich, którzy byli w więzieniu.

²⁶ A z prędka powstało wielkie ziemie trzęsienie, tak iż się poruszyły fundamenty ciemnice. I wnet się otworzyły wszystkie drzwi, i rozwiązały się pęta wszystkich.

²⁷ A ocuciwszy się stróż ciemnice i ujrzawszy drzwi otworzone u ciemnice, dobywszy miecza, chciał się zabić, mniemając, iż więźniowie pouciekali.

²⁸ Lecz Paweł zawołał głosem wielkim, mówiąc: Nie czyń sobie nic złego; bocieśmy sam wszyscy.

²⁹ A kazawszy zaświecić, wszedł, i drżąc przypadł do nóg Pawłowi i Syli.

³⁰ A wywiódłszy je z więzienia, rzekł: Panowie! cóż mam czynić, abych był zbawion?

³¹ A oni rzekli: Wierz w Pana Jezusa, a będziesz zbawion ty i dom twój.

³² I opowiadali mu słowo Pańskie ze wszystkimi, którzy byli w domu jego.

³³ A wziąwszy je onéjże godziny w nocy, omył rany ich, i był ochrzczony sam i wszystek dom jego natychmiast.

³⁴ A wprowadziwszy je do domu swego, nagotował im stół i radował się ze wszystkim domem swym, uwierzywszy Bogu.

⁵ A gdy był dzień, posłał urząd Ceklarze, mówiąc: Wypuść one ludzie.

³⁶ I opowiedział to słowa stróż ciemnice Pawłowi: Iż urząd posłał, abyście byli wypuszczeni, teraz tedy wyszedłszy, idźcie w pokoju.

³⁷ A Paweł rzekł im: Ubiwszy nas jawnie nie osądzonych ludzi Rzymianów, wrzucili do ciemnice: a teraz nas potajemnie wypychają? Nie tak; ale niech przyjdą, a sami nas wypchną.

³⁸ I oznajmili urzędowi Ceklarze te słowa. I bali się, usłyszawszy, że Rzymianie byli.

³⁹ A przyszedłszy, przepraszali je: i wywiódłszy, prosili, aby wyszli z miasta.

⁴⁰ A wyszedłszy z ciemnice, weszli do Lidyi, i ujrzawszy bracią, pocieszyli je i poszli.

Rozdział XVII

A przeszedłszy Amphipol i Apollonia, przyszli do Thessaloniki, gdzie była bóżnica Żydowska.

² A Paweł wedle zwyczaju wszedł do nich i przez trzy szabbaty rozmawiał z nimi z Pisma,

³ Wywodząc i wykładając, że była potrzeba, aby Chrystus cierpiał i zmartwychwstał, a iż ten Jezus jest Chrystusem, którego ja wam opowiadam.

⁴ A niektórzy z nich uwierzyli i przyłączyli się do Pawła i Syle i z nabożnych i z poganów mnóstwo wielkie, i niewiast zacnych niemało.

⁵ Ale Żydowie wzruszeni zazdrością, i nabrawszy z sobą z pospólstwa złych niektórych ludzi i rozruch uczyniwszy, wzburzyli miasto: a naszedłszy na dom Jazonów, szukali ich, aby je wywiedli przed pospólstwo.

⁶ A nie nalazłszy ich, wlekli Jazona i niektórą bracią do przełożonych miejskich, wołając: Iż ci, którzy miasto wzburzają, i tu przyszli.

⁷ Które przyjął Jazon: a ci wszyscy czynią przeciw dekretom Cesarskim, powiadając, iż jest król inszy, Jezus.

⁸ I wzburzyli pospólstwo i przełożone miasta, którzy tego słuchali.

⁹ A wziąwszy słuszną sprawę od Jazona i od innych, puścili je.

¹⁰ A bracia wnet w nocy wyprawili Pawła i Sylę do Bereje. Którzy przyszedłszy, weszli do bóżnice Żydowskiéj.

¹¹ A ci byli przedniejsi od tych, [1018]którzy są w Thessalonice, którzy przyjęli słowo ze wszystką ochotą, na każdy dzień wywiadując się Pisma, jeźliby się to tak miało.

¹² A przetóż wiele ich uwierzyło z nich, i niewiast pogańskich uczciwych i mężów niemało.

¹³ A gdy się dowiedzieli w Thessalonice Żydowie, iż i w Berei opowiadane jest od Pawła słowo Boże, przyszli téż tam, wzruszając i podburzając pospólstwo.

¹⁴ A tedy wnet Pawła wysłali bracia, aby szedł aż do morza: a Sylas i Tymotheusz pozostali tam.

¹⁵ A ci, co odprowadzali Pawła, zawiedli go aż do Athen: a wziąwszy rozkazanie od niego do Syle i Tymotheusza, żeby co najrychléj przyszli do niego, odeszli.

¹⁶ A gdy ich Paweł w Atheniech czekał, wzruszał się w nim duch jego, widząc miasto udane na bałwochwalstwo,

¹⁷ A przetóż rozmawiał w bóżnicy z Żydy i z nabożnymi i na rynku na każdy dzień z tymi, co tam byli.

¹⁸ A niektórzy z Epikurów i Stoików Philizofów gadali się z nim, i jedni mówili: Cóż wżdy ten słowosiewca mówić chce? A drudzy: Zda się być opowiadaczem nowych bogów, iż im Jezusa zmartwychwstanie opowiadał.

¹⁹ I porwawszy go, wiedli do Areopagu, mówiąc: Możemyli wiedzieć, co to jest za nowa nauka, którą ty powiadasz?

²⁰ Bo jakieś nowe rzeczy przynosisz do uszu naszych: a przetóż chcemy wiedzieć, co to ma być.

²¹ (A wszyscy Atheńczycy i przychodniowie goście żadną się inszą rzeczą nie bawili, jedno albo powiadaniem, albo słuchaniem czego nowego.)

²² A stojąc Paweł wpośród Areopagu, rzekł: Mężowie Atheńczycy we wszystkiem was widzę jakoby zabobonniejszymi.

²³ Albowiem chodząc i patrząc na bałwany wasze, nalazłem téż ołtarz, na którym było napisano: Nieznajomemu Bogu. Co tedy nie znając chwalicie, to ja wam opowiadam.

²⁴ Bóg, który uczynił świat i wszystko, co na nim, ten, będąc Panem nieba i ziemie, nie mieszka w kościelech ręką uczynionych. ^[100]

²⁵ Ani rękoma ludzkiemi bywa chwalon, potrzebując czego; gdyż sam dawa wszystkim żywot i dech i wszystko.

²⁶ I uczynił z jednego wszystek rodzaj ludzki, aby mieszkali po wszystkiéj ziemi, zamierzywszy postanowione czasy i granice mieszkania ich,

²⁷ Aby szukali Boga, owaby go snadź namacali albo naleźli, chociaż od każdego z nas nie jest daleko.

²⁸ Albowiem w nim żywiemy, i ruszamy się i jesteśmy, jako i niektórzy z waszych Poetów powiedzieli: Jego bowiem i rodzajem jesteśmy.

²⁹ Będąc tedy rodzajem Bożym, nie mamy rozumieć, aby złotu, albo srebru, albo kamieniowi, rycinie rzemiosła i wymysłu człowieczego bóstwo miało być podobne. ^[101]

³⁰ A czasyć téj niewiadomości przeglądając Bóg, teraz oznajmuje ludziom, aby wszyscy wszędy ^[102] pokutowali:

³¹ Dlatego, iż postanowił dzień, w który ma sądzić świat w sprawiedliwości przez męża, przez którego postanowił, wiarę podając wszystkim, wskrzesiwszy go od umarłych.

³² A usłyszawszy o zmartwychwstaniu, jedni się naśmiewali, a drudzy rzekli: Będziem cię drugi raz o tem słuchać.

³³ Tak Paweł wyszedł z pośrodku ich.

³⁴ A mężowie niektórzy przystawszy do niego, uwierzyli: między którymi i Dyonizyusz Areopagita i niewiasta, imieniem Damarys, i drudzy z nimi.

Rozdział XVIII

Potem odszedłszy z Athen, przyszedł do Koryntu.

² A nalazłszy niektórego Żyda, imieniem Akwilę, rodem z Pontu, który był nie dawno z Włoch przyszedł, i Pryscyllę, żonę jego, (dlatego  [1019]iż był przykazał Klaudyusz, aby Żydowie wszyscy poszli precz z Rzymu) przyszedł do nich.

³ A iż był tegoż rzemiosła, mieszkał u nich i robił, (a byli namietniczego rzemiosła).

⁴ I rozmawiał w bóżnicy na każdy szabbat, przypominając imię Pana Jezusowe, i namawiał Żydy i Greki.

⁵ A gdy przyszli z Macedonii Sylas i Tymotheusz, nalegał słowem Paweł, oświadczając Żydów, że Jezus jest Chrystusem.

⁶ Lecz gdy się oni zastawiali i bluźnili, wytrząsnąwszy szaty swe, rzekł do nich: Krew wasza na głowę waszę; czystym ja, odtychmiast pójdę do poganów.

⁷ I odszedłszy ztamtąd, wszedł w dom niektórego, imieniem Tyta Justa, który służył Bogu, którego dom był podle bóżnice.

⁸ A Kryspus Arcybóżnik uwierzył Panu ze wszystkim swym domem, i wiele Koryntyan słuchając, uwierzyło i chrzest przyjmowało.

⁹ I rzekł Pan Pawłowi w nocy przez widzenie: Nie bój się, ale mów, a nie milcz,

¹⁰ Dlatego, żem Ja jest z tobą: a żaden się na cię nie rzuci, abyć miał zaszkodzić; albowiem Ja wielki lud mam w tem mieście.

¹¹ I zmieszkał tam rok i sześć miesięcy, nauczając u nich słowa Bożego.

¹² A gdy Gallion był starostą w Achai, powstali jednomyślnie Żydowie przeciw Pawłowi i przywiedli go do sądu,

¹³ Mówiąc: Iż ten przeciw zakonowi namawia ludzie chwalić Boga.

¹⁴ A gdy poczynał Paweł usta otwarzać, rzekł Gallion do Żydów: O mężowie Żydowscy! gdyć by co niesprawiedliwego było, albo złoczyństwo wielkie, słuszniebych was wycierpiał;

¹⁵ Lecz jeźli są gadki o słowie i imionach i zakonie waszym, sami tego patrzcie; ja nie chcę być tego sędzią.

¹⁶ I odegnał je od stolice.

¹⁷ A porwawszy wszyscy Sosthena Arcybóżnika, bili go przed stolicą: a Gallion nic o to nie dbał.

¹⁸ A Paweł, gdy jeszcze przez niemały czas zmieszkał, pożegnawszy się z bracią, wiózł się do Syryi, (a z nim Pryscylla i Akwila), który sobie głowę był ogolił w Kenchrze; bo miał ślub. ^[103]

¹⁹ I przyszedł do Ephezu i tam je zostawił. A sam wszedłszy do bóżnice, rozmawiał z Żydy.

²⁰ A gdy oni prosili, żeby dłuższy czas zmieszkał, nie zezwolił,

²¹ Ale pożegnawszy się i rzekłszy: Wrócę się zaś do was za wolą Bożą, puścił się z Ephezu.

²² A gdy przyszedł do Cezaryi, wstąpił a kościół pozdrowił i puścił się do Antyochii.

²³ I zmieszkawszy tam niektóry czas, wyszedł, obchodząc porządnie krainę Galatską i Phrygią, utwierdzając wszystkie ucznie.

²⁴ A Żyd niektóry, imieniem Apollo, rodem z Alexandryi, mąż wymowny, zaszedł do Ephezu, będąc potężny w Piśmiech.

²⁵ Ten był nauczony w drodze Pańskiéj; a zapalony duchem, mówił i nauczał pilnie tego, co się tknie Jezusa, wiedząc tylko o chrzcie Janowym.

²⁶ Ten tedy począł bezpiecznie poczynać w bóżnicy, którego usłyszawszy Pryscylla i Akwila, przyjęli go i pilniéj mu wyłożyli drogę Pańską.

²⁷ A gdy chciał iść do Achai, napominając bracią, pisali do uczniów, aby go przyjęli; który gdy przyszedł, wiele pomagał tym, którzy uwierzyli.

²⁸ Albowiem potężnie przekonywał Żydy jawnie, okazując z Pisma, iż Jezus jest Chrystusem.

Rozdział XIX

I stało się, gdy Apollo był w Koryncie, iż Paweł, schodziwszy górne strony, przyszedł do Ephezu i nalazł niektóre ucznie.

² I rzekł do nich: Zaliście wzięli Ducha Świętego, gdyście uwierzyli? A oni rzekli do niego: Ale aniśmy słychali, jeźli jest Duch Święty.

³ A on rzekł: W czemżeście tedy są pochrzczeni? Którzy: We chrzcie Janowym.

⁴ I rzekł Paweł: Jan chrzcił  [1020]chrztem ^[104] pokuty lud, mówiąc, aby w onego, który miał przyjść po nim, uwierzyli, to jest, w Jezusa. ^[105]

⁵ To usłyszawszy, ochrzczeni są w imię Pana Jezusowe.

⁶ A gdy na nie włożył ręce Paweł, przyszedł na nic Duch Święty, i mówili języki i prorokowali.

⁷ A wszystkich mężów było około dwunaście.

⁸ A wszedłszy do bóżnice, mówił bezpiecznie przez trzy miesiące, rozmawiając i namawiając o królestwie Bożem.

⁹ A gdy się niektórzy zatwardzali i nie wierzyli, złorzecząc drogę Bożą przed pospólstwem; odstąpiwszy od nich, odłączył ucznie, co dzień rozmawiając w szkole niektórego Tyranna.

¹⁰ A to się działo przez dwie lecie, tak iż wszyscy, którzy mieszkali w Azyi, słuchali słowa Pańskiego, Żydowie i poganie.

¹¹ I nie lada cuda czynił Bóg przez rękę Pawłowę.

¹² Tak iż téż na chore przynoszono chustki albo pasy od ciała jego, i odchodziły od nich choroby, i duchowie źli wychodzili.

¹³ A kusili się niektórzy z włóczących się Żydów zaklinaczów, wzywać nad tymi, którzy mieli duchy złe, imienia Pana Jezusowego, mówiąc: Poprzysięgam was przez Jezusa, którego Paweł opowiada.

¹⁴ A było siedm niektórych synów Scewy Żyda, przedniejszego kapłana, którzy to czynili.

¹⁵ A odpowiedziawszy duch zły, rzekł im: Znam Jezusa i wiem Pawła: ale wy coście zacz?

¹⁶ I wskoczywszy na nie człowiek, w którym był duch zły, a opanowawszy obudwu, zmocnił się przeciwko nim, tak iż nago i zranieni uciekli z domu onego.

¹⁷ I było to wiadomo wszystkim Żydom i poganom, którzy mieszkali w Ephezie, i padł na one wszystkie strach, i sławiło się imię Pana Jezusowe.

¹⁸ A wiele wierzących przychodziło, spowiadając się i opowiadając uczynki swoje.

¹⁹ I wiele z tych, którzy się dwornością parali, znieśli księgi i popalili przed wszystkimi, a obrachowawszy cenę ich, znaleźli summę pięćdziesiąt tysięcy śrebrników.

²⁰ Tak potężnie rosło słowo Boże i zmacniało się.

²¹ A gdy się to spełniło, umyślił Paweł w duchu, przeszedłszy Macedonią i Achają, iść do Jeruzalem, mówiąc: Iż potem, gdy tam będę, potrzeba mi i Rzym widzieć.

²² I posławszy do Macedonii dwu z tych, którzy mu służyli, Tymotheusza i Erasta, sam na czas pozostał w Azyi.

²³ A onego czasu stał się rozruch nie mały około drogi Pańskiéj.

²⁴ Albowiem niektóry, imieniem Demetryusz, śrebrnik, który robił zbory ^[106] Dyanie, czynił nie mały zysk rzemieślnikom.

²⁵ Które zwoławszy, i te, którzy takowymi byli rzemieślniki, rzekł: Mężowie! wiecie, iż z tego rzemiosła jest nasze nabycie.

²⁶ A widzicie i słyszycie, że nie tylko w Ephezie, ale mało nie po wszystkiéj Azyi ten Paweł namawiając odwrócił wielką rzeszą, mówiąc: Że nie są bogowie, które rękoma działają.

²⁷ A nie tylko będzie niebezpieczno, aby nam ta cząstka nie przyszła w naganienie, ale aby i kościół wielkiéj Dyany nie był nizacz poczytan; ale i pocznie niszczeć majestat téj, którą chwali wszystka Azya i wszystek świat.

²⁸ Co gdy usłyszeli, napełnieni są gniewu i krzyknęli, mówiąc: Wielka Dyana Ephezka.

²⁹ I napełniło się wszystko miasto zamieszania, i wtargnęli jednostajnie na Theatrum, porwawszy Gaja i Arystarcha, Macedończyki, podróżne towarzysze Pawłowe.

³⁰ A gdy Paweł chciał wyniść do pospólstwa, nie dopuścili uczniowie.

³¹ A niektórzy téż z przedniejszych z Azyi, będąc mu przyjacielmi, posłali do niego, prosząc, aby nie wychodził na Theatrum. [1021] ³² A drudzy coś innego wołali; albowiem było zgromadzenie zamieszane, a więcéj ich nie wiedziało, dla czego się zeszli.

³³ A z rzeszéj wywlekli Alexandra, a Żydowie go popychali, a Alexander prosząc ręką o milczenie, chciał dać sprawę pospólstwu.

³⁴ Którego gdy poznali, iż był Żydem, stał się jeden głos wszystkich, jakoby przez dwie godziny wołających: Wielka Dyana Ephezka!

³⁵ A pisarz uśmierzywszy rzesze, rzekł: Mężowie Ephezcy! i któryż jes człowiek, coby nie wiedział, iż miasto Ephezkie jest chwalcą wielkiéj bogini Dyany i córki Jowiszowéj?

³⁶ Gdyż się tedy przeciw temu mówić nie może, trzeba, abyście się pohamowali a nic skwapliwie nie czynili.

³⁷ Albowiemeście przywiedli te ludzie, ani świętokradzce, ani bluźniące boginią waszę.

³⁸ A jeźliż Demetryusz i ci, co z nim są rzemieślnicy, mają sprawę przeciw komu, wszak sądy bywają; są téż starostowie, niechże jedni na drugich skarżą.

³⁹ A jeźli inszéj rzeczy szukacie, na porządnem zejściu odprawić się będzie mogło.

⁴⁰ Albowiem trzeba się bać, abyśmy nie byli okarżeni o rozruch dzisiejszy, gdyż niemasz żadnego winnego, o którymbyśmy mogli dać sprawę tego zbieżenia. A gdy to rzekł, rozpuścił zgromadzenie.

Rozdział XX

A gdy przestał rozruch, wezwawszy Paweł uczniów i napominając ich, pożegnał się i wyszedł, aby szedł do Macedonii.

² A przeszedłszy one strony i napominawszy je długą mową, przyszedł do Grecyi.

³ Gdzie zmieszkawszy trzy miesiące. Żydowie nań zasadzkę uczynili, gdy się wieść miał do Syryi i umyślił wrócić się przez Macedonią.

⁴ A puścił się z nim Sopater Pirrhów Beroeńczyk, z Thessaloniczan téż Arystarchus i Sekundus i Gajus Derbejczyk i Tymotheusz, a Azya- nowie, Tychikus i Trophimus.

⁵ Ci wprzód przyszedłszy, czekali nas w Troadzie.

⁶ A my po dniach przaśników odpłynęliśmy od Philipów i przyszliśmy do nich do Troady za pięć dni, gdzieśmy zmieszkali siedm dni.

⁷ A w pierwszy dzień po szabbacie, gdyśmy się zeszli na łamanie chleba, Paweł rozmawiał z nimi, mając wyjechać nazajutrz, i przedłużył mowę aż do północy.

⁸ A było wiele lamp w wieczerniku, gdzieśmy byli zgromadzeni.

⁹ A siedząc niektóry młodzieniec, imieniem Eutychus, w oknie, będąc zjęt ciężkim snem, gdy Paweł długo rozmawiał, zmorzony snem, spadł na dół z trzeciego piętra i podniesion jest umarły.

¹⁰ Do którego zstąpiwszy Paweł, padł nań, a obłapiwszy rzekł: Nie trwóżcież się; boć w nim jest dusza jego.

¹¹ A gdy zasię wstąpił, i łamał chleb i kosztował i dosyć długo aż do świtania przepowiadał; także wyszedł.

¹² A przywiedli młodzieńca żywego, i byli nie pomału pocieszeni.

¹³ A my wsiadłszy w okręt, wieźliśmy się do Asson, mając ztamtąd wziąć Pawła; albowiem tak był postanowił, mając sam lądem iść.

¹⁴ A gdy do nas przyszedł w Assonie, wziąwszy go, przyjechaliśmy do Mityleny.

¹⁵ A ztamtąd odwiózłszy się, nazajutrz przybiegliśmy przeciw Chiju; a drugiego dnia przypłynęliśmy do Samu, a nazajutrz przybyliśmy do Miletu.

¹⁶ Albowiem Paweł postanowił był minąć Ephez, aby mu się nie stało omieszkanie jakie w Azyi; bo się kwapił, jeźliby można rzecz była, aby dzień Pięćdziesiątnice obchodził w Jeruzalem.

¹⁷ A z Miletu posławszy do Ephezu, przyzwał starszych kościelnych.

¹⁸ Którzy gdy przyszli do niego i byli wespółek, rzekł im: Wy wiecie od pierwszego dnia, któregom wszedł do Azyi, jakom z wami był przez wszystek czas.

[1022] ¹⁹ Służąc Panu z wszelaką pokorą i ze łzami i pokusami, które na mię przychadzały z zasadzek żydowskich:

²⁰ Jakom nie opuścił nic pożytecznego, żebych wam oznajmić nie miał i nauczyć was jawnie i po domiech.

²¹ Oświadczając Żydom i poganom ^[107] pokutę ku Bogu i wiarę w Pana naszego, Jezusa Chrystusa.

²² A teraz oto ja związany duchem, idę do Jeruzalem, nie wiedząc, co w niem na mię przyjść ma.

²³ Jedno, że Duch święty po wszystkich mieściech świadczy mi, powiadając, że mię więzienia i utrapienia czekają w Jeruzalem.

²⁴ Ale za nic sobie tego nie ważę, i zdrowia mego drożéj sobie nie szacuję, niźli mnie samego, bym tylko dokończył biegu mego i posługi, którąm wziął od Pana Jezusa, ku oświadczeniu Ewangelii łaski Bożéj.

²⁵ A teraz oto ja wiem, że nie oglądacie więcéj oblicza mego wy wszyscy, przez którem przeszedł, przepowiadając królestwo Boże.

²⁶ Przetóż oświadczam się wam dnia dzisiejszego, żem czysty jest ode krwie wszystkich.

²⁷ Albowiemem się nie chronił, żebych wam nie miał oznajmiać wszelkiéj rady Bożéj.

²⁸ Pilnujcie sami siebie i wszystkiéj trzody, nad którą was Duch Ś. postanowił biskupami, abyście rządzili kościół Boży, którego nabył krwią swoją.

²⁹ Jać wiem, że po odejściu mojem wnidą między was wilcy drapieżni, nie folgując trzodzie.

³⁰ I z was samych powstaną mężowie mówiący przewrotności, aby odwiedli ucznie za sobą.

³¹ Dlategóż czujcie, pomniąc, żem przez trzy lata w nocy i we dnie nie przestawał napominać z was każdego ze łzami.

³² A teraz poruczam was Bogu i słowu łaski jego, który mocen jest zbudować i dać dziedzictwo między wszystkimi poświęconymi.

³³ Srebra i złota, albo szaty żadnegom nie pożądał.

³⁴ Jako sami wiecie, iż moim potrzebom i tych, którzy są ze mną, służyły te ręce. ^[108]

³⁵ Wszystkom wam ukazał, iż tak pracując potrzeba podejmować słabe, a pamiętać na słowo Pana Jezusowe, że on mówił: Szczęśliwsza jest dawać, niżeli brać.

³⁶ A gdy to rzekł, klęknąwszy na kolana swe, modlił się z nimi wszystkimi.

³⁷ I stał się płacz wielki wszystkich, a upadając na szyi Pawłowéj, całowali go.

³⁸ Będąc najbardziej żałośni z słowa, które powiedział, że więcéj nie mieli oglądać oblicza jego. I prowadzili go do okrętu.

Rozdział XXI

I stało się, gdyśmy odjechali rozstawszy się z nimi, przypłynęliśmy prostym pędem do Kou, a nazajutrz do Bhodu, a ztamtąd do Patary.

² A znalazłszy okręt, który miał płynąć do Feniki, wsiadłszy, jechaliśmy.

³ A gdyśmy się ukazali Cyprowi, zostawiwszy go po lewéj stronie, płynęliśmy do Syryi i przypłynęliśmy do Tyru; albowiem tam okręt miano wyładować.

⁴ A znalazłszy ucznie, zmieszkaliśmy tam siedm dni: którzy Pawłowi mówili przez Ducha, aby nie chodził do Jeruzalem.

⁵ A gdyśmy wymieszkali dni, wyszedłszy, poszliśmy, a wszyscy nas prowadzili z żonami i z dziatkami aż za miasto, a klęknąwszy na kolana nad brzegiem, modliliśmy się.

⁶ A pożegnawszy się społecznie, wsiedliśmy w okręt, a oni wrócili się do swego.

⁷ A my odprawiwszy płynienie od Tyru, przypłynęliśmy do Ptolemaidy: a przywitawszy się z bracią, mieszkaliśmy u nich jeden dzień.

⁸ A nazajutrz wyszedłszy, przyszliśmy do Cezaryi. A wszedłszy w dom Philipa Ewangelisty, który był jeden z siedmi, zostaliśmy u niego. ^[109] [1023]⁹ A ten miał cztery córki panny, prorokujące.

¹⁰ A gdyśmy przez kilka dni mieszkali, nadszedł z Żydowskiéj ziemie prorok niektóry, imieniem Agabus.

¹¹ Ten przyszedłszy do nas, wziął pas Pawłów, i związawszy sobie nogi i ręce, rzekł: To mówi Duch Święty: Męża, którego jest ten pas, tak zwiążą w Jeruzalem Żydowie i podadzą w ręce poganów.

¹² Co gdyśmy usłyszeli, prosiliśmy my i ci, którzy na onem miejscu byli, aby nie chodził do Jeruzalem.

¹³ Tedy odpowiedział Paweł i rzekł: Co czynicie, płacząc, a trapiąc serce moje? Albowiem ja gotówem nie tylko być związan, ale i umrzeć w Jeruzalem, dla imienia Pana Jezusowego.

¹⁴ A gdyśmy go namówić nie mogli, przestaliśmy, mówiąc: Niechaj się dzieje wola Pańska.

¹⁵ A po onych dniach nagotowawszy się, szliśmy do Jeruzalem.

¹⁶ A szli téż z nami uczniowie z Cezaryi, prowadząc z sobą, (u któregośmy gospodą stać mieli), Mnasona niektórego Cypryjczyka, starego ucznia.

¹⁷ A gdyśmy przyszli do Jeruzalem, wdzięcznie nas przyjęli bracia.

¹⁸ A nazajutrz wszedł Paweł z nami do Jakóba, i zebrali się wszyscy starsi.

¹⁹ Które pozdrowiwszy, powiadał z osobna, co Bóg czynił między pogany przez służbę jego.

²⁰ A oni wysłuchawszy, chwalili Boga i rzekli mu: Widzisz, bracie! jako jest wiele tysięcy między Żydami, którzy uwierzyli, a wszyscy gorąco przy zakonie stoją.

²¹ A słyszeli o tobie, iż uczysz odstania od Mojżesza tych Żydów, którzy są między pogany, powiadając, że nie mają obrzezywać synów swoich, ani chodzić wedle zwyczaju.

²² Cóż tedy jest? Koniecznie się lud zejść musi; bo usłyszą, żeś przyszedł.

²³ A przetóż uczyń to, coć powiadamy. Są u nas czteréj mężowie, którzy na sobie ślub mają.

²⁴ Te przyjąwszy poświęć się z nimi i złóż się z nimi, aby ogolili głowy: a poznają wszyscy, że to, co o tobie słyszeli, fałsz jest; ale i sam chodzisz, przestrzegając zakonu. ^[110]

²⁵ Lecz o tych, którzy uwierzyli z poganów, myśmy pisali, stanowiąc, aby się wystrzegali tego, co jest ofiarowano bałwanom; i krwie i rzeczy dławionych i porubstwa. ^[111]

²⁶ Tedy Paweł wziąwszy męże, nazajutrz oczyszczony będąc z nimi, wszedł do kościoła, opowiadając wypełnienie dniów oczyszczenia, aż za każdego z nich była oddana ofiara. ^[112]

²⁷ A gdy się wykonywało siedm dni, Żydowie ci, którzy byli z Azyi, ujrzawszy go w kościele, wzburzyli wszystek lud i rzucili się nań ręką,

²⁸ Wołając: Mężowie Izraelscy! ratujcie! Ten jest człowiek, który przeciw ludowi i zakonowi i miejscu temu wszędy wszystkich ucząc, nadto i pogany wprowadził do kościoła i zgwałcił to miejsce święte.

²⁹ (Albowiem widzieli z nim w mieście Trofima Ephezyanina, którego mniemali, żeby Paweł wwiódł do kościoła.)

³⁰ I wzruszyło się wszystko miasto i zbieżał się lud. A poimawszy Pawła, wlekli go z kościoła, i natychmiast drzwi zamkniono.

³¹ A gdy się starali zabić go, dano znać Tysiącznikowi, iż się wzruszyło wszystko Jeruzalem.

³² Który natychmiast wziąwszy żołnierze i rotmistrze, zbieżał do nich. Którzy gdy obaczyli Tysiącznika i żołnierze, przestali bić Pawła. ^[113]

³³ Tedy Tysiącznik przystąpiwszy, poimał go i kazał go dwiema łańcuchy związać i pytał się, ktoby był, i coby uczynił.

³⁴ A drudzy co innego wołali między rzeszą: a gdy się nic pewnego dowiedzieć nie mógł dla zgiełku, kazał go wieść do obozu.

³⁵ A gdy przyszedł do wschodu, przydało się, iż go nieśli żołnierze dla gwałtu ludu.

³⁶ Albowiem mnóstwo ludzi szło za nim, wołając: Strać go!

³⁷ A gdy poczynano Pawła wprowadzać do obozu, rzekł Tysiącznikowi: [1024]Godzili mi się co mówić do ciebie? Który rzekł: Umiesz po Grecku?

³⁸ Azaś ty nie Egipczanin, któryś przed temi dni uczynił rozruch i wywiodłeś na puszczą cztery tysiące mężów zbójców.

³⁹ I rzekł do niego Paweł: Jam wprawdzie jest człowiek Żyd z Tarsu Cylicyi, mieszczanin znacznego miasta; lecz proszę cię, dopuść mi mówić do ludu. ^[114]

⁴⁰ A gdy on dopuścił, Paweł stojąc na wschodzie, skinął ręką na lud; a gdy się stało wielkie milczenie, uczynił rzecz Żydowskim językiem, mówiąc:

Rozdział XXII

Mężowie bracia i ojcowie! słuchajcie, którą wam teraz daję sprawę:

² (A gdy usłyszeli, iż do nich mówił Żydowskim językiem, większe milczenie uczynili.

³ I rzekł) : Jam jest mąż Żydowin, urodzony w Tarsie Cylicyi, lecz wychowan w tem mieście u nóg Gamalielowych, wyćwiczony według prawdy zakonu ojczystego, gorącym będąc miłośnikiem zakonu, jako wy wszyscy dziś jesteście.

⁴ Którym prześladował tę drogę aż do śmierci, wiążąc i podawając do więzienia męże i niewiasty, ^[115]

⁵ Jako mi najwyższy kapłan daje świadectwo i wszyscy starsi, od których téż listy wziąwszy do braciéj, jechałem do Damaszku, abych przywiódł ztamtąd powiązawszy do Jeruzalem, aby byli skarani.

⁶ I stało się, gdym jechał i przybliżałem się do Damaszku o południu, nagle oświeciła się około mnie wielka światłość z nieba.

⁷ I upadłszy na ziemię, usłyszałem głos mówiący mi: Szawle, Szawle! przecz mię prześladujesz?

⁸ A jam odpowiedział: Ktoś jest Panie? I rzekł do mnie: Jam jest Jezus Nazareński, którego ty prześladujesz.

⁹ A którzy byli zemną, acz widzieli światłość, ale głosu nie słyszeli onego, który zemną mówił.

¹⁰ I rzekłem: Cóż uczynię, Panie? A Pan rzekł do mnie: Wstawszy, idź do Damaszku: a tam ci powiedzą o wszystkiem, co masz czynić.

¹¹ A gdym nie widział przed jasnością światłości onéj, prowadzony za rękę od towarzyszów przyszedłem do Damaszku.

¹² A Ananiasz niektóry mąż wedle zakonu, mając świadectwo od wszystkich Żydów społem mieszkających,

¹³ Przyszedłszy do mnie i stanąwszy, rzekł mi: Szawle bracie! przejrzyj. A ja téjże godziny wejrzałem nań.

¹⁴ A on rzekł: Bóg ojców naszych naznaczył ciebie, abyś poznał wolą jego, a iżbyś oglądał Sprawiedliwego i słuchał głosu z ust jego.

¹⁵ Albowiem będziesz jego świadkiem do wszystkich ludzi tego, coś widział i słyszał.

¹⁶ A teraz co odwłaczasz? Wstań, a ochrzcij się, a omyj grzechy twe, wzywając imienia jego.

¹⁷ I stało się, gdym się wrócił do Jeruzalem, a modliłem się w kościele.; żem był w zachwyceniu.

¹⁸ I widziałem go mówiącego do mnie: Spiesz się, a wynidź rychło z Jeruzalem; albowiem świadectwa twego nie przyjmą o mnie.

¹⁹ A jam rzekł: Panie! oni wiedzą, żem ja sadzał do więzienia i bijałem po bóżnicach tych, którzy w cię wierzyli. ^[116]

²⁰ I gdy wylewano krew Szczepana, świadka twego, jam tudzież stał i zezwalałem i strzegłem szat tych, którzy go zabijali. ^[117]

²¹ I rzekł do mnie: Idź; bo Ja do poganów daleko poślę cię.

²² I słuchali go aż do tego słowa i podnieśli głos swój, mówiąc: Zgładź z ziemie takiego; bo nie godna, aby miał żyć.

²³ A gdy oni wrzeszczeli i miotali szaty swe i ciskali proch na powietrze,

²⁴ Rozkazał go Tysiącznik wieść do obozu i biczmi siec i męczyć go, żeby się dowiedział, dla któréjby przyczyny tak nań wołano.

²⁵ A gdy go rzemieńmi wiązano, rzekł Paweł do rotmistrza przy nim stojącego: Jeźli się wam godzi [1025]człowieka Rzymianina i nie osądzonego biczować?

²⁶ Co usłyszawszy rotmistrz, przystąpił do Tysiącznika i odniósł, mówiąc: Co chcesz czynić? bo ten człowiek jest Rzymski mieszczanin.

²⁷ A przystąpiwszy Tysiącznik, rzekł mu: Powiedz mi, jeźliś ty jest Rzymianin? A on rzekł: Tak jest.

²⁸ I odpowiedział Tysiącznik: Jam za wielką summę tego mieszczaństwa dostał. A Paweł rzekł: A jam się i urodził.

²⁹ Natychmiast tedy odstąpili od niego, co go męczyć mieli. Tysiącznik téż zlękł się, skoro się dowiedział, że był mieszczaninem Rzymskim, a iż go był związał.

³⁰ A nazajutrz chcąc pilniéj się wywiedzieć, o którąby rzecz był od Żydów obwinion, rozwiązał go, a rozkazał się zejść kapłanom i wszystkiéj radzie, a wywiódłszy Pawła, postawił między nimi.

Rozdział XXIII

A Paweł patrząc pilnie na radę, rzekł: Mężowie bracia! ja ze wszystkiego sumnienia dobrego zachowałem się przed Bogiem aż do dnia tego.

² A Ananiasz, najwyższy kapłan, kazał go tym, którzy przy nim stali, bić w gębę.

³ Tędy rzekł Paweł do niego: Uderzy cię Bóg, ściano pobielona; a ty siedząc, sądzisz mię wedle zakonu, a rozkazujesz mię bić przeciw zakonowi?

⁴ A którzy przy nim stali, rzekli: Najwyższemu kapłanowi Bożemu złorzeczysz ?

⁵ A Paweł rzekł: Nie wiedziałem, bracia! żeby był najwyższym kapłanem; bo napisano jest: Przełożonemu ludu twego złorzeczyć nie będziesz. ^[118]

⁶ A wiedząc Paweł, że jedna część była Saduceuszów, a druga Pharyzeuszów, zawołał w radzie: Mężowie bracia! jam jest Pharyzeusz, syn Pharyzeuszów: o nadzieję i powstanie umarłych mię sądzą. ^[119]

⁷ A gdy to wymówił, stał się rozruch między Pharyzeuszami i Saduceuszami, i rozerwało się zgromadzenie.

⁸ Albowiem Saduceuszowie powiadają, iż niemasz zmartwychwstania, ani Anioła, ani ducha, a Pharyzeuszowic oboje przyznawają. ^[120]

⁹ I stało się wołanie wielkie. A powstawszy niektórzy z Pharyzeuszów, spierali się, mówiąc: Nic złego nie najdujemy w tym człowieku; a jeźliż z nim mówił duch albo Anioł?

¹⁰ A gdy był wielki rozruch, bojąc się Tysiącznik, aby Pawła nie rozszarpali, rozkazał iść żołnierzom, a porwać go z pośrodku ich i odwieść go do obozu.

¹¹ A przyszłéj nocy stanąwszy przy nim Pan, rzekł: Bądź stały; albowiem, jakoś o mnie świadczył w Jeruzalem, takżeć i w Rzymie trzeba świadczyć.

¹² A gdy był dzień, zebrali się niektórzy z Żydów i ślubem się zawiązali, mówiąc: Że nie mieli ani jeść ani pić, ażby zabili Pawła.

¹³ A było ich więcej niż czterdzieści mężów, którzy to sprzysiężenie byli uczynili.

¹⁴ Którzy przyszli do najwyższych kapłanów i starszych i rzekli: Ślubemeśmy się zawiązali, że nic ukusić nie mamy, ażbyśmy zabili Pawła.

¹⁵ A przetóż wy teraz oznajmijcie Tysiącznikowi z radą, aby go do was wywiódł, jakobyście się mieli co dostateczniéj wywiedzieć o nim: a my, pierwéj niż się przybliży, gotowiśmy go zabić.

¹⁶ A gdy usłyszał siostrzeniec Pawłów zasadzkę, przyszedł i wszedł do obozu i opowiedział Pawłowi.

¹⁷ A Paweł przyzwawszy do siebie jednego z rotmistrzów, rzekł: Doprowadź młodzieńca tego do Tysiącznika; bo mu coś ma opowiedzieć.

¹⁸ A tak on wziąwszy go, przywiódł do Tysiącznika i rzekł: Paweł więzień prosił mię, abych tego młodzieńca doprowadził do ciebie, któryć ma coś powiedzieć.

¹⁹ A Tysiącznik wziąwszy go za rękę, odszedł z nim na stronę i pytał go: Cóż jest, co mi oznajmić masz?

[1026] ²⁰ A on rzekł: Zmówili się Żydowie prosić cię, abyś jutro wywiódł Pawła przed radę, jakoby się mieli co dostateczniejszego o nim dowiedzieć.

²¹ Ale ty nie wierz im; boć się nań nasadziło z nich więcej niż czterdzieści mężów, którzy się ślubem zawiązali nie jeść, ani pić, ażby go zabili: i teraz są pogotowiu, czekając obietnice twojéj.

²² Tysiącznik tedy odprawił młodzieńca, rozkazując, aby przed żadnym nie powiadał, że mu to oznajmił.

²³ I wezwawszy dwu rotmistrzów, rzekł im: Nagotujcie dwieście żołnierzów, aby szli aż do Cezaryi, i siedmdziesiąt jezdnych i dwieście oszczepników, od trzeciéj godziny w noc.

²⁴ I nagotujcie bydlęta, aby Pawła wsadziwszy, zdrowo odprowadzili do Felixa starosty;

²⁵ (Albowiem się bał, by go snadź nie porwali Żydowie i nie zabili, a onby potem odnosił potwarz, jakoby wziąć miał pieniądze:)

²⁶ Napisawszy list, który to w sobie zamykał: Klaudyusz Lizyas cnemu staroście Felixowi zdrowia.

²⁷ Tego męża poimanego od Żydów, gdy już od nich miał być zabit, nadszedłszy z wojskiem, odjąłem go, dowiedziawszy się, iż jest Rzymianin.

²⁸ A chcąc wiedzieć przyczynę, dla którejby nań skarżyli, wywiodłem go przed ich radę.

²⁹ Któregom nalazł oskarżonego o gadki zakonu ich, lecz nie mającego żadnéj winy godnéj śmierci albo więzienia.

³⁰ A gdy mi oznajmiono o zdradzie, którą mu byli nagotowali, posłałem go do ciebie, opowiedziawszy téż tym, co nań skarżyli, aby przed tobą mówili. Miéj się dobrze.

³¹ Żołnierze tedy, tak jako im było rozkazano, wziąwszy Pawła, prowadzili nocą do Antypatrydy.

³² A nazajutrz zostawiwszy jezdne, aby z nim jechali, wrócili się do obozu.

³³ Którzy wjechawszy do Cezaryi a oddawszy list staroście, postawili przed nim i Pawła.

³⁴ A przeczytawszy i zapytawszy, z któregoby był powiatu, i zrozumiawszy, że z Cylicyi,

³⁵ Rzekł: Będę cię słuchał, gdy przyjdą ci, którzy na cię skarżyć mają. I rozkazał go strzedz na pałacu Herodowym.

Rozdział XXIV

A po piąci dniach zjechał najwyższy kapłan Ananiasz z niektórymi i z niejakim Tertullem prokuratorem, którzy stanęli przed starostą przeciw Pawłowi.

² A pozwawszy Pawła, począł skarżyć Tertullus, mówiąc:

³ Gdyż w wielkim pokoju przez cię żyjemy, i wiele się przez twoję opatrzność poprawia, zawżdy i wszędy z wszelakiem dziękowaniem przyjmujemy, cny Felixie!

⁴ A iżbych cię długo nie bawił, proszę, abyś nas maluczko z łaski swéj posłuchał.

⁵ Naleźliśmy tego człowieka zaraźliwego i wzbudzającego rozruchy wszystkim Żydom po wszystkim świecie i wodza rozruchu sekty Nazareńczyków.

⁶ Który się téż kusił zgwałcić kościół: któregośmy też poimawszy, chcieli osądzić wedle zakonu naszego.

⁷ Lecz przyszedłszy Tysiącznik Lizyasz z wielkim gwałtem, wydarł go z rąk naszych,

⁸ Rozkazawszy tym, którzy nań skarżą, iść do ciebie, od którego możesz sam, rozsądziwszy o wszystkiem tem, rozeznać, ocz my nań skarżymy.

⁹ A Żydowie przydali mówiąc: Że się tak rzecz ma.

¹⁰ Lecz Paweł odpowiedział, (gdy mu starosta mówić dozwolił): Wiedząc, że od wiela lat jesteś sędzią narodu tego, tem lepszem sercem dam sprawę o sobie.

¹¹ Albowiem dowiedzieć się możesz, iż niemasz więcéj dni jedno dwanaście, jakom ja przyszedł do Jeruzalem, abym się modlił.

¹² I nie naleźli mię ani w kościele ni z kim gadającego, albo konkurs ludu czyniącego, ani w bóżnicach, ani w mieście.

¹³ I nie mogą tobie dowieść, ocz teraz na mię skarżą.

¹⁴ Lecz to przed tobą wyznawam,  [1027]że według sekty, którą zowią herezją, tak służę Ojcu i Bogu memu, wierząc wszystkiemu, cokolwiek w zakonie i w prorocech jest napisano.

¹⁵ Mając nadzieję w Bogu, iż będzie zmartwychwstanie sprawiedliwych i niesprawiedliwych, którego i ci sami czekają.

¹⁶ Oto się téż sam pilnie staram, abych za wżdy miał sumnienie bez obrażenia przed Bogiem i przed ludźmi.

¹⁷ A po wielu lat przyszedłem, abym uczynił jałmużny narodowi mojemu i ofiary i śluby.

¹⁸ W czem naleźli mię oczyszczonego w kościele, nie z rzeszą, ani z rozruchem.

¹⁹ A niektórzy Żydowie z Azyi, którzy tu mieli stanąć przed tobą i skarżyć, jeźliby co mieli przeciwko mnie,

²⁰ Albo ciż sami niechaj powiedzą, jeźliż we mnie znaleźli jaką nieprawość, gdyż stoję przed radą.

²¹ Oprócz tego jednego głosu, którymem zawołał, stojąc miedzy nimi: Iż o powstaniu umarłych wy mię dziś sądzicie. ^[121]

²² A Felix odłożył je, gdyż pewnie wiedział o téj drodze, mówiąc: Kiedy Tysiącznik Lizyasz przyjedzie, wysłucham was.

²³ I rozkazał rotmistrzowi strzedz go, a iżby miał wczas, i aby nie bronił żadnemu z przyjaciół jego służyć mu.

²⁴ A po kilku dni przyjechawszy Felix z Drusyllą, żoną swą, która była Żydówka, wezwał Pawła i słuchał od niego wiary, która jest w Chrystusa Jezusa.

²⁵ A gdy rzecz czynił o sprawiedliwości i czystości i o sądzie przyszłym, ulękłszy się Felix, odpowiedział: Co się tknie teraz, odejdź, a czas upatrzywszy, wzowę cię.

²⁶ Spodziewając się zaraz, żeby mu Paweł miał dać pieniądze, dla czego i często go wzywając, rozmawiał z nim.

²⁷ A gdy się spełniły dwie lecie, wziął Felix namiestnika Porcyusza Festa. A chcąc Felix łaskę pokazać Żydom, zostawił Pawła w więzieniu.

Rozdział XXV

Festus tedy wjechawszy do prowincyi, po trzech dniach wstąpił do Jeruzalem z Cezaryi.

² I przyszli do niego przedniejsi kapłani i pierwsi z Żydów przeciw Pawłowi i prosili go,

³ Żądając łaski przeciw jemu, aby go kazał przywieść do Jeruzalem, uczyniwszy zasadzkę, aby go zabili na drodze.

⁴ A Festus odpowiedział, iż strzegą Pawła w Cezaryi, a że sam miał w rychle pojechać.

⁵ Którzy tedy między wami są możni, niech (prawi) pospołu jechawszy, jeźli jest jaka wina w mężu, nań skarżą.

⁶ A zmieszkawszy u nich nie więcéj jedno ośm albo dziesięć dni, zjechał do Cezaryi i nazajutrz zasiadł na sądzie i kazał Pawła przywieść.

⁷ Który gdy był przywiedzion, obstąpili go Żydowie, którzy byli przyszli z Jeruzalem, wiele i ciężkich skarg zarzucając, których dowieść nie mogli.

⁸ Bo Paweł sprawę dawał: Żem ani przeciw zakonowi Żydowskiemu, ani przeciw kościołowi, ani przeciw Cesarzowi nic nie wystąpił.

⁹ Lecz Festus chcąc Żydom łaskę pokazać, odpowiedziawszy Pawłowi, rzekł: Chcesz jechać do Jeruzalem i tam o tych rzeczach sądzony być przedemną?

¹⁰ A Paweł rzekł: Przed stolicą Cesarską stoję, tam mam być sądzon. Żydomem nie zaszkodził, jako ty sam lepiej wiesz.

¹¹ Bo jeźlim zaszkodził, albom co godnego śmierci uczynił, nie zbraniam się umrzeć: a jeźli niemasz nic z tego, o co ci na mię skarżą, żaden mię im darować nie może: apelluję do Cesarza.

¹² Tedy Festus rozmówiwszy się z radą, odpowiedział: Apellowałeś do Cesarza; do Cesarza pójdziesz.

¹³ A gdy wyszło kilka dni, Agryppa król i Bernice zjechali do Cezaryi witać Festa.

¹⁴ A gdy nie mało dni tam zmieszkali, Festus królowi oznajmił o  Pawle, mówiąc: Mąż niektóry zostawion jest od Felixa w więzieniu.

¹⁵ O którym, gdym był w Jeruzalem, przyszli do mnie przedniejsi kapłani i starsi Żydowscy, prosząc skazania przeciw jemu.

¹⁶ Którymem odpowiedział, że Rzymianie tego zwyczaju nie mają, aby którego człeka skazać mieli, ażby pierwéj ten, na którego winę kładą, miał przytomne te, którzyby nań skarżyli, i wziął miejsce ku obronie na oczyszczenie obwinienia.

¹⁷ Gdy się tedy tu zeszli, bez żadnéj odwłoki nazajutrz zasiadłszy na sądzie, kazałem przywieść męża.

¹⁸ Przeciw któremu stanąwszy ci, co skarżyli, żadnéj winy nie przynieśli, w czem się ja złego domniemawał.

¹⁹ Lecz jakieś gadki o swych zabobonach mieli przeciw niemu i o niejakim Jezusie umarłym, o którym twierdził Paweł, iż żywie.

²⁰ A ja wątpiąc o tej gadce, mówiłem, jeźliby chciał iść do Jeruzalem, a tam o tem być rozsądzon.

²¹ Lecz Paweł iż apellował, aby zachowań był do Augustowego rozeznania, rozkazałem go chować, aż go odeślę do Cesarza.

²² A Agryppa rzekł do Festa: I samem chciał słuchać człowieka. Jutro, pry, usłyszysz.

²³ A nazajutrz, gdy przyszedł Agryppa i Bernice z wielką pompą i weszli na miejsce ku słuchaniu zgotowane, z Tysiącznikami i mężami przedniejszymi miasta, na rozkazanie Festowe przywiedziono Pawła.

²⁴ I rzekł Festus: Agryppo królu i wszyscy mężowie, którzyście tu z nami, widzicie tego, o którego wszystko mnóstwo Żydowskie żądało mię w Jeruzalem, prosząc i wołając, że nie ma dłużéj żyć.

²⁵ A jam doznał, że nie uczynił nic śmierci godnego; ale iż on sam apellował do Augusta, zdało mi się go posłać.

²⁶ O którym cobych panu pewnego pisać miał, nie mam; przetóż wywiodłem go do was, a najwięcéj do ciebie, królu Agryppo! abych wypytanie uczyniwszy, miał co pisać.

²⁷ Bo mi się bezrozumna widzi, posłać więźnia, a nie oznajmić obwinienia jego.

Rozdział XXVI

A Agryppa rzekł do Pawła: Masz wolność sam o się mówić. Tedy Paweł wyciągnąwszy rękę, począł obmowę czynić.

² We wszystkiem, w czem mię winują Żydowie, królu Agryppo! za szczęśliwego się poczytam, iż dziś mam przed tobą się bronić.

³ Zwłaszcza, żeś ty świadom wszystkiego i tych, które są między Żydy, zwyczajów i gadek: przetóż cię proszę, żebyś mię cierpliwie słuchał.

⁴ A żywotać mego z młodości, jaki był od początku między narodem moim w Jeruzalem, świadomi wszyscy Żydowie,

⁵ Znając mię z dawna, (gdyby świadczyć chcieli), iż według najpewniejszéj sekty nabożeństwa naszego żyłem Pharyzeuszem.

⁶ A teraz w nadziei obietnice, która jest ojcom naszym od Boga uczyniona, stoję sądowi poddany,

⁷ Do któréj dwanaście naszych pokoleń we dnie i w nocy służąc, spodziewają się przyjść, o którą nadzieję od Żydów oskarżonem jest, królu!

⁸ Cóż? Za niegodną wiary rzecz u siebie macie, jeźli Bóg umarłe wskrzesza?

⁹ Jam ci rozumiał, żem powinien był wiele czynić przeciw imieniowi Jezusa Nazareńskiego.

¹⁰ Com i czynił w Jeruzalem i wielem świętych ja w więzieniu zamykał, wziąwszy moc od przedniejszych kapłanów: a gdy je zabijano, nosiłem dekret. ^[122]

¹¹ I częstokroć karząc je po wszystkich bóżnicach, przymuszałem bluźnić: a nazbyt przeciw nim szalejąc, prześladowałem aż i do postronnych miast.

¹² W czem, gdym do Damaszku jechał z władzą i dozwoleniem przedniejszych kapłanów, ^[123]

¹³ Wśród dnia w drodze [1029]widziałem, królu! jasność z nieba nad jasność słoneczną, że mię oświeciła i tych, którzy ze mną wespół byli. ^[124]

¹⁴ A gdyśmy wszyscy upadli na ziemię, usłyszałem głos mówiący do mnie Żydowskim językiem: Szawle, Szawle! przecz mię prześladujesz? trudno tobie przeciw ościeniowi wierzgać.

¹⁵ A jam rzekł: Ktoś jest, Panie? A Pan rzekł: Jam jest Jezus, którego ty prześladujesz.

¹⁶ Ale powstań, a stań na nogi twe; albowiem na tom ci się ukazał, abych cię postanowił sługą; i świadkiem tego, coś widział, i tego, w czem ci się okażę,

¹⁷ Wyrywając cię od ludu i poganów, do których cię Ja teraz posyłam,

¹⁸ Abyś otworzył oczy ich, aby się nawrócili z ciemności do światłości a z mocy szatańskiéj do Boga, aby wzięli odpuszczenie grzechów i dział między świętymi, przez wiarę, która jest w mię.

¹⁹ Dlaczego, królu Agryppo! nie byłem niewiernym niebieskiemu widzeniu.

²⁰ Ale najprzód tym, którzy są w Damaszku i w Jeruzalem i po wszystkiéj krainie Żydowskiéj, i poganom opowiadałem, aby pokutowali^[125] i nawrócili się do Boga, czyniąc uczynki godne^[126] pokuty. ^[127]

²¹ Z téj przyczyny Żydowie poimawszy mię w kościele, kusili się zabić mię.

²² Lecz ratunkiem Boskim wspomożony ostałem się aż do dnia tego, świadcząc i mniejszemu i większemu, nic nie powiadając prócz tego, co opowiedzieli, że przyjść miało, prorocy i Mojżesz:

²³ To jest, iż cierpiętliwy Chrystus, iż pierwszy z powstania od umarłych światłość ma opowiadać ludowi i poganom.

²⁴ To gdy on mówił i obmowę czynił, rzekł Festus głosem wielkim: Szalejesz, Pawle! wielka cię nauka przywodzi ku szaleństwu.

²⁵ A Paweł: Nie szaleję, prawi, cny Peście! ale prawdy i trzeźwości słowa powiadam.

²⁶ Bo o tem wie król, do którego i bezpiecznie mówię; bo mniemam, że nic z tych rzeczy nie jest mu tajno, bo się nic z tych rzeczy nie działo w kącie.

²⁷ Wierzysz, królu Agryppo! prorokom? Wierzysz.

²⁸ A Agryppa do Pawła: Mało mnie nie namówisz, abych był Chrześcijaninem.

²⁹ A Paweł rzekł: Żądam od Boga, aby i w małe i w wielu, nie tylko ty, ale i wszyscy, którzy słuchają dziś, takimi się stali, jakim ja téż jest, okrom tych oków.

³⁰ I wstał król i starosta i Bernice i ci, którzy siedzieli z nimi.

³¹ A odstąpiwszy się rozmawiali z sobą, mówiąc: Iż nic nie uczynił ten człowiek godnego śmierci albo więzienia.

³² A Agryppa rzekł Festowi: Ten człowiek mógł był wolnym być uczynion, by był do Cesarza nie apellował.

Rozdział XXVII

A gdy postanowiono, że miał on wodą jechać do Włoch i być oddan Paweł z innymi więźniami rotmistrzowi, imieniem Juliuszowi, roty Augustowéj,

² Wsiadłszy w okręt Adrumetyński, mając się wieść podle krajów Azyi, puściliśmy się: a trwał z nami Arystarchus, Macedończyk Thessaloniczanin. ^[128]

³ I przypłynęliśmy dnia drugiego do Sydonu. A Juliusz ludzko się obchodząc z Pawłem, dopuścił iść do przyjaciół i opatrzyć się.

⁴ A ztamtąd się puściwszy, przypłynęliśmy pod Cypr, dlatego, że były wiatry przeciwne.

⁵ A przejechawszy morze Cylicyi i Pamphilii, przybyliśmy do Listry, która jest Licyi.

⁶ A tam rotmistrz znalazłszy okręt Alexandryjski, który płynął do Włoch, przesadził nas do niego.

⁷ A przez wiele dni leniwo płynąc, i zaledwie przeciw Gnidowi [1030]dojeżdżając, iż nam nie dopuszczał wiatr, odpłynęliśmy pod Kretę podle Salmonu.

⁸ A ledwie przeminąwszy, przybyliśmy na miejsce niejakie, które zowią Dobre porty, którego blizko było miasto Thalassa.

⁹ A gdy czas nie mały wyszedł, gdy już nie było bezpieczne żeglowanie dlatego, iż i post już był minął, cieszył je Paweł,

¹⁰ Mówiąc im: Mężowie! widzę, iż z szkodą i z wielką utratą nie tylko ciężaru i okrętu, ale też dusz naszych będzie to jechanie.

¹¹ Lecz rotmistrz więcéj ufał sprawcy okrętu i sternikowi, niż temu, co Paweł powiadał.

¹² A gdy nie było portu sposobnego ku zimowaniu, wiele ich radziło puścić się ztamtąd, jeźliby jako mogli przybywszy do Pheniki, zimować u portu Kretskiego, który leży ku Afrykowi i Korowi.

¹³ A gdy wiał wiatr z południa, mniemając, że przedsięwzięcie trzymają, puściwszy się z Assonu, płynęli przy Krecie.

¹⁴ Lecz nie długo potem przypadł nań wiatr gwałtowny, który zowią Euroaquilo.

¹⁵ A gdy był okręt porwan, a nie mógł iść przeciwko wiatru, puściwszy okręt po wiatru, płynęliśmy.

¹⁶ A gdyśmy przybieżeli do niektóréj wyspy, którą zowią Clauda, ledwośmy barki dostać mogli.

¹⁷ Którą wziąwszy, używali pomocy, podpasując okręt; a bojąc się, aby na Syrtę nie wpadli, spuściwszy naczynie, tak płynęli.

¹⁸ A iż nas gwałtowna nawałność umiotała, nazajutrz wyrzut uczynili.

¹⁹ A trzeciego dnia swemi rękoma sprzęt okrętowy wyrzucili.

²⁰ Lecz gdy się ani słońce, ani gwiazdy przez wiele dni nie ukazowały, a niepogoda nie mała nadlegała, już odjęta była wszystka nadzieja zdrowia naszego.

²¹ A gdy było wielkie poszczenie, tedy Paweł stanąwszy w pośrodku ich, rzekł: O mężowie! potrzebać iście było, abyście mnie usłuchawszy, od Krety się byli nie puszczali i pozyskali to utrapienie i szkodę.

²² A teraz napominam was, abyście byli dobréj myśli; boć nie będzie zguba żadnéj dusze z was, oprócz okrętu.

²³ Albowiem stanął przy mnie tej nocy Aniół Boga, któregom ja jest, i któremu służę,

²⁴ Mówiąc: Nie bój się! Pawle! trzeba, abyś stanął przed Cesarzem; a oto, darował ci Bóg wszystkie, którzy się wiozą z tobą.

²⁵ Przetóż bądźcie dobréj myśli mężowie! albowiem wierzę Bogu, że tak będzie, jako mi powiedziano.

²⁶ Lecz musimy wyniść na niejaki wysep.

²⁷ A gdy była noc czternasta, gdyśmy się wieźli po Adryi, około północy zdało się żeglarzom, że się im ukazała jakaś kraina.

²⁸ A spuściwszy sznur z ołowiem, naleźli dwadzieścia sążni, a maluczko ztamtąd odstąpiwszy, naleźli piętnaście sążni.

²⁹ Lecz bojąc się, abyśmy na miejsca ostre nie napadli, rzuciwszy cztery kotwice z tyłu okrętu, żądali, aby dzień był.

³⁰ A gdy żeglarze chcieli uciec z okrętu i wypuszczali barkę na morze, rzkomo jakoby chcieli od przodku zarzucać kotwicę,

³¹ Rzekł Paweł rotmistrzowi i żołnierzom: Jeźli ci nie zostaną w okręcie, wy nie możecie być zachowani.

³² Tedy żołnierze obcięli powrozy u barki, i dopuścili jej odpaść.

³³ A gdy poczynało dnieć, prosił Paweł wszystkich, aby jedli, mówiąc: Dzisiaj czternasty dzień czekając trwacie głodni, nic nie jedząc.

³⁴ Przeto was proszę, abyście jedli ku zdrowiu waszemu; boć żadnego z was włos z głowy nie spadnie.

³⁵ A to rzekłszy, chleb wziąwszy, dziękował Bogu przed oczyma wszystkich i połamawszy, począł jeść.

³⁶ Tedy wszyscy przyszedłszy ku lepszéj myśli, i sami pokarmu używali.

³⁷ A było nas wszystkich dusz w okręcie dwieście siedmdziesiąt i sześć.

³⁸ A nasyceni pokarmem, ulżywali okrętu, wyrzucając pszenicę w morze.

³⁹ A gdy był dzień, nie [1031]poznawali ziemie, wszakóż ujrzeli niektórą odnogę mającą brzeg, do której myślili, jeźliby mogli, przybić okręt.

⁴⁰ Tedy wyciągnąwszy kotwice, puścili się na morze, wespółek rozpuściwszy przeguby sterowe, i podniósłszy na przodku mały żagiel po wiatru, zmierzali do brzegu.

⁴¹ A gdyśmy wpadli na miejsce, które miało z obu stron morze, otrącili okręt, a przodek uwiąznąwszy został nie ruszając się; lecz zad rozbijał się od gwałtu morza.

⁴² I była rada żołnierzów, aby więźnie pozabijali, żeby który wypłynąwszy nie uciekł.

⁴³ Lecz rotmistrz chcąc zachować Pawła, nie dopuścił uczynić i rozkazał, aby ci, którzy mogli pływać, najprzód się puścili i wypłynęli i na brzeg wychodzili.

⁴⁴ A drugie jedne na deskach, a drugie na tem, co było z okrętu, nosili. I tak się stało, że wszystkie dusze wyszły na ziemię.

Rozdział XXVIII

A gdyśmy wyszli zdrowo, tedyśmy poznali, iż wyspę Melitę nazywają. A barbarowie okazowali nam niemałą ludzkość,

² Albowiem zapaliwszy kupę drew, podejmowali nas wszystkich dla dżdża, który przynaglał, i zimna.

³ A gdy Paweł nazbierał niemało chróstu suchego i kładł na ogień, wyrwawszy się jaszczórka od ciepła, ujęła się ręki jego.

⁴ A gdy ujrzeli barbarowie bestyą wiszącą u ręki jego, mówili jeden do drugiego: Koniecznie ten człowiek jest mężobójca, który choć z morza zdrowo wyszedł, pomsta nie dopuszcza mu żyć.

⁵ A on strząsnąwszy bestyą w ogień, nic złego nie ucierpiał.

⁶ Lecz oni mniemali, żeby miał opuchnąć i nagle upaść i umrzeć. A gdy długo czekali i widzieli, że go nic złego nie potkało, odmieniwszy się mówili, iż jest bogiem.

⁷ A na onych miejscach były folwarki książęcia wyspy, imieniem Publiusza, który nas przyjąwszy, trzy dni przyjacielsko podejmował.

⁸ I trafiło się, że ojciec Publiuszów leżał gorączką i biegunką zjęty; do którego gdy wszedł Paweł i modlitwę uczynił i włożył nań ręce, uzdrowił go.

⁹ Co gdy się stało, wszyscy, którzy mieli niemocy na wyspie, przychodzili i byli uzdrowieni.

¹⁰ Którzy nam téż wielkie czci wyrządzali: a gdyśmy odjeżdżali, nakładli, czego było potrzeba.

¹¹ A po trzech miesiącach, jechaliśmy w okręcie Alexandryjskim, który zimował na wyspie, na którym był herb Kastorów.

¹² A przypłynąwszy do Syrakuzy, zmieszkaliśmy tam trzy dni.

¹³ Zkąd objechawszy, przybyliśmy do Rhegium, a po jednym dniu, gdy wiał wiatr południowy, wtórego dnia przypłynęliśmy do Puteolów.

¹⁴ Gdzie znalazłszy bracią, proszeni jesteśmy, abyśmy u nich przez siedm dni zmieszkali: a takeśmy szli do Rzymu.

¹⁵ A ztamtąd bracia usłyszawszy, wyszli przeciwko nam aż do rynku Appiuszowego i Trzech karczem, które ujrzawszy Paweł, dzięki uczyniwszy Bogu, wziął śmiałość.

¹⁶ A gdyśmy przyszli do Rzymu, Pawłowi dopuszczono mieszkać osobno z żołnierzem, który go strzegł.

¹⁷ A po trzech dniach zezwał przedniejszych z Żydów; i gdy się zeszli, mówił do nich: Mężowie bracia! ja nie uczyniwszy nic przeciw ludowi, albo zwyczajowi ojczystemu, związany z Jeruzalem podanem jest w ręce Rzymianom.

¹⁸ Którzy pytanie o mnie uczyniwszy, chcieli mię wypuścić dlatego, że we mnie żadnej przyczyny śmierci nie było.

¹⁹ Lecz gdy się sprzeciwiali Żydowie, musiałem apellować do Cesarza, nie jakobych miał w czem naród mój oskarżyć.

²⁰ Dla tej tedy przyczyny prosiłem, abych was ujrzał i z wami się rozmówił; albowiem dla nadzieje Izraelskiéj tym łańcuchem jestem związany.

²¹ A oni rzekli do niego: My [1032]aniśmy wzięli listów o tobie z Żydowskiéj ziemi ani nam żaden z braciéj przyszedłszy, oznajmił, ani mówił o tobie co złego.

²² A żądamy od ciebie słyszeć, co rozumiesz; albowiem o téj sekcie jawno nam jest, iż się jéj wszędy sprzeciwiają.

²³ A postanowiwszy mu dzień, przyszło ich bardzo wiele do niego do gospody, który świadectwo wydawając przepowiadał królestwo Boże, i namawiając ich o Jezusie z zakonu Mojżeszowego i z proroków od poranku aż do wieczora.

²⁴ A jedni wierzyli temu, co powiadał, a drudzy nie wierzyli.

²⁵ A będąc niezgodni między sobą, odchodzili, a Paweł mówił jedno słowo: Iż dobrze Duch Święty mówił przez Izajasza proroka do ojców naszych,

²⁶ Mówiąc: Idź do ludu tego, a mów do nich: Uchem usłyszycie, a nie zrozumiecie, a widząc widzieć będziecie, a nie ujrzycie. ^[129]

²⁷ Albowiem zatyło serce ludu tego, a ciężko uszyma słuchali i zamrużali oczy swe, aby snadź oczyma nie widzieli, a uszyma nie słyszeli i sercem nie zrozumieli; i nawrócili się, a uzdrowiłbym je.

²⁸ Niechże wam tedy jawno będzie, iż poganom posłane jest to zbawienie Boże, a oni słuchać będą.

²⁹ A gdy to on mówił, odeszli Żydowie od niego, mając między sobą wielki spór.

³⁰ I mieszkał Paweł przez całe dwie lecie w swym najętym domu, a przyjmował wszystkich, którzy wchodzili do niego,

³¹ Opowiadając królestwo Boże i ucząc, co jest o Panu Jezusie Chrystusie ze wszelkiem bezpieczeństwem bez zakazania.

Przypisy

1. ↑ Luc. 24, 49. Jan. 14, 26.
2. ↑ Błąd w druku; powinno być dni.
3. ↑ Matth. 3, 11. Marc. 1, 8. Luc. 3, 16. Jan. 1, 26. Niż. 11, 16. — 19, 4.
4. ↑ Luc. 24, 48. Niż. 2, 32.
5. ↑ Marc. 16, 29. Luc. 24, 51.
6. ↑ Psal. 40, 9. Jan. 13, 18. — 18, 3.
7. ↑ Matth. 27, 7.
8. ↑ Psal. 68, 26. — 108, 8.
9. ↑ Matth. 3, 11.
10. ↑ Marc. 1, 8. Luc. 3, 16. Wyż. 1, 8. Niż. 11, 15. — 19, 6.
11. ↑ Jan. 7, 39.
12. ↑ Joel. 2, 28. Isai. 44, 3.
13. ↑ Joel. 2, 32. Rzym. 10, 13.
14. ↑ Psal. 15, 8.
15. ↑ 3. Król. 2, 10.
16. ↑ Psal. 131, 11.
17. ↑ Psal. 15, 10. Niż. 13, 35.
18. ↑ Wyż. 1, 8.
19. ↑ Psal. 109, 1.
20. ↑ t. j. dosłownie: upamiętajcie się.
21. ↑ Matth. 27, 20. Marc. 15, 11. Luc. 23, 18. Jan. 18, 40.
22. ↑ t. j. dosłownie: A przetóż upamiętajcie się.
23. ↑ Deut. 18, 15.
24. ↑ Gen. 12, 3. — 21, 12. — 22, 18. — 26, 4.
25. ↑ Psal. 117, 22. Matth. 21, 42. Marc. 12, 10. Luc. 20, 17. Isai. 28, 17. 1. Piotr. 2, 7. Rzym. 9, 33.
26. ↑ Psal. 2, 1.
27. ↑ t. j. dosłownie: aby dał upamiętanie Izraelowi.
28. ↑ Gen. 12, 1.
29. ↑ Gen. 15, 15.
30. ↑ Gen. 17, 10. — 21, 2. 4. — 25, 24. 26. — 29, 32. — 35, 23.
31. ↑ Gen. 37, 28.
32. ↑ Gen. 41, 37.
33. ↑ Gen. 42, 2.
34. ↑ Gen. 45, 3. 4.
35. ↑ Gen. 46, 1. 5. — 49, 32.
36. ↑ Gen. 50, 7. — 23, 16. — 50, 13. Jos. 24, 32.
37. ↑ Exod. 1, 7.
38. ↑ Exod. 2, 2. Żyd. 11, 23.
39. ↑ Exod. 2, 12.
40. ↑ Exod. 2, 13.
41. ↑ Exod. 3, 1.
42. ↑ Błąd w druku; powinno być — odkupicielem.
43. ↑ Exod. 7. 8. 9. 10. 11. 14. — 16, 1.
44. ↑ Deut. 18, 15.
45. ↑ Exod. 19, 3. 10.
46. ↑ Exod. 32, 1.
47. ↑ Amos. 5, 26.
48. ↑ Exod. 25, 40. Żyd. 8, 5.
49. ↑ Jos 3, 74.
50. ↑ 1. Król. 16, 14. Psal. 131, 5.
51. ↑ 3. Król. 6, 1. 1.Par. 17, 12.
52. ↑ Niż. 17, 25.
53. ↑ Isai. 66, 1. 3. Król 8, 27. 2. Par. 6, 18.
54. ↑ Niż. 22, 20.
55. ↑ Niż. 22, 4. 19.
56. ↑ t. j. dosłownie: Upamiętajże się tedy z téj złości.
57. ↑ Isai. 53, 7.
58. ↑ Gal. 1, 13.
59. ↑ Niż. 22, 5.
60. ↑ Niż. 22, 6. 1.Kor. 16, 8.
61. ↑ 2.Kor. 12, 1.
62. ↑ 2.Par. 11, 32.
63. ↑ Deut. 10, 17. 2.Par. 19, 7.
64. ↑ Job. 34, 19. Rzym. 2, 11. Galat 2, 6. Ephes. 6, 9. Kolos. 3, 25. 1. Piotr. 1, 17.
65. ↑ Matth. 4, 18. Luc. 4, 14.
66. ↑ Jer. 31, 34. Mich. 7, 15.
67. ↑ Niż. 15, 8.
68. ↑ Wyż. 1, 5. Matth 3, 11. Marc. 1, 8. Luc. 3, 16. Jan. 1, 26. Niż. 19, 4.
69. ↑ t. j. dosłownie: i poganom dał Bóg upamiętanie.
70. ↑ Wyż. 11, 29.
71. ↑ t. j. A gdy oni służbę odprawowali Panu.
72. ↑ Rzym. 1, 1.
73. ↑ Exod. 1, 1. — 15, 16. — 14, 22. 29.
74. ↑ Exod. 16, 2.
75. ↑ Jozu. 14, 2.
76. ↑ Sędz. 3, 9.
77. ↑ 1.Król. 8, 5. — 9, 16. 17. — 10, 1.
78. ↑ 1.Król. 16, 1. 13. Psal. 88, 21.
79. ↑ Isai. 11, 1.
80. ↑ t. j. dosłownie: Jan opopwiadła chrzest upamiętania.
81. ↑ Matth. 3, 1. Marc. 1, 2. Luc. 3, 3.
82. ↑ Jan. 1, 10. Matth. 3, 11. Marc. 1, 7. Luc. 3, 16. Jan. 1, 27.
83. ↑ Matth. 27, 20. Marc. 15, 13. Luc. 23, 21. Jan. 19, 6.
84. ↑ Matth. 28, 6. Marc. 16, 6.
85. ↑ Luc. 24, 15. Jan. 20, 19.
86. ↑ Psal. 2, 7. Żyd. 1, 5. — 5, 5.
87. ↑ Isai. 55, 3.
88. ↑ Psal. 15, 10. Wyż. 1, 31.
89. ↑ 3.Król. 2, 10.
90. ↑ Hab. 1, 3.
91. ↑ Isai. 49, 6.
92. ↑ Matth. 10, 4. Marc. 6, 11. Luc. 9, 5.
93. ↑ Psal. 145, 6. 0bj. 14, 7.
94. ↑ Psal. 80, 13.
95. ↑ 2.Kor. 11, 24. 25.
96. ↑ t. j. dosłownie: a gdy postanowili im starsze.
97. ↑ Gal. 5, 2.
98. ↑ Amos 9. 11.
99. ↑ 2.Kor. 11, 25. 1.Thess. 2, 2. Phil. 1, 13. 29.
100. ↑ Gen. 1, 1. Wyż. 7, 48.
101. ↑ Isai. 40, 18.
102. ↑ t. j. dosłownie: „aby się wszyscy wszędy upamiętali.”
103. ↑ Num. 6, 18. Niż. 21, 24.
104. ↑ t. j. dosłownie: „chrztem upamiętania.”
105. ↑ Matth. 3, 11. Marc. 1, 8. Luc. 3, 16. Jan. 1, 26. Wyż. 1, 5. — 11, 16.
106. ↑ t. j. dosłownie: „kościoły”.
107. ↑ t. j. dosłownie: „i poganom upamiętanie ku Bogu”.
108. ↑ 1.Kor. 4, 12. 2.Thess. 2, 9. — 3, 8.
109. ↑ Wyż. 6, 5.
110. ↑ Num. 6, 18. Wyż. 18, 18.
111. ↑ Wyż. 15, 20. 29.
112. ↑ Niż. 24, 18.
113. ↑ Niż. 26, 21.
114. ↑ Niż. 22, 3.
115. ↑ Wyż. 8, 3.
116. ↑ Wyż. 8, 3.
117. ↑ Wyż. 7, 58.
118. ↑ Exod. 22, 28.
119. ↑ Phil. 3, 5. Niż. 24, 21.
120. ↑ Matth. 22, 23.
121. ↑ Wyż. 23, 6.
122. ↑ Wyż. 8, 3.
123. ↑ Wyż. 9, 2.
124. ↑ Wyż. 9, 3. — 22, 9.
125. ↑ t. j. dosłownie: aby się upamiętali.
126. ↑ t. j. dosłownie: czyniąc uczynki godne upamiętania.
127. ↑ Wyż. 9, 20. 28. - 13. 14. — 14, 1.
128. ↑ 2. Kor. 11, 25.
129. ↑ Isai. 6, 9. Matth. 13, 14. Marc. 4, 12. Luc. 8, 10. Jan. 12, 40. Rzym. 11, 8.